ฉากที่ ๒ สวนในบ้านพระยาวัชรินทร์เดชะ

​(พระยาวัชรินทร์เดินไปมาในสวน)

พระยาวัช

ฮื้อ ก็อ้ายคนแก่ๆ อย่างเราน่ะ ไปได้เมียสาวมายังงี้จะคิดหาความศุขอะไรนัก นี่แม่ละม้ายกะเราก็อยู่ด้วยกันมาได้หกเดือนแล้ว จะหาเวลาไหนที่คับใจ เท่าอีหกเดือนที่แล้วมานี้ไม่มีเลย เมื่อนั่งเคียงกันอยู่บนเตียงรดน้ำ ก็เริ่มต้นนิดหน่อยแล้วละ แขกที่เชิญมา ดูเหมือนยังลงจากเรือนไปไม่หมดเลย ทะเลาะกันเสียเสร็จสรรพแล้ว อะไรพวกเพื่อนฝูงแสดงความยินดีให้สินให้พรยังไม่ทันเสร็จเลย อ้ายเรามันหมดความศุขในชีวิตร์เสียแล้ว ที่จริงเราก็ได้เลือกสรรอย่างระมัดระวังดีที่สุดแล้ว อุส่าห์ไปหาเอาผู้หญิงชาวบ้านนอก เสื้อแสงก็ไม่เคย​แต่งดีๆ เข้าที่ประชุมกะเขาทีหนึ่งก็เพียงปีละครั้งสองครั้ง เวลาเข้าวรรษามั่ง เทศน์มหาชาติมั่ง ได้เคยรู้จักผู้รู้จักคนอะไรที่ไหน เดี๋ยวนี้สิ ประเดี๋ยวไปโน่นประเดี๋ยวไปนี่ แต่งตัวก็ต้องให้ถูกแฟแช่นเสมอ อ้ายแฟแช่นหรือก็เปลี่ยนไม่มีเวลาหยุดเวลาหย่อน เสื้อตัวหนึ่งใส่ไม่ถึงสามสี่หน ต้องเลิกใช้ไม่ได้เสียแล้ว ผิดแฟแช่น ชะๆ ทำราวกะเปนคนชาวบางกอก ถ้ายังงี้เงินเรามีสักยุ้งหนึ่งก็ต้องเหี้ยนเต้ ปอกลอกเงินแล้วยังมิหนำซ้ำขัดคอแทบทุกคำพูด แต่เดี๋ยวนี้มาร้ายอยู่ที่อีตอนที่เราทราบได้นี่แน่ ทำยังไงๆ ก็สู้อดทนเอาได้ เพราะเรามันรักเขาเสียจริงๆ ด้วย แต่นึกเสียอ้ายข้อนี้เปนต้องปิดไม่ให้เจ้าตัวรู้เปนอันขาด รู้เข้าจะยิ่งกำเริบใหญ่

(นายคงเข้ามา)

​นายคง

ใต้เท้าสบายดีอยู่หรอกหรือขอรับ

พระยาวัช

เต็มทีๆ พ่อคง ฉันละมันมีแต่อ้ายเรื่องกวนใจอยู่เสมอ

นายคง

เอ๊ะ เกิดความอะไรกันอีกล่ะขอรับ

พระยาวัช

ชะ! ถามคนมีเมียสาวก็ได้ด้วย

นายคง

อะไร คงจะไม่ใช่คุณหญิงทำให้ใต้เท้าได้ความร้อนใจละกระมังขอรับ

พระยาวัช

ทำไม มีใครไปบอกพ่อคงหรือว่าแม่ละม้ายตายแล้ว

นายคง

พุทโธ่ ใต้เท้าขอรับ ขอรับประทานโทษเถอะ ผมยังเชื่ออยู่ว่าใต้เท้ารักคุณละม้ายมาก ทั้งไม่ใคร่ถูกกันยังงั้นแหละ

พระยาวัช

ความผิดอยู่ที่แม่ละม้ายนะพ่อคง ตัวฉันน่ะเปนคนใจดีที่สุดเทียว แต่อ้ายเรื่องคนปากจัดละฉันไม่ชอบเลย ฉันบอกแม่ละม้ายยังงี้วันละร้อยหน

นายคง

ยังงั้นหรือครับ

พระยาวัช

ยังงั้นซิ เถียงกันทีไรแม่ละม้ายเปนอยู่ในที่ผิดทุกครั้ง เท่านั้นยังไม่พอ มิหนำซ้ำแม่ถวิลที่ควรอยู่ในอำนาจฉัน เหมือนพ่อ ก็ยังมา​ตั้งท่าทำจะเปนขบถต่ออำนาจฉัน ไม่ยอมแต่งกะคนที่ฉันเลือกให้ กลับไปรักอ้ายน้องชายที่เลวกว่าร้อยเท่าพันทวี

