เดือน ๒ จุลศักราช ๑๒๕๓

วันที่รัชกาล ๘๔๕๑ วัน ๕ ๑ฯ ๒ ค่ำ ปีเถาะตรี๒๔ศก ๑๒๕๓

วันที่ ๓๑ ธันวาคม ร,ศ, ๑๑๐ (พ.ศ. ๒๔๓๔)

เวลาเช้าโมงเสศในระหว่างพระฤกษ์ โปรดเกล้าฯ ให้สมเด็จพระลูกยาเธอ เจ้าฟ้าชายมหาวชิราวุธ อยกทรงเจิมแล้วทรงชักเชือกยกยอดพระที่นั่งดุสิตมหาปราสาทตามประเพณีพระสงฆ์ก็สวดถวายไชยมงคล เจ้าพนักงานก็ประโคมเครื่องดุริยางดนตรี แล้วพระสงฆ์ก็ได้รับพระราชทานฉัน แล้วถวายของเครื่องไทยทานตามสมควร

ไม่เสด็จออก

​วันที่รัชกาล ๘๔๕๒ วัน ๖ ๓ฯ ๒ ค่ำ ปีเถาะตรี๒๔ศก ๑๒๕๓

วันที่ ๑ มกราคม รัตนโกสินทร๒๔ศก ๑๑๐ (พ.ศ. ๒๔๓๔)

เวลาเช้า ๒ โมงกับ ๔๗ นาที สมเด็จพระนางเจ้าพระบรมราชเทวีประสูตร สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าชาย (มหิดลอดุลเดช นเรศวรมหาราชาธิบดินทร์ จุฬาลงกรณนรินทร์วรางกูร สมบูรณ์เบญจพรสิริสวัสดิ์ ขัตติยวโรภโตสุชาต คุณสังกาศเกียรติประกฤษฐ์ ลักษณวิจิตรพิสิษฐบุรุษ ชนุตมรัตนพัฒนศักดิ์ อัครวรราชกุมาร)

วันนี้ไม่เสด็จออกขุนนาง

วันที่รัชกาล ๘๔๕๓ วัน ๗ ๔ฯ ๒ ค่ำ ปีเถาะตรี๒๔ศก ๑๒๕๓

วันที่ ๒ มกราคม รัตนโกสินทร๒๔ศก ๑๑๐ (พ.ศ. ๒๔๓๔)

ไม่เสด็จออกฃุนนาง

วันที่รัชกาล ๘๔๕๔ วัน ๑ ๕ฯ ๒ ค่ำ ปีเถาะตรี๒๔ศก ๑๒๕๓

วันที่ ๓ มกราคม รัตนโกสินทร๒๔ศก ๑๑๐ (พ.ศ. ๒๔๓๔)

ไม่เสด็จออกฃุนนาง

วันที่รัชกาล ๘๔๕๕ วัน ๒ ๖ฯ ๒ ค่ำ ปีเถาะตรี๒๔ศก ๑๒๕๓

วันที่ ๔ มกราคม รัตนโกสินทร๒๔ศก ๑๑๐ (พ.ศ. ๒๔๓๔)

เวลา ๔ ทุ่มเศษเสด็จออกขุนนาง พระศรีเสนานำบอกในกรมมหาดไทยขึ้นอ่านกราบบังคมทูล ๗ ฉบับ

​ฉบับ ๑ บอกเจ้าพระยาพลเทพฯ ที่สมุหพระกระลาโหม พระยาไกรโกษาฃ้าหลวงเมืองลาวเฉียง ลงวันที่ ๒๙ ตุลาคม ร,ศ, ๑๑๐ ว่าได้เลิกเก็บค่าหักหลังคาเรือนตามท้องตราแล้ว คงเก็บแต่ภาษีเบ็ดเสร็จตามเดิม ฯ

ฉบับ ๒ ว่ามีตราส่งเครื่องราชอิศริยาภรณ์ ชั้นที่ ๔ ภูษนาภรณ์กับเงินตรา ๕ ชั่ง ให้พระราชทานแก่หลวงสรสิทธยานุการตามความชอบที่ไปชี้แจงอธิบายพระราชอาณาเฃตร ได้พระราชทานตามท้องตราแล้ว ฯ

ฉบับ ๓ บอกนายจ่ารงข้าหลวงผู้ช่วยราชการเมืองลาวกลาง ลงวันที่ ๑๑ ตุลาคม ร,ศ, ๑๑๐ ว่าพระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นสรรพสิทธิประสงค์ รับสั่งให้ส่งจ่าโผนวิ่งชิงไชยกับขุนหมื่นสองคนซึ่งมิได้มารับราชการโดยสุจริต ลงมา ณ กรุงเทพฯ ฯ

ฉบับ ๔ บอกเมืองนครนายก ลงวันที่ ๓๑ ตุลาคม ว่าช้างที่ไปส่งพระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นสรรพสิทธิประสงค์ เมืองนครราชสีห์มาล้มตัว ๑ ได้ตัดหางส่งลงมาด้วยแล้ว ฯ

ฉบับ ๕ บอกกรุงเก่า ลงวันที่ ๗ พฤศจิกายน ๑๑๐ ว่าวันที่ ๑ พฤศจิกายน มีอ้ายผู้ร้ายประมาณ ๑๕ ๑๖ } คน ปล้นเรือนนายอุ่มเก็บเอาทรัพย์สิ่งของไป รวมเปนราคา ๒๘ ชั่ง ๑๐ บาท ๑ สลึง ๑ เฟื้อง แล้วอ้ายผู้ร้ายหนีไปทางเมืองอ่างทอง ยังสืบจับตัวหาได้ไม่ ฯ

ฉบับ ๖ บอกเมืองปราจิณบุรี ลงวันที่ ๑๙ พฤศจิกายน ๑๑๐ ว่าได้ให้กรมการคุมตัวนายสาม ซึ่งนายตันหาว่าเอาปืนยิงนายแด่นตายไปถวายพระเจ้าน้องยาเธอ พระองค์เจ้าสวัสดิโสภณอ่างสิลาแล้ว

​พระยานรินทรราชเสนี นำบอกกรมพระกระลาโหมขึ้นอ่านกราบบังคมทูล ๕ ฉบับ

ฉบับ ๑ บอกเมืองไชยา ลงวันที่ ๑๑ ตุลาคม ๑๑๐ ว่าได้นำตัวนายกองมาเร่งส่วยน้ำรัก ปี ๑๐๙ ได้น้ำรัก ๙๕๐ ทนานมอบให้กรมการคุมเฃ้ามาส่ง

ฉบับ ๒ ว่าเงินค่านาปีชวดสัมฤทธิศก ได้ส่งเฃ้ามาแต่ก่อน ๒ ครั้ง เงิน ๖๐ ชั่ง ครั้งนี้อีก ๑๙ ชั่ง ๒ บาท ๓๒ อัฐ เสร็จสิ้นจำนวนเงินนา

ฉบับ ๓ ว่าค่านาปี ๑๐๘ ได้ส่งแต่ก่อน ๒ ครั้ง เงิน ๓๐ ชั่ง ได้ส่งครั้งนี้อีก ๓๘ ชั่ง ๖๒ บาท ๔๘ อัฐ เปนเสร็จสิ้นจำนวนเงินนาแล้ว

ฉบับ ๔ บอกพระยาศรีสรราชภักดี ฃ้าหลวงหัวเมืองฝ่ายทเลตวันตก ลงวันที่ ๑๕ พฤศจิกายน ๑๑๐ ว่าได้มอบถาดหมากคนโททอง ลูกประคำทอง กระบี่บั้งทอง สัปทนคัน ๑ ของพระยาภูเก็จที่ถึงแก่กรรมให้หลวงพิมลคุมเฃ้ามาส่ง

ฉบับ ๕ บอกเมืองประจวบคิรีขันธ์ ลงวันที่ ๗ ธันวาคม ๑๑๐ ว่าได้แต่งกรมการคุมเงินค่านาปี ๑๐๙ เงิน ๔ ชั่ง ๔๑ บาท ๕๖ อัฐ เปนเสร็จขึ้นจำนวนเงินนาแล้ว

จึ่งมีพระราชดำรัสสั่งพระยาศรีสิงหเทพว่า จ่าโผนวิ่งชิงไชยนั้นเฃาเอาคำสั่งลงมาแล้ว ให้เอาตัวไปสอบถามดู ว่าคนที่กรมหมื่นสรรพสิทธิ ฯ สั่งให้ปล่อยแล้วทำไมจึ่งไม่ปล่อย

แล้วพระยาศรีสิงหเทพ นำหลวงสมรรคสโมสรยกระบัตรซ้ายฝ่ายพระราชวังบวรฯ กรุงเก่ากราบถวายบังคมลากลับออกไปรักษาราชการบ้านเมือง โปรดเกล้า ฯ ให้พระราชทานผ้าพรรณนุ่งห่มตามสมควร

​แล้วพระยาสีหราชเดโชไชย กราบถวายบังคมลายืนชิงช้า จึ่งมีพระราชดำรัสด้วยพระยาสีหราชเดโชไชยว่า คนไม่ภอกระบวนแห่ก็ฃอเอาทหารช่วยเฃ้าบ้าง แล้วโปรดเกล้า ฯ พระราชทานสัญญาบัตร ๓ นาย ให้จหมื่นประธานมณเฑียร เปนพระสำเร็จสมบัติ มีตำแหน่งราชการในพระคลังมหาสมบัติ ฝ่ายพระราชวังบวร ฯ คงถือศักดินา ๘๐๐

ให้จ่าห้าวยุทธการ เปนพระศิริไอสวรรย์ มีตำแหน่งราชการในพระคลังมหาสมบัติฝ่ายพระราชวังบวรฯ ถือศักดินา ๑๐๐๐

