๔ เรื่องพระราชพิธีโสกันต์พระเจ้าหลานเธอ ๖ พระองค์

ปีกุญ จ.ศ. ๑๑๖๕ (พ.ศ. ๒๓๔๖)

ด้วยเจ้าพระยาศรีธรมาธิราช รับสั่งใส่เกล้า ฯ สั่งว่า หลวงโลกทีปโหรมีชื่อคำณวนพระฤกษ์ทูลเกล้า ฯ ถวาย ว่าพระฤกษ์จะได้ตั้งมงคลการโสกันต์ พระเจ้าหลานเธอ พระองค์เจ้าลมุด พระองค์เจ้าดุษฎี พระองค์เจ้ายิ่ง พระองค์เจ้าสุมา พระองค์เจ้าสังขทัต พระองค์เจ้างิ้วฉิมพลี รวม ๖ พระองค์ ณพระที่นั่งดุสิตมหาปราสาทพร้อมในพระราชพิธีสัมพัจฉรฉินท์ แลพระเจ้าหลานเธอซึ่งจะโสกันต์นั้นจะเสด็จออกทรงฟังสวดพระพุทธมนตร์ ณวันเดือน ๔ แรม ๑๑ ค่ำ ๑๒ ค่ำ ๑๓ ค่ำ เวลาบ่าย ๓ โมงทั้ง ๓ วัน ครั้นถึงณวันเสาร์เดือน ๔ แรม ๑๔ ค่ำ ปีกุญเบญจศก เวลาย่ำรุ่งแล้วโมงหนึ่งกับ ๓ บาท พระเจ้าหลานเธอจะได้เเปรพระพักตร​ไปทิศหรดี เปนกำหนดพระฤกษ์เกศฉินฤกษ์ จรดพระกรรบิดกรรไกร พระสงฆ์ในพระราชพิธี ๖๔ รูป จะได้รับพระราชทานฉันแล้วจะได้ถวายไทยทาน ครั้นเพลาบ่ายโมง ๔ บาทพระฤกษ์จะได้ตั้ง บายศรีแก้ว บายศรีทอง บายศรีเงิน สมโภชเวียนเทียนพระเจ้าหลานเธอ เวลาบ่ายณวันเสาร์เดือน ๔ แรม ๑๔ ค่ำเวลาหนึ่งนั้น

ให้สนมตำรวจนอกปลูกร้านสรงขึ้นที่มุขพระมหาปราสาทด้านตวันตกริมข้างใต้ให้มั่นคง แล้วให้เอาเตียงขึ้นไปตั้งสำหรับพระเจ้าหลานเธอโสกันต์แล้วจะได้สรง แลเตียงนั้นให้มีเสาขื่อโครงเพดานผ้าขาว มีระบายรอบทั้ง ๔ ด้าน ให้ปลูกเหมือนอย่างทุกครั้ง ให้ปลูกให้แล้วแต่ณวันจันทร์เดือน ๔ แรม ๙ ค่ำ

อนึ่งให้ชาวพระมาลาภูษาพระแสงต้น แต่งเครื่องพระกระยาสนาน แล้วให้เชิญพระธำมรงค์ พระกรรบิดกรรไกร แลลวดทอง ลวดเงิน พายทอง พายเงิน แลพระเขนยรองพระกร ฉลองพระองค์แลพระภูษา แล้วให้จับมงคลยันต์ถวายพระเจ้าหลานเธอเมื่อเสด็จออกทรงฟังสวดพระพุทธมนต์ทั้ง ๖ พระองค์ แล้วให้จัดพานรองเครื่องกระยาสนาน ๑ มกรูดส้มป่อย ๑ ใบมะตูมหญ้าแพรก ๑ แลพระธำมรงค์สำหรับทิศ

