เดือน ๑๑ จุลศักราช ๑๒๔๑

วันที่ ๓๙๖๒ วัน ๓ ๑๑ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑

(๑๖ กันยายน ๒๔๒๒)

เวลาเช้า ๔ โมงเสศเสดจออก ทรงพระกรุณาโปรดให้พระสงฆรับพระราชทานฉัน เวลาวันนี้โถฟักเหลืองของพระบรมวงษานุวงษฝ่ายในทำฉลองพระเดชพระคุณ

วันที่ ๓๙๖๓ วัน ๔ ๑๑ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑

(๑๗ กันยายน ๒๔๒๒)

วันนี้กับตันลอฟตัสเฝ้า

วันที่ ๓๙๖๔ วัน ๕ ๑๑ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑

(๑๘ กันยายน ๒๔๒๒)

เวลาบ่าย ๔ โมงเสดจออกห้องน้ำเงินที่พระที่นั่งบรมราชสถิตยมโหฬาร เจ้าพนักงานกรมวังกรมท่านำกงซุลเยอรมันเข้าเฝ้าถวายพระราชสาสน

วันที่ ๓๙๖๕ วัน ๖ ๑๑ ค่ำ ปีเถาะ เอกศก ๑๒๔๑

(๑๙ กันยายน ๒๔๒๒)

เฉลิมพระชนม์พรรษา

เวลาบ่าย ๕ โมงเสดจลงจัดตั้งเครื่องที่พระที่นั่งไพศาล แล้วทรงจุดเทียรเท่าพระองค์ เทียรมหามงคล แลเทียรอื่น แลตะเกียงน่าพระสยามเทวาธิราช แล้วเสดจออกพระที่นั่งอมรินทรวินิจฉัยทรงจุกเทียรเท่าพระองค์เทียรมหามงคลแล้วเสดจขึ้น

เวลา ๔ ทุ่มเสศเสดจลงพระที่นั่งไพศาลถวายไตรยผ้าสลับแพร ย่ามโหมดเทศจุดเทียรนมัศการ เวลา ๕ ทุ่ม พระวัดราชประดิษฐ์ ๕ รูป สวดวัดหายุศมธรรม (คือสวดสะเดาะพระเคราะ) โหรบูชาคั่นกับพระสวดทั้ง ๙ พระเคราะ เวลา ๓ ยามจบเสดจขึ้น

ค่ำวันนี้สวดมนต์พระราชพิทธีคเชนทรัสวสนาน

วันที่ ๓๙๖๖ วัน ๗ ๑๑ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑

(๒๐ กันยายน ๒๔๒๒)

เช้า ๕ โมงเสศเสดจประทับพระที่นั่งไพศาลทรงประนิบัติพระสงฆที่สวดสะเดาะ ๕ รูปรับพระราชทานฉัน มีสังเวยพระยาศรีสุนทรอ่านดุษฎีสังเวย เลี้ยงพระแล้วปล่อยสัตว์ เวลาเที่ยงเสศเสดจขึ้นเข้าที่พระที่นั่งเก่า

บ่าย ๔ โมงเสศเสดจออกคุณหญิงพันเฝ้าแล้วเสดจพระที่นั่งสุทธัยสวรรย์ทอดพระเนตรแห่คเชนทรัสวสนานแล้วเสดจกลับมาพระที่นั่งอมรินทร มีเทศนา เจ้าพระอรุณถวายเทศนารัตนสูตรกัณฑ ๑ แล้วทรงจุดเทียรเท่าพระองค์ เทียรพระมหามงคลที่พระที่นั่งอมรินทร พระที่นั่งไพศาลแล้วเสดจขึ้น

เวลา ๒ ทุ่มเสดจออกประตูพรหมเสดจวัดพระศรีรัตนสาศดารามประทับในพระอุโบสถทรงประเคนผ้าไตร ทรงจุดเทียรแล้วเสดจกลับประทับพระที่นั่งอมรินทรทรงประเคนผ้าไตรยสลับแพพระ ๖๐ รูปแล้วจุดเทียรทั้งข้างนอกข้างในสวดจบแล้ว เสดจมิวเซียมฝรั่งเฝ้า เวลา ๕ ทุ่มเสศเสดจขึ้น

วันที่ ๓๙๖๗ วัน ๑ ๑๑ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑

(๒๑ กันยายน ๒๔๒๒)