นายคง

ในเรื่องนี้นะขอรับ ผมมีความเห็นผิดกับใต้เท้า ผมหวังใจว่าใต้เท้าจะไม่ถูกขุนเจริญฬ่อลวงเสีย พ่อบุญสมน่ะเชื่อผมเถอะครับคงกลับตัวได้วันหนึ่ง ดูแต่เจ้าคุณบิดาเขาสิครับ เมื่ออายุเท่าๆพ่อบุญสมก็เหมือนกัน แต่ครั้นเมื่อท่านเสียลงสิ ใต้เท้าเองแหละขอรับ เปนผู้เสียดายท่านมากกว่าผู้อื่น

พระยาวัช

พ่อคงผิดไปละ เมื่อพ่อเด็กสองคนนี่ตายลงน่ะ ฉันก็ได้รับมาเลี้ยงดูอุปการะอยู่ทั้งสองคน ​จนเจ้าคุณลุงของเขาจัดการ ให้เงินให้เข้ากินพอจึงได้ปล่อย เพราะยังงั้นฉันได้มีโอกาศสังเกตอัทยาไศรยเด็กทั้งสองนี่ละเอียดเทียว เชื่อแน่ว่าเปนไม่ผิดละ ขุนเจริญน่ะเปนคนดีจริงๆ คนนับถือเปนตัวอย่างของคนหนุ่มทั่วไป เขาเปนคนธรรมะดีแล้วก็ทำได้สมปากพูด แต่เจ้าบุญสมน่ะ ถ้าได้ความดีอะไรมาเปนมรฎกจากพ่อ ก็เอาไปขายเขาเสียแล้วพร้อมกะสมบัติอื่นๆ นึกๆ ดูก็น่าเสียใจ ถ้าเจ้าคุณอมรรู้ความเข้าแล้วก็คงเสียใจมาก

นายคง

ผมมานี่ ก็หวังจะนำข่าวมาบอกใต้เท้าอย่างหนึ่ง

พระยาวัช

อะไร เล่าไปทีหรือ

​นายคง

เจ้าคุณอมรเข้ามาแล้ว เดี๋ยวนี้ก็อยู่ในกรุงเทพฯแล้ว

พระยาวัช

ยังงั้นหรือ หมายว่ายังจะไม่มาในเดือนนี้

นายคง

ผมก็ไม่ได้คาดว่าท่านจะมาเร็วยังงี้

พระยาวัช

แหมฉันยินดีมากเทียว ไม่ได้พบกันหลายปีแล้ว ก็นี่ท่านยังห้ามไม่ให้บอกหลานให้รู้ตัวอยู่อย่างเดิมหรือ

นายคง

ท่านสั่งแขงแรงเทียวขอรับ ท่านประสงค์จะลองใจหลานทั้งสองคน

​พระยาวัช

อ๋อ ข้อนั้นฉันไม่เห็นจำเปนเลย แลเห็นได้ง่ายๆว่าคนไหนเปนยังไง เออท่านรู้แล้วหรือยังว่าฉันแต่งงานใหม่

นายคง

ท่านทราบแล้วขอรับ ท่านเตรียมจะมาแสดงความยินดีกับใต้เท้า

พระยาวัช

ฮือ ก็ทำนองเดียวกะให้พรคนเปนฝีในท้องให้อายุยืน นี่แหละเจ้าคุณอมรคงหัวเราะเยาะกันใหญ่ ประเดี๋ยวก็จะเห็นมาละนะ เออ พ่อคงแกอย่าเอาไปขยายขึ้น ว่าฉันกะแม่ละม้ายไม่ถูกกันนะ

นายคง

ผมไม่พูดหรอกขอรับ

​พระยาวัช

ฉันอยากให้แกนึกว่า ฉันกะเมียน่ะอยู่ด้วยกันอย่างปรองดองเรียบร้อยดี

นายคง

ผมเข้าใจละขอรับ แต่ถ้าเช่นนั้นใต้เท้าต้องระวัง อย่าเถียงกะคุณละม้ายต่อหน้าเจ้าคุณ

พระยาวัช

ยังงั้นซิ ต้องไม่เถียงกัน ฮื้อแต่มันก็ไม่สำเร็จเท่านั้นแหละ มันเปนของเหลือเว้น เฮอ พ่อคงเอ๋ย อ้ายคนแก่แต่งงานเมียสาวนี่ที่จริงควรลงโทษอะไรสักอย่างหนึ่ง แต่ก็ไม่จำเปนจะต้องตั้งกฎหมาย เพราะเปนการลงโทษอยู่ในตัวแล้ว

นายคง

คุณละม้ายมาแล้วขอรับ บางทีจะมีอะไร​ที่จะหาฤๅใต้เท้า ผมลาก่อน

พระยาวัช

ก็ไม่มีอะไร ออกมาปากจัดเท่านั้นแหละ (นายคงออกไป) เฮอเมื่อไรจึงจะเลิกอ้ายการทะเลาะกันเสียได้สักทีหนอ รำคาญจริง ๆ เทียว

