เดือน ๑๐ จุลศักราช ๑๒๔๑

วันที่ ๓๙๓๒ วัน ๑ ๑๐ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑

(๑๗ สิงหาคม ๒๔๒๒)

เวลาค่ำเสดจออกขุนนาง หลวงเสนีพิทักษอ่านบอกเมืองพิไชยบอกราชการเมืองหลวงพระบาง ฉบับ ๑ บอกกล่าวโทนจ่าเร่งงานรัดรุดข้าหลวงเรื่องข่มเหงราษฎร ฉบับ ๑ บอกจ่าเร่งกล่าวโทษพระมหาดไทย ฉบับ ๑

พระนรินทรอ่านบอกเมืองเพชรบุรี รายงานน้ำฝนต้นเข้า.

วันที่ ๓๙๓๓ วัน ๒ ๑๐ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑

(๑๘ สิงหาคม ๒๔๒๒)

เวลาค่ำเสดจออกขุนนาง หลวงเสนีพิทักษอ่านศุภอักษรเมืองนครจำปาศักดิส่งส่วยแลขอตั้งบ้านห้วยหินเปนเมือง ฉบับ ๑ บอกเมืองสกลนครออกไปสืบราชการทางเมืองคำเกิด.

วันที่ ๓๙๓๔ วัน ๓ ๑๐ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑

(๑๙ สิงหาคม ๒๔๒๒)

เสดจออกขุนนาง หลวงเสนีพิทักษอ่านบอกพระยาเทพประชุน พระนรินทรอ่านบอกเมืองประทุมธานีรายงานน้ำฝนต้นเข้า พระยาพิพัฒอ่านบอกเมืองนนท เมืองนครไชยศรีว่าด้วยผู้ร้ายฆ่ากันตาย

อนึ่งวันนี้รับของปรินซลิศเชนสแตนถวาย.

วันที่ ๓๙๓๕ วัน ๔ ๑๐ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑

(๒๐ สิงหาคม ๒๔๒๒)

เวลาค่ำออกขุนนาง พระยาพิพัฒอ่านบอกเมืองสมุทสงครามบอกน้ำฝนต้นเข้า

เวลากลางวันตาขรัวเฝ้า.

วันที่ ๓๙๓๖ วัน ๕ ๑๐ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑

(๒๑ สิงหาคม ๒๔๒๒)

เสดจออกขุนนาง พระยาพิพัฒอ่านบอกเมืองสมุทสงครามส่งเงินปีจีนปีนี้ เมืองนครไชยศรีรายงานน้ำฝนต้นเข้า

เวลาเช้าที่พระพุทธนิเวศ พระสงฆวัดเทพศิรินทรรับพระราชทานฉัน แล้วสดัปกรณพระอัษฐิกรมสมเดจพระเทพศิรินทร ด้วยเปนวันสิ้นพระชนม์ เวลาค่ำเสดจลงพระสงฆสวดมนตแล้ว พระอริยมุนีถวายเทศนากัณฑ ๑.

วันที่ ๓๙๓๗ วัน ๖ ๑๐ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑

(๒๒ สิงหาคม ๒๔๒๒)

เวลาบ่าย ๔ โมงเสดจออกประทับพระที่นั่งบรมราชสฐิตยมโหฬาร เจ้าพนักงานกรมวัง กรมท่านำกงซุลโปรตุเกสเฝ้าถวายหนังสือฉบับ ๑ แล้วกลับไป

เวลาค่ำเสดจออกขุนนาง หลวงเสนีพิทักษอ่านบอกพระยาเทพเมืองเชียงใหม่ฉบับ ๑ บอกว่าด้วยให้พระยาเพชรพิไชยลงมาฟังความมิสกอกซ์แลว่าเมืองเชียงตุงได้ปล่อยราชวงษเมืองเชียงรายกับน้อยคำเอียงลงมาแล้ว

พระยาพิพัฒอ่านบอกเมืองบางลมุงส่งเงินส่วย เมืองจันทรบุรีบอกว่ามีสลัดที่เกาะเสมดชุม.

