| ๏ พอโคบุตรสุริยาเหาะมาถึง |
ได้ยินอึงหวั่นไหวทั้งไพรสณฑ์ |
| พระลอยแลมาแต่โพยมบน |
เห็นสายชลฟุ้งสายกระจายฟอง |
| สี่ยักษาไล่ทารกอยู่หมกมุ่น |
นึกการุญสงสารเจ้าทั้งสอง |
| พระโถมลงตรงสระปทุมทอง |
อุ้มเอาสองกุมารทะยานมา |
| ยักษ์พิโรธโกรธไล่กระชั้นชิด |
พระทรงฤทธิ์หยุดยืนบนยอดผา |
| โบกพระหัตถ์ตรัสห้ามแล้วถามมา |
อสุราโกรธกันด้วยอันใด |
| ยักษ์ทมิฬยินถามคำรามร้อง |
มันจองหองลงชำระในสระใหญ่ |
| เก็บโกมินกินฝักแล้วหักใบ |
เราขัดใจจึ่งจะล้างให้วางวาย ฯ |
| ๏ พระพี่น้องสองเจ้าเล่าความหลัง |
เป็นสัจจังข้าพเจ้าเล่าถวาย |
| ทินกรร้อนรนกระวนกระวาย |
มาเห็นสายชลธีก็ดีใจ |
| ทั้งพี่น้องสององค์ลงกินอาบ |
ก็เย็นซาบสรรพางค์ไม่ตักษัย |
| คิดว่าน้ำสำหรับอยู่กับไพร |
ไม่แจ้งใจว่าเจ้าของเขาป้องกัน |
| จงเอาบุญเจ้าประคุณเอ็นดูด้วย |
เหมือนโปรดช่วยลูกกำพร้าจะอาสัญ |
| พระทรงฟังสังเวชพระทัยครัน |
จึงว่ากับกุมภัณฑ์ไปทันความ |
| นี่แน่นายฝ่ายเด็กไม่รู้แจ้ง |
ใช่จะแกล้งมาข่มเหงไม่เกรงขาม |
| ถึงจะฆ่าทารกไม่ลือนาม |
จะถือความไปทำไมไม่ต้องการ ฯ |
| ๏ พวกรากษสโกรธร้องอยู่ก้องกึก |
จองหองฮึกเหิมนักทำหักหาญ |
| มิส่งมามึงจะพากันวายปราณ |
มิใช่การของเอ็งไม่เกรงกัน ฯ |
| ๏ พระฟังสารมารร้ายหมายชีวิต |
ไม่หวาดจิตปรีดิ์เปรมเกษมสันต์ |
| จึ่งว่าเหวยอสุราใจอาธรรม์ |
เราไม่พรั่นดอกที่ข้อจะต่อตี |
| พระถอดเทพสังวาลโองการสั่ง |
สังวาลระวังพี่น้องทั้งสองศรี |
| ยักษ์พิโรธโลดไล่เป็นสิงคลี |
กระโดดตีตึงตังประดังมา ฯ |
| ๏ พระลองแรงแผลงฤทธิ์เข้ารบรับ |
พระหัตถ์จับข้างละสองสี่ยักษา |
| เผ่นผงาดฝาดผางกลางศิลา |
อสุราดิ้นกระเดือกลงเสือกกาย |
| จึงโอมอ่านอาคมพรหมประสิทธิ์ |
ก็เปลื้องปลิดเจ็บปวดนั้นสูญหาย |
| เข้ากลาดกลุ้มรุมรบอยู่รอบกาย |
ดังเสียงสายสุนีลั่นสนั่นดัง |
| ด้วยเดชะเครื่องประดับสำหรับศึก |
แล่นพิลึกโลดไล่ไม่ถอยหลัง |
| ได้กินนมราชสีห์มีกำลัง |
ไม่พลาดพลั้งติดพันประจัญบาน |
| ต่างกำแหงแรงเริงในเชิงรบ |