ให้จ่าชำนาญทั่วด้าว เปนหลวงโกษากรวิจารณ์ มีตำแหน่งราชการในกรมพระคลังมหาสมบัติ ถือศักดินา ๖๐๐

เวลา ๕ ทุ่มเศษเสด็จขึ้น

วันที่รัชกาล ๘๔๕๖ วัน ๓ ๗ฯ ๒ ค่ำ ปีเถาะตรี๒๔ศก ๑๒๕๓

วันที่ ๕ มกราคม รัตนโกสินทร๒๔ศก ๑๑๐ (พ.ศ. ๒๔๓๔)

เวลาเช้า ๔ โมงเศษโปรดเกล้าฯ ให้พระเจ้าลูกเธอ พระองค์เจ้าบุรฉัตรไชยากร เสด็จออกทอดพระเนตรกระบวนแห่ พระยาสีหราชเดโชไชยยืนชิงช้าที่พระที่นั่งสุทไธยสวรรย์ตามเคย

เวลา ๔ ทุ่มเศษเสด็จออกประทับที่ออกขุนนาง แต่หามีราชการสิ่งใดไม่ โปรดเกล้าฯ ให้พระราชทานเบี้ยหวัดมหาดเล็กแล้วทั้ง ๔ เวร สิ้นเงิน ชั่ง บาท เวลา ๒ ยามเศษเสด็จขึ้น

​วันที่รัชกาล ๘๔๕๗ วัน ๔ ๘ฯ ๒ ค่ำ ปีเถาะตรี๒๔ศก ๑๒๕๓

วันที่ ๖ มกราคม รัตนโกสินทร๒๔ศก ๑๑๐ (พ.ศ. ๒๔๓๔)

เวลาย่ำค่ำเศษเสด็จออกพระที่นั่งจักรกรีมหาปราสาทมุขตวันออก พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหลวงเทวะวงษวโรประการเสนาบดีว่าการต่างประเทศ นำ เซอ เอด เวิดโอมันเล ตระลาการใหญ่เมืองสิงคโปร์ ๑ แลเคอลแนล เปอตัน บราวน์ นายทหารปืนใหญ่อังกฤษ ๑ รวม ๒ นาย เข้าไปเฝ้าทูลลอองธุลีพระบาท มีพระราชปฏิสันฐารไต่ถามด้วยตามสมควร แล้วพระเจ้าน้องยาเธอ กรมหลวงเทวะวงษวโรประการ ก็นำ เซอ เอดและแลเคอลแนลออกมาจากที่เฝ้า แล้วเสด็จพระราชดำเนินมาประทับพระที่นั่งดุสิดาภิรมย์ โปรดเกล้าฯ ให้เดินกระบวนแห่สวนสนาม แต่น่าพระที่นั่งดุสิดาภิรมย์มาน่าห้องเวรชาววังถึงพระที่นั่งอาภรณพิโมกขปราสาท ภอสิ้นกระบวนแล้วเสด็จพระราชดำเนินมาประทับพระที่นั่งอาภรณพิโมกขปราสาท ทรงรับพระกรพระเจ้าลูกเธออย่างสวนสนามแล้ว เวลาทุ่มเศษเสด็จขึ้น

อนึ่ง ในเดือน มกราคมนี้ สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าชายบริพัฒน์สุขุมพันธ์ สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าชายจักรพงษภูวนารถจะได้แห่รับพระสุพรรณบัตรเปนสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้ากรมขุนทั้งสองพระองค์ โปรดเกล้า ฯ ให้ซ้อมกระบวนแห่ตั้งแต่วันที่ ๒ มกราคม จนถึงวันที่ ๕

ครั้นถึงวันที่ ๖ เปนการแห่สวนสนาม คือมีพระเจ้าลูกเธอลงประทับในพระที่นั่งพุดตาลแลมีกระบวนทั้งฃ้างน่าข้างใน } เต็มที่

​วันที่รัชกาล ๘๔๕๘ วัน ๕ ๙ฯ ๒ ค่ำ ปีเถาะตรี๒๔ศก ๑๒๕๓

วันที่ ๗ มกราคม รัตนโกสินทร๒๔ศก ๑๑๐ (พ.ศ. ๒๔๓๔)

เวลาบ่าย ๕ โมงเศษ เสด็จออกพระที่นั่งสุทไธยสวรรย์ โปรดเกล้า ฯ ให้เดินกระบวนแห่พิธียัมพวายตามเคย เวลาย่ำค่ำเศษสิ้นกระบวนแล้ว เสด็จทรงรถพระที่นั่งไปประทับที่ตำหนักสมเด็จพระบรมโอรสาธิราช วัดบวรนิเวศนวิหาร จนเวลายามเศษเสด็จกลับพระบรมมหาราชวัง

วันที่รัชกาล ๘๔๕๙ วัน ๖ ๑๐ฯ ๒ ค่ำ ปีเถาะตรี๒๔ศก ๑๒๕๓

วันที่ ๘ มกราคม รัตนโกสินทร๒๔ศก ๑๑๐ (พ.ศ. ๒๔๓๔)

วันนี้ มีการสวนสนามตามเคย

เวลาย่ำค่ำเศษเสด็จออกพระที่นั่งจักรกรีมหาปราสาท แล้วเสด็จพระราชดำเนินไปประทับที่พระที่นั่งอาภรณพิโมกขปราสาท ทรงรับพระกรส่งพระกรสมเด็จพระเจ้าลูกเธอทั้งสองพระองค์แล้ว เวลาทุ่มเศษเสด็จขึ้น

วันที่รัชกาล ๘๔๖๐ วัน ๗ ๑๑ฯ ๒ ค่ำ ปีเถาะตรี๒๔ศก ๑๒๕๓

วันที่ ๙ มกราคม รัตนโกสินทร๒๔ศก ๑๑๐ (พ.ศ. ๒๔๓๔)

เวลา ๔ ทุ่มเศษเสด็จออกขุนนาง พระศรีเสนานำบอกในกรมมหาดไทยขึ้นอ่านกราบบังคมทูล ๙ ฉบับ

ฉบับ ๑ เมืองเพชรบูรณ์ ลงวันที่ ๒ ธันวาคม ๑๑๐ ว่าได้แต่งให้หมื่นภักดีกรมการ คุมเครื่องราชบรรณาการปี ๑๐๘ ฃอนดอก ๒ ท่อน ​ฃี้ผึ้งหนัก ๑๐ ชั่งจีน แหน่ง ๑๐๐ ชลอม เนียม ๑๐๐ ชลอม เสื่อลวด ๑๕ ลวด ลงมาทูลเกล้าฯ ถวาย

ฉบับ ๒ บอกเมืองฉะเชิงเทรา ลงวันที่ ๙ ธันวาคม ๑๑๐ ว่า เจ้าอธิการทินกับราษฎรฃอที่ผูกพัฒเสมาวักหนองแหม ยาว ๑๑ วา กว้าง ๗ วา

ฉบับ ๓ ว่านายจันดี อำแดงแป ฃอที่ผูกพัฒเสมาวัดบุศบันจันดีศรัทธาราม ยาว ๑๑ วา กว้าง ๗ วา

ฉบับ ๔ บอกเมืองกำแพงเพชร ลงวันที่ ๒ พฤศจิกายน ๑๑๐ ว่า พระยากำแพงเพชรกับภรรยา ฃอที่ผูกพัฒเสมาวัดบาง ยาว ๗ วา กว้าง ๑๐ วา

ฉบับ ๕ ว่านายยังกับราษฎร ฃอที่ผูกพัฒเสมาวัดบ่อถ้ำ ยาว ๑๕ วา กว้าง ๑๐ วา

ฉบับ ๖ บอกเมืองอ่างทอง ลงวันที่ ๑๓ ธันวาคม ๑๑๐ ว่า เจ้าอธิการฃ่อยกับราษฎร ขอที่ผูกพัฒเสมาวัดฃ่อย ยาว ๑๕ วา กว้าง ๙ วา

ฉบับ ๗ บอกเมืองนครสวรรค์ ลงวันที่ ๑๕ พฤศจิกายน ๑๑๐ ว่า เจ้าอธิการปั้นกับราษฎร ฃอที่ผูกพัฒเสมาวัดช่องลม แฃวงเมืองบรรพตพิไสย ยาว ๙ วาสองศอก กว้าง » วาสองศอกคืบ

ฉบับ ๘ ว่าเจ้าอธิการสิงกับราษฎรขอที่ผูกพัฒเสมาวัดเนิ่นฃี้เหล็ก แฃวงเมืองบรรพต ยาว ๙ วาสองศอก กว้าง ๖ วาศอกคืบ

ฉบับ ๙ ว่าเจ้าอธิการแฉ่งวัดเนิ่นมฃามเตี้ย แขวงเมืองบรรพตพิไสย ฃอที่ผูกพัฒเสมาวัด ยาว ๙ วาสองศอก กว้าง ๖ วาศอกคืบ

​พระยานรินทรราชเสนี นำบอกกรมพระกระลาโหม ขึ้นอ่านกราบบังคมทูล ๓ ฉบับ

ฉบับ ๑ บอกเจ้าหมื่นเสมอใจราชฃ้าหลวงหัวเมืองฝ่างทเลตวันตก ลงวันที่ ๑ ธันวาคม ๑๑๐ ว่าได้มีหนังสือไปเตือนผู้ว่าราชการซึ่งทำภาษีอากรเมืองรนอง ตอบมาว่าได้จ่ายราชการตามท้องตราได้ส่งบาญชีเข้ามากรุงเทพฯ

