คำนำ เรื่อง “ทารกาภิบาล”

เรื่อง “ทารกาภิบาล” นี้ เจ้าคุณบุรุษรัตนราชพัลลภได้ส่งมาให้ข้าพเจ้าตรวจดูว่าจะเป็นหนังสือที่ใช้แนะนำคนสมัยนี้ได้เพียงใด และถ้าเห็นว่าจะใช้เป็นประโยชน์ได้บ้างก็ขอให้อธิบายเพิ่มเติม หรือเปรียบเทียบกับวิธีการแพทย์แผนปัจจุบัน เพราะหลวงมงคลรัตน (ช่วง ไกรฤกษ์) ผู้แต่งหนังสือนี้ ซึ่งเป็นบิดาของท่านได้เขียนไว้ ประมาณ ๕๐ ปีมาแล้ว ก่อนสมัยการแพทย์สมัยปัจจุบันได้เกิดขึ้น (การแพทย์สมัยปัจจุบันนิยมกันว่า ได้เกิดขึ้นเมื่อเปิดโรงพยาบาลศิริราช พ.ศ. ๒๔๓๑) เมื่อได้พิจารณาตลอดแล้ว เห็นว่ามีข้อความที่พอจะอนุโลมใช้เป็นหัวข้อแนะนำในทางปฏิบัติได้อยู่บ้าง แต่รายละเอียดนั้นท่านไม่ได้กล่าวไว้ วิธีอย่างละเอียดของท่านจะเผอิญลงรอยกับแผนปัจจุบัน หรือจะขัดกันอย่างไร ก็ไม่สามารถที่จะเล็งถูก อย่างไรก็ดี ข้าพเจ้าได้พยายามที่จะนำวิธีการตามหลักศาสตร์มาอธิบายประกอบไว้กับข้อที่เห็นว่าพออนุโลมใช้ได้ในสมัยนี้เป็นตอนๆ ไป

อนึ่ง หนังสือนี้ ผู้แต่งเขียนเป็นคำกลอนเพื่อให้อ่านท่องจำได้ง่าย และผู้แต่งต้องหาถ้อยคำให้สำผัสกัน ฉะนั้นในบางแห่งจึงไม่ใคร่ชัดเจนหรือย่อเกินไป ข้าพเจ้าต้องสันนิษฐานเอาเองบ้างว่าผู้แต่งมุ่งหมายอย่างไร ถ้าและมีการขาดตกบกพร่องในคำอธิบายที่ข้าพเจ้าเขียนนี้ ก็ขอผู้รู้จงให้อภัยและช่วยเพิ่มเติมแก้ไขให้สมบูรณ์ยิ่งขึ้น

​ในที่สุด ข้าพเจ้าขอแสดงความขอบใจเจ้าคุณราชนกูล ผู้ซึ่งได้กรุณาช่วยตรวจแก้ถ้อยคำสำนวนและแนะนำเพิ่มเติมไว้ ณ ที่นี้ด้วย

พระยาดำรงแพทยาคุณ

วันที่ ๑๐ มีนาคม พุทธศักราช ๒๔๗๖