เวลาเช้า ๔ โมงเสศเสดจลงพระที่นั่งไพศาลทรงนมัศการแล้ว เสดจออกพระที่นั่งอมรินทรประนิบัติพระสงฆคณธรรมยุติกา ๖๐ รูปซึ่งสวดมนต เวลาคืนนี้รับพระราชทานฉัน เวลาเที่ยงสรงมุรธาภิเศก เวลาบ่ายโมงเสดจขึ้นพระที่นั่งไพศาลแล้วเสดจออกพระที่นั่งอมรินทรประทับพระที่นั่งโธรน พระบรมวงษานุวงษข้าทูลลอองธุลีพระบาทผู้ใหญ่ผู้น้อยแลกงซุลต่างประเทศเข้าเฝ้าทูลลอองธุลีพระบาทพร้อมกันถวายไชยมงคลแล้วเสดจขึ้น เสดจรับของถวายที่พระที่นั่งบรมราชสถิตยมโหฬาร

เวลาบ่าย ๕ โมงเสศเสดจออกเก๋งวรสภาพิรมย์พระราชทานเงินคนชรา ๓๐๐ คน ภอค่ำเสดจโรงลครแลวัดพระศรีรัตนสาศดาราม ทรงประเคนผ้าไตรยพระ ๕ รูปทรงจุดเทียรพระสงฆสวดมนต เสดจกลับนมัศการที่พระที่นั่งอมรินทรแลไพศาล เสดจขึ้น

เวลาทุ่ม ๑ โปรดให้เชิญพระบรมวงษานุวงษเข้าไปเสวยตามเช่นเคยมา แต่งเตมยศ เสวยแล้วเวลา ๕ ทุ่มเสศเสดจประพาศจุดไฟทางบก

วันที่ ๓๙๖๘ วัน ๒ ๑๑ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑

(๒๒ กันยายน ๒๔๒๒)

เช้าไม่มีการอไร

เวลาบ่าย ๓ โมงเสศเสดจออกพระราชทานเงินคนชราข้างในแล้วจุดเทียรนมัศการข้างในที่ไพศาลแล้วเสดจออกทรงธรรม หม่อมเจ้าพระธรรมุณหิศถวายเทศนามงคลสูตรกัณฑ์ ๑ พระพรหมมุนีถวายเทศนาเมตตสูตรกัณฑ์ ๑ แล้วโปรดให้เจ้านายไปแจกทานคนแก่ ภอค่ำเสดจวัดพระศรีรัตนสาศดาราม ทรงประเคนผ้าไตรพระสงฆ ๕ รูป ทรงจุดเทียรพระสงฆสวดมนต เสดจกลับประทับพระที่นั่งอมรินทร ทรงประเคนผ้าไตรย พระราชาคณคณมหานิกาย ๓๐ รูปสวดมนตแล้วเสดจขึ้นเสวย

แล้วเสดจท่าราชวรดิฐเสดจทรงเรือพระที่นั่งกลไฟไปประพาศตามลำแม่น้ำด้วยพระบรมวงษานุวงษข้าราชการ แลกงซุลต่างประเทศ ราษฎรพ่อค้าต่างประเทศจุดไฟแต่งตั้งเปนการฉลองพระเดชพระคุณ แล้วเสดจแวะบ้านเจ้าพระยาภาณุวงษด้วยมีการประชุมเลี้ยงอย่างเช่นเคยมีมาทุกปี เวลา ๒ ยามเสด็จกลับ

วันที่ ๓๙๖๙ วัน ๓ ๑๑ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑

(๒๓ กันยายน ๒๔๒๒)

เวลาเช้า ๕ โมงเสดจออกประนิบัติพระสงฆ ๓๐ รูปรับพระราชทานฉัน โปรดให้เจ้านายไปประนิบัติพระสงฆที่สวดมนตวัดพระแก้ววันละ ๕ รูป สามวันรวม ๑๕ รูปรับพระราชทานฉันวันนี้ เวลาเที่ยงเสดจขึ้น

บ่าย ๔ โมงเสดจออกพระที่นั่งอมรินทรทรงธรรม กรมพระปวเรศถวายเทศนาเทวตาอุทิศกันฑ ๑ แล้วเสดจออกเก๋งวรสภาพิรมย์แจกคนชรา แล้วพระราชเงินโหรหลวงโลกทีป ๑๐ ตำลึง ขุนโชตพรหมา ๗ ตำลึง ๒ บาท ขุนเทพยากร ๗ ตำลึง ๒ บาท ขุนทิพจักษุ ๕ ตำลึง แล้วเสดจขึ้นข้างในแจกคนชราข้างใน

วันที่ ๓๙๗๐ วัน ๔ ๑๑ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑

(๒๔ กันยายน ๒๔๒๒)