ไม่หลีกหลบโลดไล่ด้วยใจหาญ |
| ยักษ์จะจับพี่น้องสองกุมาร |
พระสังวาลป้องกันไม่อันตราย ฯ |
| ๏ พระโคบุตรสุริยาวราเดช |
เอาธำมรงค์บิตุเรศอันเรืองฉาย |
| พระหัตถ์ขว้างเป็นแสงประกายพราย |
ประหารกายยักษ์ขาดลงดาษดิน |
| ด้วยฤทธิ์เทพอาวุธสุดจะแก้ |
ไม่หายแผลม้วยมุดสุดถวิล |
| ราพณ์ร้ายตายกลาดลงดาษดิน |
พระนรินทร์เหาะลงเนินคิรี |
| จึงเรียกสองกุมาราเข้ามาชิด |
พลางพินิจพี่น้องทั้งสองศรี |
| งามเจริญกิริยากุมารี |
ดังมณีเมขลาวิไลทรง |
| ชมกุมารน้องชายก็เฉิดโฉม |
งามประโลมดังเทพครรไลหงส์ |
| ชะรอยเป็นจักรพรรดิขัตติยวงศ์ |
จึงเอื้อนโองการถามเนื้อความไป |
| นี่แน่น้องสองเจ้าจงเล่าเรื่อง |
อยู่บ้านเมืองแห่งหนตำบลไหน |
| ยังเด็กนักหักหาญมาเดินไพร |
บุญเจ้าไม่มรณาพี่มาทัน ฯ |
| ๏ สองกันแสงเล่าความไปตามเรื่อง |
ฉันเสียเมืองยากไร้มาไพรสัณฑ์ |
| มาประสบพบมารชาญฉกรรจ์ |
แล้วโศกศัลย์ร่ำไรอยู่ไปมา |
| พระโปรดช่วยจึงไม่ม้วยชีวาวาตม์ |
ขอรองบาทยุคลจนสังขาร์ |
| ข้าชื่อมณีสาครแต่ก่อนมา |
อนุชาชื่ออรุณร่วมท้องกัน ฯ |
| ๏ พระโคบุตรสุริยวงศ์ให้สงสาร |
ปลอบกุมารว่าอย่าทรงกันแสงศัลย์ |
| เจ้ายังเด็กพี่ก็เล็กอยู่ด้วยกัน |
ไม่หมายมั่นจะเอามาเป็นข้าไท |
| จะช่วยน้องให้ได้ครองคืนสถาน |
จงสำราญเถิดนะน้องอย่าหมองไหม้ |
| พี่จะชุบกุมภัณฑ์ที่บรรลัย |
จึ่งจะไม่เป็นกรรมประจำกาย |
| พระหยิบยามาเคี้ยวแล้วเที่ยวพ่น |
กุมภัณฑ์พลได้กลิ่นก็กลับหาย |
| หมอบประนมก้มตัวด้วยกลัวตาย |
ต่างถวายอภิวันท์รำพันความ |
| ขอบพระคุณการุญชุบชีวิต |
ได้พูดผิดข้าน้อยนี้หยาบหยาม |
| ขอรองบาทมุลิกาพยายาม |
ไปติดตามกว่าจะสูญสิ้นชีวา |
| แล้วยักษีสี่นายถวายแก้ว |
อันเลิศแล้วเหาะได้ในเวหา |
| ทั้งสองดวงแต่ล้วนดีมีศักดา |
ปรารถนานึกได้ดังใจจง ฯ |
| ๏ พระรับแก้วแล้วตรัสกับขุนยักษ์ |
ท่านจงรักสุจริตจิตประสงค์ |
| เราสงสารพี่น้องทั้งสององค์ |
เจ้าเชื้อพงศ์จักรพรรดิสวัสดี |
| เที่ยวทนทุกข์บุกป่าพนาเวศ |
น่าสมเพชใจนักนะยักษี |
