เดือน ๑๐ จุลศักราช ๑๒๔๑
วันที่ ๓๙๓๒ วัน ๑ ๑ฯ ๑๐ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑
(๑๗ สิงหาคม ๒๔๒๒)
เวลาค่ำเสดจออกขุนนาง หลวงเสนีพิทักษอ่านบอกเมืองพิไชยบอกราชการเมืองหลวงพระบาง ฉบับ ๑ บอกกล่าวโทนจ่าเร่งงานรัดรุดข้าหลวงเรื่องข่มเหงราษฎร ฉบับ ๑ บอกจ่าเร่งกล่าวโทษพระมหาดไทย ฉบับ ๑
พระนรินทรอ่านบอกเมืองเพชรบุรี รายงานน้ำฝนต้นเข้า.
วันที่ ๓๙๓๓ วัน ๒ ๒ฯ ๑๐ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑
(๑๘ สิงหาคม ๒๔๒๒)
เวลาค่ำเสดจออกขุนนาง หลวงเสนีพิทักษอ่านศุภอักษรเมืองนครจำปาศักดิส่งส่วยแลขอตั้งบ้านห้วยหินเปนเมือง ฉบับ ๑ บอกเมืองสกลนครออกไปสืบราชการทางเมืองคำเกิด.
วันที่ ๓๙๓๔ วัน ๓ ๓ฯ ๑๐ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑
(๑๙ สิงหาคม ๒๔๒๒)
เสดจออกขุนนาง หลวงเสนีพิทักษอ่านบอกพระยาเทพประชุน พระนรินทรอ่านบอกเมืองประทุมธานีรายงานน้ำฝนต้นเข้า พระยาพิพัฒอ่านบอกเมืองนนท เมืองนครไชยศรีว่าด้วยผู้ร้ายฆ่ากันตาย
อนึ่งวันนี้รับของปรินซลิศเชนสแตนถวาย.
วันที่ ๓๙๓๕ วัน ๔ ๔ฯ ๑๐ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑
(๒๐ สิงหาคม ๒๔๒๒)
เวลาค่ำออกขุนนาง พระยาพิพัฒอ่านบอกเมืองสมุทสงครามบอกน้ำฝนต้นเข้า
เวลากลางวันตาขรัวเฝ้า.
วันที่ ๓๙๓๖ วัน ๕ ๕ฯ ๑๐ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑
(๒๑ สิงหาคม ๒๔๒๒)
เสดจออกขุนนาง พระยาพิพัฒอ่านบอกเมืองสมุทสงครามส่งเงินปีจีนปีนี้ เมืองนครไชยศรีรายงานน้ำฝนต้นเข้า
เวลาเช้าที่พระพุทธนิเวศ พระสงฆวัดเทพศิรินทรรับพระราชทานฉัน แล้วสดัปกรณพระอัษฐิกรมสมเดจพระเทพศิรินทร ด้วยเปนวันสิ้นพระชนม์ เวลาค่ำเสดจลงพระสงฆสวดมนตแล้ว พระอริยมุนีถวายเทศนากัณฑ ๑.
วันที่ ๓๙๓๗ วัน ๖ ๖ฯ ๑๐ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑
(๒๒ สิงหาคม ๒๔๒๒)
เวลาบ่าย ๔ โมงเสดจออกประทับพระที่นั่งบรมราชสฐิตยมโหฬาร เจ้าพนักงานกรมวัง กรมท่านำกงซุลโปรตุเกสเฝ้าถวายหนังสือฉบับ ๑ แล้วกลับไป
เวลาค่ำเสดจออกขุนนาง หลวงเสนีพิทักษอ่านบอกพระยาเทพเมืองเชียงใหม่ฉบับ ๑ บอกว่าด้วยให้พระยาเพชรพิไชยลงมาฟังความมิสกอกซ์แลว่าเมืองเชียงตุงได้ปล่อยราชวงษเมืองเชียงรายกับน้อยคำเอียงลงมาแล้ว
พระยาพิพัฒอ่านบอกเมืองบางลมุงส่งเงินส่วย เมืองจันทรบุรีบอกว่ามีสลัดที่เกาะเสมดชุม.