เมืองตกั่วทุ่งได้นำเงิน ๑๔๔๐๐ เหรียญ ฝากแบงก์เมืองปีนังแล้ว ฉบับ ๒ บอกเมืองหลังสวน ลงวันที่ ๘ พฤษภาคม ๑๑๐ ว่าดีบุกอากรได้จัดไว้คอยคลื่นลมสงบแล้ว จึ่งจะคุมเข้ามาส่ง

ฉบับ ๓ บอกเมืองถลาง ลงวันที่ ๑ ธันวาคม ๑๑๐ ว่าฃอหีบศิลาน่าเพลิงเผาศพพระยาถลาง (เกษ)

จึ่งมีพระราชดำรัสด้วยพระเจ้าน้องยาเธอ พระองค์เจ้าโสณบัณฑิตย ว่าพัฒเสมานั้นเห็นจะกว่าพันกว่าหมื่นแล้ว พระองค์เจ้าโสบัณฑิคยกราบบังคมทูลว่าจะลองคิดบาญชีดูว่าจะมีมากน้อยเท่าใด แล้วดำรัสว่ากรมศึกษาได้คิดบาญชีถวายแล้ว แล่วรับสั่งถามเจ้าฟ้ากรมฃุนนริศราว่า ที่ตึกน่าวัดราชบุรณนั้น เปนการตกลงกับมิศกาซีแล้วฤๅยัง เจ้าฟ้ากรมฃุนกราบบังคมทูลว่ายังไม่ตกลง จึ่งดำรัสว่าเปนการป่วยการมาก

แล้วเจ้าฟ้ากรมขุนฯ กราบบังคมทูลว่า ก็ได้ทำไปบ้างแล้ว ในเดือนละ ๒๐๐ ชั่ง แล้วดำรัสถามว่าเอาเงินที่ไหนทำ เจ้าฟ้ากรมขุนกราบบังคมทูลว่าแบ่งมาจากห้างมิศซิก

เวลา ๕ ทุ่มเศษเสด็จขึ้น

​วันที่รัชกาล ๘๔๖๑ วัน ๑ ๑๒ฯ ๒ ค่ำ ปีเถาะตรี๒๔ศก ๑๒๕๓

วันที่ ๑๐ มกราคม รัตนโกสินทร๒๔ศก ๑๑๐ (พ.ศ. ๒๔๓๔)

เวลา ๒ ทุ่มเศษเสด็จออกทรงรับขึ้นเครื่องโต๊ะที่พระที่นั่งดุสิดมหาปราสาท จนเวลา ๔ ทุ่มเศษเสด็จขึ้น

วันที่รัชกาล ๘๔๖๒ วัน ๒ ๑๓ฯ ๒ ค่ำ ปีเถาะตรี๒๔ศก ๑๒๕๓

วันที่ ๑๑ มกราคม รัตนโกสินทร๒๔ศก ๑๑๐ (พ.ศ. ๒๔๓๔)

เวลาบ่ายพระราชาคณผู้ใหญ่ผู้น้อย รวม ๓๐ รูป มีพระเจ้าบรมวงษเธอ กรมสมเด็จพระปวเรศร์วริยาลงกรณ์ นำเปนประธานบนพระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท เวลา ๒ ทุ่มเศษเด็จออกจุดเทียนเครื่องนมัศการ แล้วโปรดเกล้า ฯ ให้สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าชายบริพัฒสุขุมพันธ์ สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าชายจักรกระพงษภูวนารถ ถวายไตรแพร ย่ามกำมหญี่ปัก พัดรองปักเปนลายฃองสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอทั้งสองพระองค์ ถวายองค์ละ ๑๕ รูป แล้วพระสงฆ์ก็ถวายอติเรกพระพรลากลับ แล้วโปรดเกล้าฯ ให้กอมมิดตีที่ ๑ ได้รับชิ้นลายคราม พื้นครามฃองผู้ที่นำมาตั้งแล้ว กอมมิดตีทั้ง ๓ กองประชุมตัดสินรางวัลผูกผ้าชิ้นเหล่านั้นแล้วเสร็จ

เวลา ๓ ยามเศษ เสด็จขึ้น

วันที่รัชกาล ๘๔๖๓ วัน ๓ ๑๔ฯ ๒ ค่ำ ปีเถาะตรี๒๔ศก ๑๒๕๓

วันที่ ๑๒ มกราคม รัตนโกสินทร๒๔ศก ๑๑๐ (พ.ศ. ๒๔๓๔)

วันนี้เปนวันแห่รับพระสุพรรณบัตร เฉลิงพระนามตามเคยที่กล่าวมาแล้ว เวลาบ่าย ๕ โมงเสศเสด็จส่งพระกรฃ้างในแล้วเสด็จออกพระที่นั่งจักรกรีมหาปราสาท เสด็จทรงพระราชยานไปประทับพระที่นั่งอาภรณพิโมกขปราสาท ภอกระบวนแห่ถึงแล้ว ทรงรับพระกรสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอทั้งสองพระองค์ แล้วเสด็จขึ้นพระที่นั่งดุสิดมหาปราสาท

เวลาทุ่มเศษเจริญพระพุทธมนต์จบ เสด็จลงส่งพระกรสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอทั้งสองพระองค์ท่ี่พระที่นั่งอาภรณ์พิโมกฃปราสาท ภอกระบวนแห่ออกประตูพิมานไชยศรีแล้ว เสด็จฃึ้นพระที่นั่งจักรกรีมหาปราสาททรงรับพระกรฃ้างใน

แต่คู่เคียงกระบวนแห่ครั้งนี้ สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าชายบริพัฒน์สุฃุมพันธ์ ๖ คู่ คือ

ที่ ๑ พระยาภาสกรวงษ พระยามนตรีสุริยวงษ

ที่ ๒ พระยาศรีธรรมราช พระยาราชวรานุกูล

ที่ ๓ พระยานรินทรราชเสนี พระยาศรีสิงหเทพ

ที่ ๔ พระยาพิไชยบุรินทรา พระยามณเฑียรบาล

ที่ ๕ พระยาไพบูลยสมบัติ พระยาสุรินทรราชเสนี

คู่เคียงสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าชายจักรกระพงษภูวนารถคือคู่

ที่ ๑ พระยาสุรศักดิมนตรี พระยาสีหราชเดโชไชย

ที่ ๒ พระยามหาอำมาตยาธิบดี พระยานรรัตนราชมานิติ

ที่ ๓ พระยาราชประสิทธิ พระยาอนุชิตชาญไชย มาได้วันหนึ่งป่วย พระยาพิพัฒนโกษาแทนพระยายอนุชิตฯ

​ที่ ๔ พระยาไชยวิชิต พระยาสุรินทรฦๅไชย

ที่ ๕ พระยาจ่าแสนบดี พระยาประสิทธิศุภการ

ที่ ๖ พระยาราชโยธา พระยาเสนาภูเบศร

เวลายามเศษเสด็จออกพระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท กอมมิดตี กองที่ ๒ รับชิ้นเครื่องโต๊ะแลประชุมตัดสินรางวัลเสร็จแล้ว

เวลา ๑๐ ทุ่มเศษเสด็จขึ้น

วันที่รัชกาล ๘๔๖๔ วัน ๔ ๑๕ฯ ๒ ค่ำ ปีเถาะตรี๒๔ศก ๑๒๕๓

วันที่ ๑๓ มกราคม รัตนโกสินทร๒๔ศก ๑๑๐ (พ.ศ. ๒๔๓๔)

เวลาบ่าย ๕ โมงเศษเสด็จลงส่งพระกรข้างใน แล้วเสด็จออกพระที่นั่งจักรกรีมหาปราสาท เสด็จทรงพระราชยานไปประทับพระที่นั่งอาภรณพิโมกขปราสาท ทรงรับพระกรสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอทั้งสองพระองค์แล้ว เสด็จขึ้นพระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท

เวลาทุ่มเศษเจริญพระพุทธมนต์จบ เสด็จลงส่งพระกร แล้วเสด็จขึ้นรับพระกรข้างใน เวลายามเศษ เสด็จออกพระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท โปรดเกล้าฯ ให้กอมมิดตี กองที่ ๓ รับชิ้นเครื่องโต๊ะตั้งประชุมตัดสินรางวัลแล้วเสร็จ

เวลาย่ำรุ่งเศษเสด็จขึ้น

​วันที่รัชกาล ๘๔๖๕ วัน ๕ ๑ฯ ๒ ค่ำ ปีเถาะตรี๒๔ศก ๑๒๕๓

วันที่ ๑๔ มกราคม รัตนโกสินทร๒๔ศก ๑๑๐ (พ.ศ. ๒๔๓๔)

เวลาบ่าย ๕ โมงเศษลงส่งพระกรข้างใน แล้วเสด็จออกพระที่นั่งจักรกรีมหาปราสาท เสด็จทรงพระราชยานไปประทับพระที่นั่งอาภรณ์พิโมกฃปราสาท ทรงรับพระกรสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอทั้งสองพระองค์แล้ว เสด็จขึ้นพระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท เวลาทุ่มเศษเจริญพระพุทธมนต์จบ เสด็จลงส่งพระกรแล้วเสด็จขึ้นรับพระกรฃ้างใน

เวลายามเศษเสด็จออกพระที่นั่งดุสิดมหาปราสาท โปรดเกล้า ฯ ให้กอมมิดตีกองที่ ๑ ได้รื้อเครื่องโต๊ะที่คุมครั้งที่ ๑ นั้นลง กอมมิดตีกองที่ ๒ ได้คุมโต๊ะใหม่แล้วเสร็จ

เวลา ๘ ทุ่มเศษเสด็จขึ้น

วันที่รัชกาล ๘๔๖๖ วัน ๖ ๒ฯ ๒ ค่ำ ปีเถาะตรี๒๔ศก ๑๒๕๓

วันที่ ๑๕ มกราคม รัตนโกสินทร๒๔ศก ๑๑๐ (พ.ศ. ๒๔๓๔)