เวลากลางวันพระสุพรรณรัตนพิจิตรถวายแหวนเพชรเมล็ดเดียววงเล็กๆ ที่จะประทานทูลกระหม่อมฟ้าหญิงทั้ง ๓ พระองค์

หลวงนริศรถวายหนังสือขอรับพระราชทานกู้เงินทำโรงสี

เวลาค่ำออกขุนนาง พระยาศรีอ่านบอกเมืองอ่างทองส่งเงินปี้จีนปีนี้ครั้ง ๑ เงิน ๙ ชั่ง

พระนรินทรอ่านบอกเมืองราชบุรีรายงานน้ำฝนต้นเข้า แล้วนำปลัดพัทลุงทูลลากลับไปเมือง

วันที่ ๓๙๗๑ วัน ๕ ๑๐ ๑๑ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑

(๒๕ กันยายน ๒๔๒๒)

เวลาบ่าย ๕ โมงสมเดจพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าชายอิศริยาลงกรณประชวรลมฤๅตับเคลื่อนสิ้นพระชนม์เวลาย่ำค่ำเสศ เชิญพระศพลงม่อไปลงเรือศรีแห่ไปลอย เวลา ๗ ทุ่มเสศ

พระองค์สายทูลขอที่โรงหล่อฟากข้างโน้นให้เปนโรงภักทหารกรมแสงที่ประจำเรือพระที่นั่งเวสาตรี

วันที่ ๓๙๗๒ วัน ๖ ๑๑ ๑๑ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑

(๒๖ กันยายน ๒๔๒๒)

เวลาค่ำเสด็จออกขุนนาง พระยาพิพัฒอ่านบอกเมืองจันทบุรีว่าด้วยคนไปขุดพลอย มีพม่าตองซูทวายญวนฝรั่งรวม ๒๐๑๒ ไปร่อนที่ตำบลคลองดินแดง คลองสีเสียด ไร่ลาว แลส่งตัวอย่างพลอยเข้ามาด้วย

ขุนอมรินทรถวายร่างหมายประกาศเรื่องเลขทูลขอไม่มาสัก

วันที่ ๓๙๗๓ วัน ๗ ๑๒ ๑๑ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑

(๒๗ กันยายน ๒๔๒๒)

เวลากลางวัน กรมพระปวเรศเจ้าพระราชาคณพระราชาคณผู้ใหญ่ผู้น้อยเข้ามาเฝ้าเยี่ยม แต่มิใช่มาหมด

เวลาค่ำเสดจออกขุนนาง พระยาศรีอ่านบอกกรุงเก่ารายงานน้ำฝน

ต้นเข้าในราษีสิงหน้ำมากกว่าปีกลาย ๒ ศอก

พระนรินทร อ่านบอกเมืองกาญจนดิฐส่งเงินภาษี

พระยาพิพัฒถวายพระราชสาสน

วันที่ ๓๙๗๔ วัน ๑ ๑๓ ๑๑ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑

(๒๘ กันยายน ๒๔๒๒)

ไม่ได้ออกขุนนาง คิดอย่างพอบใส่พระรูป

วันที่ ๓๙๗๕ วัน ๒ ๑๔ ๑๑ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑

(๒๙ กันยายน ๒๔๒๒)

เวลาเช้าเจ้าพนักงานจัดการที่พระที่นั่งอมรินทรตามเช่นเคยจัดมาทุกปี เชิญพระบรมอัษฐิพระบาทสมเดจพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวขึ้นสถิตบนบุษบกทองคำตามเช่นเคยมาทุกปี เวลาเช้า ๕ โมงเสดจออกปฏิบัตร พระสงฆ วัดต่างๆ ทั้งมหานิกายธรรมยุติกาที่พระบาทสมเดจพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวได้ทรงปฏิสังขรณ ๒๐ รูปรับพระราชทานฉัน ด้วยวันนี้เปนวันดิถีมหามงคลประสูตรแห่งพระบาทสมเดจพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระสงฆฉันแล้วสดัปกรแล้วเสดจขึ้น

เวลาค่ำเสดจออกพระที่นั่งอมรินทรพระสงฆที่รับพระราชทานฉันเมื่อเช้าสวดมนต แลมีเทศนาทานมัยกัณฑ ๑ แล้วเสดจลงลอยพระประทีป

วันที่ ๓๙๗๖ วัน ๓ ๑๕ ๑๑ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑

(๓๐ กันยายน ๒๔๒๒)