วันที่ ๓๙๓๘ วัน ๗ ๑๐ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑

(๒๓ สิงหาคม ๒๔๒๒)

เวลาค่ำออกขุนนาง หลวงเสนีพิทักษอ่านสุภอักษรเมืองเชียงใหม่ส่งเงินที่ยืมใช้รายความ กับส่งฎีกาพระยาเจริญเบิกเงินลงมาหัก นายน้อยสุพมิตร พระยาเพ็ชพิไชยผู้ลงมาฟังความมาเฝ้าด้วย

พระนรินทรอ่านบอกพระยาเพชรกำแหงสงครามเมืองชุมพร บอกจำหน่ายเลขส่วยซึ่งย้ายเมืองไป โปรดเกล้า ฯ ว่าให้ถามเจ้าเมืองที่ตัวเลขไปอยู่ รับว่ามีตัวจึงให้จำหน่าย บอกเมืองหลังสวนส่งเงินภาษี ๕ อย่าง

พระยาพิพัฒอ่านบอกเมืองนครไชยศรีส่งเงินปีจีน.

วันที่ ๓๙๓๙ วัน ๑ ๑๐ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑

(๒๔ สิงหาคม ๒๔๒๒)

วันนี้รับเตเลแครมพระยาภาษว่าความสำเรจ อาลบาสเตอเข้ามาแปล ไม่มีอไร

วันที่ ๓๙๔๐ วัน ๒ ๑๐ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑

(๒๕ สิงหาคม ๒๔๒๒)

ไม่ได้ออกขุนนาง รับเตเลแกรมพระยาภาษว่าความสำเรจ อาลบาสเตอมาแปล.

วันที่ ๓๙๔๑ วัน ๓ ๑๐ ๑๐ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑

(๒๖ สิงหาคม ๒๔๒๒)

เวลาค่ำออกขุนนาง พระนรินทรอ่านบอกเมืองชุมพร เมืองหลังสวน ส่งเงินค่านา

หลวงลักษมาณาผู้ไปเมืองไทรยเข้ามาเฝ้า.

วันที่ ๓๙๔๒ วัน ๔ ๑๑ ๑๐ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑

(๒๗ สิงหาคม ๒๔๒๒)

ออกขุนนางเวลาค่ำ หลวงเสนีพิทักษอ่านบอกเมืองเพชรบูรณส่งส่วยขรดอก

พระยาพิพัฒอ่านบอกเมืองนนท ส่งเงินค่านาฉบับ ๑ เงินปีจีนฉบับ ๑ บอกเมืองสมุทว่าด้วยอาการพระยามหาอัคนิกรป่วย.

วันที่ ๓๙๔๓ วัน ๕ ๑๒ ๑๐ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑

(๒๘ สิงหาคม ๒๔๒๒)

วันนี้ไม่ได้ออกขุนนาง พระยารองเมืองเฝ้ารับสั่งเรื่องจะพระราชทานชื่อถนนแลอื่น ๆ

วันที่ ๓๙๔๔ วัน ๖ ๑๓ ๑๐ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑

(๒๙ สิงหาคม ๒๔๒๒)

เวลาค่ำเสดจออกขุนนาง พระนรินทรอ่านบอกเมืองสงขลา นำศรีตวันกรรมการเมืองระแงะคุมเครื่องราชบรรณาการต้นไม้ทองเงินเข้ามาถวาย กับบอกเมืองนครศรีธรรมราชส่งเงินค่านา.