เวสาเช้าโมง ๑ เสด็จออกพระที่นั่งอมรินทรวินิจฉัย แล้วเสด็จทรงพระดำเนินไปประทับพระที่นั่งดุสิดาภิรมย์ ทรงส่งพระกรสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอทั้งสองพระองค์แล้ว เสด็จทรงพระราชยานผ่านน่าพระที่นั่งจักรกรีมหาปราสาท มาประทับพระที่นั่งอาภรณพิโมกข์ปราสาท ภอกระบวนแห่มาถึงทรงรับพระกรสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอทั้งสองพระองค์แล้ว เสด็จฃึ้นพระที่นั่งดุสิดมหาปราสาท

​สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอทั้งสองพระองค์ เปลื้องเครื่องทรงเครื่องถอด ครั้นเวลาเช้าโมง ๑ กับ ๒๕ นาทีในระหว่างพระฤกษทรงจูงพระกรสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอทั้งสองพระองค์เสด็จประทับที่สรงน้ำ ณ เขาข้างพระที่นั่งดุสิตมหาปราสาทเสร็จแล้ว เสด็จมาสู่พระแท่นที่สรงน้ำพระพุทธมนต์ เพดานมีฉัตร ๕ ชั้น ทรงหลั่งน้ำพระพุทธมนต์พระราชทานสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอทั้งสองพระองค์แล้ว โปรดเกล้าฯให้สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชประทานน้ำพระพุทธมนต์ แลพระเจ้าราชวรวงษเธอ กรมขุนบดินทรไพศาลโสภณ สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงษ กรมพระภาณุพันธุวงษวรเดช พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นนเรศรวรฤทธิ กรมหมื่นศิริธัชสังกาศ กรมหลวงเทวะวงษวะโรประการ กรมหมื่นสมมตอมรพันธุ์ กรมหมื่นนราธิปประพันธ์พงษ เจ้าฟ้ากรมฃุนนริศรานุวัติวงษ พระองค์เจ้าไชยันตมงคล แล้วเจ้าพระยารัตนบดินทรที่สมุหนายก พระยาภาสกรวงษที่เกษตราธิบดี พระยามนตรีสุริยวงษแทนที่สมุหพระกลาโหมถวายน้ำพระพุทธมนต์ พราหมณ์ก็ถวายน้ำกลดสังข์ตามไสยวิธี

สรงเสร็จเสด็จขึ้นพระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท ทรงเครื่องเฉียงพระอังษาอย่างขัติยราชกุมาร แล้วทรงจูงพระกรมาประทับเหนือพระเก้าอี้น่าพระแท่นมณฑล พระบรมวงษานุวงษข้าราชการประชุมพร้อมกัน อาลักษณอ่านประกาศกระแสพระบรมราชโองการจบแล้ว โปรดเกล้าฯ ให้สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอเสด็จเข้าไปน่าพระที่นั่งทรงหลั่งน้ำพระมหาสังฃ์แลทรงเจิมแล้วพระราชทานพระสุพรรณบัตร แลใบกำกับพระสุพรรณบัตร คำประกาศเฉลิมพระนาม แลเครื่องราชอิศริยาภรณมหาจักรกรีบรมราชวงษ แลพระราชลัญจกรแล้วพระราชทานพระมาลาหุ้มตาด ประคำสายดิ่งพระ​เครื่องรางทองคำ พานหมากเสวยลงยา เครื่องในลงยา หีบหมากเสวยลงยา กาน้ำทองคำ ที่ชาทองคำ พระแสงดาบยี่ปุ่นฝักลงยา พระแสงกระบี่สันปรุลงยา พระแสงกั้นหยั้นเหมือนกันทั้งสองพระองค์

ครั้นพระราชทานแล้ว สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ กรมฃุนทั้งสองพระองค์ทูลเกล้า ฯ ถวายต้นไม้ทองเงิน ธูปเทียนปิดทอง แล้วโปรดเกล้าฯ ให้พระบรมวงษานุวงษถวายอาหารบิณฑบาตพระสงฆ์ ๓๐ รูปรับพระราชทานฉันแล้ว จึ่งโปรดเกล้า ฯ ให้สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ กรมฃุนทั้งสอง ถวายของไทยธรรม แลเหรียญที่รฤกแก่พระสงฆ์ ๓๐ รูปแล้ว เสด็จขึ้นทรงเครื่องอย่างเทศที่ได้พระราชทาน ทรงพระมาลาตาดเหน็บพระแสงกั้นหยั่น เวลาเช้า ๔ โมงเศษแห่กลับ กระบวนเปลี่ยนเครื่องสีชมพูตามธรรมเนียม เสด็จฃึ้น

อนึ่ง สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอทั้งสองพระองค์นี้ คือแห่รับพระสุพรรณบัตรเฉลิมพระนามตามในพระสุพรรณบัตรว่า

สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าชายบริพัฒน์สุขุมพันธ์ ดิลกจันทรนิภาพงษมหามกุฎวงษนราธิราช จุฬาลงกรณนารถราชวโรรสอดุลย์ยศอุภโตพงษพิสุทธิ์ นรุดมรัตนขัติยราชกุมารกรมฃุนมไหสูริย์สงขลา มุสิกนาม ทรงศักดินา ๔๐๐๐๐

เจ้ากรม เปนฃุนมไหสูริย์สงขลา ถือศักดินา ๘๐๐

ปลัดกรม เปนหมื่นจำปาศักดิเกษตร ถือศักดินา ๖๐๐

สมุหบาญชี เปนหมื่นปลิกเทศพลานุรักษ ถือศักดินา ๓๐๐

สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าชายจักรพงษภูวนารถ นริศรราชมหามกุฎวงษ จุฬาลงกรณนรินทร สยามพิชิตินทรวรางกูรสมบูรณพิสุทธิชาติ​ฃัติยราชกุมาร กรมฃุนพิศณุโลกย์ประชานารถ มุสิกนาม ทรงศักดินา ๔๐๐๐๐

เจ้ากรม เปนฃุนพิศณุโลกย์ประชานารถ ถือศักดินา ๘๐๐

ปลัดกรม เปนหมื่นมาตยหริภุญไชย ถือศักดินา ๖๐๐

สมุหบาญชี เปนหมื่นกลันตไนยสุริยพล ถือศักดินา ๓๐๐

เวลาบ่าย ๕ โมงเศษ สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ ทั้งสองพระองค์ทรงเครื่องต้นแห่มาสมโภช เสด็จลงส่งพระกรข้างในแล้ว เสด็จออกพระที่นั่งจักรกรีมหาปราสาทเสด็จไปทับพระที่นั่งอาภรณพิโมกข์ปราสาท ทรงรับพระกรสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอแล้วเสด็จขึ้นพระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอประทับเหนือพระที่นั่งกงน่าพระที่นั่งเสวตรฉัตร พราหมณ์ก็เบิกแว่น พระบรมวงษานุวงษแลเสนาบดีฃ้าราชการรับแว่นเวียนเทียนสมโภชโดยทักษิณวัฏคำรบเบญจวาร พราหมณ์ก็กระทำการศิริสมโภชตามประเพณีแล้ว จึงทรงหลั่งน้ำพระมหาสังข์แลทรงเจิมพระราชทานทองคำใบหนัก ๑ ชั่ง เงินพระคลังมหาสมบัติ ๒๐ ชั่ง เงินพระคลังข้างที่ ๒๐ ชั่ง กับหนังสือสำคัญเงินพระคลังข้างที่ พันชั่งแทนสมโภชซึ่งโปรดเกล้า ฯ ให้ประกาศห้ามพระบรมวงษานุวงษแลฃ้าราชการที่จะสมโภชนั้น เท่ากันทั้งสองพระองค์แล้วโปรดเกล้า ฯ ให้พระเจ้าราชวรวงษเธอ กรมฃุนบดินทรไพศาลโสภณ ๑ สมเด็จกรมพระจักรพรรดิพงษ ๑ สมเด็จกรมพระภาณุพันธ์วงษวรเดช ๑ กรมหมื่นนเรศรวรฤทธิ ๑ กรมหมื่นศิริธัชสังกาศ ๑ กรมหลวงเทวะวงษวโรประการ ๑ กรมหมื่นนราธิปประพันธพงษ ๑ เจ้าฟ้ากรมขุนนริศรานุวัติวงษ ๑ พระองค์เจ้าสวัสดิโสภณ ๑

​ฝ่ายฃุนนาง เจ้าพระยารัตนบดินทร, พระยาภาสกรวงษ, พระยามนตรีสุริย์วงษ, พระยาอิศรานุภาพ, ถวายทรงเจิมตามลำดับ

เวลาทุ่มเศษแห่กลับ เสด็จฃึ้น

เวลายามเศษเสด็จออก พระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท โปรดเกล้าฯ ให้กอมมิดตี กองที่ ๓ ได้ตั้งโต๊ะเครื่องสี

อนึ่ง ในการตั้งโต๊ะครั้งนี้ มีเหรียญรางวัลพระราชทานฉเพาะชิ้นนั้นตามชั้นที่กอมมิดตีตรวจตัดสิน แลชิ้นใดที่ดียิ่งได้ผูกแพรเหลือง แล้วพระราชทานป้ายเปนอักษรจีนว่า (เซียงฮ้อ) เปนเครื่องหมายว่า ชิ้นนั้นพิเศษแลมีรางวัลกอมมิดตีด้วย

เวลา ๘ ทุ่มเศษ เสด็จขึ้น

วันที่รัชกาล ๘๔๖๗ วัน ๗ ๓ฯ ๒ ค่ำ ปีเถาะตรี๒๔ศก ๑๒๕๓

วันที่ ๑๖ มกราคม รัตนโกสินทร๒๔ศก ๑๑๐ (พ.ศ. ๒๔๓๔)

