กัณฑ์ชูชก

  1. ชูชกได้นางอมิตตดาพาไปอยู่บ้านทุนวิฐ พราหมณ์หนุ่ม ๆ เห็นนางปฏิบัติผัวดีกว่าเมียของตัว ก็เดือดใจพาลพาโลตีเมียของตน ๆ
  2. พวกนางพราหมณีเจ็บใจ พอเห็นนางอมิตตดามาสู่ท่านํ้า ก็รุมกันตีด่าว่าขานจนนางอมิตตดาต้องกระเดียดกระออมนํ้ากลับบ้าน
  3. ชูชกเห็นนางเดินร้องไห้กลับมาจึงถามเหตุ นางก็แจ้งคดีให้ฟังแล้วว่า แต่นี้ไปงานการจะไม่ทำ จงไปขอชาลีกัณหามาให้ใช้
  4. ชูชกรับอาสาไปขอชาลีกัณหา ออกเดินทางเที่ยวถามไปทุกหนแห่ง แล้วก็เข้าสู่ดงแดนเจตบุตร

๏ ตทา กลิงฺครฏฺเ ทุนฺนวิฏฺพฺราหฺมณคามวาสี ชูชโก นาม พฺราหฺมโณ ดูกรสงฆ์ในกาลน้นน ยงงมีพราหมณผู้หนึ่งชื่อชูชก อยู่ในบ้านนอกซอกซอน เปนพฺราหมณ์จร ในบ้านพราหมณ์ทงงหลาย อันธหมายชื่อทุนวิ ชิดเมืองกาลิงคราษฎร์น้นน ภิกฺขาจริยาย กหาปณสตํ ลภิตฺวา แลพราหมณ์น้นนได้ทองร้อย กรสาปน เปนลาภด้วยเดอรขอทาน ทุกวันวารแก่มหาชนทงงหลาย บมิขาดเลย เอกสฺมึ พฺราหฺมณกุเล เปตฺวา ก็ฝากทองนั้นไว้แก่ปรยูรพราหมณฺผู้หนึ่งน้นน ปุน ธนํ ปริเยสนตฺถาย คโต พราหมณ์ขี้ไร้ ย่ามได้จึงจะไปแสวงหาสีน ด้วยขืนขีนขอ เอาเล่าแล ตสฺมึ จิรายนฺเต ในเมื่อชีชูชกเถ้ามหลกอการ ไปแวนนานจรลํ่าแล พฺราหฺมณกุลํ กหาปณํ วลญฺเชตฺวา อันว่าตรกูลพราหมณ์จำหน่ายจ่ายทอง เถ้าทงงผองร้อยกรสาปน ร้ายกว่าพราหมณ์ประดาบน้นนโสดแล ปจฺฉา อิตเรน อาคนฺตฺวา โจทิยมาโน ภายหลังมาจึงพราหมณ์ชูชก พกมาทวงทอง ตนทงงผองร้อยกรสาปน แก่พราหมณน้นน กหาปเณ ทาตุํ อสกฺโกนฺโต พราหมณ์สับปลับสับปลี้ บมิอาจที่จะใช้หนี้ทอง พราหมณ์ทงงผองร้อยกรสาปนน้นนได้ โสดเลอย อมิตฺตตาปนํ นาม ธีตรํ ตสฺส อทาสิ จึ่งจะให้ลูกสาวศรีมีนามอมิดดา แก่พราหมณ์ชราน้นนเปนเมีย เพราะว่าจ่ายสินเขาเสีย หาจะจำนำจะใช้ให้บมิได้น้นน โสดเลอย โส ตํ อาทาย กลิงฺครฏฺเ ทุนฺนวิฏฺํ นาม พฺราหฺมณคามํ คนฺตฺวา วสิ ชูชกก็พาอมิดดานั้นไป อยู่ในบ้านหมู่พราหมณ์ อันชื่อทุนวิษฐติดตรมวล หมู่มหาชนชาวกาลิงคราษฎร์นั้น อมิตฺตตาปนา สมฺมา พฺราหฺมณํ ปฏิชคฺคติ อันว่าอมิดดาก็อยู่บำเรอเชอภักดิ์ งานพราหมณ์หนักมันก็เอา งานพราหมณ์เบามันก็สู้ บมิอาจเยียชู้ ทำคดคู้แก่พราหมณ์ ผดุงโดยตามทุกเมื่อเลอย

อถ อญฺเ ตรุณพฺราหฺมณา ตสฺสา อาจารสมฺปตฺตึ ทิสฺวา อันดับน้นน อันว่าพราหมณ์หนุ่มทงงหลาย อันธหมายมีในบ้านทุนวิษฐ เขาก็เห็นอมิดดามี มารยาทอันดี แลโดยใจชีพราหมณ์แก่น้นน อยํ อมิตฺตตาปนา มหลฺลกพฺราหฺมณํ สมฺมา ปฏิชคฺคติ จึงพราหมณ์บ่าวทงงหลายก็รำพึงด่งงนี้ อันว่าอมิดดา มันบำเรอรักษาพราหมณ์เถ้า ดุจบำเรอแก่เจ้าแก่ครู แลไปดูดีรบานี้ ตุมฺเห อมฺเหสุ กึ ปมชฺชถาติ เขาก็ท่าวกล่าวแก่เมีย เขาด่งงนี้ อันว่าสูทงงหลายด่งงฤๅแลมาเยีย สเพลาะสแพละ เอาะแอะแลมาลืมตู สูมิดูแม่สูอมิดดา อันมันบำเรอรักษาผัว กลัวยยอบน้นน อตฺตโน ภริยาโย ตชฺเชนฺติ เขาก็คำรนคำราม แก่พราหมณีทงงหลาย ความใดอายเขาก็ด่าแล ฯ ตา อิมํ อมิตฺตตาปนํ อิมมฺหา คามา ปลาเปสฺสามาติ อันว่าพราหมณีทงงหลาย เขาก็รำพึงด่งงนี้ ว่ามาเราจะให้ขับพา อมิดดานี้หนีจากบ้านเรา และจะให้มันไปเอาผัวบ่าวเทอญ นทีติตฺถาทีสุ าเนสุ สนฺนิปติตฺวา เขาก็ไปชุมนุมกันในตาฝั่ง บ้างก็นั่งในท่านํ้า บ้างก็คํ้ากันไปนั่งในจรอก บ้างก็แยกกันออกไปนั่งในตรหลาด เพื่อจะด่าให้อมิดดาหาศแห่พราหมณ์แก่นั้น ตํ ปริภาสึสุ จึ่งจะรุมโรมโซรม ปรทยดสยดตัดภ้อ บ้างดอกล้อแล้วโลมคืน บ้างก็ยืนด่าสเสรก บ้างก็ว่าเอนดูมันเด็ก แลมเราจะส่งงสอน อย่าให้มันหญ้อหญ่อนแก่พราหมณแก่นั้น

