เดือน ๗ จุลศักราช ๑๒๔๑
วันที่ ๓๘๔๔ วัน ๔ ๑ฯ ๗ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑
(๒๑ พฤษภาคม ๒๔๒๒)
เสดจออกขุนนาง พระราชเสนาอ่านสุภอักษรเมืองหลวงพระบาง ๒ ฉบับ ว่าด้วยที่ส่งศิลาคาบนกขึ้นไปแลจะให้ราชวงษลงมารับสัญญาบัตรต่อราชบุตรไปกับท้าวขันตีไปอยู่เมืองญวน ฉบับ ๑ บอกเจ้าอุปราชถึงอาสัญกรรม ส่งเครื่องยศคืน
กรมพระกลาโหมอ่านบอกพระยาเพชรบุรี ทำการแรกนาที่นาหลวงเขาเทพพนมขวด
พระยานนทขอพระราชทานโทษ (ร. ที่ ๔๐๕)
หนังสือเจ้าพระยาสุรวงษส่งร่างตราแลหนังสือสมเดจเจ้าพระยา (ร. ที่ ๔๐๖)
สำเนาหนังสือสมเดจเจ้าพระยาถึงเจ้าพระยาสุรวงษ (ร. ที่ ๔๐๗)
สำเนาสารตราตอบพระยามนตรีเรื่องเมืองกระบี่ (ร. ที่ ๔๐๘)
หนังสือกงซุลอเมริกันถามข่าวพระองคกาพย์สิ้นพระชนม์ (ร. ที่ ๔๐๙)
อินภรรยาพระอินทรเทพกล่าวโทษพระอินทรเทพ (ร. ที่ ๔๑๐)
หนังสือพระองคโสภณกล่าวโทษอ้ายโก๋บ่าวพระองคสิงหนาท (ร. ที่ ๔๑๑)
หนังสือพระยามหามนตรีเรื่องมหาดเล็กองคโสณไล่อ้ายโก๋ (ร.ที่ ๔๑๒)
ริโปดพระพิเรนทร (ร. ที่ ๑๔๓)
หนังสือพระเกษมขัดข้องเรื่องคนแขนขาวหัวเมือง (ร. ที่ ๔๑๔)
วันที่ ๓๘๔๕ วัน ๕ ๒ฯ ๗ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑
(๒๒ พฤษภาคม ๒๔๒๒)
เวลาย่ำค่ำสวดมนตพระนาคปรค พระสมาธิ เทวรูปพระเสาร พระพฤหัสบดี ที่พระที่นั่งดำรงสวัศดิอนัญวงษ พระสงฆสวดมนต ๕ รูป
วันนี้ไม่ได้เสดจออกขุนนาง
หนังสือตระลาการชำระความพระบรีชาแลถามพระประจนแลพยาน มีมา ร. ที่ ๔๑๔
หนังสือตระลาการชำระความถามอ้ายมากอ้ายสุกผู้ร้าย ที่พระปรีชาถอดปล่อยทำนา มีมา ร. ที่ ๔๑๕
ริโปดขุนหลวงพระไกรศรีเชิญพระบรมวงษานุวงษ ท่านเสนาบดีเคาน์ซิลเลอปริวีเคาน์ซิล มีมา ร. ที่ ๔๑๖
สำเนาหนังสือกงซุลสยามเมืองเกาะปีนังถึงเจ้าพระยาภาณุวงษ เรื่องพระยาภาษไปลอนดอน มีมา ร. ที่ ๔๑๗
สำเนาหนังสือหมอความที่สิงขโปรถึงพระยาภาษ เรื่องความพระปรีชา มีมา ร. ที่ ๔๑๘
หนังสือเจ้าพระยาภาณุวงษถวายว่าเรื่องทูตญวนขอฝากเดกญวนไว้เรียนภาษาไทย มีมา ร. ที่ ๔๑๙
หนังสือเจ้าพระยาภานุวงษถวายว่าด้วยถามทูตญวน เรื่องจะไปตอบแทนทางพระราชไมตรี มีมา ร. ที่ ๔๒๐
สำเนาหนังสือราชทูตอุปทูตญวนถึงเจ้าพระยาพระคลัง เรื่องไทยจะไปตอบแทน มีมา ร. ที่ ๔๒๑