| จะแก้ไขให้สองราคืนธานี |
อสุรีจงไปช่วยเราด้วยกัน ฯ |
| ๏ พนาสูรทูลความไปตามเรื่อง |
มิให้เคืองบาทมูลทูลผ่อนผัน |
| ให้สององค์พระกุมารสำราญครัน |
เหมือนทรงธรรม์อนุกูลกุมารา ฯ |
| ๏ ได้ฟังสารแสนสำราญอารมณ์รื่น |
พระชมชื่นแสนสนิทเสน่หา |
| พระยื่นแก้วแล้วตรัสจำนรรจา |
ถือจินดาเถิดน้องทั้งสองคน |
| เจ้ากุมแก้วแล้วเหาะไปตามพี่ |
ถึงบูรีเรืองรัตน์ไม่ขัดสน |
| สองกุมารกรานกราบจอมสากล |
แล้วกุมแก้วฤทธิรณไว้กับกร ฯ |
| ๏ พระโคบุตรสุริยาก็พาเหาะ |
ข้ามละเมาะเขาเขินเนินสิงขร |
| สามกระษัตริย์อสุราพากันจร |
หมายนครลอยฟ้ามาบูรี |
| ครั้นภาณุมาศผาดแผดแดดร้อนจัด |
สามกระษัตริย์ต้องแสงนรังสี |
| พระเคลื่อนคล้อยลอยลงในพงพี |
จรลีร่มรื่นชื่นพระทัย |
| พระโคบุตรชวนน้องสองกระษัตริย์ |
ชมพนัสหิมวาพฤกษาไสว |
| ที่ผลิดอกออกผลระคนไป |
วายุไกวกิ่งกวดเป็นวงกง |
| ชมพู่เทศเกดแก้วตะโกโกฐ |
ชะลูดโลดตุมกามหาหงส์ |
| หันเหียนตะเคียนคางยางประยงค์ |
วัลย์เปรียงปรงปรูปรางตะลิงปลิง |
| ฝูงอีลุ้มแอบพุ่มอุโลกลับ |
กระสาจับไซ้ขนบนต้นสิง |
| กาลิงเลี้ยวไล่หานางกาลิง |
อัญชันชิงคู่เคียงอยู่เรียงกัน |
| นกกระเหว่าเฝ้าแฝงฝรั่งร้อง |
ฝูงยูงทองย่องเหยียบพะยุงขัน |
| สามกุมารเพลิดเพลินเจริญครัน |
แล้วพากันชมนกไม้ไพรพนม |
| ตามประสาทารกรักสนิท |
ไม่นึกคิดเคืองระคายเท่าปลายผม |
| สัพยอกหยอกเอินเพลินอารมณ์ |
จนแดดร่มเบี่ยงบ่ายลงชายไพร |
| พระชวนน้องสององค์ขึ้นเหาะเหิน |
งานเจริญรีบมาในป่าใหญ่ |
| ลอยละลิ่วปลิวเมฆมาไรไร |
ประมาณได้ยามหนึ่งถึงธานี |
| สองกุมารทูลความไปตามเรื่อง |
นี่แลเมืองข้าน้อยทั้งสองศรี |
| โน่นปรางค์ทองของพระชนนี |
แต่เดี๋ยวนี้ใครจะอยู่ไม่รู้ความ |
| ได้ทรงฟังทั้งสองพระน้องนาฏ |
ลงปราสาทเถิดนะน้องอย่าเกรงขาม |
| แม้นมิใช่บิดาพะงางาม |
จงแจ้งความพี่จะทำให้หนำใจ ฯ |
| ๏ กุมาราพาองค์พระทรงเดช |
เข้านิเวศน์ปรางค์ทองอันผ่องใส |
| สามกระษัตริย์อสุราก็คลาไคล |
เข้าห้องในปรางค์รัตน์ชัชวาล ฯ |
