ประกาศเลื่อนกรม (๒)

พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช มหิตลาธิเบศรรามาธิบดีจักรีนฤบดินทร สยามินทราธิราช บรมนาถบพิตร

มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้ประกาศว่า โดยที่ทรงพระราชอนุสรคำนึงถึงราชจริยานุวัตรที่ได้ทรงประพฤติปฏิบัติเพื่อเป็นสวัสดิมงคลแก่พระบรมราชาภิเษก เฉลิมพระราชมนเทียรครั้งนี้ เป็นต้นว่าการบูชาพระศรีรัตนตรัย และเทพยพลี ทักศิณาณุประทานอุทิศสนองพระเดชพระคุณสมเด็จพระบุรพการี และพระราชกรณียกิจทั้งปวงก็ได้ทรงบำเพ็ญแล้ว บัดนี้พระราชปรารภถึงพระบรมวงศานุวงศ์ ซึ่งทรงพระคุณเป็นที่เชิดชูพระเกียรติยศของพระราชวงศ์ และที่ได้ทรงมีพระคุณูประการมาแก่พระองค์พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว สมควรจะเฉลิมพระเกียรติยศสนองพระคุณเนื่องในงานพระราชพิธีพระบรมราชาภิเษกตามพระราชประเพณีซึ่งเคยมีมาแต่ก่อน

ทรงพระราชดำริห์ว่า พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมขุนชัยนาทนเรนทร ได้ทรงรับราชการสนองพระเดชพระคุณในสมเด็จพระบรมปิตุลาธิราชพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวในตำแหน่งหน้าที่อันเกี่ยวด้วยการจัดการศึกษาของชาติ และทรงริเริ่มการสาธารณสุขของประเทศ ทั้งเร่งขีดเวชศึกษาชั้นมหาวิทยาลัยให้ขึ้นสู่ระดับสูงทางวิทยาศาสตร์ตามปัจจุบันนิยม จนบรรดาแพทย์แผนปัจจุบันพากันนับถือพระองค์ท่านดุจเป็นบุรพาจารย์ทั่วไปแม้ในบัดนี้ ทรงบริหารกิจการให้เกิดเป็นคุณประโยชน์แก่ประเทศชาติและอาณาประชาราษฎรโดยอเนกประการ ดังมีข้อความพิสดารปรากฏอยู่ในประกาศเมื่อครั้งทรงรับพระสุพรรณบัฎ เป็นกรมหมื่นและกรมขุนโดยลำดับนั้นแล้ว

ครั้นถึงรัชกาลปัจจุบันนี้ ตลอดเวลาที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวยังมิได้ทรงบริหารราชการแผ่นดินโดยพระองค์เอง ก็ได้ทรงสนองพระเดชพระคุณในตำแหน่งประธานผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ ประธานอภิรัฐมนตรีสภา และผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์โดยลำดับ ได้ทรงรับพระราชภาระและทรงบริหารพระราชกรณียกิจต่างพระเนตรพระกรรณให้สำเร็จลุล่วงไปได้โดยเรียบร้อย ด้วยพระอุตสาหวิริยะอย่างแรงกล้า ประกอบด้วยทรงมีพระปรีชาญาณอันสุขุมคัมภีรภาพในรัฐประศาสโนบาย จึงทรงวินิจฉัยเหตุการณ์และทรงบริหารพระราชกรณียกิจผ่อนผันเป็นไปในทางที่ชอบโดยเหมาะสมแก่กาละเทศะ ยังผลดีงามให้เกิดแก่ประเทศชาติเป็นอย่างดีสมพระราชหฤทัยดั่งปรากฎเป็นที่ทราบอยู่ทั่วกันแล้ว

อนึ่ง ได้ทรงพระราชอนุสรณ์คำนึงถึงกาลก่อน อันกรมขุนชัยนาทนเรนทร ได้ทรงมีพระวิสาสะสนิทสนมมาในสมเด็จพระบรมราชบุรพการี จำเดิมที่ได้ประสูตรและเสียพระราชมารดานั้น สมเด็จพระอัยยิกาเจ้าได้ทรงอุปถัมภ์เลี้ยงดูมาดุจดั่งพระโอรสของพระองค์ ประทับร่วมพระตำหนักมากับสมเด็จพระราชบิดา เจ้าฟ้ากรมหลวงสงขลานครินทร ทรงร่วมพระหฤทัยสนิทเสน่หากันมาแต่ทรงพระเยาว์ จึงเป็นเหตุให้ทรงสนิทสนมตลอดถึงพระโอรสธิดาของสมเด็จเจ้าฟ้า กรมหลวงสงขลานครินทร ทั้งสามพระองค์ รวมทั้งพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลปัจจุบันด้วย วิสาสะอันนี้ยังคงมีมาตลอดจนถึงกาลปัจจุบัน ในขณะนี้ก็ทรงเป็นพระบรมวงศ์ผู้ใหญ่ฝ่ายหน้าเหลืออยู่เพียงพระองค์เดียว ทรงตั้งอยู่ในวัยวุฒิคุรฐานิยภาพ เป็นที่นับถือรักใคร่ของราชสกุลวงศ์ ตั้งแต่พระองค์พระบาทสมเด้จพระเจ้าอยู่หัวลงมา และมีพระอัธยาศัยซื่อตรงมั่นคงในสุจริตสัมมาจารีมีความจงรักภักดีต่อใต้ฝ่าละลองธุลีพระบาทอยู่โดยปรากฏ จึงสมควรที่จะทรงพระกรุณายกย่องพระเกียรติยศให้สูงศักดิ์ยิงขึ้น

จึงมีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าโปรดกระหม่อม ดำรัสสั่งให้เลื่อนกรม พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมขุนชัยนาทนเรนทร ขึ้นเป็นกรมพระ มีพระนามตามจารึกในพระสุพรรณบัฏว่า พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระชัยนาทนเรนทร จุฬาลงกรณราชวโรรส สยามสุขบทบุรัสการีเมตตาสีตลหฤทัย อาชชวมัททวัธยาศัยสุจาร วิวิธเมธีวงศาธิราชสนิท นวมนริศรสุมันตนบิดุล ติรตนคุณสรณาภิรักษ ประยุรศักดิธรรมมิกนาถบพิตร สิงหนาม ทรงศักดินา ๑๕,๐๐๐ ตามอย่างธรรมเนียมพระองค์เจ้าต่างกรมทั้งปวง จงทรงเจริญพระชนมายุ พรรณ สุข พล ปฏิภาน คุณสารสมบัติ สรรพศิริสวัสดิ พิพัฒมงคลวิบุลยศุภผล สกลเกียรติยศ เดชานุภาพ มโหฬารทุกประการ

ให้ทรงเลื่อนเจ้ากรมเป็น พระชัยนาทนเรนทร ถือศักดินา ๘๐๐

ให้ทรงเลื่อนปลัดกรมเป็น หลวงอุทัยนครคุณาคม ถือศักดินา ๖๐๐

ให้ทรงเลื่อนสมุห์บัญชี เป็นขุมมโนรมย์บำรงราษฎร์ ถือศักดินา ๔๐๐

ให้ผู้ซึ่งได้เลื่อนตำแหน่งยศทั้ง ๓ นี้ จงทำราชการในหลวงและในกรมตามอย่างธรรมเนียม เจ้ากรม ปลัดกรม สมุห์บัญชีในพระองค์เจ้าต่างกรมทั้งปวงสืบไป ให้มีสุขสวัสด์เจริญเทอญ.