ตมตฺถํ ปกาเสนฺโต สตฺถา อาห ฯ สตฺถา อันว่าพระวินายก ดิลกโลไกสวรรย์ ก็ต้านโดยพระสูตตรันตรปีฎก ยกมาให้เห็นเปนปรตยักษ์ แก่พุทธภักดิ ทั้งหลายด่งงนี้ อหุ วาสี กลิงฺเคสุ ฟงงแฮสงฆ์ ยังมีพราหมณ์ผู้หนึ่ง เรือนร้านพึ่ง กาลึงคราษฎร์น้นน ชูชโก นาม พฺราหฺมโณ โดยด่งงจริงพ่อแม่ แต่น้อยเรียกชูชก บแปลกเลอย ตสฺสาปิ ทหรา ภริยา เถ้ากปนกแพนกพล้าว มีแม่ย้าวสาวศรีหนึ่ง น้นน นาเมนามิตฺตตาปนา พราหมณีนางนงถ่าว ชี่ออมิดดามล่าวเมลาโฉม เฉอด น้นน ตา นํ ตตฺถ คตาโวจุํ ฝูงหญิงโซรมปรทยด ในด้าวดยรถเยาะเหยา แก่แม่ แล นทีอุทกหาริยา เมื่อนางเอาออมอาบ หิ้วหาบนํ้ามาเรือนเล่าน้นน ถิโย นํ ปริภาสึสุ ฝูงหญิงเบือนบ้ยวปาก ตัดภ้อภาคไยไพยยุ่งแล สมาคนฺตฺวา กุตูหลา บ้างสรใบเปลื่อยเปล่า แล่นคลุกเคล้าตามตยนด่าแล อมิตฺตา นูน เต มาตา ดงงจริง แม่มึงบยนมึงฤๅณเจ้า ฤๅว่ายายย่าเถ้ามึงชงง แช่งฤๅ อมิตฺโต นูน เต ปิตา ฤๅว่าพ่อมึงบหวงงปลูกให้เปนคน ทงงตาตนมึงก็ไสเสีย โสดฤๅ เย ตํ ชิณฺณสฺส ปาทํสุ พงษามึงเยียบาป ก็มาให้มึงล้มสพาบแก่พราหมณ์นี้ เอวํ ทหริยํ สตึ โฉม มลากงามสามสี่ เนื้อแถ่งถี่ดำแดง พี่เฮอย อหิตํ วต เต าตี บาปหลงงแรงฤๅณเจ้า ยยวปู่เป้ามึงทำ โทษฤๅ มนฺตยึสุ รโหคตา ความขำเขาซับซี่ ในวัดที่ดรธานปล่ยวนั้น เย ตํ ชิณฺณสฺส ปาทํสุ บนานเขาจับจู่ให้มึงเอาเถ้าปู่เปนผวว ด่งงนี้ เอวํ ทหริยํ สตึ หน้าให้หัวสิหห้าย โฉมแม่บร้ายรูปยงงงามแง่ไส้ ทุกฺกฏํ วต เต าตี ด่งงจริงโคตรนามแม่ ยายเถ้าแก่ทำเข็ญ แก่แม่ฤๅ มนฺตยึสุ รโหคตา เขาบให้เห็นกลกยจ ที่ลับสยดจรรจาจรลํ่าแล เย ตํ ชิณฺณสฺส ปาทํสุ ก็ให้มึงมาปรตยาค แก่เถ้าขี้ไร้สากตำเอง อ่อนเฮอย เอวํ ทหริยํ สตึ งามวงงเวงใจบ่าว ขึ้นหม้ามล่าวมานศรีไส้แม่ฮา ปาปกํ วต เต าตี ด่งงจริงชรอยชีพุก หากทำทุกข์แก่มึง มิอย่าเลอย มนฺตยึสุ รโหคตา เข้าไปถึงที่รโหรหัส อยู่ลหลัดแลมิรู้ตัวตน ด่งงนี้ เย ตํ ชิณฺณสฺส ปาทํสุ แส้งทำกลแก่แม่ มาให้แก่ลุงเถ้าแก่ตาชีนี้ชอบฤๅ เอวํ ทหริยํ สตึ มานศรีสาใจบ่าว ใครต้องคร่าวฤๅจะคืน รอดเลอย อมนาปํ วต เต าตี เขาก็เอามึงมาฝากฝืนแก่เถ้าเรื้อ แลมึงเอาเนื้อมาสู้เสือนี้กลใด ด่งงนี้ มนฺตยึสุ รโหคตา ซิบซับในวัดปล่ยว บให้หน่ยววันคืน เคร่าเลอย เย ตํ ชิณฺณสฺส ปาทํสุ ขืนมึงมาด้วยหยาบ ก็มาให้มึงล้มสพาบ แก่พราหมณ์นี้ เอวํ ทหริยํ สตึ คิดโฉมงามแง่หน้า ชายบ่าวบ้าใจโดย ดด่าวแล อมนาปวาสํ วสิ โอย ไปเจบรบานี้หน้อ แลมึงมาอยู่ด้วยเถ้าพร่อมพร้อพราหมณ์เพรง ด่งงนี้ เอวํ ทหริยํ สตึ โฉมนักเลงฦๅโลก เดอนเยืองโยกแอ้แร้รร่อนไส้ ยา ตฺวํ วสสิ ชิณฺณสฺส ฮาเพื่อนเฮอย หญิงใดแถงถงาดหน้า แลมาตกตํ่าช้าช่องชีพราหมณ์นี้ มตนฺเต ชีวิตา วรํ ความใดอายเขาก็ด่า ตายดีกว่าเปนคนอยู่นี้ น หิ นูน ตุยฺหํ กลฺยาณิ ด่งงจริง พันธุ์ปู่ป้า ยายย่า น้าลุงตามึง แม่ฤๅ ปิตา มาตา จ โสภเน ทงงน้าป้ามึงแม่ พวกพ้องแพร่โซรมชัง แช่งแล อญฺํ ภตฺตารํ วินฺทึสุ เขาบหวงงให้ผววบ่าว มาให้แก่ชีพุกพ่าวโพกลวง ตูกลยดนี้ เย ตํ ชิณฺณสฺส ปาทํสุ รอยเขาลวงลม่อม แลมาให้แก่บาคค่อมขวลทรรป ฤๅชอบนา เอวํ ทหริยํ สตึ เปนสาวสันทัดสง่ยม พร่ยมรร่ยมปาก เปรมตรู โสดแล ทุยิฏฺนฺเต นวมิยํ ยยวแม่บูชาผีเก้าคํ่า กาเถ้าพรํ่ามากิน ก่อนฤๅ อกตํ อคฺคิหุตฺตกํ ปรดิทิน นางบไหว้ไฟ ใดแต่หลังมาฤๅ ณเจ้า เย ตํ ชิณฺณสฺส ปาทํสุ จึ่งญาติกากุมมือฝาก แลบมีขันหมากไหว้ มาถาม กล่าวนี้ เอวํ ทหริยํ สตึ คิดโฉมงามท้างเทศ เกล้าเกลี้ยงเกษดกดำ คือภู่นี้ สมเณ พฺราหฺมเณ นูน รอยมึงบยำชีหน้าหนวด นักบวชด้วยดบัศวี แต่ก่อนฤๅ พฺรหฺมจริยปรายเน อันมีศีลมรรยาตร ท่านน้นนฉลาดฉลยวธรรม ทุกเมื่อโสด สา ตฺวํ โลเก อภิสฺสปิ รอยบยนบรรพชิตชีเถ้า ธผู้เปนเจ้าแจ่มใจ อารยพิเศษน้นน สีลวนฺเต พหุสฺสุเต ปรีชาญาณเปรมปราชญ์ รู้บรมาถรทรงศีลศุทธนั้น ยา ตฺวํ วสสิ ชิณฺณสฺส บาปเพรงขืนข่มเจ้า จึ่งแม่มาได้ผววเถ้าเว้าวำเก แก่นี้ เอวํ ทหริยํ สตึ นางโนเนนักนิ่น ปักปิ่นเกล้าโจรงโขดง พี่เฮอย น ทุกฺขํ อหินา ทฏฺํ งูขบโหงหายง่าย แล่นพิศพ่ายกลัวไกล อ่อนฮา น ทุกฺขํ สตฺติยา หตํ หอกหางไหลแหลนแส่ ทักกรแบ่บกลวว ลำบากเลอย ตฺจ ทุกขญฺจ ติปฺปญฺจ แม่มามีผววปู่เถ้า คืออยู่เฝ้าผีสาง ด่งงนี้ ยํ ปสฺเส ชิณฺณกํ ปตึ ปรานีนางณแม่ แลมาได้ผววเถ้าแก่ชีเชอญ นตฺถิ ขิฑฺฑา นตฺถิ รติ การเบญจกามรศร่วม