| ๏ นางชาววังนั่งยามอยู่แออัด |
เห็นกระษัตริย์สองราน่าสงสาร |
| ให้ระลึกถึงนายที่วายปราณ |
วิ่งเข้ากอดกุมารแล้วโศกา |
| สิ้นบุญทูลกระหม่อมทั้งสองแล้ว |
ดังดวงแก้วมืดมิดทุกทิศา |
| แม่เป็นไรไปแล้วจึ่งกลับมา |
พราหมณ์ชราพ่อลูกมันครองวัง ฯ |
| ๏ ได้ฟังฝูงกัลยาน้ำตาไหล |
แข็งพระทัยตรัสถามเนื้อความหลัง |
| สองพระองค์ปลดปลงชีวาวัง |
พระศพยังอยู่หรือสูญไปแห่งใด ฯ |
| ๏ สาวสนมก้มกราบแล้วทูลสนอง |
อันศพสองปิ่นกระษัตริย์ที่ตัดษัย |
| เขาใส่พระโกศทองไว้ห้องใน |
แล้วร้องไห้ห้ามปรามพระทรามชม |
| นางมณีสาครกับน้องน้อย |
ก็เศร้าสร้อยโลมเล้าสาวสนม |
| แต่ก่อนปางสร้างกรรมจำนิยม |
อย่าปรารมภ์เราจะคืนเอาพารา |
| แล้วนำองค์ทรงศักดิ์กับยักษ์ร้าย |
ค่อยแฝงกายมาถึงแท่นอันเลขา |
| เห็นพราหมณ์เฒ่าขึ้นสถิตแท่นบิดา |
กับลูกยาบนเตียงอยู่เคียงกัน ฯ |
| ๏ พระพี่น้องร้องเรียกให้ยักษ์จับ |
สั่งกำชับอย่าเพ่อฆ่าให้อาสัญ |
| ยักษ์กระโจมโถมจับตาพราหมณ์พลัน |
เชือกมัดมั่นสองแขนอยู่แอ่นกาย |
| ทั้งพ่อลูกถูกมัดอยู่นอนกลิ้ง |
พวกผู้หญิงเห็นยักษ์ก็ใจหาย |
| บ้างหวีดหวาดผาดแลเห็นเจ้านาย |
จึงค่อยคลายความกลัวทุกตัวคน ฯ |
| ๏ พระพี่น้องร้องห้ามพวกสาวใช้ |
อย่าตกใจใช่ศึกมากลางหน |
| ต่างรู้ชัดค่อยสงัดสงบตน |
พระสุริยนเยี่ยมยอดเมรุไกร |
| พระพี่น้องร้องเชิญพระโฉมศรี |
มาสู่ที่โกศทองอันผ่องใส |
| ให้เปิดโกศเชิญศพออกทันใด |
ภูวไนยพ่นด้วยโอสถพลัน |
| จอมกระษัตริย์สององค์คงชีวิต |
ค่อยเคลิ้มจิตคลับคล้ายเหมือนใฝ่ฝัน |
| เห็นลูกรักยักษ์ร้ายอยู่เคียงกัน |
พระโศกศัลย์สวมกอดเอาลูกยา |
| พ่อบรรลัยใครช่วยจึงรอดเล่า |
ไฉนเจ้ารู้จักกับยักษา |
| พระโฉมยงองค์นั้นนะกัลยา |
เสด็จมาแต่หนตำบลใด ฯ |
| ๏ พระโอรสยศยงทรงสดับ |
จึงกล่าวกลับความหลังแถลงไข |
| พระชนกชนนีก็ดีใจ |
ราวกับได้ทิพสถานพิมานอินทร์ |
| เข้าอุ้มองค์บุตราพระอาทิตย์ |
พลางจุมพิตเชยชมสมถวิล |
| สมบัติของบิดาในธานินทร์ |
ทั้งม้ารถคชรินทร์อันเพริศพราย |
| จะมอบให้ทรามชมเสวยราชย์ |
