ฉากที่ ๑ – ห้องริมเฉลียงในบ้านท่านเสงี่ยม

(ท่านเสงี่ยม คุณชิ้น หลวงพจนกิจ นายเสริม กับขุนเจริญนั่นสนทนากันอยู่)

 

ท่านเสงี่ยม

เอ๊ะนี่ยังไงแม่ละม้ายยังไม่เห็นมา บอกกะฉันไว้ว่าจะมา

(ละม้ายกับถวิลเข้ามา)

คุณชิ้น

แหมพอพูดถึงก็มาเทียว อายุหล่อนคงยืนละ

ท่านเสงี่ยม

เจ้าคุณวัชล่ะ

​ละม้าย

ประเดี๋ยวเห็นจะมาหรอกยะ ฉันขี้เกียจคอยก็พาแม่ถวิลมาเสียก่อน (ขุนเจริญเข้าไปพูดกับถวิล)

คุณชิ้น

อุ๊ยหล่อนมาก็ดีแล้วละยะ พวกเหล่านี้กำลังนินทาคนว่าคนลับหลังใหญ่เทียว

ละม้าย

เรื่องอะไรกันคะ

คุณชิ้น

เดี๋ยวนี้ไม่ยอมกันว่าแม่เสนน่ะสวย โต! ที่จริงผิวเขานวล

ละม้าย

คะ เมื่อพามาใหม่ๆ ก็ดีหรอก

​คุณชิ้น

อะไรหล่อนก็ ฉันสบถได้เทียวว่าผิวของเขาดีจริงนะ

ละม้าย

ก็จริงน่ะซิคะ ใครว่ากระไรล่ะ ก็แม่เสนหามาก็เปนของแม่เสนน่ะซิ

หลวงพจน์

จริงครับ คุณพูดถูก ผิวอย่างของแม่เสนจะไม่ดียังไงได้ เมื่อเสียก็แอบไปปฏิสังขรณ์เสียครู่หนึ่งก็ดีอย่างเก่า

คุณชิ้น

เกลียดจริง ๆ คุณพูดยังงี้ เออก็พี่สาวล่ะ

นายเสริม

คุณหญิงเขียวน่ะหรือจ๊ะ ฮือ! บางทีเมื่อรุ่นๆ จะดีจริง เดี๋ยวนี้อายุมิเข้าไปห้าสิบหก​เปนอย่างน้อยแล้วหรือ

คุณชิ้น

หาความ อายุเข้าห้าสิบสองหรือห้าสิบสามเปนอย่างมาก ที่จริงดูหน้าเขาก็ยังไม่แก่กว่านั้นหรอก

นายเสริม

ถ้าเห็นหน้าได้ก็พอจะเดาถูก เดี๋ยวนี้เห็นแต่แป้งที่ผัดเข้าไว้ออกเปรอะ หรือฝุ่นผัดหน้าลครทีเดียวก็ไม่รู้

คุณชิ้น

อุ๊ยพ่อเสริมนี่และเกลียดแท้ๆ เทียว ก็แม่เจียมล่ะ

หลวงพจน์

ปากเขางามนะครับ

​ละม้าย

งามซิ จีบเข้าไว้ออก จนพูดแทบไม่ออก (ทำเลียน) “อ๊อหล่อนสบายหรือยะ? เชิญนั่งสิยะ”

(พระยาวัชรินทร์เข้ามา)

ท่านเสงี่ยม

อ้อเจ้าคุณมา เชิญสิเจ้าคะ

พระยาวัช

(พูดป้อง) ตาย อยู่นี่เปนโขลงเทียว แม่ละม้ายนี่ขืนคบพวกนี้นักจะเสียคนสักวันหนึ่ง

คุณชิ้น

แหม เจ้าคุณคะ ดิฉันดีใจเจ้าคุณมาแล้ว เต็มทีเจ้าคะ พวกเหล่านี้นินทาคนเหลือเกิน แม่ละม้ายของเจ้าคุณด้วยนะเจ้าคะ