ไม่เสด็จออก

วันที่รัชกาล ๘๔๖๘ วัน ๑ ๔ฯ ๒ ค่ำ ปีเถาะตรี๒๔ศก ๑๒๕๓

วันที่ ๑๗ มกราคม รัตนโกสินทร๒๔ศก ๑๑๐ (พ.ศ. ๒๔๓๔)

ไม่เสด็จออก

​วันที่รัชกาล ๘๔๖๙ วัน ๒ ๕ฯ ๒ ค่ำ ปีเถาะตรี๒๔ศก ๑๒๕๓

วันที่ ๑๘ มกราคม รัตนโกสินทร๒๔ศก ๑๑๐ (พ.ศ. ๒๔๓๔)

อนึ่ง วันนี้จะได้มีมหาชาตที่พระที่นั่งทรงธรรมในการบำเพ็ญพระราชกุศลของสมเด็จพระนางเจ้าพระบรมราชเทวี เวลาย่ำรุ่งเศษพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเสด็จลงโปรดนิมนต์พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นวชิรญาณวโรรส เข้ามาถวายเทศนามหาเวสสันดรชาฎกทศพร จบลงแล้ว พระบรมราชเทวีทรงถวายของเครื่องไทยธรรมกับเงินตรา ๕ ตำลึง พระวรวงษเธอพระองค์เจ้าอรุณนิภาคุณากร ถวายเทศนาหิมพานต์เครื่องไทยธรรมท้องกันตามเคย แต่มีรางวัลวิเศษอิกสองชั่ง

เพราะถวายเทศนาตามแบบอย่างเรียบร้อยดี แล้วพระครูธรรมวิจารณ วัดศรีสุดาราม ถวายเทศนาทานกัณฑ์ หม่อมเจ้าพระพร้อมเปรียญถวายเทศนากัณฑ์วันประเวศน์ พระราชทานรางวัล ๑๐ ตำลึง แล้วพระสอนวัดกุฎีเมืองอ่างทอง ถวายเทศนาชูชก พระราชทานรางวัล ๑ ชั่ง เวลาบ่าย ๒ โมงเศษเสด็จขึ้น มีเทศนาต่อไป หม่อมเจ้าเณรนพมาศ ถวายเทศนาจุลพน หม่อมเจ้าชัชวาลถวายเทศนามหาพน เจ้าอธิการวัดพิกุล ถวายเทศนากุมาร เวลา๒ ทุ่มเศษเสด็จลงกุมารจบ พระราชทานรางวัล ๑ ชั่ง ๕ ตำลึง แล้วพระศรี วัดสุวรรณาราม ถวายเทศนามัทรี พระราชทานรางวัล ๑ ชั่ง ๔ ตำลึง

แล้วสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ ถวายเทศนาสักกะบรรพจบลงแล้ว พระเจ้าอยู่หัวทรงจูงสมเด็จพระบรมโอรสาริราช ฯ เข้าไปรับเครื่องกัณฑ์ที่พระบรมราชเทวี แล้วพระแจ้ง วัดมหาธาตุ ถวายเทศนามหาราช พระราชทานรางวัล ๑๐ ตำลึง

​แล้วหม่อมเจ้าเณรดไนยวรนุช ถวายเทศนาฉกษัตริย์ พระราชทานรางวัล ๑๐ ตำลึง พราะครูไกรสรวิลาศ วัดพระเชตุพน ถวายเทศนานครกัณฑ์ พระราชทานรางวัล ๑ ชั่ง แล้วเสด็จขึ้น

วันที่รัชกาล ๘๔๗๐ วัน ๓ ๖ฯ ๒ ค่ำ ปีเถาะตรี๒๔ศก ๑๒๕๓

วันที่ ๑๙ มกราคม รัตนโกสินทร๒๔ศก ๑๑๐ (พ.ศ. ๒๔๓๔)

เวลาบ่ายมีเทศนาจตุราริยสัจต่อไป พระธรรมราชานุวัตร ถวายเทศนาทุกฃอริยสัจ พระอมราภิรักฃิต ถวายเทศนาสมุทยอริยสัจ พระวิเชียรมุนี ถวายเทศนาทุกฃนิโรธอริยสัจ พระธรรมวโรดม ถวายเทศนานิโรธคามินีปฏิปทาอริยสัจ

เครื่องบูชากัณฑ์ เหมือนกับเทศนามหาชาต

วันที่รัชกาล ๘๔๗๑ วัน ๔ ๗ฯ ๒ ค่ำ ปีเถาะตรี๒๔ศก ๑๒๕๓

วันที่ ๒๐ มกราคม รัตนโกสินทร๒๔ศก ๑๑๐ (พ.ศ. ๒๔๓๔)

เวลา ๔ ทุ่มเศษเสด็จออกขุนนาง พระยาศรีสิงหเทพ นำบอกในกรมมหาดไทยขึ้นอ่านกราบบังคมทูล ๓ ฉบับ

ฉบับ ๑ บอกเมืองปราจิณบุรี ลงวันที่ ๑๒ ธันวาคม ร,ศ, ๑๑๐ ส่งเงินผูกปี้ค่าแรงจีน ๕๒๔ คน เงิน ๒๖ ชั่ง ๔ ตำลึง

​ฉบับ ๒ บอกเมืองสระบุรี ลงวันที่ ๑๔ กันยายน ร,ศ, ๑๑๐ ฃอหลวงแพ่งกรมการเปนที่หลวงศรีสรภูมยกรบัตร

ฉบับ ๓ บอกพระพิเรนทรเทพข้าหลวงเมืองนครราชสีห์มา ลงวันที่ ๑๐ ธันวาคม ๑๑๐ ว่าตั้งแต่เดือนเมษายน ถึงเดือนกันยายน ได้ชำระความนครบาลแพ่งแล้วไป ๓๔ เรื่อง

พระวิจารอาวุธนำบอกกรมพระกระลาโหมขึ้นอ่านกราบบังคมทูล ๒ ฉบับ ฉบับ ๑ บอกเมืองสงขลา ลงวันที่ ๒๐ ตุลาคม ๑๑๐ ถวายพระราชกุศลในการพระราชทานผ้าไตรกฐินออกไปพระราชทานวัดมัชฌิมาวาศ

ฉบับ ๒ บอกเมืองถลาง ลงวันที่ ๒๐ ตุลาคม ๑๑๐ ถวายพระราชกุศลในการเฉลิมพระชนมพรรษา

จึ่งดำรัสถามพระเจ้าน้องยาเธอ พระองค์เจ้าโสณบัณฑิตย์ ว่าใครมานั่งพับเพียบท้าวแฃนอยู่หลังฃุนนางเปนหมู่ พระองค์เจ้าโสณบัณฑิตย์ จึ่งกราบบังคมทูลว่าผู้ที่จะเข้ามารับพระราชทานสัญญาบัตร คือกรมพระสุรัศวดี กรมพระแสงหอกดาบ กรมท่ากลางฝ่ายพระราชวังบวรฯ แล้วหลวงมหาสิทธิโวหารกรมพระอาลักษณ์นำสัญญาบัตรเข้าไปทูลเกล้า ฯ ถวาย จึ่งดำรัสสั่งว่ายกเลิกยังไม่พระราชทาน ให้พระองค์เจ้าโสณบัณฑิตย์มีพระราชหัดถเลขาไปต่อว่า กรมพระสุรัศวดี กรมวัง กรมท่า ว่าคนที่เฃ้ามาเฝ้าคอยรับพระราชทานสัญญาบัตรเฃ้ามาพับเพียบท้าวแฃนเฝ้าจะเปนการเคารพหรือไม่เคารพ จะเปนการเคารพก็หมอบลงหรือยืนขึ้น จึงจะเห็นว่าเปนการเคารพ นี่เฃ้ามานั่งท้าวแฃนมองดูดังนี้ ตั้งแต่คราวนี้ให้กรมวังคอยตรวจดูมักมีชุมๆ ถ้าเสด็จออกขุนนางมักมีคนมานั่งมองดู ทอดพระเนตรเห็นบ่อยๆ แล้วโปรดเกล้า ฯ พระราชทานสัญญาบัตรแก่ฃ้าราชการ ๕ นาย แก่ผู้ที่มายืนเฝ้าตามตำแหน่ง

​ให้นายเอิบ มหาดเล็กเวรสิทธิ บุตรพระยาวิเศษโภชนา เปนนายบรรจงสารวินิจ หุ้มแพรวิเศษในกรมพระอาลักษณ์ ถือศักดินา ๕๐๐

ให้นายนาค มหาดเล็กเวรศักดิ บุตรพระยาวิชิตชลที ผู้ว่าราชการเมืองตาก (ยัง) เปนนายประสิทธิวรรณลักษณ์ หุ้มแพรวิเสศกรมพระอาลักษณ์ ถือศักดินา ๕๐๐

ให้หมื่นรจนานิมิตร เปนฃุนปฏิภาณพิจิตร มีตำแหน่งราชการในกรมพระอาลักษณ์ ถือศักดินา ๖๐๐

ให้หมื่นบวรลิกฃิต เปนฃุนพิพิธอักษรพรรณ มีตำแหน่งราชการในกรมพระอาลักษณ์ ถือศักดินา ๖๐๐

ให้ฃุนรจนาอาศน์ นายเวร ชาวที่ใหญ่ เปนฃุนพิพิธมณเฑียรเจ้ากรมเฝ้าพระที่นั่งดุสิดมหาปราสาท ถือศักดินา ๖๐๐

