วันที่ ๒๕ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๔๗๔ ดร

​สำนักดิศกุล หัวหิน

วันที่ ๒๕ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๔๗๔

ทูล สมเด็จกรมพระนริศ ฯ

ได้รับลายพระหัตถ์ตรัสถามถึงพระองค์เจ้าภิมเสนนั้น มาอยู่ที่นี่หม่อมฉันไม่มีเครื่องมือที่จะอาศัยตรวจตราสอบสวน ได้แต่นึกดูก็ยังมืดมน เพราะบุคคลที่ชื่อภิมเสนยังมีหม่อมพิมเสนครั้งกรุงศรีอยุธยาที่แต่งเพลงยาว และคุณพิมเสนผู้หญิงที่เปนเจ้ากรมพระพุทธรัตนสถาน ชื่อพิมเสนที่มีอยู่ในญาณปะปนระคนกันอยู่ดังนี้ แต่นึกแว่วๆ ว่าเคยได้ยินพระนามพระองค์พิมเสนนึกได้เพียงเท่านั้น จึงทูลตอบได้ในบัดนี้แต่ว่ายังไม่สามารถจะทูลได้ว่าพระองค์เจ้าภิมเสนนั้นเป็นพระโอรสธิดาของท่านพระองค์ใด ถ้าจะว่าโดยทางสันนิษฐาน เข้าใจว่าพระอัฏฐิที่เก็บรักษาไว้ในหอพระนาค มีแต่พระราชโอรสธิดากับเจ้านายชั้นปฐมวงศ์ ที่เปนโอรสธิดาของสมเด็จพระพี่นางและพระเจ้าน้องของพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้า จุฬาโลก นอกจากนั้น เช่นพระองค์เจ้าวังหน้าและวังหลังตลอดจนพระองค์เจ้าตั้ง หาได้เอาเข้ามาไว้ในหอพระนาคไม่ หรือจะมีเข้ามาด้วยสับสนกันอย่างไรเมื่อภายหลัง ถ้ามิได้มีการสับสนไซร้ พระอัษฐิพระองค์เจ้าพิมเสนจำจะต้องเป็นพระราชโอรสธิดาพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวในรัชกาลที่ ๑ ที่ ๒ หรือที่ ๓ ซึ่งผู้ทำบัญชีที่เอามาพิมพ์ในหนังสือปฐมวงศ์ ลืมหรือเขียนตกไปเสียแต่เดิม แต่ถ้าปรากฎว่าที่ในหอพระนาคมีพระอัษฐิเจ้านายชั้นอื่น ๆ นอกจากพระราชโอรสธิดา และเจ้านายชั้นปฐมวงศ์ เพราะได้มีการเชิญพระอัษฐิที่อื่นมาเพิ่มเติมเมื่อภายหลัง ยกตัวอย่างดังเช่นเมื่อเชิญอัษฐิกรมพระราชวังหลังเข้ามาไว้หอพระนาก อาจจะเชิญพระอัษฐิพระองค์เจ้าวังหลังรวมเข้ามาด้วยได้ ข้อนี้จะพึงรู้ได้ ถ้าหากมีพระอัษฐิเจ้านายวังหลังพระองค์อื่น แต่เห็นจะไม่ใช่เจ้านายวังหน้า ด้วยที่เก็บรักษาพระอัษฐิทางวังหน้ามี แม้จะมาสิ้นพระชนม์ในวังหลวงก็คงเชิญพระอัษฐิไปไว้วังหน้า และไม่ใช่พระองค์เจ้าตั้ง

เรื่องพระองค์เจ้าตั้ง หม่อมฉันคิดดูให้นึกสงสัยนักว่าเมื่อก่อนรัชกาลที่ ๔ จะมีน้อยทีเดียว นึกได้แต่พระองค์เจ้าขุนเณร พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก ทรงตั้งน้องต่างพระชนนี กรมพระราชวังหลังองค์ ๑ กับพระองค์เจ้าโสมนัศ พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงตั้งพระองค์ ๑ นึกได้ดังทูลมาฉะนี้

​อาการหม่อมฉันตั้งแต่ออกมาอยู่ที่หัวหินสบายขึ้นมากค่อยมีเนื้อและมีกำลังขึ้น ได้ลองตีกอล์ฟดูเมื่อวานนี้ก็พอตีได้แต่ในบริเวณหลุมเดียว เดิรไกลนักยังรู้สึกเหนื่อย เมื่อแรกมาถึงถูกลมทะเลแรงต้องปิดประตูอยู่ในห้อง ๒ วันจึงคุ้นกับอากาศ หวังใจว่าท่านจะทรงสบายดีอยู่

ควรมิควรแล้วแต่จะโปรด