เวลาเช้า ๕ โมงเสดจออกพระที่นั่งอมรินทร พระสงฆวัดราชประดิษฐ ๒๐ รูปรับพระราชทานฉัน ด้วยวันนี้เปนวันดิถีที่พระบาทสมเดจพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเสดจสวรรคต พระสงฆรับพระราชทานฉันแล้วสดัปกรแล้วโปรดพระราชทานเงินค่าเช่าตึกนาวัดประยูรวงษแก่เจ้านายซึ่งเปนพระราชโอรสพระราชธิดาแลพระราชนัดดาในพระบาทสมเดจพระจอมเกล้า ๕๗ ส่วนๆ ๑๐ ตำลึง ๒ บาท

เวลา ๔ ทุ่มเสศเสดจออกพระที่นั่งอมรินทรพระสงฆสวดมนตจบแล้ว หม่อมเจ้าพระประภากรถวายเทศนาศิลมัยกัณฑ ๑ เวลา ๒ ยามเสดจลอยพระประทีป

พระยาภาษส่งของเข้ามาได้ทรงพระกรุณาโปรดพระราชทานเขมปักดอกไม้กรมหมื่นนเรศอัน ๑ พระองค์เทวัญอัน ๑ กับให้กรมหมื่นนเรศไปถวายสมเดจกรมพระอัน ๑ สมเดจกรมพระถวายบาญชีกระฐิน

วันที่ ๓๙๗๗ วัน ๔ ๑๑ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑

(๑ ตุลาคม ๒๔๒๒)

เวลาเช้า ๓ โมงเสศสมเดจกรมพระเข้ามาจัดในพระที่นั่งอมรินทร ตั้งบุศบกเลก ๆ ตั้งพระรูปสมเดจพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าอิศริยาลงกรณ

เวลาเช้า ๕ โมงเสดจออกบันจุดวงพระชันษาแลพระเกษาในรูปนั้น แล้วทรงสิลแล้วทรงทอดผ้าไทย ๑๐ ไตรยสดัปกรณพระรูป แล้วเลี้ยงพระกาลานุการ เชิญพระบรมอัษฐิพระอัษฐิออกมาพระที่นั่งอมริมทรแล้วสดัปกรณกาลานุการแลราย ๕๐๐ แลสดัปกรณรายพระรูปอีก ๒๐๐ แล้วเสดจทรงโปรยที่พระที่นั่งดุสิดาพิรมย์แล้วเสดจขึ้นเวลาบ่ายโมง

เยนตั้งพระสิหิงอย่างทำบุญทูลกระหม่อม

เวลายามสามเสดจออกพระสงฆที่รับพระราชทานฉันแลที่สดัปกรไตรย ๑๐ รูปนั้นสวดมนต แล้วเจ้าพระธรรมุณหิศถวายเหศภาวนามัย แลว่าด้วยทรงบำเพญพระราชกุศลพระราชทานสมเดจพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าอิศริยาลงกรณด้วย แล้วเสดจลอยพระประทีปตามธรรมเนียม

เจ้าพระยาภาณุวงษมีหนังสือเวียนตราโปรตุเกสกับว่ากงซุลโปรตุเกสขอตราเติมอีกดวงหนึ่ง

วันที่ ๓๙๗๘ วัน ๕ ๑๑ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑

(๒ ตุลาคม ๒๔๒๒)

เวลาค่ำเสดจออกขุนนาง พระยาศรีอ่านบอกกรุงเก่า ๒ ฉบับ ๆ หนึ่งรายงานน้ำฝนต้นเข้า ฉบับ ๑ ถวายพระราชกุศลทำการเฉลิมพระชนม์พรรษา ฉบับ ๑ บอกพระยาสุพรรณทำการเฉลิมพระชันษาฯ พระนรินทรอ่านบอกเมืองสงขลาบอกส่งศรีตวันกรมการ เมืองตานี เมืองรามัญ เมืองสายบุรี เมืองดอกจิก เมืองยิริง เมืองยะลา คุมต้นไม้ทองเงินเครื่องราชบรรณาการเข้ามาถวาย

พระยาพิพัฒ อ่านบอกเมืองสมุทสาครถวายพระราชกุศลทำการเฉลิมพระชนม์พรรษา บอกเมืองสมุทสงครามบอกส่งเงินปี้จีน ๒๐๐ คน

พระยาสุพรรณเฝ้า

วันที่ ๓๙๗๙ วัน ๖ ๑๑ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑

(๓ ตุลาคม ๒๔๒๒)

เวลากลางวันสมเดจกรมพระเข้าเฝ้าลองเครื่องต้นที่จะทรงเสด็จพระราชดำเนินพยุหยาตราพระราชทานพระกฐิน