สำเนาพระราชสาสนญวนถึงกรุงสยาม พระราชสาสนกรุงสยามถึงกรุงเวียดนาม มีมา ร. ที่ ๔๒๒
ริโปดพระพิเรนทร มีมา ร. ที่ ๔๒๓
วันที่ ๓๘๔๖ วัน ๖ ๓ฯ ๗ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑
(๒๓ พฤษภาคม ๒๔๒๒)
เวลาเช้าเสดจออกทรงปฏิบัติพระสงฆรับพระราชทานฉันครั้นฉันแล้วพอได้พระฤกษ ๕ โมงเช้า ๔๘ นาทีทรงเททองพระพุทธรูปเทวรูป เจ้าพนักงานประโคมพิณพาทย์แล้วเสดจขึ้น
เวลาค่ำเสดจออกขุนนาง พระยาราชเสนานำพระเสนานุชิตผู้ช่วยปัตตบองกราบถวายบังคมลากลับไปบ้านเมือง พระนรินทรอ่านบอกเมืองกาญจนบุรีว่าด้วยผู้ร้ายตั้งพวกกำเริบที่บ้านเขารักษคุมเหงราษฎรลักกระบือมาร้องหลายคน กรมการไปจับต่อสู้ได้ตัวบ้างหนีบ้างอ้ายสว่างหัวน่าผู้ร้ายหนีไปสุพรรณ ถ้าชำระได้ความประการใดจะบอกครั้งหลัง รับสั่งให้ทูลสมเดจกรมพระให้มีตราไปด้วย
พระไพรัชถวายหนังสือราชการกรมท่ามีไปมากับกงซุลอเมริกันเล่ม ๔.
วันที่ ๓๘๔๗ วัน ๗ ๔ฯ ๗ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑
(๒๔ พฤษภาคม ๒๔๒๒)
วันนี้ทรงพระเครื่องใหญ่๑
เวลาค่ำเสดจออกขุนนาง พระยาศรีอ่านบอกจ่าเร่งข้าหลวงเมืองพิไชย บอกส่งต้นหนังสือเมืองน่าน เมืองเชียงราย ๔ ฉบับ ว่าด้วยราชการเมืองเชียงแสน เชียงราย
พระยาพิพัฒอ่านบอกเมืองสมุทษาครว่าด้วยผู้ร้ายปล้น พวกผู้ร้ายมากประมาณ ๓๐ คน ว่าผู้ร้ายกำเริบนัก พระยาพิพัฒทูลว่าเจ้าพระยาภาณุวงษให้รีบออกไปจับ
วันที่ ๓๘๔๘ วัน ๑ ๕ฯ ๗ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑
(๒๕ พฤษภาคม ๒๔๒๒)
วันนี้ออกขุนนางไม่มีราชการอาไร โปรดให้พระยาศรีสอบใบบอกเมืองน่านกับเมืองเชียงใหม่เรื่องเมืองเชียงตุง จับเจ้าราชวงษเมืองเชียงราย กับนายน้อยคำเจียง
พระยามหามนตรีเฝ้าทูลเรื่องความ
วันที่ ๓๘๔๙ วัน ๒ ๖ฯ ๗ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑
(๒๖ พฤษภาคม ๒๔๒๒)
วันนี้ออกขุนนางพระยาศรีอ่านบอกหลวงจินดารักษ หลวงอนุชิตพิทักษ หลวงภักดีณรงค์ พระยาโคราช ว่าความต้องกัน ว่าได้มีหนังสือให้คุมช้างศรีปลาดลงมาถึงเมืองโคราชแล้วได้วัดชัญสูตรสูง ๓ ศอก ๑ คืบ ๕ นิ้ว ศรีตัวผลว่าแก่ ได้ส่งขนหางแลรูปปั้นส่งลงมาทูลเกล้าฯ ถวาย ได้ทำขวันเลี้ยงพระสมโภชภักช้างไว้โคราช
