ไม้ที่ใช้เปนประโยชน์ในพื้นเมือง

ไม้พยุง

ไม้พยุงนี้ชอบเกิดในป่ามาก ตามทุ่งตามโคกก็มีบ้าง ไม้นี้กว่าจะเติบโตใช้การได้ตั้ง ๑๐๐ ปีล่วงแล้วไปจึงจะใช้ได้ ในพื้นเมืองมักจะใช้เปนกำเกวียนมากกว่าอย่างอื่น นอกจากนั้นเปนสินค้ามีพวกพ่อค้าตั้งเปนพวกบริษัทค้าขายส่งไปต่างประเทศ เช่นประเทศยี่ปุ่นแลฮองกงเปนต้น ไม้พยุงนี้ที่ส่งออกไปยังกลับเปนรูปพรรณ เช่นตู้ โต๊ะ เก้าอี้ประดับมุกด์เข้ามาขายในเมืองไทยอีก ไม้พยุงมีราคาซื้อขายกันในมณฑลร้อยเอ็จขนาด ๑๐ กำยาว ๒ เมตร์ ราคา ๑๒ บาท

ไม้จิก (ไม้เต็ง)

ไม้นี้ชอบเกิดตามทุ่งแลตามโคก อายุ ๔๐-๕๐ ปีล่วงแล้วจึงจะใช้ได้ ไม้นี้ชอบใช้เปนไม้เสาเรือนโดยมากหรือทำดุมเกวียน แต่ยังไม่เปนสินค้าที่จะส่งไปต่างมณฑล เห็นจะเปนด้วยการคมนาคมยังลำบาก ถ้าจะซื้อขายกันราคาก็ถูกไม่เหมือนไม้พยุง จึงยังไม่เปนสินค้า ในพื้นเมืองใช้กันทำเสาเรือนต้นหนึ่งหน้า ๗ นิ้วยาว ๓ วาราคา ๕ บาทใช้ได้ราว ๗๐-๘๐ ปี

​ไม้ประดู่

ไม้ชนิดนี้ชอบเกิดในที่ทุ่งในที่โคกมีอายุ ๕๐-๖๐ ปีล่วงแล้วจึงจะใช้ได้ การที่ใช้ไม้นี้ใช้ทำเสาเรือนบ้าง พื้นเรือนบ้าง แลเครื่องประกอบเรือนแทบทุกอย่าง ถูกแดดถูกฝนใช้ได้ทั้งสิ้น เพราะเปนไม้ที่ทนแดดทนฝน แลทำเครื่องเกวียนมีทวกมีดุมมีแปรกเปนต้น ซื้อขายกันในพื้นเมืองยังราคาถูกหน้า ๘ นิ้ว ๔ เหลี่ยมยาวประมาณราว ๓ วา ท่อนหนึ่งราว ๕-๖ บาทอายุราว ๔๐-๕๐ ปีจึงใช้ได้ แต่ไม้ชนิดนี้ทำสิ่งของหรือเครื่องเรือนอยู่ในร่มใช้ได้ตั้ง ๒๐-๓๐ ปี ถ้าอยู่กลางแดดกลางฝนราว ๙-๑๐ ปี พลเมืองชอบใช้เอามาทำเครื่องเรือนเครื่องบนที่ไม่ถูกแดดถูกฝน แต่พื้นแลฝาไม่ค่อยจะใช้ ราคาซื้อขายเท่ากับราคาไม้ยาง

ไม้เขวาหรือขว้าว

ไม้นี้ชอบขึ้นตามโคกแลตามป่ามีอายุ ๓๐ หรือ ๔๐ ปีจึงจะใช้ได้ ไม้มีเนื้อเลอียดสีเหลืองชอบเอามาใช้ทำตู้โต๊ะเก้าอี้หรือหีบ ท่อนหนึ่งยาวราว ๕ ศอกโตหน้าแว่นขนาด ๑๔ นิ้วขายกันท่อนละ ๓ บาท ใช้กันอยู่ในพื้นเมืองยังไม่เปนสินค้าจำหน่ายไปต่างมณฑล

ไม้พยอม

ไม้พยอมมี ๒ ชนิด คือไม้พยอมหินไม้พยอมฝ้าย ไม้พยอมนี้ชอบเกิดในที่ทุ่งแลตามป่าตามโคกก็มีบ้างอายุประมาณ ๔๐-๕๐ ปีจึงจะเอามาใช้ได้ ถ้าพยอมหินแล้วใช้ทำเสาทนได้ประมาณ ๓๐ ปี ถ้า​พยอมฝ้ายประมาณราว ๑๐ ปี ถ้าทำพื้นเรือนถ้าถูกแดดถูกฝนพยอมหินราว ๒๐ ปี พยอมฝ้ายอยู่ในราว ๕ ปี ราคาซื้อขายกันในพื้นเมือง หน้านิ้วครึ่งกว้าง ๑๐ นิ้วยาว ๓ วา ราคาแผ่นละ ๑ บาท ๒๕ สตางค์ แต่ยังไม่เปนสินค้าจำหน่ายไปต่างมณฑล เพียงซื้อขายกันในพื้นเมือง

