บทสักรวาสำหรับร้องลำต่าง ๆ

พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

​พระทองหวน๏ สักรวาข้าบาทบงกชมาศ วงในราชนิเวศน์เฃตรสถาน
มาพรั่งพร้อมน้อมประนตบทมาลย์ พระผู้ผ่านภพประเทศเกษประชา
จะถวายลำนำเปนคำร้อง แม้นขัดข้องเพี้ยนผิดติดโทสา
โดยประมาทควรพระราชอาญา จงทรงพระกรุณาข้าบาท เอย. ๚
​เทพบรรธม๏ สักรวาอ้าองค์พระจักรกฤษณ์ ยามสถิตย์ในเกษียรสมุทสถาน
เหนืออาศน์นาคราชอันโอฬาร ด้วยสองยอดเยาวมาลย์สำราญรมย์
อันองค์พระลักษมีศรีสวัสดิ แนบสัมผัสขวาชิดสนิทสนม
ซ้ายสุรัศวดีเคียงผธม เปนบรมศุขสานต์เบิกบาน เอย. ๚
พระยาโศก๏ สักรวาเอนองค์ลงเหนืออาศน์ ร้อนราชหฤไทยหม่นหมอง
โอ้อนงค์ทรงลักษณ์นวลลออง แต่พี่ปองพิศวาศไม่ขาดวัน
เฝ้าเกิดทุกข์ฉุกเฉินพเอิญขัด ต้องเพี้ยนผัดหย่อนหยุดสุดผ่อนผัน
กลัวจะไม่เหมือนหมายเสียดายครัน เห็นน่าที่ชีวันบรรไลย เอย. ๚
​คลื่นฟัดฝั่ง๏ สักรวาแสนแค้นแน่นอุระ น้อยฤาจะจัณฑาลให้การเสีย
คงจะสู้เสือกสนไปจนเพลีย ใช่ต่ำเตี้ยสุริวงษ์พงษ์ประยูร
เหมือนแย่งเนื้อที่เปนเหยื่อสีหราช คงมุ่งมาดตามไปมิให้สูญ
อย่าหมายใจว่าจะได้ไปเพิ่มภูล จะตั้งหน้าอาดูรเดือดร้อน เอย. ๚
สร้อยมยุรา๏ สักรวามยุราจำเรียงร่าย ริมหาดทรายชายฝั่งนทีศรี
แผ่หางอย่างเขียนเขียวขจี สลับดอกดังมณีสุวรรณวาม
อันโลมาสร้อยสอลอออ่อน ทั้งเส้นหงอนงามสง่ามาสนาม
มีนางยูงเยื้องย่างสำอางตาม ดูงามงามน่ารักนักหนา เอย. ๚
​เทพไสยาศน์๏ สักรวาเทวฤทธิสถิตย์แท่น พร้อมด้วยแสนสาวสุรางค์นางสวรรค์
ลางนางบ้างจับระบำบรรพ์ บ้างโอดพันบรรสานเสียงสำเนียงนวล
บ้างบันเลงเพลงพิณไพเราะ แสนเสนาะรื่นโรยโหยหวน
ลางนางบ้างทำทีกระบวน เย้ายวนยินดีปรีดา เอย. ๚
จีนแสโศกา๏ สักรวาเกือบปีเข้านี่แล้ว คิดถึงแก้วแววเนตรของเชษฐา
ทุกคืนค่ำร่ำนับทิวามา เห็นสุดช้าจะได้ชมสมจำนง
เมื่อพบภักตร์เหมือนจะเยื้อนไม่เบือนบิด จนใกล้ชิดเกือบได้ชมสมประสงค์
เมื่อยามใดหนอจะได้มาเคียงองค์ พี่ร้อนจิตรพิศวงไม่วาย เอย. ๚