วันที่ ๓๙๓๘ วัน ๗ ๗ฯ ๑๐ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑
(๒๓ สิงหาคม ๒๔๒๒)
เวลาค่ำออกขุนนาง หลวงเสนีพิทักษอ่านสุภอักษรเมืองเชียงใหม่ส่งเงินที่ยืมใช้รายความ กับส่งฎีกาพระยาเจริญเบิกเงินลงมาหัก นายน้อยสุพมิตร พระยาเพ็ชพิไชยผู้ลงมาฟังความมาเฝ้าด้วย
พระนรินทรอ่านบอกพระยาเพชรกำแหงสงครามเมืองชุมพร บอกจำหน่ายเลขส่วยซึ่งย้ายเมืองไป โปรดเกล้า ฯ ว่าให้ถามเจ้าเมืองที่ตัวเลขไปอยู่ รับว่ามีตัวจึงให้จำหน่าย บอกเมืองหลังสวนส่งเงินภาษี ๕ อย่าง
พระยาพิพัฒอ่านบอกเมืองนครไชยศรีส่งเงินปีจีน.
วันที่ ๓๙๓๙ วัน ๑ ๘ฯ ๑๐ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑
(๒๔ สิงหาคม ๒๔๒๒)
วันนี้รับเตเลแครมพระยาภาษว่าความสำเรจ อาลบาสเตอเข้ามาแปล ไม่มีอไร
วันที่ ๓๙๔๐ วัน ๒ ๙ฯ ๑๐ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑
(๒๕ สิงหาคม ๒๔๒๒)
ไม่ได้ออกขุนนาง รับเตเลแกรมพระยาภาษว่าความสำเรจ อาลบาสเตอมาแปล.
วันที่ ๓๙๔๑ วัน ๓ ๑๐ฯ ๑๐ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑
(๒๖ สิงหาคม ๒๔๒๒)
เวลาค่ำออกขุนนาง พระนรินทรอ่านบอกเมืองชุมพร เมืองหลังสวน ส่งเงินค่านา
หลวงลักษมาณาผู้ไปเมืองไทรยเข้ามาเฝ้า.
วันที่ ๓๙๔๒ วัน ๔ ๑๑ฯ ๑๐ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑
(๒๗ สิงหาคม ๒๔๒๒)
ออกขุนนางเวลาค่ำ หลวงเสนีพิทักษอ่านบอกเมืองเพชรบูรณส่งส่วยขรดอก
พระยาพิพัฒอ่านบอกเมืองนนท ส่งเงินค่านาฉบับ ๑ เงินปีจีนฉบับ ๑ บอกเมืองสมุทว่าด้วยอาการพระยามหาอัคนิกรป่วย.
วันที่ ๓๙๔๓ วัน ๕ ๑๒ฯ ๑๐ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑
(๒๘ สิงหาคม ๒๔๒๒)
วันนี้ไม่ได้ออกขุนนาง พระยารองเมืองเฝ้ารับสั่งเรื่องจะพระราชทานชื่อถนนแลอื่น ๆ
วันที่ ๓๙๔๔ วัน ๖ ๑๓ฯ ๑๐ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑
(๒๙ สิงหาคม ๒๔๒๒)
เวลาค่ำเสดจออกขุนนาง พระนรินทรอ่านบอกเมืองสงขลา นำศรีตวันกรรมการเมืองระแงะคุมเครื่องราชบรรณาการต้นไม้ทองเงินเข้ามาถวาย กับบอกเมืองนครศรีธรรมราชส่งเงินค่านา.