​พระยาวัช

คุณเห็นจะเดือดร้อนมาก

คุณชิ้น

แน่ละเจ้าคะ ไม่ยอมให้ใครดีเสียหมดเทียว แต่แม่เงินยังไม่พ้นถูกติเลยคะ

ละม้าย

ไหนคนอ้วนๆ ที่พบที่นี่เมื่อวานซืนใช่ไหม

คุณชิ้น

โถ! ตาตั้งใจ๊จะให้ตัวผอมก็ไม่ผอมเองจะทำยังไง

ละม้าย

ฉันรู้แล้ว ได้ยินหมอฝรั่งเขาว่าน้ำตาลทำให้อ้วนสู้อดน้ำตาล อดจนขาดเทียว เขาว่าขนมเปนเลิกกันไม่กิน พอจะแต่งตัวไปไหนที​ใส่สะเตต้องไห้บ่าวช่วยกันดึงด้วยปันจั่น จะให้เอ็วเล็กจริงตั้งใจให้ผอมจริง

คุณชิ้น

ฉันขอบใจหล่อนจริงที่ช่วยแก้เสียมั่ง

พระยาวัช

แก้ดีจริง

คุณชิ้น

ดิฉันละก็ได้ยินใครนินทาคนหรือติเล็กติน้อยละรำคาญแท้เทียว ยังไงคะเจ้าคุณ

ท่านเสงี่ยม

เจ้าคุณน่ะไม่ต้องถามท่านหรอก ท่านเปนคนไม่ชอบการพูดขันๆ ตลกคะนอง

พระยาวัช

ผมเห็นว่าพูดให้ขันแล้วไม่จำเปนต้องติเตียนคน

​ท่านเสงี่ยม

เจ้าคุณน่ะถ้าให้มีพระราชบัญญัติห้ามนินทาคนได้คงชอบมาก

พระยาวัช

แน่ทีเดียว ถ้ามีพระราชบัญญัติห้ามนินทา ห้ามใส่ความเสียได้คงมีคนยินดีกันมาก

ท่านเสงี่ยม

อะไรเจ้าคุณจะคิดบังคับปากคนเทียวหรือ

พระยาวัช

แน่ทีเดียว ควรจะมีพระราชบัญญัติห้ามไม่ให้ใครนินทาคน เว้นเสียแต่แม่หม้ายที่หาผัวใหม่ไม่ได้ (ท่านเสงี่ยมสะบัดหน้าแสดงอาการโกรธ)

คุณชิ้น

ก็คนที่เปนแต่เก็บความมาเล่าละเจ้าคะ เจ้า​คุณจะลงโทษด้วยหรือ

พระยาวัช

คนที่เก็บเรื่องมาเล่าต่อก็เสมอกับคนสมโจร ต้องเอาโทษด้วยเหมือนกัน

นายเสริม

ที่จริงผมนึกว่า เรื่องอะไรๆทั้งนั้น ที่ว่ากันว่าใส่ความน่ะ มันต้องมีความจริงอยู่ด้วยนิดหนึ่งทั้งนั้นแหละ

พระยาวัช

(พูดป้อง) ไม่ได้ ขืนอยู่อีกอกจะแตก (ดัง) ผมลาทีมีธุระต้องไปดูเสียหน่อย (ออกไป)

หลวงพจน์

คุณละม้ายครับ เจ้าคุณของคุณนี่ท่านเปนคนปลาดคนหนึ่ง ผมมีเรื่องอะไรขันเรื่องท่านหลายเรื่องเทียว แต่นั่นแหละท่านเปนผัวของคุณ

​ละม้าย

ไม่เปนไรหรอกคะ เล่าเถอะ

ท่านเสงี่ยม

ไปเล่นไพ่กันเถอะ เขาเตรียมไว้ที่เฉลียง (พากันออกไปเฉลียง ถวิลลุกจะตามออกไป)

ขุนเจริญ

ประเดี๋ยวเถอะจ้ะ (ถวิลนั่งลงอย่างเดิม) ฉันเห็นอยู่หรอก ว่าหล่อนไม่ชอบฟังเขาพูดกันอย่างตะกี้นี้

ถวิล

จะชอบอย่างไงได้ ทั้งนินทาทั้งใส่ความ

ขุนเจริญ

ที่จริงเขาไม่ได้ตั้งใจร้ายกาจอะไรหรอก

ถวิล

ถ้าเช่นนั้นก็ยิ่งเกลียดมากขึ้น ถ้าจะว่ากัน​เพราะเกลียดกันก็พอจะเข้าใจได้

ขุนเจริญ

ถูกแล้ว การที่แกล้งใส่ความกันเล่นโดยไม่มีเหตุน่ะ ยิ่งเสียกว่าใส่ความสำหรับแก้แค้นกัน แต่หล่อนเดือดเนื้อร้อนใจแทนคนอื่นๆได้ ทีกับฉันละช่างใจดำเสียจริงๆ