วันที่ ๓๘๕๐ วัน ๓ ๗ฯ ๗ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑
(๒๗ พฤษภาคม ๒๔๒๒)
เวลาบ่าย ๕ โมงเสดจออกเก๋งวรสภาพิรมย ทรงหล่อเทียรพรรษา
ออกขุนนางพระยาศรีอ่านบอกพระศักเสนีส่งส่วยเร่วเมืองเดชอุดม แลว่าราชการก็ว่างลงแล้ว ขอรับพระราชทานกลับเข้ามากรุงเทพ กับเมืองเดชอุดมขอตั้งผู้ร้อยคนหนึ่ง
วันที่ ๓๘๕๑ วัน ๔ ๘ฯ ๗ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑
(๒๘ พฤษภาคม ๒๔๒๒)
วันนี้เปนวันพระไม่มีราชการอันใด
เวลาเยนเจ้าพนักงานคลังในซ้ายสุพรัตนตั้งพิมพ์เทียรพรรษาแลเขี่ยวขีผึ้งที่พระที่นั่งทรงธรรมเวลาเยนเสดจลงเทพิมพหล่อเทียรพร้อมด้วยข้างใน
วันที่ ๓๘๕๒ วัน ๕ ๙ฯ ๗ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑
(๒๙ พฤษภาคม ๒๔๒๒)
เวลาบ่าย ๔ โมงเสดจออกพระที่นั่งอนันตสมาคม พระบรมวงษานุวงษข้าราชการผู้ใหญ่ผู้น้อยเฝ้าเบื้องบงกชบาทพร้อมกัน เจ้าพนักงานจึงนำราชทูตอุปทูตขุนนางฝ่ายญวนเข้ามาเฝ้ากราบถวายบังคมลากลับไปกรุงเวียดนาม พระบาทสมเดจพระเจ้าอยู่หัวทรงพระราชปฏิสันฐานตามธรรมเนียมแล้วเสดจขึ้น
วันนี้กุ๋ย ๒ ครั้ง
วันที่ ๓๘๕๓ วัน ๖ ๑๐ฯ ๗ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑
(๓๐ พฤษภาคม ๒๔๒๒)
วันนี้เวลาบ่าย ๔ โมง เจ้าพนักงานกรมท่ากรมวังนำมิศเตอริชแมนผู้ว่าการกงซุลออศเตรียผ้าไปรเวตถวายพระราชสาสนกรุงออศเตรีย
เวลาค่ำเสด็จออกขุนนาง พระนรินทรอ่านบอกเมืองประทุมเผาศพพระยานครอินทร์แล้วถวายพระราชกุศล.
วันที่ ๓๘๕๔ วัน ๗ ๑๑ฯ ๗ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑
(๓๑ พฤษภาคม ๒๔๒๒)
ออกขุนนาง ไม่มีบอก ทรงพระกรุณาโปรดให้จดแบบประทับพระราชลัญจกรพระราชทานพระไพรัชไปไว้สำรับออฟฟิซกรมท่า
พระผหลกราบทูลพระกรุณาว่าได้ส่งญวน ๔ คนกลับไปกับทูตญวน
วันที่ ๓๘๕๕ วัน ๑ ๑๒ฯ ๗ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑
(๑ มิถุนายน ๒๔๒๒)
ออกขุนนางไม่มีราชการอาไร.
วันที่ ๓๘๕๖ วัน ๒ ๑๓ฯ ๗ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑
(๒ มิถุนายน ๒๔๒๒)
เวลาค่ำเสดจออกขุนนางไม่มีราชการอาไร
วันนี้ได้ข่าวว่าพระยาเจริญซึ่งขึ้นไปราชการเมืองเชียงใหม่ กลับลงมาแต่ไม่ได้มีตราให้หา.