วันที่ ๓๙๔๕ วัน ๗ ๑๔ฯ ๑๐ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๒
(๓๐ สิงหาคม ๒๔๒๒)
เวลาบ่าย ๔ โมงเสดจออกพระที่นั่งอมรินทร พระบรมวงษานุวงษ ข้าราชการเฝ้าทูลลอองธุลีพระบาทพร้อมกัน กระลาโหมนำศรีตวันกรมการเมืองกลันตันตรังกานูเข้าเฝ้ากราบถวายบังคมลากลับบ้านเมือง เสดจขึ้น
วันนี้ตำหนักในวังที่ทำใหม่พัง
วันที่ ๓๙๔๖ วัน ๑ ๑๕ฯ ๑๐ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๒
(๓๑ สิงหาคม ๒๔๒๒)
ไม่มีราชการอไร สมเดจพระองค์น้อยแก้สินบนทำบุญใหญ่.
วันที่ ๓๙๔๗ วัน ๒ ๑ฯ ๑๐ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑
(๑ กันยายน ๒๔๒๒)
ออกขุนนาง ไม่มีราชการอไร.
วันที่ ๓๙๔๘ วัน ๓ ๒ฯ ๑๐ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑
(๒ กันยายน ๒๔๒๒)
เวลากลางวันชักพระแท่นตั้งพระแลเทวรูป เสดจลงบันจุพระบรมธาตุเมืองน่าน ๓ องค์ไว้ในพระนาคปรกที่สร้างใหม่ ในพระแท่นตั้งเทวรูปพระเสารม้าหมู่ตั้งพระไชยองค์ ๑ ต่างหาก
เวลายามหนึ่งเสดจลงพระที่นั่งไพรทรงจุดเทียรแล้วทรงประเคนไตรยแพรย่าม พระสงฆวัดนิเวศ ๖ วัดเทพศิรินทร ๔ รวม ๑๐ รูปแล้วสวดมนต ๒ ยามเลิก
วันที่ ๓๙๔๙ วัน ๔ ๓ฯ ๑๐ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑
(๓ กันยายน ๒๔๒๒)
เวลาเช้า ๕ โมงเสศเลี้ยงพระที่พระนั่งไพศาลถวายของไทยทานแล้ว ทรงเจิมพรมสุหร่ายพระพุทธรูปแล้วเสดจขึ้น
เวลายามหนึ่งเสดจลงพระที่นั่งไพศาล สวดมนตฉลองพระชนม์พรรษา พระวัดราชบพิธ ๒๗ รูปเข้ามานั่งที่ ทรงประเคนผ้าไตรสลับแพร แล้วพระสงฆสวดมนต์จบเสดจขึ้น
ตั้งพระบุษบกพระชันษากับพระเต้าต่าง ๆ ตั้งพระชันษาที่หล่อใหม่ต่างหาก พระแท่นตั้งพระเสารพระพฤหัศบดีด้วย มีดอกไม้เพลิง
วันที่ ๓๙๕๐ วัน ๕ ๔ฯ ๑๐ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑
(๔ กันยายน ๒๔๒๒)
เวลาเช้า ๕ โมงเสศเลี้ยงพระแล้วถวายของไทยทานเวลาเที่ยงเสดจขึ้น พระองค์เจ้าสว่างวัฒนาประชวนพระครรภ์ เสดจลง เวลา ๒ ทุ่ม ๓๒ นาที ประสูตรเปนพระราชกุมาร๑
วันที่ ๓๙๕๑ วัน ๖ ๕ฯ ๑๐ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑
(๕ กันยายน ๒๔๒๒)
เวลาค่ำเสดจออกขุนนาง พระยาศรีอ่านบอกเมือง ส่งเงินปี้จีน พระนรินทรอ่านบอกเมืองพัทลุงส่งเงินค่านาปีชวดอัฐศก เมืองประจวบคิริขันธส่งเงินค่านาปีชวดอัฐศก เมืองกำเนิดนพคุณส่งเงินค่านาปีชวดอัฐศก เมืองกาญจนบุรีส่งเงินค่านาปีชวดอัฐศก เมืองนครเขื่อนขันธส่งเงินค่านาปีชวดสัมฤทธิศก