ถวิล

ขอเสียทีเถอะคะ อย่าพูดยังงี้อีกเลย ฉันได้ขอกะคุณแต่ก่อนแล้ว

ขุนเจริญ

พุทโธ่แม่ถวิล เจ้าคุณลุงของหล่อนหรือท่านก็ยินยอมแล้ว นี่ไม่มีอะไรเพราะอ้ายน้องชายฉันเทียว

ถวิล

พุทโธ่คุณพูดยังงั้นได้นี่ ฉันขอบอกคุณว่า​ในส่วนตัวฉันน่ะคงจะไม่ช่วยปักปำพ่อบุญสมด้วยเลยเทียว ถึงจะสุรุ่ยสุร่ายจนชั้นพี่ของเขาเองก็ไม่รักแล้วก็ชั่งเถอะ

ขุนเจริญ

โธ่ แม่ถวิลอย่าโกรธฉันเลยน่ะ หล่อนไม่รู้หรือว่าฉันน่ะรักหล่อนเพียงไร (จับมือถวิล ละม้ายกลับมายืนที่ประตู ขุนเจริญเหลียวไปเห็นเข้าเลยเปลี่ยนทำนองพูด) ไม่ได้ ไม่ได้เทียว ขอทีเถอะ ถึงฉันจะสนิทสนมกับคุณหญิงละม้าย–

ถวิล

อะไรแม่ละม้าย

ขุนเจริญ

นั่นแหละ ถ้าเจ้าคุณท่านสงไสยละก็ฉันก็ตายน่ะซิ

​ละม้าย

(เดินเข้ามา) อะไรกัน แม่ถวิลแม่เสงี่ยมเรียกหาหล่อนอยู่น่ะ (ถวิลเดินออกไปที่เฉลียง) ขอให้คุณอธิบาย

ขุนเจริญ

เคราะห์ร้ายจริงๆ แม่ถวิลไปทราบมายังไงไม่ทราบในเรื่องที่ฉันสนิทสนมกะหล่อน แล้วว่าจะเอาความไปบอกกะเจ้าคุณ ฉันกำลังว่ากล่าวห้ามปรามอยู่

ละม้าย

อ้อ ว่ากล่าวห้ามปรามก็ต้องจับมือด้วยหรือ

ขุนเจริญ

ฮื้อ กะเด็กกะเปียกเท่านั้น เออก็ว่าแต่หล่อนน่ะ เมื่อไรถึงจะไปดูห้องหนังสือใหม่ของฉันล่ะ

​ละม้าย

ฉันออกไม่ไว้ใจเสียแล้วละ ถึงเจ้าคุณกวนใจฉันเท่าไรก็จริง แต่ฉันยังตะขิดตะขวงอยู่ คงจะไม่ยอมคิดแก้แค้นทาง–

ขุนเจริญ

ทางเดียวที่หล่อนจะทำได้น่ะซิ (ทำเล่นตา)

ละม้าย

เกลียด! ออกไปเฉลียงเสียทีเถอะ ประเดี๋ยวเขาก็จะถามถึงกันขึ้น

ขุนเจริญ

อย่าเข้าไปด้วยกันเห็นจะดีกว่า เดี๋ยวก็จะเก็บไปพูดยังโง้นยังงี้

ละม้าย

เออดีละ แต่ไม่ต้องนึกหรอกว่าฉันจะปล่อยแม่ถวิลให้ไปพ้นตาฉันไปอีก (ออกไปเฉลียง)

ขุนเจริญ

ฮือ! อ้ายเราไม่เจ้าปัญญานักเห็นจะจวนหกคะเมนละ แรกคิดจะประจบแม่ละม้ายไว้สำหรับทำทางให้ได้สมประสงค์เรื่องแม่ถวิล กลายเปนคนสนิทสนมจริงจังไปเสียแล้ว เฮอ! ไม่ช้าเขาคงจับได้หรอก ฮือ! อยากใช้เล่ห์เฉกลดี! ฮะฮะ! (ออกไป)

----------------------------