​มาลีหวน๏ สักรวาอาไลยมิใช่เล่น แต่วันเห็นมิได้วายถวิลถึง
นอนนั่งตั้งแต่รำพึงตลึง เพียงปืนตึงตรอมอุราทุกนาที
ทำไฉนใจเจ้าจะแจ้งเหตุ ว่าพี่แสนสุดเทวศหม่่นหมองศรี
จะพักพึ่งผู้ใดก็ไม่มี ช่วยปรานีนำสารขานไข เอย. ๚
เวศุกรรม๏ สักรวาหวนรฦกนึกมานะ เถิดฤาจะจู่โจมโหมหักหาญ
สงสารน้องแต่จะต้องอัประมาณ ให้รำคาญขุ่นข้องหมองอารมณ์
จะคิดฉันใดดีกระนี้หนอ จะสู่ขอเกรงไปจะไม่สม
นอนนั่งตั้งแต่ทุกข์ทนระทม ดังเส้นผมบังภูเขาเลากา เอย. ๚
​ไม้ไทร๏ สักรวาชรอยกรรมมาจำพราก กำจัดจากดวงใจไกลสถาน
ปานฉนี้โฉมเฉลาเยาวมาลย์ จะสำราญฤาอาไลยในพี่ยา
จะเที่ยวท่องท้องธารสนานน้ำ แล้วลงถ้ำเทินป่าพนาหนา
ฤๅคิดถึงพี่อยู่สู้ตามมา แต่กรรมพาสายสวาดิคลาศไป เอย. ๚
อาเฮีย๏ สักรวาเวราสิ่งไรเอ๋ย ไม่หมดเลยหนอยังจงจำนงผลาญ
เมื่อครู่เดียวเจียวประสบพอพบพาน ควรฤารานสายใจให้ไกลตา
แล้วรื้อพบสบภักตร์อิกสักน้อย แล้วกลับลอยลับไปไม่มาหา
แต่เวียนพบเวียนพลาดคลาศเวลา จนอุราเจ็บระบมกรมหนอง เอย. ๚
​ลาวพวน๏ สักรวาพวงผกามณฑารัตน์ พี่สุดแสนปดิพัทธสายสมร
แม้นสิ้นทุกข์ศุขสบายวายเร่าร้อน พี่จะช้อนพวงวางไว้ข้างเตียง
สุคนธ์ปรุงจรุงกลิ่นประทิ่นชื่น ให้รวยรื่นรศคนธ์จนเฉลียง
ขอเชิญดวงบุษบงจงเอนเอียง ให้พอเพียงเชยชมสมรัก เอย. ๚
ทยอยเขมร๏ สักรวาเดินพลางทางเทวศ ถวิลถึงเยาวเรศตลึงหลง
เห็นพฤกษานานาในแดนดง หมู่บุหรงจงจับอยู่จอแจ
คิดคนึงนวลนางอยู่ข้างหลัง เคยพร้อมพรั่งพูดจ้อประจ๋อประแจ๋
เห็นวิหคเคียงคู่อยู่ซ้อแซ้ ต้องเบือนภักตร์ผันแปรไม่แล เอย. ๚
​พวงร้อย๏ สักรวากินรินบินเร่ร่อน จากศิงขรคูหาที่อาไศรย
ลงเล่นสวนลดาวัลย์อันอำไพ ล้วนทรงลักษณวิไลยลออตา
บ้างเด็ดพวงดวงดอกพุทชาด มลิดาษดกดื่นพื้นบุหงา
เที่ยวเก็บเล็มเต็มห่อเดินกรอมา หยุดยังแท่นแผ่นศิลานั่งร้อย เอย. ๚
สร้อยสน๏ สักรวาเลือกบุหงาสารพัด ประจงจัดร้อยกรองต้องประสงค์
เปนสร้อยสนสังวาลเฉวียงองค์ ทั้งบรรจงเปนวไลสวมใส่กร
บ้างผูกเปนอุณหิศวิจิตรราย สลับลายระบายสีด้วยเกสร
ประดับองค์อ้อนแอ้นอรชร นางกินรร้องรำสำราญ เอย. ๚