วันที่ ๓๙๕๒ วัน ๗ ๖ฯ ๑๐ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑
(๖ กันยายน ๒๔๒๒)
วันนี้ไม่ได้เสดจออกขุนนาง โปรดให้พระยามหามนตรีชำระหลวงสรสิทธิตยานุการซึ่งใส่พวงมาไลยสรวมคอแล้วนำกระบวนข้างในไปวังสราญรมย์ รับสารภาพทรงเซนลงพระราชอาญา ๒ ยก ขึ้นคุกถอดจากตำแหน่งราชการ
วันที่ ๓๙๕๓ วัน ๑ ๗ฯ ๑๐ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑
(๗ กันยายน ๒๔๒๒)
วันนี้ไม่ได้ออกขุนนาง สั่งพระราชทานตราภูสนาภรณ์๒จงซ้าย
เวลาบ่ายสมโภช ๓ วัน สมเดจพระเจ้าลูกยาเธอซึ่งประสูตร ณ วัน ๕ ๔ฯ ๑๐ ค่ำ พระบรมวงษานุวงษข้าราชการเข้าไปมาก
วันที่ ๓๙๕๔ วัน ๒ ๘ฯ ๑๐ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑
(๘ กันยายน ๒๔๒๒)
ไม่มีราชการ
วันที่ ๓๙๕๕ วัน ๓ ๙ฯ ๑๐ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑
(๙ กันยายน ๒๔๒๒)
เวลาค่ำเสดจออกขุนนาง กรุงเก่าบอกรายงานน้ำฝนต้นเข้า พระราชทานตราช้างเผือกที่ ๔ ชื่อภูษนาภรณแก่จมื่นจงรักษาองค์ซ้าย
พระองค์เจ้าสว่างวัฒนา ทรงทำบุญเฉลิมพระชนม์พรรษา
วันที่ ๓๙๕๖ วัน ๔ ๑๐ฯ ๑๐ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑
(๑๐ กันยายน ๒๔๒๒)
เวลาค่ำเสดจออกขุนนาง พระยาศรีอ่านบอกเมืองตากเรื่องมองกะเลกล่าวโทษพระอินทคิรีเรื่องลักช้างส่งความลงมากับว่าด้วยกระเหรี่ยงฟ้องพระอินทคิรีจะให้ลงมากรุงเทพ ฯ ไม่มา จะขอชำระที่โน่น ฉบับ ๑ ว่าด้วยเรื่องตองซูกับนายด่อนสุรากล่าวโทษจีนสัปเยกวิลันดา
พระยาพิพัฒอ่านบอกเมืองสมุทรสงครามส่งผู้ร้าย
พระองค์เจ้าสว่างรับพระเสาร์วันนี้ บ่าย ๔ โมง ๑๕ นาที
วันที่ ๓๙๕๗ วัน ๕ ๑๑ฯ ๑๐ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑
(๑๑ กันยายน ๒๔๒๒)
สมเดจเจ้าพระยาเฝ้าเรื่องที่จะทำโทษพระปรีชา
เวลาค่ำสวดมนตพระนาคปรค พระสมาธิ เทวรูปพระเสาร เทวรูปพระพฤหัศตั้งสวดพระที่นั่งอาภรณพิโมกข์
วันที่ ๓๙๕๘ วัน ๖ ๑๒ฯ ๑๐ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑
(๑๒ กันยายน ๒๔๒๒)
เวลาเช้าเสดจออกพระที่นั่งอาภรณพิโมกข์ทรงสิลแล้วเสดจประทับโรงทอง ภอได้มงคลฤกษจึงทรงเททองคำหล่อพระพุทธรูปนาคปรก ๑ สมาธิ ๑ เทวรูปพระเสาร ๑ พระพฤหัศ ๑ แล้วเสดจปรนนิบัติพระสงฆแลถวายไทยทานแล้วเสดจขึ้น