ฐกัดนี้แก่เถ้าตุ่ยต่วมฤๅจตรู ด่งงนี้ ชิณฺเณน ปตินา สห อยอกอยักชูเชยแก้ม หน้าเหน้าแย้มฤๅจะสรวล แต่ใดเลอย นตฺถิ อลฺลาปสลฺลาโป บังควรคำถ้อถ้อย รักน้อยหนึ่ง ฤๅจะมีเลอย ชคฺฆิตมฺปิ น โสภติ หเหอยหววหห้าย ผววเถ้าร้ายรูปฤๅงาม แง่เน้นน ยทา จ ทหโร ทหรา ยามใดบ่าวรราวสาวรรื่น คคร้านใครครยวกัน ฤๅอิ่มเลอย มนฺตยึสุ รโหคตา คร้นนเมื่อถึงที่สงัด กามกำหนัดนิจรรจา ฉเฉื่อยแล สพฺเพ โสกา วินสฺสนฺติ สองตอบตาตรยบหน้า ทุกข์เท่าฟ้าเห็นหาย โสดแล เย เกจิ หทยสฺสิตา ไข้เครื่องตายลำบาก ความรักรากอย่าคืนถอยแล ทหรา ตฺวํ รูปวตี โฉมแม่มลื่นตาบ่าว เนื้อนงถ่าวถนิมกาม ปุริสานํภิปตฺถิตา ยำยามใจเลงโลกย์ ใคร่ยวนโยคสํสอง วว่งงไส้ คจฺฉ าติกุเล อจฺฉ แม่อย่าครองเถ้าถึกเถื่อน เร่งไปหาเพื่อนพ้องมึงเร็วด้วยด่วนเทอญ กึ ชิณฺโณ รมยิสฺสติ เถ้าลำเลวสเอวเปล่า เล็บเน่าเนื้อหนังหยาบ โลกสวภาพฤๅจะมีศุขแต่ใดเลอย ด่งงนี้ ฯ สา ตาสํ สนฺติกา ปริภาสํ ลภิตฺวา อนนว่าอมิดดพราหมณี ได้ยินคดีเขาด่า ว่าพพรูกรูพพรั่ง บ้างพลางสั่งแส้งด่าปรทยด บ้างพลางสยดแส้งด่าปรทับ เพื่อว่าจะใคร่ขับมนนหนีไปไกล จากพิสยบ้านน้นน โสดแล สา โรทมานา อาคนฺตฺวา ก็เอากลออมน้ำกรดยด คยดในใจหญิกหญิก ไห้กสิกกสิกไปพลาง วางยังเรือนตน ด้วยด่วนแล กึ โภติ ปริเทวสีติ ตํ ทิสฺวา อาห พราหมณ์คร้นนเห็นนาง ไห้ไปพลางกสึกกสึก ก็ลคึกถาม ดูกรนางพราหมณีน่ารัก ใครแลมาแช่งชักหักไม้ ให้เจ้าไห้สอื้น เชอญแม่ขึ้นเรือนเรา ธแม่ฮา ตสฺส อาโรเจนฺตี พฺราหฺมณี อาห อันว่านางพราหมณนีกพลิกพล้อ ล้อแก่พราหมณ์คืน ด่งงนี้ นาหํ ตมฺหิ กุเล ชาตา ดูกรพราหมณ์ ตรกูลกูใช่ชั่วช้า ผววจะเป็นข้าขาด แก่เมียนี้ บมีไส้ ยํ ตฺวํ อุทกมาหเร ชีแม่มึงทูลนํ้ามา ชำระสะเชองได้ กูบมีมล้าง เหงื่อไคด้วยนํ้ามึง ปู่ฮา เอวํ พฺราหฺมณ ชานาหิ ดูกรเถ้าอกขน แต่นี้มึงรู้ตนว่ามึง อกาลแก่เทอญ น เต วจฺฉามหํ ฆเร กูก็มิไปยังอย้าวเรือนเผือนกู โอะเอนดูชีปู่เฮอย มึงก็จะเปนเปล่าแล สเจ เม ทาสํ ทาสึ วา ดูกรพราหมณ์บาบี ยังทาษทาษี ทำการนิวไส้ นานยิสฺสสิ พฺราหฺมณ ผิมึงบมิเอามาตักนํ้าตำเข้า สนองตนเถ้าแก่กลัวเมียยยอบแล เอวํ พฺราหฺมณ ชานาหิ ดูกรชีชรา ครานี้มึงรู้ตนว่ากูกลยดเทอญ น เต วจฺฉามิ สนฺติเก เรือนมึงเปนแก้ว กูก็บมิปอง เรือนมึงเปนทองกูก็บมิไป อยู่เลอย ฯ ชูชโก อาห อันว่าชูชกนํ้าตาตกคร่าว กล่าวแก่นางพราหมณีคืน ด่งงนี้ นตฺถิ เม สิปฺปฏฺานํ วา ข้าแต่แม่ยอดสงสาร การใดอันจมรู้จมหลัก พี่นี้แก่ฤๅนักฤๅจะทำ นี้นะเจ้า ธนํ ธญฺญฺจ พฺราหฺมณิ ทั้งเข้าเปลือกเข้าปล้อย สินน้อยหนึ่งฤๅจะมี แก่พี่นี้ กุโตหํ ทาสํ ทาสึ วา หญิงชายค่าเค้าครอก พี่จะทำออกได้แต่ใดมา นี้แม่ฮา อานยิสฺสามิ โภติยา และจะเอามาให้เปนข้าข้อย แก่แม่อ่อนสร้อยแสแท้ พี่นี้ อหํ โภตึ อุปฏฺิสฺสํ ไว้พี่จะค่อยอดเอาการก้มหน้า ขอเปนข้าแม่เพรางาย นี้นเจ้า มา โภติ กุปฺปิตา อหุ เจ้าอย่ากริ้วอย่าโกรธ แม่อย่าโรธอย่าร้อน ทำเยียอ้อนอ่อนแก่พี่พราหมณ์ เทอญแม่ฮา ฯ พฺราหฺมณี อาห อมิดดาก็รานระ ตระบะชีพราหมณ์คืน ด่งงนี้ เอหิ พฺราหฺมณ คจฺฉาหิ เวอยพราหมณ์ มึงอย่าได้มาตอแย ไว้แม่มึงจะเห็นให้แก่มึงไปนิทวัน ยถา เม วจนํ สุตํ โดยด่งงจริง เขาว่า ฦๅช่าบ้านเมืองเรา นี้นเวอย เอส เวสฺสนฺตโร ราชา อันว่าท้าวผู้เอารสราชพระบาทท้าว สญชัยบพิตรน้นน วงฺเก วสติ ปพฺพเต ธไปเปนฤๅษี แสวงพรต ในเขาวงกฏ คิรีครรภ์ ตํ ตวํ คนฺตวาน ยาจสฺสุ ข่ำขยวพลันอย่าอยู่ ปักไปสู่ขวลขอ ทาสํ ทาสิญฺจ พฺราหฺมณ ลูกพอใจเจ้าหล้า แทนทาษข้าหญิง โส เต ทสฺสติ ยาจิโต ท้าวธก็จะทายธให้เปนช่วงใช้มึง พราหมณแล ทาสํ ทาสิญฺจ ขตฺติโย ได้เด็กงาม ลูกท้าวก็จะเป็นค่าครอกอย้าวเรือนเรา แลนเวอย ฯ ชูชโก อาห ชูชกพราหมณ ก็ยกคำงามกล่าว ลห้อย แก่แม่หนุ่มน้อยอมิดดาคืน ด่งงนี้ ชิณฺโณหมสฺมิ ทุพฺพโล ดูกรแม่ พี่นี้แก่นัก แลจะลงล่างย่างเดินก็บมิได้ ไว้แต่งานบนไส้พี่จะทำ ธแม่ฮา ทีโฆ จทฺธา สุทุคฺคโม ทางเต็มหนำไกลแกล่ ข้าเถ้าแม่ฤๅจะเดอร รอดเลอย มา โภติ ปริเทเวสิ แม่อย่ารํ่าไรไพมอก สอื้นออก นางด่า พี่นี้เลอย มา โภติ วิมนา อหุ อย่าเจ็บใจเลอยน้อง ใช้พี่ฟ้องว่า บมิไป นี้นเจ้า อหํ โภตึ อุปฏฺิสฺสํ ตนไทขอเปนข้า ใช้แม่ทร้าทรามสงวน พี่เฮอย มา โภติ กุปฺปิตา อหุ เชอญแม่มาสงวนสํภาศ อย่าคยดคาดแก่กัน อ่อนฮา พฺราหฺมณี อาห พราหมณีก็กล่าวกริ้ว สริ้วสยากแก่พราหมณ์คืน ด่งงนี้ ยถา อคนฺตฺวา สงฺคามํ เวอยพราหมณ์ มึงนี้ด่งงเลวบันดาลเนา แลธมิเอาไปยงงงานพระราชสงคราม ท่านน้นน อยุทฺเธวปราชิโต ไป่ทันปามปะศึก มาละคึกด่วนกลววแกลน หอกไป่ติดแพน แหลนไปติดด้าง ช้างไป่ถึงงา แลมึงมาด่วนระอาราถอย ด่งงนี้ เอวเมว ตุวํ พฺรหฺเม อนี้คืออ้ายพร่อยฟันหัก อยู่มลักแลเขามิกลววมึง อคฺนตฺวาว ปราชิโต ไป่ทันถึงท่านเจ้า แลมาด่วนเร้าราถอย ด่งงนี้ สเจ เม ทาสํ ทาสึ วา ดูกรพราหมณ์ มึงจิงรำพึงถึงขยุมหญิงชายช่วงเทอญ นานยิสฺสสิ พฺราหฺมณ ผิมึงมิรู้อายแลมิเอามา อย่าได้สงกา ว่ากูจะรักมึงด่งงเก่าเลอย เอวํ พฺราหฺมณ ชานาหิ จงมึงรำพึงแก่ตนแก่เนื้อ ว่ากูมิได้เอื้อเฟื้อโสดสักอัน พ่อออกเฮอย น เต วจฺฉามหํ ฆเร ดูกรพราหมณ์ ชื่อว่าเรือนมึงงาม ด่งงเรือนท้าว อย้าวมึงงามด่งงเรือนไท กูก็บมิไปเยือนเลอย อมนาปนฺเต กริสฺสามิ ความอนนใดอาพาธ กูก็จะทำให้เถ้าหาศทุกปรการ กว่าชื่นแล ตนฺเต ทุกฺขํ ภวิสฺสติ บนานเลอยมึงก็จะตรอมรอมโสดแล ฯ

ตโต โส พฺราหฺมโณ ภีโต พฺราหฺมณิยา วสานุโค ฯ ภิกฺขเว ดูกรพํพวกพุทธบุตรทงงหลาย ตโต เมาะ ตทา รำพึงนิยายแต่หลงง กาลกำบงงแล้วลับสิ้น พฺราหฺมโณ อันว่าพราหมณ์ชรา ชีณกัปนก ชูชโก นาม นาเมน ชื่อชีชูชกโดยนาม ภีโต วจนโต อมิตฺตตาปนา พราหมณก็ตกกหม่า ตยมแต่อมิดดาด่าให้หาศ วสานุโค พฺราหฺมณิยา ก็ลุอำนาจในมือพราหมณีนางหญิง โหติ ก็มีจริงโดยกล่าวนี้ ฯ อฏฺฏิโต กามราเคน พฺราหฺมณึ เอตทพรฺวิ ฯ โส พฺราหฺมโณ อันว่าชูชกพราหมณ์ กามราเคน แลกามตัณหา ราคาความรินรัก อฏฺฏิโต เมาะ ปติโต หากมาหนักหนาอก เพี้ยงแพพกมาทับ หับเหงบ่าค่าคาง เอตํ วจนํ ยงงคำครางคำครวญสวาศ ก็บมิอาจอืไอได้สักคำ พฺราหฺมณึ อพรฺวิ จึ่งจะกล่าวด้วยคำ ยำพลางปลอบ ตอบอมิดาเมียตนด่งงนี้ ปาเถยฺยํ เม กโรหิ ตฺวํ ดูกรเจ้า จงแม่มาแต่ตำสบยง พี่บมิถยงว่าบมิไปเลอย แลแม่ฮา โสดแล ทฺวารํ ปฏิสงฺขริตฺวา ก็กทำแม่ทวารใบบานประตู บมิให้เห็นรูเห็นช่อง ที่ล่องลับคำนับนิแล้ว โสดแล อรญฺา ทารูนิ อาหริตฺวา แล้วก็เยียปกาปกัง ผังไปยังป่า ล่าเก็บฟืนมาไว้แก่เมียตน โสดแล ฆเฏน อุทกํ อาหริตฺวา แล้วก็เอากลออมดิน แล่นตตินยงงท่า แบกน้ำด้วยบ่ามายงงเรือนตน โสดแล เคเห สพฺพภาชนานิ ปูเรตฺวา ก็ให้นํ้าเต็มเต้า เข้าเต็มไห ไปเต็มม่อ ชื่อว่ากล้อก็บมิให้พร่องเลอย ตตฺเถว ตาปสเวสํ สมาทยิตฺวา ก็ดำแลงเพศเปนดาบศ จำเมียสํมตว่ากูชี ให้ดูดีในเรือนตน โสดแล ภทฺเท อิโต ปฏฺาย อกาเล มา นิกฺขม จึ่งจะสอน อมิดดา ด่งงนี้ จำเดิมแต่นี้ไปในเมื่อใช่กาล แม่อย่าคลาดคลานออกไป จากออกเรือนเรานี้ ณแม่ฮา ยาว มมาคมนา อปฺปมตฺตา โหหี ติ โอวทิตฺวา ตราบใดพี่ไปบมิมา จงแม่อย่าเยียสเพลาะสแพละ นัดแนะชายชู้ ทำคดคู้จากพี่นี้ อุปาหนํ อารุยฺห พราหมณ์ก็กุมเกือกเลือกสบ กบกับตีนตนให้มั่น โสดแล ปาเถยฺยปสิพฺพกํ อํเส ลคฺเคตฺวา ก็สพายถุงไถ่ ใส่กับบ่าตนลม่อมแล อมิตฺตตาปนํ ปทกฺขิณํ กตฺวา ก็กทำปรทักษิณสามรอบ คอบอมิดดาเมียตนแลแล้ว อสฺสุปุณฺเณหิ เนตฺเตหิ ปกฺกามิ พราหมณ์ชูชก นํ้าตาตกชูเช็ด เดอรด่ยวเด็จตนไปปล่ยวแล ฯ ตมตฺถํ ปกาเสนฺโต สตฺถา อาห ฯ สตฺถา อันว่าพระศรีสุคต นิหตราคตัณหา ก็ปรดับปรดาพระคาถาให้ ผู้หวงงกุศลผลผนวช บวชในพระสาศนพุทธ ศีลวิสุทธิ์ ทงงหลายฟัง ด่งงนี้ อิทํ วตฺวา พฺรหฺมพนฺธุ ดูกรอาริย อันว่าชูชกพราหมณ์ คร้นนกล่าวคำนับ นิลำดับด้วยเมียตน แล้วแล ปฏิมุญฺจิ อุปาหนํ ตีนเถ้าสบสองเกือก ตากลับเกลือกมยงเมีย