(แม่ละม้ายเข้ามา)

ละม้าย

อ้อ อยู่นี่เองแหละ เที่ยวหาเสียจนรอบบ้าน

พระยาวัช

อะไรอีกล่ะ

ละม้าย

ห้างเขามาทวงเงินค่าเสื้อคะ

พระยาวัช

เอาอีก ทนทานไม่ได้จริง ๆ เทียว

​ละม้าย

คุณจะทนได้หรือไม่ได้ก็ตามเถอะ ดิฉันจะต้องขอทำตามใจดิฉันละ ถึงดิฉันจะเปนคนบ้านนอกขอกนาก็จริง แต่ดิฉันรู้หรอกว่าผู้หญิงในบางกอกเดี๋ยวนี้ พอเขามีผัวแล้วละก็ไม่ต้องอยู่ในบังคับบัญชาใครเลย

พระยาวัช

อ้อ ผัวเปนไม่ต้องมีอำนาจปกครองกันละหรือ

ละม้าย

อำนาจปกครอง ฮะฮะ! ถ้าคุณต้องการจะมีอำนาจปกครองดิฉัน ควรจะต้องขอดิฉันมาเลี้ยงดูเปนลูกซิเจ้าคะ นี่ขอมาเปนเมียนี่ ที่จริงคุณก็แก่พอจะเปนพ่อดิฉันได้เทียว พะแผ่ซิ

พระยาวัช

ฮึ! แก่! แก่! แม่ละม้ายฉันขอบอกหล่อน​เสียทีว่า ถึงฉันจะได้ความคับแค้นใจเพราะความปากจัดของหล่อนสักเพียงไรก็ตาม ฉันไม่ขอล้มละลายเพราะความฟุ่มเฟอยของหล่อน

ละม้าย

ฟุ่มเฟอยยังไงคะ ดิฉันไม่ได้ใช้เงินมากไปกว่าคนอื่นๆ ที่เปนคนชั้นเดียวกันเลยเทียว

พระยาวัช

ถ้าหล่อนได้เคยรับยังงี้มาแต่ก่อนก็ไม่ว่าหรอก นี่หล่อนลืมเสียแล้วหรือว่า เมื่อฉันไปขอหล่อนน่ะหล่อนเปนยังไง

ละม้าย

โอ๊ยฉันไม่ลืมหรอกคะ ถ้าดิฉันไม่หาลือถึงความลำบากแล้ว ดิฉันไม่ต้องปราถนายอมแต่งกะคุณ

พระยาวัช

ไม่ลืมก็ดีละ ฉันหรืออุส่าห์ช่วยยกย่อง​หล่อนทุกอย่าง ช่วยให้ได้เข้ามาพบปะคนดีๆ ช่วยให้มีหน้ามีตา ก็ถ้าจะรวมความก็ฉันก็ได้ยกหล่อนเปนเมียแต่งแล้วจะเอายังไงอีก

ละม้าย

ยังขาดอยู่อีกอย่างเดียว ที่คุณยังไม่ได้สงเคราะห์ดิฉัน

พระยาวัช

อ๋อ ตามใจนะซิ

ละม้าย

หะแอม ! (กระแอมดัง ๆ)

พระยาวัช

ขอบใจ ขอบใจคุณหญิง แต่ไม่ต้องนึกหรอก ถึงจะแกล้งประพฤติให้ขัดใจให้กวนใจเท่าไร ฉันก็ไม่ถึงกับต้องล้มต้องตายหรอก

​ละม้าย

ก็ความผิดอยู่ที่คุณเอ๊งทีเดียว ดิฉันจะใช้เงินอะไรนิดอะไรหน่อยก็คอยแต่คัดค้านไปน่ะแหละ

พระยาวัช

ทำไมเมื่อก่อนหล่อนแต่งกะฉันน่ะ หล่อนต้องใช้เงินยังงี้เมื่อไรน่ะ

ละม้าย

พุทโธ่ อะไรจะให้ดิฉันผิดแฟแช่นได้หรือ ดิฉันนึกว่าคุณอยากให้เขาชมเมียคุณว่าเปนคนตาดี ช่างเลือกช่างหาของ

พระยาวัช

ไนย์ตาหล่อนมันดียังไงเทียว เมื่อหล่อนแต่งกะฉันแรกน่ะ

ละม้าย

ข้อนี้จริง ดิฉันสารภาพ ถ้าดิฉันตาดีคงจะ​ไม่รักคนแก่ได้ ฮะ! ฮะ! (เข้าโรง)

พระยาวัช

นี่มันเปนยังงี้ทุกวี่ทุกวัน หัวมันจะไม่หงอกมากขึ้นทุกวันๆ ได้ยังไง แต่จะโทษใครความผิดของเราเอง (เดินเข้าโรง)

(จบชุดที่ ๑)

----------------------------