เวลาบ่าย ๔ โมงเสดจออกพระที่นั่งอมรินทรวินิจฉัย พร้อมด้วยพระบรมวงษานุวงษข้าทูลลอองธุลีพระบาทผู้ใหญ่ผู้น้อย เฝ้าเบื้องบาทบงกชมาศถ้วนทุกกระทรวง กรมพระกระลาโหมนำศรีตวันกรมการเมืองไทรยบุรี เมืองปลิต เมืองสตูน เข้าเฝ้าทูลลอองธุลีพระบาท ถวายต้นไม้ทองเงินเครื่องราชบรรณาการ ทรงพระราชปฏิสันฐานตามธรรมเนียมแล้วเสดจขึ้น
เวลาค่ำเสดจวัดพระศรีรัตนสาศดารามสวดมนต์พระราชพิทธีถือน้ำพระพิพัฒน์สัตยา
วันที่ ๓๙๕๙ วัน ๗ ๑๓ฯ ๑๐ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑
(๑๓ กันยายน ๒๔๒๒)
เวลาเช้าพระสงฆสวดมนตคืนนี้รับพระราชทานฉันที่พระที่นั่งสุทธัยสวรรย์มหาปราสาท แล้วมานั่งที่วัดพระศรีรัตนสาศดาราม เวลาเที่ยงเสดจพระราชดำเนินวัดพระศรีรัตนสาศดารามแล้ว พระมหาราชครูพิธีอ่านแช่งน้ำภาษาพราหมณ์ พระศรีสุนทรโวหาร๓อ่านภาษาไทย พระสิทธิไชยเชิญพระแสงลงชุบน้ำ พระสงฆสวดสัจคาถา ชาวประโคมๆ แตรสังขฆ้องไชยพิณพาทย แล้วพระบรมวงษานุวงษข้าราชการผู้ใหญ่ผู้น้อยก็ถือน้ำพระพิพัฒนสัตยาขึ้น แล้วเสด็จกลับเสดจไปประทับพระที่นั่งสนามจันทร์น่าหอพระธาตุมณเฑียร ถวายบังคมพระบรมอัษฐิ แล้วพระบรมวงษานุวงษผู้ใหญ่ผู้น้อยก็เข้ามาถวายบังคมทั้งนั้น เสดจขึ้นข้างในถือน้ำที่พระที่นั่งไพศาลทักษิณ
เวลาค่ำเสดจออกที่พระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท พระราชาคณพระครูถานาสวดมนตพระราชพิธีสาทร
วันที่ ๓๙๖๐ วัน ๑ ๑๔ฯ ๑๐ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑
(๑๔ กันยายน ๒๔๒๒)
เวลาเช้า ๔ โมงเสศเสดจออกพระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท พระสงฆที่สวดมนตคืนนี้รับพระราชทานฉัน โปรดให้เจ้าพระยาข้าราชการทำโถฟักเหลืองมาถวายพระสงฆ เวลาเที่ยงเสศเสดจขึ้น เวลาค่ำเสด็จออกอีกพระราชาคณพระครูถานาสวดมนตอีก
วันที่ ๓๙๖๑ วัน ๒ ๑๕ฯ ๑๐ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑
(๑๕ กันยายน ๒๔๒๒)
เวลาเช้า ๔ โมงเสศเสดจออก ทรงพระกรุณาโปรดให้พระสงฆรับพระราชทานฉัน เวลาเช้าวันนี้โถฟักเหลืองของพระบรมวงษานุวงษฝ่ายน่าทำฉลองพระเดชพระคุณ เวลาเที่ยงเสศเสดจขึ้น
เวลาค่ำเสดจออกพระสงฆสวดมนตอีก สวดมนตจบแล้วเสดจอัฏ์ฏวิจารณศาลากวนเข้าทิพย