แม่น้นน ตโต โส มนฺตยิตฺวาน อันดับน้นน พรหมณีเตือนแต่ง แม่อย้าวแพ่งภักดีด้วย ด่วนแล ภริยํ กตฺวา ปทกฺขิณํ ฉวัดฉวยรวยรสามรอบ ไหว้นบนอบลานาง อยู่เทอญ ปกฺกามิ โส รุณฺณมุโข ไห้ไปพลางสรอื้น ตาตุ่มชื่นชำงือใจ ลำบากแล พฺราหฺมโณ สหิตพฺพโต แปรเพศเป็นบาบวช เถ้าจังกวดกามกวนบอยู่เลอย สิวีนํ นครํ ผีตํ ก็ไปจวบจวนเมืองมหาราช พระบาทท้าวสญชยบพิตรน้นน ทาสปริเยสนญฺจรนฺติ เพื่อจะแสวงหาข้าใช้ช่วง มาพูนพ่วงเรือนตน โสดแล โส ตํ นครํ คนฺตฺวา อันว่าชีชูชกก็ไปด่านผลูกลุ ถึงเมืองเชดุดรแล สนฺนิปติตํ ชนํ ทิสฺวา พราหมณก็ยล หมู่มหาชนอันชุํนุํกันอยู่น้นน เวสฺสนฺตโร กุหินฺติ ปุจฺฉิ พราหมณ์ก็ถามด้วยความงาม ด่งงนี้ ดูกรชาวเจ้า อันว่าพระแพศยันดร ท้าวธเสด็จจรไปในที่ใดนี้วสิ้น ฯ ตมตฺถํ ปกาเสนฺโต สตฺถา อาห ฯ สตฺถา อันว่าพระภูริบวรญาณมหาดิลกรัตน์ ก็บอกบรมรรถธรรมปรเภท แก่บุนยเกษตรทงงหลาย ด่งงนี้ โส ตตฺถ คนฺตฺวา อวจ ดูกรภิกษุ อันว่าพราหมณ์ ครั้นถึงก็ถาม ชาวเชดดุดร ด่งงนี้ เย ตตฺถาสุํ สมาคตา ที่ใดคนแครคร่งง ชุมกนนน่งงเนืองนองในที่น้นน กุหึ เวสฺสนฺตโร ราชา ดูกรชาวพระนคร พระแพศยันดร เสด็จด้าวแดนใด นี้วสิ้น กตฺถ ปสฺเสมุ ขตฺติยํ เราใคร่ขอเห็นหน้า ธเจ้าหล้านารถนักธรรม เต ชนา ตํ อวจึสุ ฝูงมหาชนเหลือแหล่ ก็กล่าวแก่เถ้าแก่กปนก ด่งงนี้ เย ตตฺถาสุํ สมาคตา นอกนครเนืองน่งง สรพรั่งพร้อมแก่พราหมณ์น้นน ตุมฺเหหิ พฺรหฺเม ปกโต ดูกรชีชูชก สูทงงหลาย บยนพ่อ ด้วยความฬ่อโลมขอด่งงนี้ อติทาเนน ขตฺติโย เพราะธให้ทานบมิถ่อย สิ่งสินอ่อยเอาบุญ มากแล ปพฺพาชิโต สกา รฏฺา แลพลสีพีชาวเชด นฤเทศท้าวธไปป่าแล วงฺเก วสติ ปพฺพเต สิงสังวาศเขาคด ชื่อวงกฏกันดาลไพร ตุมฺเหหิ พฺรหฺเม ปกโต เวอย ดบัศวีสรวมแช่ง มึงจำให้พระแล่งพระนคร ท่านน้นน อติทาเนน ขตฺติโย เหตุท้าวธเฟื่อยฟ้า พลไพร่ข้าขับขยว อาทาย ปุตฺตทารญฺจ เดอรเด็จดยวด้วยลูก เมียแก้วปลูกไมตรี วงฺเก วสติ ปพฺพเต เปนฤๅษีสารูป ไปตั้งตูบตีนเขา อยู่แล ฯ เอวํ อมฺหากํ ราชานํ นาเสตฺวา อันว่าฝูงมหาชนทงงหลาย ก็กล่าวแก่พราหมณ์ ด่งงนี้ ว่าสูหมู่พราหมณ์เดอรขอทานท้งงหลาย หากให้เจ้าตูฉิบหายจำงายพรากพระบุรี ท่านนี้ ปุนปิ อาคตา อิธ ติฏฺถาติ มึงมาอยู่ในสถาน ที่จะขอทานโสดแล ฯ เลณฺฑุทณฺฑาทิหตฺถา พฺราหฺมณํ อนุพนฺธึสุ ฝูงมหาชนท้งงหลาย กริ้วโกรธก็กล่าวแก่พราหมณ์ ด่งงนี้ ว่ามึงจะมักตายฤๅ ก็มีมือถือไม้ค้อนก้อนดิน เครื่องจะกินเนื้อพราหมณ์ ก็ตามคำรนคำรามไปพลาง โสดแล ฯ โส ตํ เทวตาธิคฺคหิโต หุตฺวา วงฺกตปพฺพตมคฺคเมว คณฺหาติ อันว่าพระมารพิชิต พิกสิตบรมญาณ กล่าวสารพระคาถา ผดยงแก่ดบัศวี ชิเดนทรีย์ทงงหลาย ด่งงนี้ โส โจทิโต พฺราหฺมณิยา ดูกรภิกษุ อันว่าพราหมณ์บาบี พราหมณีนางบาป กำราบให้มันไป โสดแล พฺราหฺมโณ กามคิทฺธิมา เพื่อไฟกามกำนัดนิ ให้เถ้าพลัดเรือนตน โสดแล อฆนฺตํ ปฏิเสวิตฺถ ท้ยนทนทุกข์เดือดร้อน คนไล่ต้อนตามตี ยยุ่งแล วเน วาฬมิคากิณฺเณ หนีเข้าพึ่งพนาลย ที่อาศรยเสือคร่งน้นนแล ขคฺคทีปินิเสวิเต เขาตามส่งถึงนอกเมือง พเสือเหลืองแลแรด อาทาย เวฬุวํ ทณฺฑํ ด้นนดงแพสยไต่เต้า ทายเท้าไผ่ผงงหนี อคฺติหุตฺตํ กมณฺฑลุํ กุณฑี ธรรมกรก เครื่องบ่าพกพกบ่าแล โส ปาวิสิ พฺรหารญฺํ เข้ายงงป่าไพรพนม เถ้ายอมือผคมแล่นลลาน ยตฺถ อสฺโสสิ กามทํ ป่าใดดาลได้ข่าว ท้าวผู้คล่าวคลงงธรรม์ ตํ ปวิฏฺํ พฺรหารญฺํ ยงงพราหมณ์ ผรรผงงกว่า เข้ายงงป่าอาทวา โกกา นํ ปริวารยุํ หมาเจตรบุตรใช่น้อย นับด้วยร้อยติดตามพราหมณ์ วิกฺกนฺทิ โส วิปฺปนฏฺโ เถ้าววามหลงหน ไห้รักตนออุ่ย ทูเร ปนฺถา อปกฺกมิ ร้องว่าวุ่ยไปพลาง หลงหนทางที่จะไป ยงงคิรียวงกฏน้นน ฯ ตโต โส พฺราหฺมโณ คนฺตฺวา ดูกรสงฆ์ พราหมณ์กลีโลภล้น ใจบาปพ้นพรรณา วงฺกสฺโสหรเณ นฏฺโ หลงมรคาที่จะไปสู่ พณเกล้าอยู่ณหวว สุนเขหิ ปริวาริโต หมาเจตรบุตรพววพร่งงพร้อม ตามเห่าห้อมหวงไป รุกฺขสฺมิญฺจ นิสินฺโนว ขึ้นอาศรยไม้แมก