วิธีทำยางไม้ต่าง ๆ แลหาชัน

ยางไม้ที่ออกจากต้นยาง วิธีที่ทำยางต้องเอาขวานไปเจาะรูต้นยาง เจาะด้านล่างเปนหน้ากระดาน ด้านบนเปนรูปเหลี่ยมหรือรูปโค้งก็ได้ รูที่เจาะนั้นประมาณราว ๑ คืบ เจาะทิ้งไว้ ๓ วัน น้ำมันยางออกไปตักเอาได้ อย่างนี้เรียกว่าหัวน้ำมันยาง เว้น ๓-๔ วันไปตักใหม่อีกได้ ๒-๓ ครั้ง ต่อไปต้องเอาไฟเผารูนั้นให้ร้อนเพื่อยางจะได้ไหลออก เอาไฟเผาพอร้อนแล้วดับไฟ การต้มนั้นเอาใบไม้อุดไฟให้ดับ การทำยางชนิดนี้มีไม้ที่ทำนอกจากไม้ยาง คือ ไม้กุง ไม้สะแบง ไม้ชาด วิธีทำก็อย่างเดียวกับไม้ยางนี้ น้ำมันยางนี้ใช้ทำไต้บ้าง เอามาประสมกับชันยาครุยาเรือบ้าง ซื้อขายกันประมาณทนานละ ๑ สลึง

ชันนี้เปนยางไม้ชนิดหนึ่งซึ่งออกจากต้นไม้ ๆ ถ้ามีรูหรือรอยแตกยาวจะไหลเยิ้มออกมา ยางที่จะเยิ้มนี้มักจะเยิ้มในฤดูร้อน ค่อยแห้งค่อยไปทีละเล็กละน้อย ราวเดือนมกราคม กุณภาพันธ์ ยางนั้นแห้งแต่ส่วนที่เยิ้มนั้นก็ยังเปียกอยู่ ราษฎรมักเก็บกันในเดือนมกราคม กุมภาพันธ์ ชันที่จะออกนี้เกิดจากไม้เต็ง ไม้รัง ไม้หมากเหลี่ยม ไม้ตะเคียน แต่ยางไม้เต็งไม้รังเปนดีกว่ายางอื่น แลทั้งมากกว่า​ยางชันด้วย ยางไม้ชนิดนี้เอามาประสมกับน้ำมันยางใช้ยาครุยาเรือ แลเปนสินค้าส่งไปขายทางโคราชด้วย ในพื้นเมืองซื้อขายกันชั่งละ ๑๒ สตางค์