อนึ่งให้สนมพลเรือนเบิกยืมหม้อเงินต่อท่านข้างใน ใส่น้ำพระพุทธมนต์ไปตั้ง ๘ คู่ และให้ทำบัตรหยวกกล้วย ๔ มุม ใหญ่ ๑ น้อย ๑ คางหมู ๑ รวม ๓ บัตรส่งให้โหรแต่ณวันศุกร์เดือน ๔ แรม ๑๓ ค่ำเวลาบ่าย ให้เบิกเสื่ออ่อนต่อพระคลังราชการปูเตียงที่สรงด้วย แล้ว​ให้รับพระชันษาพระเจ้าหลานเธอซึ่งจะได้โสกันต์ต่อท่านข้างใน เชิญไปตั้งณเตียงพระมณฑลให้ทันตั้งน้ำวงด้ายณวันพุธเดือน ๔ แรม ๑๑ ค่ำ

อนึ่งให้ขุนสิทธิชาติชีพ่อพราหมณ์ทั้งปวง เข้าไปบอกชาวพระมาลาภูษาให้ผูกพระธำมรงค์ประจำทิศให้ต้องตามทิศ แลให้รดน้ำกรศน้ำสังข์ และให้เตรียมโปรยเข้าตอกวันละ ๖ คนเมื่อเสด็จออกทรงฟังสวดพระพุทธมนตร์

อนึ่งให้ขับไม้บัณเฑาะว์มาเตรียมรับเสด็จเมื่อออกทรงฟังสวดวันละ ๖ คนทั้ง ๓ วัน

อนึ่งให้โหรมีชื่อรับบัตรต่อสนมพลเรือน แล้วให้เตรียมรับเสด็จส่งเสด็จเมื่อทรงฟังสวดพระพุทธมนตร์วันละ ๖ คน

อนึ่งให้ล้อมวังสานกระจาดก้นกว้างศอกหนึ่ง ๖๔ ใบ ให้เข้าขอบผูกหวายปิดกระดาษจงทุกใบ อย่าให้เอากระจาดปาฏิโมกข์มาส่งเปนอันขาดทีเดียว ให้เร่งสานกระจาดอื่นมาส่งณทิมดาบชาววังแต่ณวันพฤหัสบดีเดือน ๔ แรม ๑๒ ค่ำ

อนึ่งให้กรมนาจ่ายเข้าสารสำหรับใส่กระจาด ๆ ละ ๕ ทนาน กระจาด ๖๔ ใบ เปนเข้าสาร ๑๖ ถัง

อนึ่งให้วิเสทนอกแต่ง บายศรีแก้ว บายศรีทอง บายศรีเงิน ๓ สำรับ ให้มีเข้าขันเชิง พานรองน้ำวักแว่นเวียนเทียน ๆ ติดแว่น เทียนยอดบายศรี แป้งหอมน้ำมันหอม เครื่องบายศรี มพร้าวแก้ว เปดปากทองของเคียงให้พร้อม ให้ยกไปตั้งแต่ณวันศุกร์เดือน ๔ แรม ๑๓ ค่ำเวลาบ่ายโมงหนึ่งกับ ๔ บาท แล้วให้แต่งบายศรีตอง ๓ ชั้น ให้มีขนมเล็ก ขนมน้อย กล้วยอ้อยหมากพลู เข้าตอกดอกไม้ธูปเทียน แล้วให้เย็บกระทงน้อย ๆ สำหรับบัตร ๓๐ ใบ ให้มีเครื่องกระยาบวชสำหรับจะได้บูชาเทวดา ให้เอาไปส่งให้โหรแต่ณวันศุกร์เดือน ๔ แรม ๑๓ ค่ำเวลาบ่ายอย่าให้ขาดได้

อนึ่งให้พระคลังราชการจ่ายเสื่ออ่อนให้สนมพลเรือนสำหรับปูที่สรงให้พอ แลให้เจ้าพนักงารเตรียมการให้พร้อมจงทุกพนักงารตามรับสั่ง