ชนชาติจะได้พึ่งพระโฉมฉาย |
| พระบิดรมารดาชรากาย |
จะเบี่ยงบ่ายบรรพชาไม่ราคี |
| ฝากแต่น้องสององค์ไว้ด้วยเถิด |
นึกว่าเกิดร่วมครรภ์พระโฉมศรี |
| พ่อขอถามนามชนกชนนี |
ผ่านบูรีแห่งหนตำบลใด ฯ |
| ๏ พระโคบุตรทรงฟังรับสั่งถาม |
ไม่บอกความออกแจ้งแถลงไข |
| หม่อมฉันชาวหิมวาพนาลัย |
ทุเรศไร้สุริยวงศ์อยู่ดงดอน |
| พระมารดาอาสัญแต่วันคลอด |
ชีวิตรอดด้วยราชไกรสร |
| ลูกรักเคยอยู่ป่าพนาดร |
มาเที่ยวจรเล่นตามความสบาย |
| มาพบน้องนวลนางที่กลางเถื่อน |
เห็นเด็กเหมือนกันก็รักไม่รู้หาย |
| ฉันชุบช่วยภูวดลให้พ้นตาย |
เสร็จแล้วจะถวายบังคมลา |
| ซึ่งโปรดปรานบ้านเมืองให้ลูกรัก |
มิใช่ศักดิ์เชื้อวงศ์เผ่าพงศา |
| ลูกยกให้แก่พระน้องทั้งสองรา |
จะกราบลาเที่ยวให้เพลินเจริญใจ |
| พระโศกาอาลัยใจจะขาด |
ภูวนาถว่าวอนด้วยรักใคร่ |
| สารพัดพ่อมาตัดอาลัยไป |
ทั้งเวียงไชยก็ไม่รักจะหักจร |
| ทำกระไรจะได้แทนคุณสนอง |
ที่ช่วยสองสุดสวาทสโมสร |
| จงเอ็นดูบิดาที่ว่าวอน |
อยู่นครด้วยน้องทั้งสององค์ ฯ |
| ๏ พระฟังห้ามตามมีไมตรีจิต |
บุตรอาทิตย์ทูลความตามประสงค์ |
| ถึงลูกไปใช่จะลืมบาทบงสุ์ |
เมื่อนานนานแล้วก็คงจะกลับมา ฯ |
| ๏ พรหมทัตครั้นจะขัดก็สุดคิด |
รัญจวนจิตเศร้าสร้อยละห้อยหา |
| แลดูองค์ทรงฤทธิ์กับธิดา |
อุปมาเหมือนแก้วแกมกับทอง |
| แต่ทรงฤทธิ์จิตยังเด็กไม่รู้จัก |
ด้วยเด็กนักยังไม่ควรภิเษกสอง |
| จะโลมเล้าเอาใจในทำนอง |
พระตรึกตรองตรัสไปด้วยไมตรี |
| ถึงจะไปอาลัยแก่พ่อมั่ง |
จงรอรั้งอยู่เมืองให้เรืองศรี |
| พออุ่นใจไพร่ฟ้าประชาชี |
ชาวบูรีหญิงชายกระจายจร |
| ว่าพ่อได้สายสวาทเป็นโอรส |
เฉลิมยศภิญโญสโมสร |
| พ่อเอ็นดูบิดาให้อาวรณ์ |
อย่าเพ่อจรให้พ่อช้ำระกำใจ ฯ |
| ๏ พระโคบุตรสงสารท้าวพรหมทัต |
สุดจะขัดแล้วจึ่งทูลสนองไข |
| พระตรัสห้ามสามหนแล้วจนใจ |
จะอยู่ไปมิให้เคืองเรื่องราคี |
| เมื่อนานนานลูกจะลาไปเล่นมั่ง |
จิตลูกยังอาลัยถึงไพรศรี |
| จะเที่ยวดูเสียให้ทั่วทั้งธรณี |
ชมบูรีจักรพรรดิกระษัตรา ฯ |