เวลาบ่าย ๔ โมงเสศเสดจออกพระที่นั่งอมรินทร พร้อมด้วยพระบรมวงษานุวงษข้าราชการผู้ใหญ่ผู้น้อยฝ่ายทหารพลเรือนเฝ้าทูลลอองธุลีพระบาท เจ้าพนักงานกรมพระกระลาโหมนำศรีตวันกรมการเมืองตานี เมืองรามัน เมืองหนองจิก เมืองสายบุรี เมืองยิริง เมืองระแงะ เมืองยะลา เข้าเฝ้าทูลลอองธุลีพระบาทถวายต้นไม้ทองเงินเครื่องราชบรรณาการ ทรงพระราชปฏิสันฐานโดยสมควรแล้วเสดจขึ้น

วันที่ ๓๙๘๐ วัน ๗ ๑๑ ค่ำ ปีเถาะ เอก๑๒ศก ๑๒๔๑

(๔ ตุลาคม ๒๔๒๒)

ไม่มีราชการ ไม่ได้เสดจออกขุนนาง ทรงพระเครื่องใหญ่

วันที่ ๓๙๘๑ วัน ๑ ๑๑ ค่ำ ปีเถาะ เอกศก ๑๒๔๑

(๕ ตุลาคม ๒๔๒๒)

เวลาเที่ยง ๔๕ นาที พระบาทสมเดจพระเจ้าอยู่หัวทรงฉลองพระองค์เตมยศทหารมหาดเล็กทรงสายสภายช้างเผือกมหาวราภรณ ทรงพระที่นั่งเก๋งเหลืองเทียม ๔ ม้า พระองค์เจ้าศรีวิไลย พระองค์เจ้าสุวภักตร พระองค์เจ้าบัณทรวรรณ รวมพระเจ้าลูกเธอสามกับพระเจ้าน้องยาเธอ พระองค์น้อย๑๐ตามเสด็จในรถพระที่นั่ง เสดจพระราชดำเนินพระราชทานกระฐิน วัดราชประดิษฐ์ที่ ๑ วัดบวรนิเวศวิหารที่ ๒ วัดรังษีที่ ๓ วัดมหาธาตุที่ ๔

เมื่อเสดจวัดบวรนิเวศนั้นสมเดจเจ้าพระยาเฝ้า

อนึ่งวัดราชประดิษฐ์นั้นโปรดให้สมเดจกรมหลวงจักรพรรดิถวายบริขาร วัดบวรนิเวศสมเดจพระเจ้าน้องยาเธอ พระองค์น้อยถวายบริขาร วัดรังษีกรมหมื่นพิชิตถวาย วัดมหาธาตุสมเดจกรมพระบำราบถวาย เวลาบ่าย ๔ โมงเสศเสดจกลับพระบรมมหาราชวัง

พระสุพรรณถวายสายรัดพระองค์ทูลกระหม่อมฟ้า พระราชทานเงินใช้ราคาให้

อนึ่งวันนี้ได้ข่าวว่าอีแฟนนีคลอดบุตรเวลาวันนี้เช้า ๓ โมง เปนชาย ทรงดวงไว้.

วันที่ ๓๙๘๒ วัน ๒ ๑๑ ค่ำ ปีเถาะ เอกศก ๑๒๔๑

(๖ ตุลาคม ๒๔๒๒)

เวลาเที่ยงครึ่งทรงฉลองพระองค์เยียระบับทรงสายสพายมงกุฎมหาสุราภรณแล้วเสดจทรงพระราชยานทองคำลงยาราชาวดีเสดจพระราชดำเนินกระบวนราบเสดจพระราชทานพระกระฐิน วัดจักรวัติราชาวาศที่ ๑ วัดสัมพันธวงษที่ ๒ วัดประทุมคงคาที่ ๓ เวลาบ่าย ๔ โมงเสดจกลับพระบรมมหาราชวัง

วัดที่ ๑ สมเดจเจ้าพระยาเฝ้ารับส่งเรื่องความมองกเล.

วันที่ ๓๙๘๓ วัน ๓ ๑๑ ค่ำ ปีเถาะ เอกศก ๑๒๔๑

(๗ ตุลาคม ๒๔๒๒)

เวลากลางวันสมเดจกรมพระเฝ้าลองฉลองพระองค์

เวลาค่ำออกขุนนาง พระยาสุพรรณทูลลากลับไปเมือง พระราชทานสัญญาบัตรขุนชาติวิชาเปนพระสามภพภ่าย ๑ ขุนอินทรรักษาเปนหลวงวิสูตรโยธามาตย์ ๑ นายถมบุตรพระยาราชสงครามเปนขุนอินทรรักษา ๑ นายสนองราชบรรหารเปนนายประพาศมณเฑียรปลัดวังซ้าย ๑

เว้นกระฐินด้วย

เจ้านายทรงฉลององค์เยียรบับผ้าทรงศรีน้ำเงินแก่ ข้าราชการสรวมเสื้อเยียรบับเข้มขาบผ้าม่วงศรีน้ำเงินแก่.