​ฝรั่งใหม่๏ สักรวาอาภัพต้องรับเคราะห์ มาจำเภาะพ้องกรรมจะทำไฉน
เมื่อแสนรักฤาว่าเบือนเชือนเฉยไป ไม่อาไลยแล้วก็เลือกจำนรรจา
สู้อุส่าห์ฝ่าหนามคืนวันนั้น ยังเกียจกันเสียมิให้ขึ้นไปหา
เพราะครูสอนหล่อนจึงทำไม่นำพา ไปหมายดวงจินดาข้างน่า เอย. ๚
ฝรั่งใหม่๏ สักรวาอนิจาช่างว่าได้ ทำไถลกล่าวความพองามสม
เปนสัตรีมีแต่ความทุกข์ระทม เพราะหลงลมแลจึงล้มลงปลายมือ
เมื่อแรกรักผักขมชมว่าหวาน แต่น้ำตาลเดี๋ยวนี้อมว่าขมฤๅ
เอาความอายออกเที่ยวส่ายให้เขาฦๅ เถอะอย่ารื้อเรื่องร่ำช้ำใจ เอย. ๚
​สุหรัด๏ สักรวาแสนวิตกอกจะหัก เพราะริรักไม่รู้สึกนึกเฉลียว
ไม่เจียมแก่เฝ้าตะกายไปฝ่ายเดียว พอนึกเสียวขึ้นสิอายเสียหลายคราว
เหมือนทรงธรรม์สันนุราชมุ่งมาดหมาย จนได้อายออกชื่อฦๅฉ่าฉาว
เปนหลาบเข็ดแล้วไม่คิดให้ติดคาว เห็นสาวสาวก็ไม่แลผันแปร เอย. ๚
นารายณ์แปลงรูป๏ สักรวาเคืองข้องดังต้องหนาม ไม่มีความศุขโสมนัศา
ตั้งแต่จากจอมขวัญวันนั้นมา ในอุราร้อนดังจะพังพอง
แม้นแปลงทรงได้เหมือนองค์พระจักรกฤษณ์ จะจำแลงแบ่งบิดให้เปนสอง
ภาคหนึ่งจะไปอยู่เปนคู่ครอง มิให้น้องแรมร้างห่างรัก เอย. ๚
​แขกทยอย๏ สักรวาวันพรากจากสถาน แสนสงสารนุชแลชะแง้หา
สุชลคลอหล่อเนตรวนิดา อนิจาเจ้าจะเปนประการใด
ปานฉนี้จะแน่นอนถอนสอื้น ไม่มีชื่นซวนซบสลบไสล
จะตั้งแต่โหยหาเฝ้าอาไลย สักเมื่อไรจะประสบพบกัน เอย. ๚
แป๊ะปลัดแหล๏ สักรวาเห็นอื่นไม่ชื่นจิตร เหมือนร่วมเรียงเคียงชิดขนิษฐา
จะฟังอื่นหมื่นแสนในโลกา ไม่เหมือนคำจำนรรจาเจ้าดวงใจ
อันสำลีที่ประชีเปนระเบียบ ไม่นุ่มเปรียบเนื้อสนิทพิศมัย
เจ้าดีจริงยิงล้ำน้ำหฤไทย พี่รักใครไม่เทียบเปรียบนาง เอย. ๚
​ประพาศเภตรา๏ สักรวาน่าเสียดายสายสวาดิ แรมนิราศเจ้ามาตามแม่น้ำไหล
จะคิดถึงพี่บ้างฤาอย่างไร ฤาไปไกลแล้วก็ลืมละเลิงเลย
เสียแรงรักภัคินีเปนที่ยิ่ง จะรักจริงตอบบ้างฤๅห่างเฉย
พี่ไปไกลใครจะลอบประโลมเชย น้องเสบยแล้วที่ยังคลั่งครวญ เอย. ๚
ยีกินหกบท๏ สักรวารักเร้นต้องเม้นเงื่อน สู้กลบเกลื่อนมิให้เห็นว่าเปนแผล