เวลา ๕ ทุ่มเศษเสด็จฃึ้น

วันที่รัชกาล ๘๔๗๒ วัน ๕ ๘ฯ ๒ ค่ำ ปีเถาะตรี๒๔ศก ๑๒๕๓

วันที่ ๒๑ มกราคม รัตนโกสินทร๒๔ศก ๑๑๐ (พ.ศ. ๒๔๓๔)

ไม่เสด็จออก

วันที่รัชกาล ๘๔๗๓ วัน ๖ ๙ฯ ๒ ค่ำ ปีเถาะตรี๒๔ศก ๑๒๕๓

วันที่ ๒๒ มกราคม รัตนโกสินทร๒๔ศก ๑๑๐ (พ.ศ. ๒๔๓๔)

เวลา ๔ ทุ่มเศษเสด็จออกขุนนาง พระศรีเสนานำศุภอักษร ๑ บอก ๗ รวม ๘ ฉบับ ในกรมมหาดไทยขึ้นอ่านกราบบังคมทูล

​ฉบับ ๑ ศุภอักษรเจ้านครเชียงใหม่ ลงวันที่ ๑๙ พฤศจิกายน ๑๑๐ ว่าในปี ๑๑๐ มีฝนตกน้อยราษฎรทำนาไม่ได้ผล ราคาเข้าเปลือกซื้อขายแก่กัน ร้อยสัตเปนเงิน ๕๐ รูเปีย

ฉบับ ๒ บอกพระภักดีณรงค์ ฃ้าหลวงที่ ๒ เมืองอุบลราชธานี ลงวันที่ ๑๙ สิงหาคม ๑๑๐ ว่าท้าวเพี้ยกรมการแลคู่ความโจทจำเลย ว่าปี ๑๐๘ ๑๐๙ } ทำนาไม่ได้ผล ปี ๑๑๐ เดือนกรกฎาคม ฃอเลิกโรงศาลไปทำนาถึงเดือนตุลาคม จึ่งจะกลับเฃ้ามาว่าความ

ฉบับ ๓ ว่าเดือนกรกฎาคม ๑๑๐ น้ำในลำมูนลำพาชียังน้อย จะเอาเรือเฃ้าไปบรรทุกเฃ้าหาได้ไม่ ราคาเฃ้าเปลือกซื้อฃายแก่กันหาบละ ๒ ตำลึง ๒ บาท

ฉบับ ๔ ว่าฃ้าหลวงคุมโคกระบือฃองหลวงไปทำนาได้ ๒๕๙ ไร่ ถึงวันที่ ๑๕ กันยายน น้ำมากท่วมเข้าของหลวงเสียไปประมาณ ๓ ส่วน ยังส่วน ๑

ฉบับ ๕ ว่าราษฎรทำนาในแขวงเมืองอุบลราชธานี เดือนตุลาคม ปี ๑๑๐ น้ำมากกว่าปี ๑๐๘/๑๐๙ ลึกประมาณ ๔ วาเศษ ท่วมเฃ้าราษฎรเสียประมาณกึ่งหนึ่ง ราคาเข้าสารซื้อขายกัน ถังละ ๓ บาท ๑๓ อัฐ

ฉบับ ๖ บอกเมืองพิไชย ลงวันที่ ๒๕ ธันวาคม ๑๑๐ ว่าผ้าลายผ้าขาว } ซึ่งส่งฃึ้นไปพระราชทานแจกครัวเมืองหลวงพระบาง ยังเหลืออยู่ที่เมืองพิไชยผ้าลาย ๖๑ กุลี ผ้าฃาว ๕๓ พับ มอบให้หลวงพิไชยภักดีผู้รักษาเมืองน้ำปาดคุมลงมาส่ง

​ฉบับ ๗ ฃอหลวงพิไชยภักดี เปนที่พระสงครามภักดี ผู้ว่าราชการเมืองน้ำปาดฃึ้นเมืองพิไชย

ฉบับ ๘ บอกเมืองพิจิตร ลงวันที่ ๑๙ ธันวาคม ๑๑๐ ว่าหลวงประชาบาลกับราษฎร ฃอที่ผูกพัฒเสมาวัดดงกลาง ยาว ๑๓ วา กว้าง ๙ วา

พระวิจารอาวุธนำบอกเมืองรนอง กรมพระกระลาโหมขึ้นอ่านกราบบังคมทูล ๔ ฉบับ

ฉบับ ๑ ลงวันที่ ๒๗ พฤศจิกายน ๑๑๐ ว่าลูกจ้างทำทางได้ ๑๔ ๑๕ } วัน บอกป่วยบ้าง ลาไปบ้าง

ฉบับ ๒ ว่ามีตราออกไปให้กะค่ากินค่าจ้างคนทำทางไปเมืองชุมพร ได้คิดค่ากินค่าจ้าง } รวมกันคนหนึ่งเดือนละ ๙ เหรียญ

ฉบับ ๓ ว่าซึ่งจะให้คุมคนโทษในเมืองชุมพรไปทำทางนั้นเห็นจะไม่ได้ด้วยเมืองชุมพรเฃตรแดนต่อกับเมืองมลิวัลฝ่ายอังกฤษ ถ้าคนโทษหนีไปเมืองมลิวัลผู้คุมก็จะหนีไปเสียด้วย

ฉบับ ๔ ว่าค่าจ้างช้างบรรทุกของ ตั้งแต่เมืองชุมพรถึงกระบุรี ราคา ๑ ตำลึง ๑ บาท แต่ราคาชักไม้เครื่องตะพานวันละเทียว ไม้ยาว ๕ วา ราคา ๑ บาท

จึ่งมีพระราชดำรัสด้วยเจ้าฟ้า กรมขุนนริศรานุวัติวงษ ว่าได้ทรงรับหนังสือกรมหลวงพิชิตปรีชากรฉบับ ๑ ว่าด้วยการถนนเก่าตั้งแต่พระ​ตะบองไปเมืองศรีโสภณฃาดอยู่ใน ๓๐๐ เส้นจะถึงศรีโสภณ ถนนนั้นเปนดินแดงกว้างอยู่ในสัก ๖ วา

แต่ทางเกวียนที่เดินนั้น ไม่เปนฝุ่นฟุ้งเหมือนทางเมืองนครราชสีห์มา แล้วมีทางอยู่จำเพาะทางเกวียนเท่านั้น แต่นอกจากทางเกวียนนั้นต้นไม้ฃึ้นเสียหมด แล้วตะพานข้ามที่ตะพานนั้นแสายังดี เปนแต่รอดกับกระดานชำรุด

ฉันคิดว่าให้ใครขึ้นไปตรวจดูแต่ไม่ต้องลงทุน เพราะไพร่หลวงอาษาของเรามีเวลานี้ก็ไม่มีเกนเสาเมรุเสาเกนอไร เกนมาทำทางแลเกนไม้ทำตะพาน แต่ปีหนึ่งให้คิดออกไปตรวจทำเสียคราวหนึ่ง แล้วดำรัสสั่งพระองค์เจ้าโสณบัณฑิตย์ว่า ปริศปอนเด็นกระลาโหม มหาดไทย แลกรมท่า มีอยู่ที่ออฟฟิศหลวง เวลานี้ สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชว่างอยู่ ให้จัดหามีมาให้อ่านแล้วกะดูจะให้อ่านวันละเท่าใดจนหมดสักกี่ปีจะแล้วก็ตาม แล้วโปรดเกล้า ฯ พระราชทานสัญญาบัตร ๔ นาย ให้หลวงพิศณุเสนี เปนพระราชมานู เจ้ากรมกลองชนะฃวา ถือศักดินา ๑๐๐๐ ให้นายกลอมการเวก เปนหลวงพิศณุเสนี เจ้ากรมกลองชนะซ้าย ถือศักดินา ๑๐๐๐ ให้ฃุนวิเสศ เปนพันทอง ปลัดกรมอภิรมย์ ถือศักดินา ๓๐๐ ให้ราชวงษเมืองโพนพิไสย เปนอุปฮาดเมืองโพนพิไสย

เวลา ๕ ทุ่มเศษ เสด็จขึ้น

วันนี้เวลาเช้าโมง ๑ กับ ๑๕ มินิดเปนพระฤกษ สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชลาผนวชจากสามเณร เวลาเช้า ๓ โมงเศษเสด็จกลับสู่พระบรมมหาราชวัง ประทับในพระที่นั่งจักรกรีมหาปราสาทมุขด้านตวันออก

​วันที่รัชกาล ๘๔๗๔ วัน ๗ ๑๐ฯ ๒ ค่ำ ปีเถาะตรี๒๔ศก ๑๒๕๓

วันที่ ๒๓ มกราคม รัตนโกสินทร๒๔ศก ๑๑๐ (พ.ศ. ๒๔๓๔)

เวลา ๔ ทุ่มเศษเสด็จออกขุนนาง พระศรีเสนานำบอกในกรมมหาดไทยฃึ้นอ่านกราบบังคมทูล ๗ ฉบับ

ฉบับ ๑ บอกพระภักดีณรงค์ ข้าหลวงที่ ๒ เมืองอุบลราชธานี ลงวันที่ ๓ ตุลาคม ๑๑๐ ถวายพระราชกุศลในการเฉลิมพระชนมพรรษาพระเจ้าอยู่หัวสมเด็จพระนางเจ้า สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช

ฉบับ ๒ บอกเมืองนครเสียมราษฎ์ ลงวันที่ ๑๕ ตุลาคม ๑๑๐ ถวายพระราชกุศลในการเฉลิมพระชนมพรรษา

ฉบับ ๓ บอกเมืองอ่างทอง ลงวันที่ ๑๓ พฤศจิกายน ๑๑๐ ถวายพระราชกุศลในการพระราชทานผ้าไตรกฐิน เครื่องบริกขารออกไปพระราชทานวัดป่าโมกข์ วัดไชโย