วันที่ ๓๙๘๔ วัน ๔ ๑๑ ค่ำ ปีเถาะ เอกศก ๑๒๔๑

(๘ ตุลาคม ๒๔๒๒)

วันนี้เปนวันจะเสดจพระราชดำเนินพระราชทานพระกระฐินโดยกระบวนพยุหยาตรา สมเดจกรมพระเจ้ามาจัดกระบวน โปรดให้ภูษามาลาเชิญเครื่องต้นเข้าไปทรงข้างใน เว้นแต่พระมหาพิไชยมงกุฎเท่านั้นจะเสดจออกมาทรงข้างนอก กระบวนแห่ตั้งที่พระที่นั่งดุสิดาภิรมย์

เวลาเที่ยงพระบาทสมเดจพระเจ้าอยู่หัวเสดจออกพระที่นั่งอมรินทร ทรงพระมหาพิไชยมงกุฎแล้วทรงฉายพระรูป แล้วพระราชทานสัญญาบัตร เจ้าหมื่นสรรพเพธ๑๑ปนพระยานรรัตนราชมานิต ๑ หม่อมเทวาธิราช ราชนิกูล เปนเจ้าหมื่นเสมอใจราช ๑ หลวงเดช๑๒นายเวรเปนเจ้าหมื่นสรรพเพธภักดี ๑ จ่ารงเปนหลวงนายเดช ๑ จ่ายวดเปนหลวงสิทธินายเวร ๑ นายกวดเปนจ่ารง ๑ นายขันเปนนายจ่ายวด ๑ นายพิจิตรสรรพการเปนนายกวด ๑ นายรองฉันเปนนายขัน ๑ นายรองขันเปนนายพิจิตรสรรพการ ๑ นายรองสรรพวิไชยเปนนายสนองราชบรรหาร ๑ นายอั้นมหาดเล็กเปนนายรองฉัน ๑ นายชมมหาดเล็กเปนนายรองสรรพวิไชย ๑ นายชุ่มมหาดเล็กเปนนายรองขัน ๑

แล้วพระราชทานพานทองกลมมีเครื่องพร้อม ๑ คนโททอง ๑ กระโถนทอง ๑ แก่พระยานรรัตน แลพระราชทานหีบถม กาถม โต๊ะถม แก่จมื่นจงรักษาองค์ซ้าย แล้วเสดจขึ้นพระที่นั่งดุสิดาภิรมยเสดจออกทางเกยทรงพระที่นั่งพุดตาน โปรดเกล้าฯ ให้ฉายพระรูปแล้วเดินกระบวนพยุหยาตราถึงวัดพระเชตุพนต์ที่ ๑ ทรงเปลื้องเครื่องต้นทรงฉลองพระองค์เยียรบับขาว ทรงสายนพรัตนราชวราภรณเข้าในพระอุโบสถพระราชทานพระกระฐิน เวลานั้นฝนตก แล้วทรงเครื่องต้นเสดจแต่วัดเชตุพนตถึงวัดราชบุรณะที่ ๒ ออกจากวัดราชบุรณทรงฉลองพระองค์ครุยทรงพระมหากระฐินไปวัดราชบพิธที่ ๓ ออกจากวัดราชบพิธทรงพระชดากลีบไปวัดสุทัศนที่ ๔ เสดจแต่วัดสุทัศนทรงพระชดาเดินหนกลับพระบรมมหาราชวังเวลาเกือบทุ่ม

วันนี้เจ้านายทรงฉลององค์เยียรบับผ้าทรงเขียนทองบ้างเยียรบับบ้าง ข้าราชการที่เข้ากระบวนเสื้อเยียรบับเข้มขาบเสื้อครุยนุ่งสองปักลาย ที่รับวัดเสื้อเยียรบับเข้มขาบนุ่งม่วง.