พอแลวกกจุตน อิมา คาถา อภาสถ เถ้าทุรชนชั่วชื้น สรอื้น ออกร้องร่ำศัลย์ โก ราชปุตฺตํ นิสภํ พญาธรรม์พ้นแพ่ง ใครรู้แห่งแหนไป ชยนฺตมปราชิตํ กรุงไผทโกรมก่อหล้า ใจเพื่อยฟ้าทำทาน ภเย เขมสฺส ทาตารํ อาจให้ศุขสำราญแก่โลกย์ ที่ต้องโศกกลววแกลน โก เม เวสฺสนฺตรํ วิทู ใครรู้แดนเจ้าช้าง จงบอกบ้างแก่กู โย ยาจตํ ปติฏฺาสิ พระแพศยันดรตนใด ฝูงเข็ญใจใจถึง ยาจกพึงสู่สํภาร ภูตานํ ธรณีริว ท้าวธน้นนปานแผ่นกว้าง ทุกทวยอ้างอาศรย ธรณูปมํ มหาราชํ พระแพศยันดรดุจแผ่นหล้า สัตว์ถ้วนหน้าอยู่เย็นใจ โก เม เวสฺสนฺตรํ วิทู ใครรู้แห่งพระแพศยันดร บอกจงอรใจกู โย ยาจตํ คตี อาสิ พระแพศยันดรใครคู่ ยาจกสู่แสวงหา สวนฺตีนํว สาคโร คือสาครอย่างย่าน แม่น้ำน่านนองถึง อุทฺธูปมํ มหาราชํ อันว่าพระแพศยันดร อนนเสมอรัตนากร สรสินธุ์ โก เม เวสฺสนฺตรํ วิทู ใครรู้แห่งเจ้าแผ่นดิน ชื่อพระนรินทรแพศยันดร อย่าให้กูไห้หอนวานบอกรา กลฺยาณติตฺถํ สุจิมํ ด่งงฤๅ ด่งงสระสโรช ท่าช้อยโชติควรชม สีตูทกํ มโนรมํ มโนภิรมย์ สระสิตกษีดิรถดูงาม ปุณฺฑรีเกหิ สนฺฉนฺนํ อัมภุชหลามเหลืออ่าน ทุกอย่างย่านยรรยงสินธุ์ ยุตฺตํ กิญฺชกฺขเรณุนา อรพินธุ์บางบุษบบววมาศ เกสรสาธุ์ เสาวคนธ์ขจร รหทูปมํ มหาราชํ อนี้คือพระแพศยันดรดาบศ พ้ยงรหทใสสรร โก เม เวสฺสนตรํ วิทู ใครเห็นหรรษบอกบ้าง ที่พระผู้สร้างสาธุ์ จรรยา อสฺสตฺถํว ปเถ ชาตํ ด่งงฤๅ ด่งงโพพฤกษากิ่งกว้าง เกิดแทบท้างทางทยว สีตจฺฉายํ มโนรมํ ใบขยวร่มรเรื่อย สรนุกนิเฉื่อยฉายา สนฺตานํ วิสเมตารํ อาจโลมลาเพโลกย์ อันร้อนโรคลำเค็ญ กิลนฺตานํ ปฏิคฺคหํ เปนพำนักนิในราษฎร อันมล้ามารคจรัลจร ตถูปมํ มหาราชํ อนี้คือพระแพศยันดรโพธิสัตว์ พ้ยงอสัษฐวิศาล โก เม เวสฺสนฺตรํ วิทู ใครรู้วานว่ารา ที่พระผู้เฟื่อยฟ้าดินเกษม นิโคฺรธํว ปเถ ชาตํ ด่งงฤๅ ด่งงไซรชรเอมชรอื้อ อรทื้อแทบทางเดอร สีตจฺฉายํ มโนรมํ ร่มเย็นเมอล มืดเมฆ พ้ยงชลเศกเสบยใจ สนฺตารํ วิสเมตานํ ทวยใดเดอรแดดร้อน ดับไข้ข้อนกัลหายหิว กิลนฺตานํ ปฏิคฺคหํ ร่มเย็นฉิวเฉื่อยหล้า ถ้วนหน้าเหนื่อยพำนักนอน ตถูปมํ มหาราชํ อนี้คือพระแพศยันดรสันโดฐ พยงนิยโครธสูงสเบอย โก เม เวสฺสนฺตรํ วิทู ใครรู้เฉลอยกูกล่าว ที่ท้าวผู้คล่าวคลังธรรม อมฺพํ อิว ปเถ ชาตํ ด่งงฤๅด่งงไม้ม่วงมาศ บแคล้วคลาศทางเทอน สีตจฺฉายํ มโนรมํ ใบบงงเหอนหาวบด มีรศเรื่อยใจคน สนฺตานํ วิสเมตานํ ทวยทูรพลหิวหอบ ให้ชุ่มชอบใจคืน กิลนฺตานํ ปฏิคฺคหํ สบสัตว์ยืนย้งงอยู่ ดับร้อนสู่สโมสร ตถูปมํ มหาราชํ อนี้คือพระแพศยันดรแมนมูรดิ พย้งพฤกษจรูญเจรอญผล โก เม เวสฺสนฺตรํ วิทู ใครรู้หนแห่งไท้ อย่าไว้ว่าแก่กูหนึ่งรา สาลํ อิว ปเถ ชาตํ ด่งงฤๅ ด่งงไม้รงงรจิตร อันอยู่ชะชิดทางเทา สีตจฺฉายํ มโนรมํ ร่มเย็นเอาใจโลกย์ ลำโล้โลกใบกราง สนฺตานํ วิสเมตานํ ทวยคนครางข้อนไข้ ครั้นอยู่ได้แรงมา กิลนฺตานํ ปฏิคฺคหํ ทั่วประชาพยาธิ์ ได้ศุขสาธุ์สาธร ตถูปมํ มหาราชํ อนี้คือแพศยันดรใจกล้ยง ประดุจพ้ยงศาลสวรรค์ โก เม เวสฺสนฺตรํ วิทู บอกจงทนนที่ร้อน ท้าวธผู้ข้อนขิ่งทำทาน ทุมํ อิว ปเถ ชาตํ ด่งงฤๅด่งงไม้พิษฎารเหลือแหล่ หนุ่มแก่ใกล้มรคา สีตจฺฉายํ มโนรมํ ฉายร่มร่มรร่อน ชรอื้ออ่อนเอาใจ สนฺตานํ วิสเมตานํ คนใดมามม่าว บให้ผ่าวเผาแด กิลนฺตานํ ปฏิคฺคหํ ยอดแสแท้ทวยศาขย สบสัตว์ยากอยู่เสบอย ตถูปมํ มหาราชํ อนี้ คือพระแพศยันดร ลเหอยทุกขราษฎร์พ้ยง พฤกษาชาดิราชี โก เม เวสฺสนฺตรํ วิทู ที่พระศรีสํโพธิ ยาอยดโอทแหนไป เอวญฺจเม วิลปโต ในเมื่อกูถามถึงท่านไท้ ร้อนรํ่าไห้โหยหา ปวิฏฺสฺส พฺรหาวเน แลกูมาลุในป่ากว้าง บมีที่อ้างอาศรย อหํ ชานนฺติ โย วชฺชา คนใดว่ารู้แห่ง ท้าวพ้นแห่งพาธรรม์ นนฺทํ โส ชนเย มม หากให้หรรษาโมทย์ เปนประโยชน์แก่กู เอวญฺจ เม วิลปโต ในเมื่อกูไห้ทรหูรํ่าร้อง สยงมี่ก้องกลางดง ปวิฏฺสฺส พรหาวเน แลกูมาหลงคว่งงคว้าง ในป่ากว้างวงงเวงวล อหํ ชานนฺติ โย วชฺชา คนใดว่ารู้ที่ ท้าวผู้คลี่คลังทาน ตาย โส เอกวาจาย ด้วยคำหวานเพราะพร้อง คำหนึ่งต้องใจกู ปสเว ปุญฺํ อนปฺปกํ ผู้น้นนโออดุลย์ อาจให้บุญคุณยศแก่กูมากแล ฯ ตสฺส ตํ ปริเทวนสทฺทํ สุตฺวา อารกฺขณตฺถาย ปิโต เจตปุตฺโต มิคลุทฺทโก หุตฺวา อรญฺเ วิจรนฺโต อันว่านายพรานเจตบุตร อันท้าวพระญาประดิษฐานไว้ให้พิทักษ์รักษา เจ้าพระยาแพศยันดร มนนก็จรจรัลไปมาในป่า ก็ได้ยินซ่าศับทสำนยงพราหมณ์ไห้ ในต้นไม้เกนเกนอยู่น้นน อยํ พฺราหฺมโณ เวสฺสนฺตรสฺส วสนฏฺานํ ปริเทวติ มนนก็รำพึง อันว่าพราหมณ์นี้มาถึงป่าไม้ และร้องไห้เพื่อจะแสวงหา เจ้าพระยาแพศยันดรเยียใด ด่งงนี้ น โข ปเนส ธมฺมตาย อาคโต ด่งงจริงพราหมณ์นี้มา เพื่อจะหวงงแสวงหาลาภ ใช่จะมาด้วยสวภาพแสวงธรรม อันอื่นเลอย มทฺทึ วา ทารเก วา ยาจิสฺสติ มันจะมาขอเจ้ามัทรี ผิบมีเจ้าชาลีแลกัณหา สองพงงงารักราชน้นน อิเธว นํ มาเรสฺสามิติ มากูจะฆ่าเถ้าแก่กาจ ให้พินาศตนตายวายชีพิตรในป่านี้ ตสฺส สนฺติกํ คนฺตฺวา นายพรานค่อยทรานทราบเข้าใกล้ แทบต้นไม้ที่พราหมณ์อยู่น้นน โภ พฺราหฺมณ น เต ชีวิตํ ทสฺสามีติ มนนก็ร้องว่าเวอยพราหมณบาปคาบนี้ กูมิให้ชีวิตรมึงรอดเลอย โส ธนุํ อาโรเปตฺวา อากฑฺฒิตฺวา ตชฺเชสิ เจตบุตรกเยียคคฤ้าน ขึ้นเกาทันฑ์ยันยืนป่ายปืนพาด ร้องตรหวาดชีพราหมณ์แล ฯ ตมตฺถํ ปกาเสนฺโต สตฺถา อาห ฯ สตฺถา อันว่าพระนรสีหอธิบดิศร บวรอมรแมนสวรรค์ ก็พร้องพระธรรม์คาถา ให้ประชาสัตว์ทงงหลายฟงง ด่งงนี้ ตสฺส เจโต ปฏิสฺโสสิ ดูกรภิกษุ อันว่าเจตบุตร ครั้นได้ยินเสียงสำเนียงไห้แห่งพราหมณ์ อรญฺเ ลุทฺทโก จรํ เจตบุตรเปนนายสนามป่า คำรามว่าเวอยชี ตุมฺเหหิ พฺรหฺเม ปกโต สูย่อมยายีท่านไท้ ด้วยด่วนได้โดยขอ อติทาเนน ขตฺติโย เพื่อทยทานทายาท ให้ช่างชาติชัยภูมิ ปพฺพาชิโต สการฏฺา ไพร่เมืองมีพระพร่งงพร้อง ขับธจยรจากห้องไหรญ วงฺเก วสติ ปพฺพเต บัดนี้ธเอาตนไปสิงสถิตย์ ทรงบรรพชิตข้างเขาหลวง ตุมฺเหหิ พฺรหฺเม ปกโต เวอย พราหมณ์มึงย่อมลวงเอาลาภ ให้ท้าวธปรดาบเข็ญใจ อติทาเนน ขตฺติโย บัดนี้ธให้สารใสเสวตร ชำนินเรศน้นนแก่สู อาทาย ปุตฺตทารญฺจ พระภูบดีเอาเอารส อีกนางนักพรตเสด็จไป วงฺเก วสติ ปพฺพเต อยู่สำนักนิในวงกฏ ทรงเพศพรตเอาบุญ อกิจฺจการี ทุมฺเมโธ มึงมีคุณเค่นโคลก ทำผิดโสรกก็จะถึง รฏฺา ปวนมาคโต มึงมาลุป่าใหญ่ สงัดไส่สยงแขง ราชปุตฺตํ คเวสนฺโต แลมึงมาแสวงหาลูกท้าว มึงบมิรู้จ้กฝีมือพ่อมึงผู้ร้าว ฤๅนเวอย พโก มจฺฉมิโวทเก มึงนี้เคอยดุจนกยางแฝงฝ่งง ทำเพศด่งงชีผขาว ตสฺส ตฺยาหํ น ทสฺสามิ ชีวิตรมึงมิยาวเลอยกูบอก โอกำศดแก่บาคู้คอกบัดศรี ชีวิตํ อิธ พฺราหฺมณ มึงจะเปนผีบัดนี้ณเถ้า มึงมิทันสั่งลูกเต้าแลเมียมึง อยํ หิเต มยา นุนฺโน ปืนกูนี้ขึงสายสรับ ครั้นดีดถับถึงยรรยอดแล สโร ปาสฺสติ โลหิตํ มันก็จะตอดติดตับกินเลือด เถ้าแห้งเหือดคุงโครง สิโร เต วชฺฌยิตฺวาน กูก็จะตัดหัวมึง โหงลงจากค่าไม้ ตรแบ่นไว้กลางดิน หทยํ เฉตฺวา สพนฺธนํ ศรีศิลปกูก็จะปาด ให้มึงขวั้นขาดตับไต ปนฺถสกุณํ ยชิสฺสามิ ก็จะให้เป็นพลี บูชาผีที่ป่านี้ ตุยฺหํ มํเสน พฺราหฺมณ ส่วนเนื้อมึงกูก็จะพล่าแลสยบไม้ ให้ไหว้เทพยดา บูชาพระพนัศบดี ตุยฺหํ มํเสน เมเทน มนนมึงมีเท่าใด ทงงสันในสันนอกน้นน มตฺถเกน จ พฺราหฺมณ อีกกบอกหววมึงกูจะผ่า กูจะกล่าเอาขวนนหววมึงออกแล อาหุตึ ปคฺคเหสฺสามิ กูก็จะออกทำอถรรป์ เชอญพลีกรรม์การยุทธน้นน เฉตฺวาน หทยํ ตว สุดไปกูก็จะตัดหววใจมึงจี่ ฉฉี่กลางใจไฟ ตํ เม สุยิฏฺํ สุหุตํ ไฟจปรลยอาตมา เมื่อกูจะบูชาสำเร็จ กุณฑ์พิธีการย ตุยฺหํ มํเสน พฺราหฺมณ ดูกรพราหมณพาล ครั้นมึงลาญชีวิตแลแล้ว น จ ตฺวํ ราชปุตฺตสฺส มึงก็บมิทันยงงพระแก้วผู้หวงงพระ อันชนะแก่โมหมัศจรรย์ ภริยํ ปุตฺเต จ เนสฺสสิ ยงงเมียขวันแลลูกพระ มามีสวะให้พลัดพราก ท้าวธจะจากกันไกล เพื่อจะเอาไปสู่พิสัยเรือนมึงโสดแล ฯ