ฉบับ ๔ บอกเมืองอินทรบุรี ลงวันที่ ๑๑ พฤศจิกายน ๑๑๐ ถวายพระราชกุศลในการโรงพยาบาลเมืองอินทรบุรี

ฉบับ ๕ บอกเมืองสระบุรี ลงวันที่ ๑ ธันวาคม ๑๑๐ ถวายพระราชกุศลในการพระราชทานผ้าไตรกฐินเครื่องบริกฃารขึ้นไปให้พระราชทานวัดเฃาแก้ว วัดสมุหประดิษฐ

ฉบับ ๖ ว่าน้ำฝนในราษีกัน ปี ๑๑๐ มากกว่าปี ๑๐๙/๕ นิ้ว ๒ ทสาง น้ำท่าขึ้น ๔ ศอก ๑๑ นิ้ว มากกว่าปี ๑๐๙/๒ ศอก ๑๑ นิ้ว น้ำท่าในราษีดุล ปี ๑๑๐ มากกว่าปี ๑๐๙/๓ ศอกคืบ ราษฎรเก็บเกี่ยวได้ประมาณ ๒ ส่วน ยัง ๓ ส่วน

​ฉบับ ๗ บอกเมืองสุโฃทัย ลงวันที่ ๑๐ ธันวาคม ๑๑๐ ว่าพวกลาวเมืองนครลำปางค์ เมืองเถิน มาฃอหุงดินประสิวที่ถ้ำเจ้าราม ได้ดินประสิวสองร้อย ๙๐ หาบ ๑๐ ชั่ง เก็บชักดินประสิวไว้ ๑๐ ซัก ๑ ได้ ๒๙ หาบ ๑ ชั่ง จ่ายกรมการผู้กำกับ ๒ หาบ ฃอไว้สำหรับเมือง ๗ หาบ ๑ ชั่ง เหลืออีก ๒๐ หาบ มอบให้กรมการคุมลงมาส่ง

พระวิจารณอาวุธนำบอกกรมพระกระลาโหม ขึ้นอ่านกราบบังคมทูล ๕ ฉบับ ฉบับ ๑ บอกเมืองสงขลา ลงวันที่ ๒๙ กันยายน ๑๑๐ ว่า เลขส่วยแทนไม้กระดาน ฃุนหมื่น เสมียน ทนาย เชลย ๕๔๑ คนๆ ละ ๓ บาท ๒ สลึง เลฃสม ๗๓๒ คนๆละ ๗ บาท รวม ๑๒๗๓ คน เปนเงิน ๘๒ ชั่ง ๑ บาท ๒ สลึง มอบให้กรมการคุมเฃ้ามาส่ง

ฉบับ ๒ ว่าเลฃส่วยทองปี ๑๐๙ จีน ๑๘๓ คน ทองคนละ ๑ สลึง ๑ เฟื้อง เปนทอง ๑๓ ตำลึง ๒ สลึง ๑ เฟื้อง ส่งเงินแทนบาทละ ๑๗ เงิน ๑๔ ชั่ง ๑๑ ตำลึง ๒ บาท ๒ สลึง ๑ เฟื้อง

ฉบับ ๓ ว่าผลกระวานเกนเมืองสงฃลาจำนวนปี ๑๑๐ ผลกระวาน ๒ หาบ กรรแชงเตย ๒๐ ผืน มอบให้กรมการคุมเข้ามาส่ง

ฉบับ ๔ บอกเมืองปทุมธานี ลงวันที่ ๑๓ ตุลาคม ๑๑๐ ว่าน้ำฝนในราษีกันปี ๑๑๐ มากกว่าปี ๑๐๙/๘ นิ้ว ๙ ทสาง ราษฎรปักดำทำนาได้ประมาณ ๗๐๐๐๐ ไร่ ราคาเฃ้าเปลือกตวงด้วยสัต ๒๕ ทนาน เกวียนละ ๙ ตำลึง ๑ บาท ๒ สลึง

ฉบับ ๕ บอกเมืองราชบุรี ลงวันที่ ๒๕ พฤศจิกายน ๑๑๐ ว่าน้ำฝนในรานีกันปี ๑๑๐ มากกว่าปี ๑๐๙/๑ นิ้ว ๕ ทสาง น้ำฝนในราษีดุล​ปี ๑๑๐ มากกว่าปี ๑๐๙/๓ นิ้ว ราษฎรไถหว่านปักดำทำนาได้แล้วประมาณ ๒๐๐๐๐ ไร่ราคาเฃ้าเปลือกตวงด้วยสัต ๒๕ ทนาน เกวียนละ ๑๐ ตำลึง ๒ บาท

จึ่งมีพระราชดำรัสด้วยพระองค์เจ้าโสณบัณฑิตย์ว่า การฉลองพระพุทธรูปฃองพระเจ้าลูกเธอ พระองค์เจ้าหญิงบันฑรวรรโณภาษนั้น อยากจะให้ได้ฉลองเสียสิ้นเดือนนี้ แล้วจะได้เอาไปวัดเสียทีเดียว แล้วรับสั่งถามพระยาวุฒิการบดีว่า การถวายผ้าจำพรรษาปีนี้นั้น ถวายแล้วหรือยัง พระยาวุฒิการบดีกราบบังคมทูลยังไม่ได้ถวาย แล้วดำรัสว่า ถ้าอย่างนั้นไว้พร้อมกันกับแห่พระพุทธรูปไปไว้วัดทีเดียว แล้วโปรดเกล้า ฯ พระราชทานสัญญาบัตร ๒ นาย

ให้นายอิน บุตรพระกัลยาภักดี เปนหลวงทิพยธารา ในกรมท่าขวาฝ่ายพระราชวังบวร ถือศักดินา ๔๐๐

ให้นายเปลี่ยน หลานพระกัลยาภักดี เปนหลวงสุนทรวารี ในกรมท่าขวาฝ่ายพระราชวังบวร ถือศักดินา ๔๐๐

เวลา ๕ ทุ่มเศษ เสด็จขึ้น

วันที่รัชกาล ๘๔๗๕ วัน ๑ ๑๑ฯ ๒ ค่ำ ปีเถาะตรี๒๔ศก ๑๒๕๓

วันที่ ๒๔ มกราคม รัตนโกสินทร๒๔ศก ๑๑๐ (พ.ศ. ๒๔๓๔)

เวลา ๔ ทุ่มเศษเสด็จออกขุนนาง พระศรีเสนานำบอกในกรมมหาดไทยขึ้นอ่านกราบบังคมทูล ๖ ฉบับ

​ฉบับ ๑ บอกเมืองลพบุรี ลงวันที่ ๑๗ พฤศจิกายน ๑๑๐ ว่ามีตราพระราชสีห์ส่งผ้าไตรกฐินแลเครื่องบริกขารขึ้นไปพระราชทานวัดมณีชลฃันธ์ วัดขิศรวราราม วัดเสาธงทองนั้น ได้นำผ้าไตรกฐินไปทอดเสร็จแล้ว ฃอถวายพระราชกุศล

ฉบับ ๒ บอกเมืองสิงคบุรี ลงวันที่ ๗ พฤศจิกายน ๑๑๐ ว่ามีตราส่งผ้าไตรกฐินแลเครื่องบริกขาร ขึ้นไปพระราชทานวัดพระนอนจักรศรีนั้น ได้นำผ้าไตรกฐินไปทอดเสร็จแล้ว ขอถวายพระราชกุศล

ฉบับ ๓ บอกกรุงเก่า ลงวันที่ ๖ พฤศจิกายน ๑๑๐ ว่ามีตราส่งผ้าไตรกฐินแลเครื่องบริกขาร ออกไปพระราชทานวัดวรนายก วัดตูม วัดสาศดารามได้ทอดแล้ว ฃอถวายพระราชกุศล

ฉบับ ๔ บอกเมืองพระพุทธบาท ลงวันที่ ๑๐ พฤศจิกายน ๑๑๐ ว่ามีตราส่งผ้าไตรกฐินแลเครื่องบริกฃาร ขึ้นไปพระราชทาน วัดพระพุทธบาทนั้นได้ทอดแล้ว ฃอถวายพระราชกุศล

ฉบับ ๕ บอกเมืองพระพิศณุโลก ลงวันที่ ๒๔ ตุลาคม ๑๑๐ ถวายพระราชกุศลในการเฉลิมพระชนมพรรษา

ฉบับ ๖ บอกเมืองนครสวรรค์ ลงวันที่ ๓๐ ตุลาคม ๑๑๐ ว่าน้ำฝนในราษีกันปี ๑๑๐ มากกว่าปี ๑๐๙ / ๓ นิ้ว ๒ ทสาง น้ำท่าในราษีกันปี ๑๑๐ ศอก ๕ นิ้ว มากกว่าปี ๑๐๙ ศอก ๘ นิ้ว เฃ้าไร่ของราษฎรได้ผลแล้ว ราคาเฃ้าเปลือกซื้อขายแก่กัน ตวงด้วยสัต ๒๕ ทนาน เกวียนละ ๘ ตำลึง ๒ สลึง

พระวิจารณอาวุธนำบอกเมืองรนอง กรมพระกระลาโหมฃึ้นอ่านกราบบังคมทูล ๔ ฉบับ ฉบับ ๑ ลงวันที่ ๒๗ พฤศจิกายน ๑๑๐ ว่าได้​จ่ายเงินลูกจ้างทำทางสายโทรเลฃแลเสบียงอาหารสิ่งของใช้ต่างๆ ตั้งแต่พลับพลาเมืองชุมพร ถึงเมืองกระบุรีรวมเปนเงิน ๔๔๕๗ ๖๔ } เหรียญ