วันที่ ๓๙๔๕ วัน ๗ ๑๔ ๑๐ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๒

(๓๐ สิงหาคม ๒๔๒๒)

เวลาบ่าย ๔ โมงเสดจออกพระที่นั่งอมรินทร พระบรมวงษานุวงษ ข้าราชการเฝ้าทูลลอองธุลีพระบาทพร้อมกัน กระลาโหมนำศรีตวันกรมการเมืองกลันตันตรังกานูเข้าเฝ้ากราบถวายบังคมลากลับบ้านเมือง เสดจขึ้น

วันนี้ตำหนักในวังที่ทำใหม่พัง

วันที่ ๓๙๔๖ วัน ๑ ๑๕ ๑๐ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๒

(๓๑ สิงหาคม ๒๔๒๒)

ไม่มีราชการอไร สมเดจพระองค์น้อยแก้สินบนทำบุญใหญ่.

วันที่ ๓๙๔๗ วัน ๒ ๑๐ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑

(๑ กันยายน ๒๔๒๒)

ออกขุนนาง ไม่มีราชการอไร.

วันที่ ๓๙๔๘ วัน ๓ ๑๐ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑

(๒ กันยายน ๒๔๒๒)

เวลากลางวันชักพระแท่นตั้งพระแลเทวรูป เสดจลงบันจุพระบรมธาตุเมืองน่าน ๓ องค์ไว้ในพระนาคปรกที่สร้างใหม่ ในพระแท่นตั้งเทวรูปพระเสารม้าหมู่ตั้งพระไชยองค์ ๑ ต่างหาก

เวลายามหนึ่งเสดจลงพระที่นั่งไพรทรงจุดเทียรแล้วทรงประเคนไตรยแพรย่าม พระสงฆวัดนิเวศ ๖ วัดเทพศิรินทร ๔ รวม ๑๐ รูปแล้วสวดมนต ๒ ยามเลิก

วันที่ ๓๙๔๙ วัน ๔ ๑๐ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑

(๓ กันยายน ๒๔๒๒)

เวลาเช้า ๕ โมงเสศเลี้ยงพระที่พระนั่งไพศาลถวายของไทยทานแล้ว ทรงเจิมพรมสุหร่ายพระพุทธรูปแล้วเสดจขึ้น

เวลายามหนึ่งเสดจลงพระที่นั่งไพศาล สวดมนตฉลองพระชนม์พรรษา พระวัดราชบพิธ ๒๗ รูปเข้ามานั่งที่ ทรงประเคนผ้าไตรสลับแพร แล้วพระสงฆสวดมนต์จบเสดจขึ้น

ตั้งพระบุษบกพระชันษากับพระเต้าต่าง ๆ ตั้งพระชันษาที่หล่อใหม่ต่างหาก พระแท่นตั้งพระเสารพระพฤหัศบดีด้วย มีดอกไม้เพลิง

วันที่ ๓๙๕๐ วัน ๕ ๑๐ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑

(๔ กันยายน ๒๔๒๒)

เวลาเช้า ๕ โมงเสศเลี้ยงพระแล้วถวายของไทยทานเวลาเที่ยงเสดจขึ้น พระองค์เจ้าสว่างวัฒนาประชวนพระครรภ์ เสดจลง เวลา ๒ ทุ่ม ๓๒ นาที ประสูตรเปนพระราชกุมาร

วันที่ ๓๙๕๑ วัน ๖ ๑๐ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑

(๕ กันยายน ๒๔๒๒)

เวลาค่ำเสดจออกขุนนาง พระยาศรีอ่านบอกเมือง ส่งเงินปี้จีน พระนรินทรอ่านบอกเมืองพัทลุงส่งเงินค่านาปีชวดอัฐศก เมืองประจวบคิริขันธส่งเงินค่านาปีชวดอัฐศก เมืองกำเนิดนพคุณส่งเงินค่านาปีชวดอัฐศก เมืองกาญจนบุรีส่งเงินค่านาปีชวดอัฐศก เมืองนครเขื่อนขันธส่งเงินค่านาปีชวดสัมฤทธิศก

วันที่ ๓๙๕๒ วัน ๗ ๑๐ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑

(๖ กันยายน ๒๔๒๒)