| ๏ กรุงกระษัตริย์ฟังสารสำราญรื่น |
ประคองชื่นรับขวัญด้วยหรรษา |
| แล้วเชิญโอรสราชเร่งยาตรา |
เสด็จมาพระโรงรัตน์ชัชวาล |
| ให้ยักษาพาพราหมณ์มาถามซัก |
เอาเพื่อนพรรคพี่น้องจองหองหาญ |
| ทั้งพ่อลูกถูกมัดฝีมือมาร |
ก็ให้การซัดเพื่อนออกเปื้อนคำ |
| เขาจดหมายไล่จับมาคับคั่ง |
มีรับสั่งให้ลงโทษแต่คนขำ |
| บีบขมับขับเฆี่ยนเจียนระยำ |
ให้ตรากตรำตรึงตราไว้ตรุใน |
| แล้วยกข้อพ่อลูกประโรหิต |
กระทำผิดสาหัสถึงตัดษัย |
| ให้ตีฆ้องร้องป่าวตระเวนไป |
อย่าฆ่าในธานีเป็นชีพราหมณ์ |
| ใส่นาวาไปมหาทะเลหลวง |
เอาหินถ่วงเสียให้จมสมหยาบหยาม |
| พระตรัสสั่งสิ้นเสร็จสำเร็จความ |
แล้วชวนสามโอรสเข้าสู่วัง |
| เสวกาพาพราหมณ์ทั้งพ่อลูก |
ไปมัดผูกเฆี่ยนขับตามรับสั่ง |
| ตะโหงกคอข้อมือขื่อประดัง |
ข้างหน้าหลังตีฆ้องมาสองคน |
| พวกดาบแดงแซงเดินกระหนาบข้าง |
ขยับย่างจูงพราหมณ์มาตามถนน |
| ตีฆ้องแล้วให้ร้องประจานตน |
ทั้งสองคนพ่อลูกเหมือนอย่างลิง |
| เสียงหม่องหม่องร้องว่าเจ้าข้าเอ๋ย |
อย่าดูเยี่ยงข้าเลยทั้งชายหญิง |
| ข้าพ่อลูกทุจริตทำผิดจริง |
กบฏชิงสมบัติกระษัตรา |
| ทั้งชาวบ้านร้านตลาดก็กลาดเกลื่อน |
ร้องเรียกเพื่อนวิ่งกรูมาดูหน้า |
| ทั้งธานีมิได้มีใครเวทนา |
มันอยากชิงวาสนาสาแก่ใจ |
| ตระเวนรอบขอบเมืองทุกบ้านช่อง |
ลงเรือล่องไปในกลางทะเลใหญ่ |
| เอาพ่อลูกผูกแผ่นศิลาลัย |
โยนลงในสาชลก็วายปราณ |
| กลับมาทูลมูลเหตุเกศกระษัตริย์ |
พรหมทัตปรีดิ์เปรมเกษมศานต์ |
| จิตระรื่นชื่นอารมณ์ชมกุมาร |
จำเนียรกาลนานมาอยู่ธานี ฯ |
| ๏ พระโคบุตรสุริยวงศ์ทรงสวัสดิ์ |
บังคมทูลพรหมทัตเจ้ากรุงศรี |
| ลูกอยู่กับบิดามากว่าปี |
ระลึกถึงพงพีพ้นกำลัง |
| ลูกจะขอลาองค์พระทรงเดช |
ไปเที่ยวชมหิมเวศเหมือนใจหวัง |
| พรหมทัตขัตติยวงศ์ได้ทรงฟัง |
ท้าวเธอหลั่งชลนาโศกาลัย |
| ครั้นจะตรัสหักหาญพูดทานทัด |
กลัวจะขัดเคืองวิญญาณ์อัชฌาสัย |
| จึ่งตรัสว่าแก้วตาจะคลาไคล |
สำราญใจกลับมายังธานี ฯ |
| ๏ พระโคบุตรรับรสพจนารถ |
กราบเบื้องบาทบงกชบทศรี |