ได้บอกแสนเสนหาแต่ตาแล กลับเซงแซ่ก็เพราะเสียสัจจาจริง
เกิดวิบัติขัดข้องเปนสองรัก หม่นหมองภักตร์เพราะไม่รู้เท่าผู้หญิง
แสร้งชออนอ่อนอ้อนทำวอนวิง เหมือนน้ำกลิ้งใบบัวกลัวนัก เอย. ๚
​ดำฤษณา๏ สักรวาใจหญิงนี้จริงหนอ ไม่พึงพอในสังวาศสวาดิหมาย
เนตรเปนมันหันร่ารับตาชาย ทำกรีดกรายย้ายทำนองเล่นลองเชิง
เปนเข็ดหลาบสาปลาเสียแล้วละ ไม่ขอปะคนชนิดจิตรใจเหลิง
ถึงเสียรู้ก็ได้รอยลอยละเลิง จงค้างเติ่งติดคู่อยู่เถิด เอย. ๚
มอญรำดาบ๏ สักรวาน่าน้อยน้ำใจนัก ไม่ควรชักเชือนแชทำแปรผัน
เมื่อรับสัตย์ชัดสิ้นทุกสิ่งอัน ยังไม่ทันถึงไหนสิไหลเลือน
น้องหมายพึ่งเหมือนหนึ่งผู้จะชูภักตร์ ควรฤาชักแชไปไม่ได้เหมือน
ไม่รู้จิตรว่าที่คิดกระบวนเบือน ถ้าร่วมน้องครองเรือนจึงเชือน เอย. ๚
​เทพรำจวน๏ สักรวาเอ๊ะอนาถประหลาดนัก ดูเหมือนจักไม่เปนแกวเสียแล้วแหล
ยิ่งซ้ำเตือนก็ยิ่งเลื่อนเหมือนเชือนแช ถ้านึกแน่ก็เห็นสมอารมณ์เรา
มาหวนคิดผิดสังเกตเหตุไรหนอ จึงรีรอให้เร่าร้อนลงนอนเหงา
ฤาแกล้งล่อพอให้หลงด้วยลายเงา แต่เศร้าเศร้าซูบผอมตรอมใจ เอย. ๚
ทองย้อย๏ สักรวาคืนวันนั้นพี่ฝันเห็น ว่าเนื้อเย็นอิงแอบแนบเขนย
ความยินดีมิได้มีที่เปรียบเลย ถนอมเชยแนบชิดสนิทนอน
พี่สร้วมสอดกอดอยู่จนรู้สึก ลืมเนตรนึกน้อยฤๅเห็นกลับเปนหมอน
ประหลาดแท้แต่สุคนธ์กลิ่นขจร ฤาสมรเย้าพี่กระนี้ เอย. ๚
​คำหวาน๏ สักรวาบุญใดหนอได้เห็น นางฟ้าเด่นดูสำอางเหมือนอย่างเขียน
มาแปลงทรงเหมือนนุชสุดแนบเนียน จับแสงเทียนทองส่องสอาดตา
ชรอยบุญหนุนส่งจงจำเภาะ เพราะบุพเพสันนิวาศพาศนา
ขอให้เสร็จสมหวังดังจินดา จะบวงสรวงเทวาขอบคุณ เอย. ๚
แขกมอญ๏ สักรวาฟังข่าวให้ผ่าวร้อน ดังเขาอ่อนเอนทับฤไทยถม
เปนสิ้นทางที่จะคิดหมายชิดชม เหมือนตกหล่มลึกลับอับปัญญา
โอ้ผู้ให้กะไรเปนไปเช่นนี้ ไม่พอที่จะมาคิดฤษยา
ชรอยกรรมทำไว้แต่ไรมา จึงไม่พ้นอิจฉาสาธารณ์ เอย. ๚
​สะสม๏ สักรวาตั้งแต่เห็นเปนมนุษย์ ไม่ผ่องผุดเหมือนหนึ่งนางสำอางโฉม