โส ตสฺส วจนํ สุตฺวา อันว่าพราหมณ์ ครั้นได้ยินคำเจตบุตร ลุทธอันกล่าวกล้า ว่าจะฆ่าชีวิตรตนเสีย เมื่อนั้น มรณภยภีโต ก็ตระดกตกใจกลววแก่มรณภยานดราย ที่จะฉิบหายวายวอดน้นน มุสาวาทํ กโรนฺโต อาห พราหมณ์ก็กล่าวมฤษาวาท พรางพรอกออกอื้น สวดคาถาคืนว่าแก่เจตบุตรนายพรานด่งงนี้ อวชฺโฌ พฺราหฺมโณ ทูโต เจตปุตฺต สุโณห เม ฯ เจตปุตฺต ดูกรเจ้าเจตบุตรนายพราน พฺราหฺมโณ ทูโต อันว่าพราหมณาจารย์ผู้เป็นสารพิษัย ชเนหิ แลคนผู้กรใดรู้จักหน้า วิชฺชมาเนหิ อิมสฺมึ โลเก อันมีในแหล่งหล้า รู้ว่าข้าท้าวพญามหาราช อวชฺโฌ เมาะ อวธิตพฺโพ บมิพึงพิฆาฎฆ่าฟัน ให้สิ้นกรรม์เลวลาญ โหติ ก็มีด้วยประการด่งงนี้ เอส ธมฺโม สนนฺตโน เจ้าผู้แกล้งก่อกรุณา อดชีบาอย่ากริ้วโกรธ สุโณหิ จงมาฟงงสารโสดกูจตรสาย วจนํ คำอภิปรายชั่วเป้า โปราณยุตฺตํ อันควรด้วยผู้เถ้าผู้แก่แต่เพรงมา เม แห่งกูผู้จะจรรจาพาทีไปภายหน้า แล ท่านอย่าพ่าฆ่าชีเสียนี้นเจ้า ตสฺมา หิ ทูตํ น หนฺติ ห้ยมกูกล่าวแก่นายพราน อันว่าพระภูบาลแต่ก่อน บห่อนฆ่าสื่อเมืองเสีย เอส ธมฺโม สนนฺตโน อันว่าท้าวพญา และจะเยียหยาบ สวภาพจะฆ่าพราหมณ์ก็บมี นิชฺฌตฺตา สิวิโย สพฺเพ ชาวสีพีส่อสยด บัดนี้ท้าวธบมิได้คยด แก่พระสรรเพ็ชญ์เลอย ปิตา นํ ทฏฺฐุมิจฺฉติ สํเด็จพระราชบิดา ก็จะปรารถนาเห็นพระบาทไส้ มาตา จ ทุพฺพลา ตสฺส อันว่าพระราชชนนีทระพล ด้วยทุกขานลอันมากแล อจิรา จกฺขูนิ ชียเร เนตรยุคลก็พิการ เพื่อท้าวธปรปรานทรงกนนแสง เตสาหํ ปหิโตฺ ทูโต อันว่ากูนี้เปนบาแดงแทรงไซ้ สารส่งให้มาทูลข่าวแล เจตปุตฺต สุโณหิ เม จงธพรานไพรฟังกูตร่ายไตรกล่าวรา ราชปุตฺตํ นยิสฺสามิ กูนี้ท้าวธให้เอาข่าว มาเป็นสารพิษย เพื่อจะอันเชอญ ท้าวธเสด็จไปเมือง เล่าแล ยทิ ชานาสิ สํส เม ผิธยลเยื้องไพรพระดำหนักเจ้าจอมจักรจงบอกรา ฯ

ตทา เจตปุตฺโต เวสฺสนฺตรํ กิร อาเนตุํ อาคจฺฉติ ในกาลเมื่อนั้นจึ่งเจตบุตร ลุทธกรำพึง ด่งงจึงอันว่าพราหมณ์เถ้า มันจะมาอัญเชอญเจ้ากูไปเสวอยราชเล่าแล โสมนสฺสปฺปตฺโต นายพรานก็ชุ่มชื่นรื่นใจงาม ด้วยชีพราหมณ์น้นน โสดแล สุนเข พนฺธิตฺวา เอกมนฺเต เปตฺวา มันกูผูกหมาพาไปไว้ ในต้นไม้แห่งอื่นแล พฺราหฺมณํ โอตาเรตฺวา ก็ปลงพราหมณ์ลงจากค่าไม้น้นน โสดแล สาขา สนฺถเร นิสีทาเปตฺวา ก็ให้พราหมณ์ยาจก ถกถเกองน่งงเหนือใบไม้ ที่มันปูไว้เป็นอาศนน้นน ปตฺตสฏฺเ พฺราหฺมเณ อาห อันว่าเจตบุตรนายพราน ก็สวดสารปรศรย แก่พราหมณคืนดงงนี้ ปิยสฺส เม ปิโย ทูโต ปณฺณปตฺตํ ททามิ เต ฯ โภ พฺราหฺมณ ดูกรพราหมณ์ พิษย ตฺวํ อันว่าท่านผู้พระสญชยใช้มา เม ปิโย ก็เปนที่เสน่หาแห่งกู ทูโต ภวสิ ท้ยนเปนทูตทูลสาร เวสฺสนฺตรสฺส แห่งพระแพศยันดร ภูบาลเจ้าจอมจักร ปิยสฺส อันเปนที่รักที่ใคร่ เม แห่งกูผู้ธตั้งให้เปนใหญ่ในอารญ อหํ อันว่ากูผู้เปนนายกพนพรานป่า ปณฺณปตฺตํ ททามิ ก็ให้บรรณาการ อันมีค่าพันพึงใจ เต เมาะ ตุยฺหํ แก่ท่านผู้มาในสำนักนิเรา แลท่านฮา ฯ อิมญฺจ มธุโน ตุมฺพํ มิคสตฺถิญฺจ พฺราหฺมณ ฯ พฺราหฺมณ ดูกรพราหมณ อหํ อันว่ากูผู้ฟังความธกล่าว ข่าวว่าท้าวธใช้ ททามิ อิมญฺจ มธุโน ตุมฺพํ กูก็ให้นํ้าผึ้งรวงแลบาย มิคสตฺถิญฺจ อีกขาทรายเตอมต่างเข้าเปนผอก ตุยหํ แก่ท่านผู้จะไปบอกพระราชกิจการ เพื่อจะไปอันเชอญพระภูบาล บพิตรน้นน ฯ ตญฺจ เต เทสมกฺขิสฺสํ ยตฺถ สมฺมติ กามโทติ ฯ ยตฺถ เมาะ ยสฺมึ ปเทเส ยงงประเทศที่ใดน้นนท่าน เวสฺสนฺตโร ราชา ที่ท้าวธผู้ผ่านแผ่นดิน อันเป็นนรินทรนายก กามโท อันให้อิ่มอกโลกยสงสาร อวยพระทานอรเอม เปรมปราถนาเนืองนิตย์ สมฺมติ เมาะ วสติ แลท้าวธเสด็จสถิตยสิงสังวาส อหํ อันว่ากูผู้ฉลวยฉลาดในพนาลี ถ้องพิถีวงกาจล อกฺขิสฺสํ เมาะ กเถสฺสามิ ก็จะบอกดํบล บมินาน ตํ ปเทสํ ที่ธสถิตยสถานประเทศ เต เมาะ ตุยฺหํ แก่ท่านผู้จะไปอัญเชอญพระนเรศท้าวธเมื้อเมือง ท่านน้นน ฯ

ชูชกปพฺพํ นิฏฺิตํ อันประดับประดาด้วยพระคาถา ๗๙ พระคาถา คณนา ในชูชกบรรพพระสรรเพชญ์บันทูล บริบูรณ์พระธรรมเท่านี้แล

แชร์ชวนกันอ่าน

แจ้งคำสะกดผิดและข้อผิดพลาด หรือคำแนะนำต่างๆ ได้ ที่นี่ค่ะ