พระราชปุจฉาที่ ๘
ข้อ ๑ ว่าได้ทรงบำเพ็ญพระราชกุศลมามากแล้ว ยังมีการพระราชกุศลอย่างใดที่พอจะกระทำแต่ยังไม่ได้ทรงบำเพ็ญบ้าง
ข้อ ๒ ว่าด้วยคนเข็ญใจมีทรัพย์อยู่เพียงกหาปณะหนึ่ง จะทำบุญสิ่งใดจึงจะให้ได้อานิสงส์มากเท่ากับผู้มีทรัพย์ ทำตั้ง ๑๐๐ แล ๑๐๐๐ กหาปณะ
----------------------------
สิริศุภมัสดุ พระพุทธศักราชล่วงแล้ว ๒๓๘๑ ปีจอนักษัตรสัมฤทธิศกด้วยมีพระราชปุจฉา ให้เผดียงถามเจ้าประคุณพระราชาคณะทั้งปวง เปนพระราชปุจฉา ๒ ข้อ ๆ หนึ่งว่า การพระราชกุศลซึ่งได้ทรงบำเพ็ญมาเปนอันมากมีประการต่างๆยังสิ่งใดที่พอจะทรงกระทำได้ แต่ยังมิได้ทรงกระทำนั้น ข้อหนึ่งว่าคนเข็ญใจมีทรัพย์อยู่กหาปณะหนึ่ง จะทำบุญสิ่งไรพอควรราคาสินทรัพย์เท่านั้น แต่จะให้มีอานิสงส์มาก เสมอด้วยทานอันกระษัตริย์เศรษฐีคฤหบดีกระทำได้ ๑๐๐ กหาปณะ ๑๐๐๐ กหาปณะ แต่ปฏิคาหกผู้จะรับทานนั้น ให้ยกพระอริยบุคคลเสีย เอาแต่กาลอันควรแก่ปลายพระสาสนายอย่างทุกวันนี้ ให้เจ้าประคุณทั้งปวงพิจารณาความในพระบาฬี ถวายองค์ละฉบับ ให้มีความอ้างว่าได้ความจากคัมภีร์นั้นๆ มีนิทานเปนทำเนียบอย่างนั้น แล้วได้เรียงความใส่สมุดเปนอักษรมาให้ทุกๆ พระองค์ ให้ได้ในเดือนอ้ายนั้น จะได้ทูลเกล้าทูลกระหม่อมถวาย แต่มีพระโองการ ห้ามมิให้เจ้าคุณทั้งปวงปฤกษากัน ให้เอาแต่ตามใจรักตามแต่จะเห็นเถิด แล้วให้จำลองเอาตามรับสั่งนี้ไว้ทุกๆพระองค์ รับสั่งให้ไปถวาย แต่ณวัน ขึ้น ๑๔ ค่ำ ขึ้น ๑๕ ค่ำ แรมค่ำ ๑ เดือนอ้ายแล้ว เจ้าประคุณทำแล้วให้เอามาถวายที่วังกรมไกร แต่ในเดือนอ้ายให้เสร็จตามรับสั่ง ๚
หนังสือมาถึงณวันเดือนอ้ายขึ้น ๑๕ ค่ำ เวลาบ่าย ๓ โมง ๚
----------------------------
ข้อ ๑ ว่าพระราชกุศลสิ่งใดที่ยังไม่ได้ทำมีบ้าง ยังไม่พบคำวิสัชนา
คำถวายวิสัชนา
แก้ข้อ ๒ ว่าคนเข็ญใจมีกำลังทรัพย์น้อย จะทำบุญสิ่งใดจึงจะได้บุญมาก
บุทคลให้ทานมาก แก่พระภิกษุสงฆ์ ทานมากนั้นให้ผลมากยิ่งโดยวิเศษ พระพุทธองค์ตรัสเทศนาดังนี้ มีเนื้อความในพระอรรถกถา พระพุทธโฆษาจารย์เจ้าสังวัณณนาไว้ว่า
“เอกจฺจสฺส สทฺธา มนฺทา โหติ โภคา พหู สํวิชฺชนฺติ เนว สกฺโกติ พหูนิ กุสลานิ กาตุํ ฯ มนฺทาย ปน สทฺธาย มนฺเทสุ จ โภเคสุ น สกฺโกติ” ฯ
แปลได้ความว่าบุทคลจำพวกหนึ่งมีศรัทธาน้อยมีทรัพย์มาก บุทคลผู้นั้นไม่อาจกระทำกุศลให้มากได้ ฯ บุทคลจำพวกหนึ่งมีศรัทธาน้อยมีทรัพย์น้อยไม่อาจกระทำกุศลให้มากได้ บุทคลจำพวกหนึ่งมีศรัทธามาก มีทรัพย์น้อย บุคคลผู้นั้นไม่อาจกระทำกุศลให้มากได้ แท้จริง ฯ บุทคลจำพวกหนึ่ง มีศรัทธามาก มีทรัพย์มาก บุคคลผู้นั้นจึงจะอาจกระทํากุศลให้มากได้ ๚
อาตมภาพ พระพิมลธรรม ได้พบพระบาฬี แปลความได้ดังนี้ ขอถวายพระพร ๚