จะดูไหนก็วิไลยควรประโลม ดังดวงโสมส่องฟ้านภาพร
ทั้งท่วงทีกิริยามารยาตร เอี่ยมสอาดดังอนงค์องค์อับศร
เมื่อเอื้อนโอษฐพจนาสุนทรวอน เหมือนคมศรเสียบอุราพี่ยา เอย. ๚
หรุ่ม๏ สักรวาจักรแหล่นแล้ววันนั้น ไม่เกียจกันปานฉนี้แล้วที่ไหน
คงได้เสร็จสมหวังดังคิดไว้ นึกเสียใจจริงจริงต้องนิ่งเซา
มิวันใดก็วันหนึ่งนั่นแหละ คงแขยะเสียให้หย่อนลงนอนเหงา
เหมือนเพลิงรุมสุมขอนร้อนไม่เบา ให้ทุกข์เขาคงให้ได้ทุกข์ เอย. ๚
​ตามกวาง๏ สักรวารักซ้อนทำซ่อนเงื่อน น้อยฤๅเกลื่อนกลบทางทำพรางหลุม
เมื่อวันบอกออกงานการประชุม เห็นเปนกลุ่มมั่งมีเม่นหมีกอ
น่าหัวเราะเจียวเนาะนางเจ้าช่างริ อุตริปิดควันรันฟืนสอ
น้ำใจหล่อนค่อนข้างเปรียวเหลียวหายอ ดูดูหน่อยหนึ่งก็ปร๋อไปปราด เอย. ๚
สี่เกลอ๏ สักรวาดูเอาเถอะเลอะเสียหละ อย่างไรละเรื่องนั้นของฉันหนะ
แม้นไม่ได้ก็ไม่ฟังมั่งแล้วคะ ถ้าพบปะก็จะนั่นกระนั้นแหละ
ช่างเปนไรใจฉันมุทลุ เดี๋ยวนี้ดุขึ้นให้เพราะหัวเราะแหยะ
นี่คงมีใครซ้ำช่วยนำแนะ จึงเปื่อยแฉะเสียเช่นนี้เต็มที เอย. ๚
​สารถีชักรถ๏ สักรวาคุณป้าเมตตาหลาน อย่าเพ่อรานรักให้ได้อดสู
คนอื่นไกลไหนเขาจะล่วงรู้ เมื่อเปนครูฉันอุส่าห์ลงมาเรียน
เสียแรงรักคุณป้ายิ่งกว่าของ ชั้นแหวนทองฉันก็ขนออกจนเลี่ยน
ไม่เมตตาแล้วก็ที่เขาติเตียน ฉันน้อยใจได้สู้เพียรเรียนมา เอย. ๚
แสนเสนาะ๏ สักรวาน่ารักภักตร์สมร เหมือนจันทรจำรัสรัศมี
ทุกสิ่งสรรพ์งามสรรพรับอินทรีย์ ดังกินรีร่อนรำกลางอัมพร
เมื่อชำเลืองเยื้องชายไนยนา มาสบตาพี่ข้องดังต้องศร
แม้นมิเกรงความนินทาจะกล้าจร ไปชูช้อนโฉมเฉลาขึ้นเพลา เอย. ๚
ฝรั่งกินโต๊ะ๏ สักรวาน่าหนาวคราวนี้ฤา ทำไมรื้อร้อนใจดังไฟเผา
จะดับพิศม์สักเท่าใดไม่บันเทา ใครใครเขาหนาวสิ้นแผ่นดินดอน
แต่ตัวเราเร่าร้อนนอนไม่หลับ เฝ้ากลิ้งกลับดังเอาไฟใส่สุมขอน
แม้นเมื่อใดได้น้องมาแนบนอน จึงจะวายคลายร้อนอาวรณ์ เอย. ๚

----------------------------

แชร์ชวนกันอ่าน

แจ้งคำสะกดผิดและข้อผิดพลาด หรือคำแนะนำต่างๆ ได้ ที่นี่ค่ะ