บทสวดบูชาในพิธีคชกรรม
๑เรียบเรียงใหม่ตามฉันทลักษณ์
๏ สิทธิสวัสดิ์ฯ | |
จตุมุโข คชพกฺโตร๒ | ฉพาโห จตุปโท๓ จ |
อฏฐเนตฺโต อฏฐกณฺณา | รกฺข ตามฺพาภรณ (ภู)สิ(โ)ต๔ |
มหากาโย มโหทโร | คชรกฺขโส มหาพโล |
ปุพฺพธารา นาคชาตา | ปุปฺผวณฺณา คชปภา |
เทวอิติ จ ติเทวดา | มหาเตชา จ มหิทฺธิกา |
กรโกณ๕ หตฺ คชา | ขฺยา หตฺถาจริยา๖ |
ทิพปุตฺตา๗ มหาเตชา | อิทฺธิมนฺโต ยสสฺสิโน๘ |
คชพนฺโธ คชาปาโล๙ | คชวณฺณวิกสิโต |
เอเตน คชเตเชน | คชโสตฺ๑๐ ภวนฺตุ เม |
คำแปล
ผู้ดูแลช้างสี่หน้าสง่างาม น่าเกรงขาม มีหกมือ สี่เท้า แปดตา แปดหู ร่างสูงใหญ่ ท้องใหญ่ มีกำลังมาก ประดับด้วยอาภรณ์แดงตามอย่างผู้ดูแลช้าง มีรัศมีเปล่งประกาย
ควาญช้างผู้รู้คชลักษณ์เป็นอย่างดี เป็นเทพเจ้าผู้มีฤทธิ์เดชมากและผู้เลี้ยงช้างซึ่งเป็นบุตรเทพเจ้ามีฤทธิ์ มีเดชมาก มียศยิ่ง มีหน้าเบิกบาน
ด้วยอำนาจแห่งคชกรรมพิธีครั้งนี้ ขอความสวัสดีจงมีแก่ข้าพเจ้า
-
1. นายเกษียร มะปะโม นักภาษาโบราณ ๘ ว. เรียบเรียงตามฉันทลักษณ์ แปล และอธิบายศัพท์ ↩
-
2. ต้นฉบับเป็น “คชภักไตรย” เขียนเป็นภาษาไทย เมื่อพิจารณาจัดให้เป็นภาษาบาลี ควรเป็น “คชพกฺตฺร” เป็นการนำศัพท์บาลีมาต่อกับศัพท์สันสกฤต ประกอบวิภัติปัจจัยตามหลักภาษาบาลีจึงเป็นอย่างนี้ ↩
-
3. ต้นฉบับเป็น จคุปโท ถ้าพิจารณาดูตามรูปศัพท์นี้แล้วน่าจะเป็นการถ่ายถอดจากอักษรขอม เพราะอักษรขอม ตัวอักษร ต กับ ค คนโบราณท่านจะขมวด หัวอักษรตัว ต กับตัว ค คล้ายๆ กัน คนถ่ายถอดเข้าใจว่าเป็นตัว ค จึงเขียนเป็น จคุปโท ซึ่งไม่ได้ความหมายเหมือนคำว่า จตุปโท ↩
-
4. คำที่ถูกต้องจะต้องเติมคำในวงเล็บเข้ามา ↩
-
5. ต้นฉบับเป็น “กรโกน” ที่ถูกควรเป็น “กรโกณ” ซึ่งแปลว่าปลายงวง ↩
-
6. ต้นฉบับเป็น “หฏาจภิริยา” น่าจะเป็น “หตฺถาจริยา” ซึ่งแปลว่าผู้ฝึกช้าง หรือหมอช้าง ↩
-
7. ต้นฉบับเป็น ติพปุตฺตา ที่ถูกควรเป็น “ทิพปุตฺตา ซึ่งแปลว่าเทพบุตร ↩
-
8. ต้นฉบับเป็น “ยสัสสิโส” ที่ถูกควรเป็น “ยสสฺสิโน” ซึ่งเป็นปฐมวิภัติ พหูพจน์ แปลว่ามียศ ↩
-
9. ที่ถูกน่าจะเป็น “คชปาโส” ↩
-
10. ที่ถูกน่าจะเป็น “คชโสตฺถี” ↩