วันที่ ๓๙๘๕ วัน ๕ ๑๑ ค่ำ ปีเถาะ เอกศก ๑๒๔๑

(๙ ตุลาคม ๒๔๒๒)

เวลาเที่ยงทรงเครื่องต้นแลพระมหามงกุฎที่พระที่นั่งราชกิจวินิจฉัยแล้ว เสดจฉายพระรูปแล้วเสดจลงทรงเรือพระที่นั่งอนันตนาคราช เรือพระที่นั่งศรีสุพรรณหงษทรงผ้าไตร เรือพระที่นั่งเทวาธิวัฒนเปนที่นั่งรอง พระที่นั่งเพชรรัตนดารารายเปนพลับพลาเสดจด้วยกระบวนพยุหยาตราเรือไปประทับวัดอรุณราชวรารามที่ ๑ ทรงฉลองพระองค์เยียรบับศรีน้ำตาลทรงสายสภายมหาสุราภรณเสดจขึ้นพระราชทานพระกระฐิน พระราชดำริห์จะตั้งพระประจำวันพระพุทธเลิศหล้าที่ซุ้มจรณำน่าพระอุโบสถ แลเสดจกลับเรือพระที่นั่ง ทรงฉลองพระองค์ครุยทรงพระชฎาพระกลีบเสดจออกแต่วัดอรุณไปวัดโมฬีโลกยที่ ๒ เสดจแต่วัดโมฬีโลกยทรงพระมหากระถินไปวัดหงษที่ ๓ เสดจแต่วัดหงษไปวัดราชสิทธิที่ ๔ ทรงเดินหน แต่เมื่อเข้าคลองวัดราชสิทธินั้นใช้เรือคู่ชักคู่เดียว เรือกลองชนะตีส่งข้างนอก ฝนตกไม่หยุด โปรดให้เปลี่ยนฝีภายแลเครื่องสูงลงมาลงเรือพระที่นั่งเทวาธิวัฒนทรงลำนั้นกลับพระบรมมหาราชวัง เวลาบ่าย ๕ โมงเสศ.

วันที่ ๓๙๘๖ วัน ๖ ๑๐ ๑๑ ค่ำ ปีเกาะ เอกศก ๑๒๔๑

(๑๐ ตุลาคม ๒๔๒๒)

เวลาเที่ยงเสศทรงฉลองพระองค์เยียรบับน้ำเงิน ทรงสายสภายจุลจอมเกล้าทรงเรือพระที่นั่งเพชรรัตนดาราราย เรือพระที่นั่งรัตนดิลกรอง เรือพระที่นั่งศรีประภัศรไชยทรงผ้าไตร เสดจพระราชดำเนินพระราชทานกระฐิน วัดกัลยาณมิตรที่ ๑ วัดประยุรวงษที่ ๒ เสดจทรงพระราชยานทองไปวัดบุบผารามที่ ๓ เสดจกลับลงเรือพระที่นั่งเสดจวัดบพิตรพิมุขที่ ๔

เจ้านายข้าราชการแต่งเหมือนวันวัดสำเพง.

วันที่ ๓๙๘๗ วัน ๗ ๑๑ ๑๑ ค่ำ ปีเถาะ เอกศก ๑๒๔๑

(๑๑ ตุลาคม ๒๔๒๒)

เวลาบ่าย ๓ โมงทรงฉลองพระองค์ครึ่งยศทหารมหาดเล็กทรงสายสภายนพรัตนทรงเรือพระที่นั่งประจำทวีป เรือประพาศแสงจันทรรอง เรือพระที่นั่งศรีสุนทรไชยผ้าไตร เสดจพระราชดำเนินพระราชทานกระฐินวัดคฤหบดีที่ ๑ วัดนรนารถที่ ๒ วัดเทวราชกุญชรที่ ๓ วัดราชาธิวาสที่ ๔ เวลาบ่าย ๔ โมงเสศ เสดจกลับ

เจ้านายข้าราชการ แต่งอิฟนิงเดรสเหมือนวันวัดบวรนิเวศ.

วันที่ ๓๙๘๘ วัน ๑ ๑๒ ๑๑ ค่ำ ปีเถาะ เอกศก ๑๒๔๑

(๑๒ ตุลาคม ๒๔๒๒)

เวลาบ่ายโมงเสศทรงฉลองพระองค์อิฟนิงเดรส สายสภายจุลจอมเกล้า เสด็จลงทรงเรือพระที่นั่งทวยเทพถวายกร เรือพระที่นั่งบุษบกพิศาลรอง เรือพระที่นั่งชลพิมานไชยทรงผ้าไตรย เสดจไปขึ้นฉนวนวังกรมหมื่นอนันต๑๓ เสดจพระราชทานพระกระฐินวัดวงษมูลที่ ๑ เสดจแวะเยี่ยมกรมหมื่นอนันตแล้วเสดจลงเรือพระที่นั่งเสดจวัดระฆังที่ ๒ วัดสังเวชที่ ๓ วัดสเกษที่ ๔ เวลาบ่าย ๔ โมงเสศเสดจกลับ

เจ้านายข้าราชการแต่งเหมือนวานนี้.