ไม้เปือย (ไม้ตะแบก)

ไม้ชนิดนี้ชอบเกิดทุกแห่ง จะเปนทุ่งหรือโคกหรือป่าอยู่ได้ทั้งนั้น อายุ ๒๐-๓๐ ปีแล้วจึงจะใช้การได้ ไม้นี้ใช้ทำพื้นแลเครื่องประกอบเครื่องเรือน บางทีทำเปนกระเบื้องมุงหลังคาบ้าง ซื้อขายกันในพื้นเมืองหน้าแว่นคืบหนึ่งยาว ๔ ศอกราคาท่อนละบาท ๑ ไม้นี้ยังไม่เปนสินค้า คงใช้กันแต่ในพื้นเมือง

ไม้ตะเคียน

ไม้นี้มีลักษณที่เกิดแลการที่จะใช้พร้อมทั้งราคาก็คล้ายกันกับไม้ประดู่

ไม้มันปลา

ไม้นี้ทางกรุงเทพ ฯ เรียกว่าไม้กันเกรา ทางตวันตกเรียกว่าไม้ทำมะเสา ที่เกิดชอบเกิดในที่ทุ่งแกมโคกตามป่าก็มีบ้าง แต่น้อย อายุไม้นี้ราว ๔๐-๕๐ ปีจึงจะใช้ได้ ไม้ชนิดนี้ต้นไม่ค่อยเปลามักจะมีกิ่งก้านสาขาเปนพุ่ม แต่เนื้อไม้แขงแลเหนียวเนื้อเลอียดทน ทำเสาเรือนหรือทำอย่างอื่น ๆ ซึ่งเปนเครื่องถาวรทนทานแล้วทนทั้งแดดทั้งฝน ​ถึงอยู่ในโคลนในดินก็ดี ราคาซื้อขายกันในพื้นเมืองหน้า ๘ ยาว ๓ วา ท่อนหนึ่ง ๗ บาท แต่ยังไม่เปนสินค้าที่จะจำหน่ายไปต่างมณฑล

ไม้ยาง

ไม้นี้ชอบเกิดในโคกแลในป่า อายุ ๕๐-๖๐ ปีแล้วจึงจะใช้การได้ แต่ไม้นี้ไม่ชอบอยู่กลางแดดแลกลางฝน ชอบอยู่ในร่ม โดยมากใช้ทำพื้นเรือนหรือเครื่องบนแลฝา แต่เปนไม้ที่ชนิดหดตัวได้ง่ายแลยืดตัวได้ง่าย ถ้าจะทำเปนกระดานปูพื้นฤดูแล้งลมโกรกมักจะชักห่าง ถ้าฤดูฝนมักจะขยายตัวออก ถ้าอยู่ในร่มไม่ถูกแดดถูกฝนจะใช้ได้ราว ๒๐-๓๐ ปี แต่มักมอดชอบเจาะไช ถ้าอยู่กลางแดดกลางฝนถ้าเปนพื้นกระดาน ๕ หรือ ๖ ปีเท่านั้นก็ผุพัง เลื่อยเปนไม้กระดานขายกันในพื้นเมือง ถ้าเปนไม้พื้นหน้า ๑๐ นิ้วหนานิ้วครึ่งยาว ๓ วาแผ่นหนึ่ง ๑ บาท ๒๐ สตางค์ ถ้าเปนไม้ฝาขนาด ๓ กระเบียดหน้า ๘ นิ้วแผ่นละ ๖๐ สตางค์ ซื้อขายกันอยู่ในพื้นเมือง ยังไม่เปนสินค้าซื้อขายไปต่างมณฑล

ไม้กุง (ไม้พลวง)

ไม้นี้ชอบขึ้นตามโคก ต้นเปลาสูงไม่ใคร่จะมีกิ่งก้าน สูงตั้ง ๑๔-๑๕ วา เนื้อไม้แม้นเนื้อไม้ยาง

ไม้แดง

ไม้นี้ชอบเกิดในที่โคกแลที่ดง โดยมากเอามาใช้ทำเสาเรือน การซื้อขายทำอย่างอื่นยังไม่มี เสาต้นหนึ่งหน้า ๗ นิ้วยาว ๓ วาราคา ๔ บาท อายุของไม้นี้ในราว ๕๐-๖๐ ปีจึงใช้การได้

​ไม้พันชาด แลไม้แต้

ไม้ชนิดนี้ชอบขึ้นในที่โคกแลทุ่งอายุราว ๔๐-๕๐ ปีจึงจะใช้การได้ เนื้อแน่นแขงพื้นเมืองเขาใช้ทำเสาเรือน ซื้อขายกันต้นหนึ่งยาว ๓ วา หน้า ๗ นิ้วราว ๕ บาท ยังไม่เปนสินค้าคงใช้กันอยู่แต่ในพื้นเมือง ทำเสาปลูกเรือนทนได้ทั้ง ๘๐ ปีหรือ ๑๐๐ ปี

นอกจากที่กล่าวมาแล้วนี้ก็เปนไม้เบ็ดเตล็ด มีประปรายไม่สู้มาก

----------------------------