วันที่ ๓๘๕๗ วัน ๓ ๑๔ฯ ๗ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑
(๓ มิถุนายน ๒๔๒๒)
ออกขุนนางเวลาค่ำไม่มีราชการอาไร กริ้วพระยาเจริญว่ากลับมาเสียไม่ได้ให้หา ให้มีพระกระทู้ถาม.
วันที่ ๓๘๕๘ วัน ๔ ๑๕ฯ ๗ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑
(๔ มิถุนายน ๒๔๒๒)
ไม่มีอไร.
วันที่ ๓๘๕๙ วัน ๕ ๑ฯ ๗ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑
(๕ มิถุนายน ๒๔๒๒)
เวลาบ่ายเสดจออกพระที่นั่งอมรินทร ข้าราชการผู้ใหญ่ผู้น้อยเฝ้าทูลลอองธุลีพระบาท พระยาสิงหเทพนำเจ้าราชบุตร แสนท้าวพระยาลาวเมืองนครหลวงพระบางกราบถวายบังคมลากลับบ้านเมือง
พระราชทานตั๋วสำคัญสั่งเงิน ๓ ชั่ง ให้เจ้าหมื่นสรรพเพธสำหรับทำเบี้ยเลี้ยงสามเณรไปเยอ.
วันที่ ๓๘๖๐ วัน ๖ ๒ฯ ๗ ค่ำ ปีเกาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑
(๖ มิถุนายน ๒๔๒๒)
พระยาศรีนำหลวงเสนีพิทักษเฝ้าว่าด้วยเรื่องราชการเมืองเชียงแสน เสดจออกขุนนาง พระยาศรีอ่านบอกพระยาขุขันกล่าวโทษพระศักดิเสนีข้าหลวง
หลวงพิพิธภักดีอ่านบอก เมืองกำเนิดนพคุณส่งส่วยทองที่เกบแต่ราษฎรซึ่งร่อน.
วันที่ ๓๘๖๑ วัน ๗ ๓ฯ ๗ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑
(๗ มิถุนายน ๒๔๒๒)
ไม่มีราชการอไร.
วัน ๓๘๖๒ วัน ๑ ๔ฯ ๗ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑
(๘ มิถุนายน ๒๔๒๒)
เวลาบ่าย ๔ โมงเสศ เสดจออกประตูพรหมทรงพระราชยานไปประทับท่าราชวรดิฐ ทรงเรือพระที่นั่งกราบพร้อมด้วยกระบวนนำแลตามเสดจไปประทับท่าฉนวน วัดสุวรรณาราม เสดจประทับในเมรุ ทรงทอดผ้าไตรยแล้วพระราชทานเพลิงศพ พระองค์เจ้าประถมพิศไสมย๒ แล้วเสดจกลับพระบรมมหาราชวัง
วันที่ ๓๘๖๓ วัน ๒ ๕ฯ ๗ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑
(๙ มิถุนายน ๒๔๒๒)
เวลาค่ำเสดจออกขุนนาง พระยาศรีอ่านบอกฉะเชิงเซาบอกว่าคนอังกฤษ ฝรั่งเศส โปรตุเกส ไปตั้งซื้อโคกระบือผู้ร้าย ราษฎรเจ้าของไปรอถ่ายไม่ไห้กลับจะยิงราษฎรมาฟ้อง ฉบับ ๑ ว่าผู้ร้ายลักซื้อขายโคกระบือปลอม เปนชื่อผู้เจ้าของ ๆ มาตามจะตรวจก็ไม่ได้
พระนรินทรอ่านบอกเมืองพัทธลุงบอก ๒ ฉบับ ๆ หนึ่งส่งบรรณาการ ฉบับ ๑ ส่งเงินค่านา ฉบับ ๑ ขอสแตมค่านาเหลือไว้ใช้ปีนา รับสั่งว่าไม่ถูก.
