ปางที่ ๓ วราหาวตาร

[๑๒]ร่าย

๏ จำนงกล่าวต่อไป ในเรื่องราวปางสาม ออกนามปรากฎว่า วราหาวตาร ตามนิทานเล่าไว้ เปนสองนัยด้วยกัน นัยหนึ่งนั้นกล่าวว่า พระประชาบดี ที่เรียกโดยมากว่า พระพรหมานั้นไซร้ ในชั้นแรกสากล มีแต่ชลธารา แล้วประชาบดี กลายอินทรีย์อมเรนทร์ เปนวราห์เลิดล้ำ ดำลงไปใต้คลื่น ฟื้นแผ่นดินขึ้นพลัน แต่นั้นจึ่งมีดิน ปัถพินงอนงาม อันว่าความข้อนี้ มีมาในตำรา ปรากฎนามฃานใข ไตต์ติริยะสันหิตา รวมคาถาแถลง แจ้งพระยัชุรเวท แห่งไตรยเพทพิสัย [๑๓] อีกนัยหนึ่งมีมา ในรามายณะ ว่าพระนารายน์ไซร้ ในภาคที่เปนพรหม บรมประชาบดี แปลงอินทรีย์ศักดา เปนวราห์ประเสริฐ ช่วยเชิดดินจากน้ำ อีกมีคำเล่าไว้ ในปุราณะคัมภีร์ ในที่นี้เก็บมา จากนานาสถาน รวมดำนานมาเล่า พอเปนเค้าเรื่องไว้ เพื่อผู้อ่านจะได้ รู้คดี บ้างนา ฯ

โคลง ๓

โคลง ๔

โคลง ๓

​ร่าย

๏ มุนีเยินยอองค์ หริทรงรูปแผลง แปลงเปนวราหะ ว่าเทวะเทวะไท้ ธมีชัยชำนะ อีศะเกศวะราช โลกะนาถเรืองเดช พระเป็นเหตุประเสริฐ แห่งความเกิดความคับ กับทั้งความยืนยง พระองค์คือโลเกศ อันปรเมศร์ใด ๆ ไม่มีเหนือหริ พระองค์สิยัญเญศ พระเวทคือบาทา เขี้ยววราห์คือหลัก ปักเพื่อมัดสัตว์ใช้ ในกิจบูชายัญ อันพระโอษฐแสนดี คือเวทีแท่นขลัง ที่ตั้งของบูชา พระชิวหาคือไฟ โลมาไซร้หญ้าคา ปูเวลาพลีกรรม์ อันพระเนตร์นั้นฤๅ ฃ้างหนึ่งคือทิวา ฃ้างหนึ่งราตรีกาล เศียรของท่านวิศิษฏ์ คือภัทรบิฐประทับ สำหรับองค์พรหมา อันว่านามท่านนั้น คือบรรดามนตร์ดี อันมีในไตรเพท นาสิกเศรษฐสองศรี คือพลีทั้งหลาย อันปลายนาสิกงอน คือช้อนตักโภชะ พระสุรเสียงเพราะยวด คือเสียงสวดทำนอง ทั้งผองแต่งสามะเวท กายทรงเดชคือสถาน พิธีการยัญญะ อวัยวะหลายหลาก คือภาคแห่งการยัญ พระกรรณมีลักษณะ ประดุจพิธีการ สองสถานกำหนด ปรากฎในตำรา อ้าพระอมรรตัย ผู้ใหญ่ยิ่งคีรี โปรดปราณีเหล่าฃ้า จงเชิดหล้าแหล่งนี้ ขึ้นเป็นที่อาศัย แห่งสัตว์ในกัปป์นี้ ดังเคยณกัปป์กี้ ก่อนมา แม่นเทอญ ฯ

โคลง ๔