| ลูกไปลับคงจะกลับมาบูรี |
ไม่ถึงปีอย่าอาลัยพระทัยปอง |
| แล้วผินหน้ามาสั่งพระน้องรัก |
อยู่ตำหนักเถิดเจ้าอย่าเศร้าหมอง |
| พี่ไปแล้วคงจะกลับมารับน้อง |
นวลละอองจงสุโขอย่าโศกา |
| ทั้งพี่น้องร้องไห้วิ่งไปกอด |
รำพันพลอดวิงวอนฉะอ้อนว่า |
| จะไปไหนฉันจะไปด้วยพี่ยา |
อย่าพักว่าเลยไม่อยู่ในบูรี ฯ |
| ๏ พระรับขวัญจูบน้องประคองชิด |
ตามจริตทารกทั้งสามศรี |
| อย่าไปเลยลำบากองค์ในพงพี |
ล้วนเสือสีห์ผีสางกลางอารัญ |
| มันเห็นใครใจอ่อนมันหลอนหลอก |
ไม่ดีดอกเจ้าอย่าไปในไพรสัณฑ์ |
| ทำไมกับพี่มีมนต์ไม่กลัวมัน |
จงครองกันอยู่เมืองอย่าเคืองระคาย ฯ |
| ๏ อย่าพักปดให้เหนื่อยปากไม่อยากเชื่อ |
ถึงช้างเสือก็ไม่พรั่นเหมือนมั่นหมาย |
| มิพาไปแล้วไม่ออกไปนอกกาย |
จะกอดคอไว้จนตายไม่ปล่อยเลย ฯ |
| ๏ ดูดู๋ว่าแล้วยังไม่ฟังว่า |
ทั้งข้าวปลาก็จะได้ที่ไหนเสวย |
| ดวงมณีที่พี่ให้เอาไว้เชย |
อย่าไปเลยโฉมตรูอยู่พารา |
| ทั้งพี่น้องร้องไห้ไม่ฟังห้าม |
ขืนจะตามไปหิมเวศด้วยเชษฐา |
| พระโคบุตรสุดจนพ้นปัญญา |
ทูลบิดาให้ห้ามเจ้าทรามวัย |
| บิตุรงค์ทรงพระสรวลสำรวลร่า |
ตามแต่เจ้าจะว่าอัชฌาสัย |
| เมื่อพ่อแม่เขาไม่รักจะหักไป |
แล้วภูวไนยเล้าโลมนางโฉมงาม |
| อนุชาพ่อจงพาไปฝึกสอน |
นางมณีสาครจะช่วยห้าม |
| แล้วตรัสปลอบพระธิดาพะงางาม |
แม่อย่าตามไปให้ยากลำบากกาย |
| แม้นขุกเข็ญเป็นหญิงนี้ยากนัก |
พระลูกรักพ่อว่าอย่าผันผาย |
| พระอนุชาเขาเชื้อเนื้อว่าชาย |
อันตรายโพยภัยเขาไม่มี ฯ |
| ๏ นางทรงฟังแค้นจิตบิตุเรศ |
ชลเนตรไหลนองหม่นหมองศรี |
| เจ้าหยิกข่วนเชษฐาไม่ปรานี |
แล้วเข้าที่ไสยาโศกาลัย ฯ |
| ๏ พระโคบุตรสุริยาผวาวิ่ง |
มาปลอบมิ่งสมรมิตรพิสมัย |
| พี่เมตตาจึ่งไม่พาเจ้าเดินไพร |
แม่ยังไม่เห็นดีเข้าตีรัน |
| แต่น้องน้อยยังหน่วงเป็นห่วงนัก |
พระทรงศักดิ์เธอจะให้ไปกับฉัน |
| แม่จงฟังพี่ยาอย่าจาบัลย์ |
จะเก็บพรรณบุปผาอัมพาพวง |
| ที่หอมหวนงามหลากมาฝากแม่ |
ห้อยพระแกลเล่นสะพรั่งในวังหลวง |
| พงศ์กระษัตริย์ตรัสล้อแล้วล่อลวง |