วันที่ ๓๘๖๔ วัน ๓ ๖ฯ ๗ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑
(๑๐ มิถุนายน ๒๔๒๒)
เวลาค่ำเสดจออกขุนนาง พระนรินทรอ่านบอกเมืองพัทธลุง ฉบับ ๑ ส่งเงินแทนส่วยทอง ฉบับ ๑ ส่งเงินอากรสุรา ฉบับ ๑ ขอตั๋วพิมพ์โคกระบือ อีก ๕๐๐๐๐ ฉบับ ๑ ปืนเก่าสำหรับเมืองชำรุดคุมเข้ามาส่ง ๓๐๕ บอกขอเบิกใหม่ ฉบับ ๑ ถวายพระราชกุศลเผาศพปลัดแลส่งเครื่องยศคืน ฉบับ ๑ ขอหลวงภักดีโยธาเปนปลัด ๑ หลวงประชาชุมพลเปนพระมหาดไทย ๑ แล้วนำหลวง ๒ คนมาเฝ้าด้วย
วันนี้เรือรบอังกฤษกลับไป.
วันที่ ๓๘๖๕ วัน ๔ ๗ฯ ๗ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑
(๑๑ มิถุนายน ๒๔๒๒)
เสดจออกขุนนาง พระนรินทรอ่านบอกเมืองราชบุรี ๒ ฉบับ ส่งเงินค่านา ปีชวด เงินปีจีนปีชวด.
วันที่ ๓๘๖๖ วัน ๕ ๘ฯ ๗ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑
(๑๒ มิถุนายน ๒๔๒๒)
ไม่มีราชการอไร.
วันที่ ๓๘๖๗ วัน ๖ ๙ฯ ๗ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑
(๑๓ มิถุนายน ๒๔๒๒)
เสด็จออกขุนนาง พระนรินทรอ่านบอกเมืองกำเนิดนพคุณ ฉบับ ๑ ส่งเงินค่านาปีชวด ฉบับ ๑ ขอเจ้าอธิการอินเปนอุปัชฌายสำหรับเมือง.
วันที่ ๓๘๖๘ วัน ๗ ๑๐ฯ ๗ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑
(๑๔ มิถุนายน ๒๔๒๒)
วันนี้ เวลาบ่าย ๔ โมง พวกเรือรบฝรั่งเศสเฝ้า
พระเจ้าลูกเธอประสูตรแล้วสิ้นพระชนม์.
วันที่ ๓๘๖๙ วัน ๑ ๑๑ฯ ๗ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑
(๑๕ มิถุนายน ๒๔๒๒)
ไม่มีอไร.
วันที่ ๓๘๗๐ วัน ๒ ๑๒ฯ ๗ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑
(๑๖ มิถุนายน ๒๔๒๒)
เวลาบ่าย ๔ โมง เสดจออก กงซุลอเมริกันเฝ้าถวายหนังสือเยเนอราลแกรนด์
เสดจออกขุนนางพระนรินทรอ่านบอกเมืองเพชรบุรี บอกส่งภาษีเข้า เงิน ๓๐๖ ชั่ง เข้า ๖๐๐๐ หาบ เมืองสมุทสงครามบอก ๒ ฉบับ ๆ หนึ่งเรื่องจันหันปักอกคนตาย ฉบับ ๑ พี่น้องฆ่ากันตายไม่คิดใจว่ากันเพราะพลาดพลั้ง รับสั่งให้ลูกขุนว่า
พระยาจ่าแสนกลับมาแต่เมืองปราจิณ พระศักดิเสนีกลับมาแต่เขมรป่าดงถวายเทวรูปต่าง ๆ กันช้างพลาย ๑ พัง ๑
วันที่ ๓๘๗๑ วัน ๓ ๑๓ฯ ๗ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑
(๑๗ มิถุนายน ๒๔๒๒)
เสดจออกขุนนางเวลาค่ำ ไม่มีใบบอก พระยาจ่าแสนนำหลวงสุริยามาตย์ทูลลาไปเปลี่ยนพระราชเสนาเมืองปราจิณ
พระยาเจริญเข้ามาเฝ้า.
วันที่ ๓๘๗๒ วัน ๔ ๑๔ฯ ๗ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑
(๑๘ มิถุนายน ๒๔๒๒)
เจ้าพระยามหินธรเฝ้ากลางวัน.
