คำนำ ฉบับพิมพ์พุทธศักราช ๒๔๗๗

^๑ข้าพเจ้าคิดถึงการที่จะพิมพ์หนังสือแจกเป็นที่ระลึกในงานพระราชทานเพลิงศพมารดาว่าจะพิมพ์หนังสืออะไรดี ส่วนเรื่องในพระพุทธสาสนา พระเจ้าพี่นางเธอ พระองค์เจ้าอาทรทิพยนิภาก็ทรงจัดการให้พิมพ์อยู่แล้ว จึงมานึกขึ้นได้ว่าสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ เคยทรงพระกรุณาคัดหนังสือในหอพระสมุดวชิรญาณที่ทรงค้นพบเกี่ยวข้องกับปู่และบิดาประทานมา ๒ เรื่อง ได้เก็บรักษาไว้นานมาแล้ว คิดไว้ว่า ถ้ามีโอกาสเหมาะก็จะได้รวบรวมพิมพ์ขึ้นไว้ เพื่อบุตร์หลานเหลนและญาติมิตร์จะได้เห็นถ้อยคำสำนวนของท่านได้ง่ายต่อไป

เรื่องหนึ่งเป็นคำอธิษฐานของท่านพระยาโชฎึกราชเศรษฐี (ทองจีน ไกรฤกษ์) ปู่ ในการสร้างพระไตรปิฏกบาลีทีฆนิกายสีลักขันธวรรค แต่เป็นหนังสือ ๒ หน้ากระดาษเท่านั้น อีกเรื่องหนึ่งเป็นกลอนแปดและโคลง “ทารกาภิบาล” ของท่านบิดาเรียบเรียงไว้ เนื้อเรื่องแปลกถ้อยคำเกลี้ยงเกลาดี สำหรับผู้มีครรภปฏิบัติตนและวิธีเลี้ยงเด็กอ่อน แต่เป็นหนังสือเล็กน้อย เมื่อพิมพ์แล้วจะได้สักยกครึ่งเท่านั้น จึงได้ไปหาเจ้าคุณดำรงแพทยาคุณขอความแนะนำ ก็ได้รับความช่วยเหลือจะเขียนเป็นข้อความเรื่อง ทารกาภิบาล ให้ตามแต่จะมีเวลาพอที่จะทำได้และก็ได้เขียนเสร็จแล้ว ส่งมาให้กับที่ข้าพเจ้าได้รวมพิมพ์ไว้

​ในที่นี้ ข้าพเจ้าขอแสดงความขอบใจเจ้าคุณดำรงฯ และเจ้าคุณราชนกูล ผู้ซึ่งได้กรุณาช่วยให้สำเร็จในการพิมพ์หนังสือฉะบับนี้ด้วย

กุศลทั้งหลายที่ลูกทั้ง ๓ คนได้บำเพ็ญแล้วในการสนองคุณมารดา เริ่มแต่วาระอนิจจกรรมของท่านตลอดจนการพระราชทานเพลิงศพ ทั้งการพิมพ์หนังสือนี้ หากจะมีอานิสงสผลประการใด ขออุทิศผลานิสงส์ทั้งสิ้นนั้นแก่ท่าน จงอนุโมทนาเพื่อสำเร็จประโยชน์และความสุขตามสมควรแก่คติวิสัยสามารถจงทุกประการ

ขอสรรพสัตว์ทั้งหลายไม่มีประมาณ จงเป็นผู้มีส่วนแห่งบุญกุศลนั้นๆ เทอญ

<พระยาบุรุษรัตนราชพัลลภ>

บ้านถนนราชวิถี พระนคร

วันที่ ๙ เมษายน พ.ศ. ๒๔๗๗