วันนี้ไม่ได้เสดจออกขุนนาง โปรดให้พระยามหามนตรีชำระหลวงสรสิทธิตยานุการซึ่งใส่พวงมาไลยสรวมคอแล้วนำกระบวนข้างในไปวังสราญรมย์ รับสารภาพทรงเซนลงพระราชอาญา ๒ ยก ขึ้นคุกถอดจากตำแหน่งราชการ

วันที่ ๓๙๕๓ วัน ๑ ๑๐ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑

(๗ กันยายน ๒๔๒๒)

วันนี้ไม่ได้ออกขุนนาง สั่งพระราชทานตราภูสนาภรณ์จงซ้าย

เวลาบ่ายสมโภช ๓ วัน สมเดจพระเจ้าลูกยาเธอซึ่งประสูตร ณ วัน ๕ ๑๐ ค่ำ พระบรมวงษานุวงษข้าราชการเข้าไปมาก

วันที่ ๓๙๕๔ วัน ๒ ๑๐ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑

(๘ กันยายน ๒๔๒๒)

ไม่มีราชการ

วันที่ ๓๙๕๕ วัน ๓ ๑๐ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑

(๙ กันยายน ๒๔๒๒)

เวลาค่ำเสดจออกขุนนาง กรุงเก่าบอกรายงานน้ำฝนต้นเข้า พระราชทานตราช้างเผือกที่ ๔ ชื่อภูษนาภรณแก่จมื่นจงรักษาองค์ซ้าย

พระองค์เจ้าสว่างวัฒนา ทรงทำบุญเฉลิมพระชนม์พรรษา

วันที่ ๓๙๕๖ วัน ๔ ๑๐ ๑๐ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑

(๑๐ กันยายน ๒๔๒๒)

เวลาค่ำเสดจออกขุนนาง พระยาศรีอ่านบอกเมืองตากเรื่องมองกะเลกล่าวโทษพระอินทคิรีเรื่องลักช้างส่งความลงมากับว่าด้วยกระเหรี่ยงฟ้องพระอินทคิรีจะให้ลงมากรุงเทพ ฯ ไม่มา จะขอชำระที่โน่น ฉบับ ๑ ว่าด้วยเรื่องตองซูกับนายด่อนสุรากล่าวโทษจีนสัปเยกวิลันดา

พระยาพิพัฒอ่านบอกเมืองสมุทรสงครามส่งผู้ร้าย

พระองค์เจ้าสว่างรับพระเสาร์วันนี้ บ่าย ๔ โมง ๑๕ นาที

วันที่ ๓๙๕๗ วัน ๕ ๑๑ ๑๐ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑

(๑๑ กันยายน ๒๔๒๒)

สมเดจเจ้าพระยาเฝ้าเรื่องที่จะทำโทษพระปรีชา

เวลาค่ำสวดมนตพระนาคปรค พระสมาธิ เทวรูปพระเสาร เทวรูปพระพฤหัศตั้งสวดพระที่นั่งอาภรณพิโมกข์

วันที่ ๓๙๕๘ วัน ๖ ๑๒ ๑๐ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑

(๑๒ กันยายน ๒๔๒๒)

เวลาเช้าเสดจออกพระที่นั่งอาภรณพิโมกข์ทรงสิลแล้วเสดจประทับโรงทอง ภอได้มงคลฤกษจึงทรงเททองคำหล่อพระพุทธรูปนาคปรก ๑ สมาธิ ๑ เทวรูปพระเสาร ๑ พระพฤหัศ ๑ แล้วเสดจปรนนิบัติพระสงฆแลถวายไทยทานแล้วเสดจขึ้น