สุดาดวงค่อยชื่นกลืนน้ำตา ฯ |
| ๏ พระจูงกรยุพยงอนงค์นาฏ |
ยุรยาตรจากแท่นอันเลขา |
| มาฝากองค์ทรงฤทธิ์พระบิดา |
แล้วชวนพระอนุชามาสรงชล |
| ในอ่างทองรองฝักปทุมมาศ |
ดูสะอาดชลปรอยเป็นฝอยฝน |
| น้ำกุหลาบอาบองค์สรงสุคนธ์ |
ทรงเครื่องต้นดูงามอร่ามพราย ฯ |
| ๏ สององค์ออกหน้าโถงพระโรงรัตน์ |
หน่อกระษัตริย์ทรงแท่นอันเรืองฉาย |
| โองการสั่งอสุรีทั้งสี่นาย |
จงผันผายไปสถานสำราญใจ |
| แต่จงช่วยกรุณังระวังนิเวศน์ |
ทั่วขอบเขตนัครังทั้งน้อยใหญ่ |
| พนาสูรทูลสนองให้ต้องใจ |
ในกรุงไกรมิให้มีราคีพาน |
| สิบห้าวันจะผลัดกันมาสืบข่าว |
ให้สองท้าวปรีดิ์เปรมเกษมศานต์ |
| แล้วกราบลาพี่น้องสองกุมาร |
เหาะทะยานหมายมาพนาลี ฯ |
| ๏ พระโคบุตรสุริยาวราฤทธิ์ |
สำราญจิตจากพระโรงอันเรืองศรี |
| เจ้าอรุณสุริยวงศ์ทรงมณี |
จรลีลอยลิ่วปลิวเมฆา |
| ออกจากกรุงมุ่งหมายเข้าไพรระหง |
ทั้งสององค์ชมไม้ไพรพฤกษา |
| พระเหาะเรียงเคียงชมยมนา |
ลอยละลิ่วปลิวฟ้ารีบคลาไคล ฯ |
| ๏ พระสุริยงลงลับเหลี่ยมภูผา |
พระจันทราส่องสว่างกระจ่างไข |
| ทั้งสองชมจันทรานภาลัย |
มาตามในแถวทางกลางอารัญ |
| พระเหาะเรียงเคียงชมดาราราย |
แสนสบายคลายทุกข์เกษมสันต์ |
| ศิลาลายพรายเลื่อมด้วยแสงจันทร์ |
ชี้ชวนกันทัศนาศิลาลัย ฯ |
| ๏ พระสุริยาฟ้าสางสว่างภพ |
กระจ่างจบในป่าพฤกษาไสว |
| ทั้งพี่น้องสองเหาะระเห็จไป |
ถึงเขาใหญ่สูงเงื้อมตระหง่านครัน |
| เป็นสี่เหลี่ยมสูงวิเวกเทียมเมฆมืด |
ดูโยงยืดยาวใหญ่ในไพรสัณฑ์ |
| เหมือนเมฆมืดเมฆาเมื่อสายัณห์ |
พระชวนกันสององค์เดินตรงมา |
| ครั้นถึงที่เขาใหญ่ในไพรสณฑ์ |
แลเห็นต้นนารีผลบนเนินผา |
| ล้วนคนธรรพ์นักสิทธิ์วิทยา |
เฝ้ารักษาแลล้อมอยู่พร้อมกัน |
| ทั้งสององค์ทรงแลไม่เคยเห็น |
มุ่งเขม้นแล้วทรงพระสรวลสันต์ |
| พระโคบุตรนึกอนาถประหลาดครัน |
ต้นไม้นั้นแต่ล้วนนางสล้างไป |
| ที่ใต้ต้นคนธรรพ์สะพรั่งอยู่ |
พระน้องดูให้เห็นเล่นใกล้ใกล้ |
| ว่าพลางทางชวนกันเหาะไป |
สำราญใจชื่นจิตด้วยฤทธิรณ ฯ |