ฉบับ ๒ ว่าเงินเหลือ ๗๐๕ ๔๓ } เหรียญ เฃ้ากล้อง ปลาเค็ม เคยเหลือเปนราคา ๒๗๒ ๑๗ } เหรียญ มอบให้พระยาเพชรกำแหงสงครามรักษาไว้

ฉบับ ๓ ว่าเงินล่วงนาภาษีปี ๑๑๐ เงิน ๖๓ ชั่ง ๓๗ บาท ๔๘ สลึง ได้จัดซื้อม้ารถส่งพระยานรรัตนราชมานิติแล้ว

ฉบับ ๔ ว่าเจ้าหมื่นเสมอใจราชฃ้าหลวง ได้มีหนังสือไปเร่งเงินภาษีปี ๑๐๘ ๑๐๙ ๑๑๐ } ที่เมืองรนอง จึงได้ตอบฃ้าหลวงไปว่า ได้หักจ่ายใช้ราชการแลบอกหักเฃ้ามาแล้ว

จึ่งดำรัสถามพระยานรรัตนราชมานิติว่า รถแลม้ารายนี้หรือไม่ใช่ที่พระยาเทเวศรวงษวิวัฒนสั่ง พระยานรรัตนฯ กราบบังคมทูลว่า รถม้ารายนี้

แล้วดำรัสสั่งพระยานรรัตน ฯ ว่า การมหาดเล็ก ถ้าคราวนี้ฃัดฃัองอันใดให้มาปฤกษากับชายใหญ่ เพราะมหาดเล็กเปนการแฃงแรง ใครว่าไม่ใคร่กลัว แล้วโปรดเกล้าฯ พระราชทานสัญญาบัตร ๒ นาย ให้ฃุนนเรนทรภักดี เปนหลวงศรีมหาราชา เจ้ากรมอาษาจามซ้าย ถือศักดินา ๑๖๐๐ ให้หมื่นชำนาญชลสินธุ์ เปนฃุนนเรนทรภักดี ปลัดกรมอาษาจามขวา ถิอศักดินา ๘๐๐ แล้วเสด็จขึ้น

​วันที่รัชกาล ๘๔๗๖ วัน ๒ ๑๒ฯ ๒ ค่ำ ปีเถาะตรี๒๔ศก ๑๒๕๓

วันที่ ๒๕ มกราคม รัตนโกสินทร๒๔ศก ๑๑๐ (พ.ศ. ๒๔๓๔)

เวลา ๕ ทุ่มเศษเสด็จออกขุนนางตามเคย พระศรีเสนานำบอกในกรมมหาดไทยฃึ้นอ่านกราบบังคมทูล ๖ ฉบับ

ฉบับ ๑ บอกพระพิศณุเทพ ฃ้าหลวงที่ ๒ รักษาราชการทัวเมืองลาวกาวลงวันที่ ๒๑ สิงหาคม รัตนโกสินทร๒๔ศก ๑๑๐ ว่าในเดือนกันยายน เมืองสีทันดรเกิดโจรผู้ร้ายเทียวตีชิงแย่งทรัพย์สิ่งของๆราษฎรชุกชุม พระยามหาอำมาตย ฃ้าหลวงใหญ่แต่งให้ฃุนมหาวิไชย ฃึ้นไปรักษาราชการเมืองสีทันดรจับตัวอ้ายผู้ร้ายได้หลายรายเร่งฃองกลางได้คืนเจ้าฃองไป ผู้ร้ายก็สงบเรียบร้อยลง

ฉบับ ๒ บอกพระยาสุรเดช ข้าหลวงรักษาหัวเมืองลาวพวน ลงวันที่ ๑๑ ตุลาคม ๑๑๐ ถวายพระราชกุศลในการเฉลิมพระชนมพรรษา

ฉบับ ๓ ถวายพระราชกุศลในการเฉลิมพระชนมพรรษา สมเด็จพระนางเจ้า พระบรมราชเทวี

ฉบับ ๔ บอกพระยาไกรโกษา ฃ้าหลวงรักษาราชการหัวเมืองลาวเฉียง ลงวันที่ ๑๕ ตุลาคม ๑๑๐ ถวายพระราชกุศลในการเฉลิมพระชนมพรรษา

ฉบับ ๕ บอกเมืองนครนายก ลงวันที่ ๒๔ ตุลาคม ๑๑๐ ถวายพระราชกุศลในการเฉลิมพระชนมพรรษา

ฉบับ ๖ บอกเมืองภนมศก ลงวันที่ ๒๕ กันยายน ๑๑๐ ถวายพระราชกุศลในการเฉลิมพระชนมพรรษา พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว แลสมเด็จพระนางเจ้าพระบรมราชเทวี

​พระวิจารณอาวุธ นำบอกเมืองสงฃลา กรมพระกระลาโหมฃึ้นอ่านกราบบังคมทูล ๒ ฉบับ ฉบับ ๑ ลงวันที่ ๙ ตุลาคม ๑๑๐ ว่าเมืองภัทลุงมีหนังสือมาว่าให้จับตัวอ้ายผู้ร้ายปล้นเจ้าของทรัพย์ตายหลายราย กับหลวงวิชิตสงครามอำเภอ ได้จับตัวส่งไปเมืองภัทลุงแล้ว อ้ายผู้ร้ายก็สงบเรียบร้อยลง

ฉบับ ๒ ว่าพระรัตนมนตรีผู้ช่วยราชการเมืองสายบุรี ป่วยเปนไฃ้จุกเสียด วันที่ ๙ สิงหาคม ถึงแก่กรรม ได้ทำบุญฝังศพเสร็จแล้ว ได้นำเครื่องราชอิศริยาภรณ์ ช้างเผือกสยามชั้นที่ ๔ ภูษนาภรณ์ ๑ เฃ้ามาส่ง

จึ่งดำรัสว่า การที่จับโจรผู้ร้ายได้แล้วส่งไปให้ซึ่งกันแลกันดังนี้ การมันจึ่งได้เรียบร้อยลงได้ เมื่อแต่ก่อนต่างคนตั้งอิศรภาพเสียด้วยกันทุกเมือง ผูร้ายมันจึงได้เกิดชุกชุม แล้วดำรัสถามพระยานครศรีธรรมราชว่า ที่ทเลน้อยนั้นมีผู้ร้ายชุกชุมมีแต่กำนันอำเภอหรือมีกรมการไปอยู่บ้าง พระยานครศรีธรรมราชกราบบังคมทูลว่ามีกรมการไปอยู่รักษา แล้วดำรัสถามต่อไปว่า ชาวบ้านนั้นทำมาหากินด้วยทำปลาหรือทำโตนด พระยานครศรีธรรมราชกราบบังคมทูลว่า ทำปลากับทำนา โตนดมีบ้างก็เล็กน้อย จึงดำรัสถามต่อไปว่าโตนดไม่มากเหมือนสงฃลาดอกหรือ พระยานครศรีธรรมราชกราบบังคมทูลว่า น้อยกว่าเมืองสงขลา แล้วดำรัสเล่าต่อไปว่าปลาในทเลน้อยชุมเต็มที เปนที่เอตซ์ฃองเมืองสงฃลาๆ บริบูรณด้วยปลาที่ทเลน้อยนี้ คล้ายกับทเลสาบเมืองเฃมร เว้นแต่เล็กกว่าทเลสาบหน่อยหนึ่ง เมื่อคราวเสด็จพระราชดำเนินคราวนี้ จะเสด็จเข้าไปทอดพระเนตรแล้ว น้ำแห้งเสียเฃ้าไปไม่ได้ แล้วโปรดเกล้า ฯ พระราชทานสัญญาบัตร ๑ นาย ให้นายร้อยตรี นายสรวงทหารมหาดเล็ก เปนฃุนสุรพลเรืองเดช มีตำแหน่งราชการในกรมยุทธนาธิการ ถือศักดินา ๖๐๐

เวลาย่ำสองยามเสด็จขึ้น

​วันที่รัชกาล ๘๔๗๗ วัน ๓ ๑๓ฯ ๒ ค่ำ ปีเถาะตรี๒๔ศก ๑๒๕๓

วันที่ ๒๖ มกราคม รัตนโกสินทร๒๔ศก ๑๑๐ (พ.ศ. ๒๔๓๔)

ไม่เสด็จออก

วันที่รัชกาล ๘๔๗๘ วัน ๔ ๑๔ฯ ๒ ค่ำ ปีเถาะตรี๒๔ศก ๑๒๕๓

วันที่ ๒๗ มกราคม รัตนโกสินทร๒๔ศก ๑๑๐ (พ.ศ. ๒๔๓๔)

เวลาเช้า ๔ โมงเศษโปรดเกล้า ฯ ให้สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าชายสมมติวงษวโรทัย เสด็จลงไปเลี้ยงพระสงฆ์ ๒๐ รูปในการพระราชพิธีตรุศจีนตามเคย มีสมเด็จพระพุทธโฆสาจาริย์นำเปนประธาน ที่พระที่นั่งราชกิจวินิจฉัย อาลักษณก็อ่านประกาศตามพระราชพิธีทั้ง ๓ เวลา

วันที่รัชกาล ๘๔๗๙ วัน ๕ ๑๕ฯ ๒ ค่ำ ปีเถาะตรี๒๔ศก ๑๒๕๓

วันที่ ๒๘ มกราคม รัตนโกสินทร๒๔ศก ๑๑๐ (พ.ศ. ๒๔๓๔)

เวลาเช้า ๔ โมงเศษโปรดเกล้า ฯ ให้สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าชายสมมุติวงษวโรทัย เสด็จไปเลี้ยงพระสงฆ์ ๒๐ รูปที่พระที่นั่งราชกิจวินิจฉัย มีสมเด็จพระพุฒาจาริย์นำเปนประธาน