วันที่ ๓๙๘๙ วัน ๒ ๑๓ ๑๑ ค่ำ ปีเถาะ เอกศก ๑๒๔๑

(๑๓ ตุลาคม ๒๔๒๒)

เวลาบ่ายโมงเสศทรงฉลองพระองค์อิฟนิงเดรส สายสภายมหาสุราภรณ เสด็จลงทรงเรือพระที่นั่งนรายน์ทรงสุบัณ เรือสุวรรณเหรารอง เรือพระสุพรรณหงษ ทรงผ้าไตรยเสดจพระราชทานกระฐิน วัดนางชีที่ ๑ วัดหนังที่ ๒ วัดนางนองที่ ๓ ไม่ได้เสด็จประชวนพระยอดพระราชทานพระเจ้าลูกเธอพระองค์เจ้าศรีวิไลยลักษณ๑๔เสดจวัดราชโอรสเปนที่ ๔ เสดจบูชาพระพุทธไสยาศแล้วเสดจกลับวังเกือบทุ่ม

แต่งอิฟนิงเดรสทั้งเจ้านายข้าราชการ.

วันที่ ๓๙๙๐ วัน ๓ ๑๔ ๑๑ ค่ำ ปีเถาะ เอกศก ๑๒๔๑

(๑๔ กรกฎาคม ๒๔๒๒)

เวลาบ่ายโมงเศส ทรงพระภูษาแดงฉลองพระองค์ทหารขาว ทรงดวงสตาจุลจอมเกล้าเสดจทรงเรือพระที่นั่งบุศบกพิศาล เรือพระที่นั่งพิมานอมรินทรเปนรอง เรือพระที่นั่งชลพิมานไชยทรงผ้าไตร เสดจพระราชทานกระฐินวัดเครือวรรณที่ ๑ วัดนาคกลางที่ ๒ วัดพระยาธรรมที่ ๓ วัดชิโนรศที่ ๔ เวลาบ่าย ๔ โมงเสดจกลับ.

  1. 1. พระยานิเทศชลธี (Alfred Loftus)

  2. 2. ท่านผู้หญิงพัน ภรรยาสมเด็จเจ้าบรมมหาศรีสุริยวงศ์ (ช่วง บุนนาค)

  3. 3. พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าพระอรุณนิภาคุณากร ที่สมเดจพระพุฒาจารย์ พระนามเดิม หม่อมเจ้ากระจ่าง ลดาวัลย์ ทรงเป็นเจ้าอาวาสองค์แรก วัดราชบพิธ

  4. 4. พระบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสายสนิทวงศ์ ในกรมหลวงวงศาธิราชสนิท แพทย์ประจำพระองค์ และได้บัญชาการกรมทหารเรือ

  5. 5. หม่อมเจ้าพระประภากรบวรวิสุทธิวงศ์ ในสมเด็จเจ้าฟ้ากรมพระยาบำราบปรปักษ์

  6. 6. ดูคำอธิบายเครื่องต้นในสารานุกรมไทย เล่ม ๖ หน้า ๓๒๘๗ – ๓๓๑๕ ประกอบ

  7. 7. พระเจ้าบรมวงศ์เธอชั้น ๕ กรมขุนสุพรรณภาควดี

  8. 8. พระเจ้าบรมวงศ์เธอชั้น ๕ พระองค์เจ้าสุวพักตรวิไลยพรรณ

  9. 9. พระเจ้าบรมวงศ์เธอชั้น ๕ พระองค์เจ้าบัณฑรวรรณาโรภาส

  10. 10. สมเด็จเจ้าฟ้ากรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช

  11. 11. ต่อมาได้เป็นเจ้าพระยานรรัตนราชมานิต (โต มานิตยกุล)

  12. 12. ต่อมาได้เป็นเจ้าพระยาเทเวศรวงศวิวัฒน์ (ม.ร.ว. หลาน กุฎชร)

  13. 13. พระองค์เจ้ายุคันธร พระโอรสในสมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาเสนานุรักษ์ ในรัชกาลที่ ๔ ทรงสถาปนาเป็นกรมหมื่นอนันตการฤทธิ์ ต้นสกุล ยุคันธร

  14. 14. ในรัชกาลที่ ๕ ทรงสถาปนาขึ้นเป็น กรมขุนสุพรรณภาควดี

แชร์ชวนกันอ่าน

แจ้งคำสะกดผิดและข้อผิดพลาด หรือคำแนะนำต่างๆ ได้ ที่นี่ค่ะ