เวลาบ่าย ๔ โมงเสดจออกพระที่นั่งอมรินทรวินิจฉัย พร้อมด้วยพระบรมวงษานุวงษข้าทูลลอองธุลีพระบาทผู้ใหญ่ผู้น้อย เฝ้าเบื้องบาทบงกชมาศถ้วนทุกกระทรวง กรมพระกระลาโหมนำศรีตวันกรมการเมืองไทรยบุรี เมืองปลิต เมืองสตูน เข้าเฝ้าทูลลอองธุลีพระบาท ถวายต้นไม้ทองเงินเครื่องราชบรรณาการ ทรงพระราชปฏิสันฐานตามธรรมเนียมแล้วเสดจขึ้น

เวลาค่ำเสดจวัดพระศรีรัตนสาศดารามสวดมนต์พระราชพิทธีถือน้ำพระพิพัฒน์สัตยา

วันที่ ๓๙๕๙ วัน ๗ ๑๓ ๑๐ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑

(๑๓ กันยายน ๒๔๒๒)

เวลาเช้าพระสงฆสวดมนตคืนนี้รับพระราชทานฉันที่พระที่นั่งสุทธัยสวรรย์มหาปราสาท แล้วมานั่งที่วัดพระศรีรัตนสาศดาราม เวลาเที่ยงเสดจพระราชดำเนินวัดพระศรีรัตนสาศดารามแล้ว พระมหาราชครูพิธีอ่านแช่งน้ำภาษาพราหมณ์ พระศรีสุนทรโวหารอ่านภาษาไทย พระสิทธิไชยเชิญพระแสงลงชุบน้ำ พระสงฆสวดสัจคาถา ชาวประโคมๆ แตรสังขฆ้องไชยพิณพาทย แล้วพระบรมวงษานุวงษข้าราชการผู้ใหญ่ผู้น้อยก็ถือน้ำพระพิพัฒนสัตยาขึ้น แล้วเสด็จกลับเสดจไปประทับพระที่นั่งสนามจันทร์น่าหอพระธาตุมณเฑียร ถวายบังคมพระบรมอัษฐิ แล้วพระบรมวงษานุวงษผู้ใหญ่ผู้น้อยก็เข้ามาถวายบังคมทั้งนั้น เสดจขึ้นข้างในถือน้ำที่พระที่นั่งไพศาลทักษิณ

เวลาค่ำเสดจออกที่พระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท พระราชาคณพระครูถานาสวดมนตพระราชพิธีสาทร

วันที่ ๓๙๖๐ วัน ๑ ๑๔ ๑๐ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑

(๑๔ กันยายน ๒๔๒๒)

เวลาเช้า ๔ โมงเสศเสดจออกพระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท พระสงฆที่สวดมนตคืนนี้รับพระราชทานฉัน โปรดให้เจ้าพระยาข้าราชการทำโถฟักเหลืองมาถวายพระสงฆ เวลาเที่ยงเสศเสดจขึ้น เวลาค่ำเสด็จออกอีกพระราชาคณพระครูถานาสวดมนตอีก

วันที่ ๓๙๖๑ วัน ๒ ๑๕ ๑๐ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑

(๑๕ กันยายน ๒๔๒๒)

เวลาเช้า ๔ โมงเสศเสดจออก ทรงพระกรุณาโปรดให้พระสงฆรับพระราชทานฉัน เวลาเช้าวันนี้โถฟักเหลืองของพระบรมวงษานุวงษฝ่ายน่าทำฉลองพระเดชพระคุณ เวลาเที่ยงเสศเสดจขึ้น

เวลาค่ำเสดจออกพระสงฆสวดมนตอีก สวดมนตจบแล้วเสดจอัฏ์ฏวิจารณศาลากวนเข้าทิพย

  1. ๑. สมเดจเจ้าฟ้าอิศริยาลงกรณ์ สิ้นพระชนม์เมื่อพระชันษา ๒๑ วัน

  2. ๒. จตุรถาภรณ์ ช้างเผือก ในปัจจุบัน

  3. ๓. น้อย อาจารยกูร

แชร์ชวนกันอ่าน

แจ้งคำสะกดผิดและข้อผิดพลาด หรือคำแนะนำต่างๆ ได้ ที่นี่ค่ะ