คำอ่านศิลาจารึก อักษรและภาษาไทย

ได้มาจากวังจันทรเกษม ตำบลหัวรอ อำเภอเมือง จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ปัจจุบันอยู่ที่ในวังจันทเกษม จังหวัดพระนครศรีอยุธยา เนื้อเป็นหิน สีเหลืองหม่น วัดส่วนกว้าง ๑๑๒ ซม. ส่วนสูง ๑๗๔ ซม. ส่วนหนา ๑๒ ซม.

นายประสาร บุญประคอง นายเทิม มีเต็ม อ่าน

ดร. ประเสริฐ ณ นคร ให้คำปรึกษาและตรวจแก้

----------------------------

คำจารึก	คำอ่านปัจจุบัน
๑. ............... เจตรมาศกาล	............... เจตรมาส^๑กาฬปักษ์^๒
ปักษเอกมีดิดถีพุทธวาร	เอกมีดิถี^๓พุธวาร^๔พระบาท
พระบา(ท) ............	....................................
๒. ......... (พระ) พุทธเจ้า	............พระพุทธเจ้าอยู่หัว
อยู่หัวพระเจ้าปราสาท	พระเจ้าปราสาททองพระเจ้า
ทองพระเจ้าช่างเนี(ยม)	ช้างเนียม .....................
....................................	....................................
๓. ......... (สิ)ทธิศกัดิษฤษดิ	..................สิทธิศักดิ์สฤษดิ์
รักษสงงหารวิศาลวิสุทธ	รักษ์ สังหารวิศาลวิสุทธ
อุดํมบรํมจักรพ(รรดิ)	อุดมบรมจักรพรรดิ์............
....................................	....................................
๔. ............(บำเ)พญพระ	...............บำเพ็ญพระราช
ราชกุศลปติสังขรณวัด	กุศลปฏิสังขรณ์วัดมเหยงคณ์
มเหยง เสดจสถิตโดย	เสด็จสถิตโดยบูรณ............
บูรณ........................	....................................
๕. ............(มห)าสุวรรณโชติ	............มหาสุวรรณโชติ
อธิการวดัพระพุทธไส-	อธิการวัดพระพุทธไสยาสน์
ยาศนป่าโมขกราบบงง	ป่าโมกข์กราบบังคมทูล.......
คํม (ทูล)..................	....................................
๖. .........พิตรพระพุทธเจ้า	............พิตรพระพุทธเจ้า
อยูหวั ในลักษณลิขิต	อยู่หัวในลักษณลิขิตสารนั้น
สารนั้นว่าสายชลธารา	ว่า สายชลธาราไหลแต่อุดร
ไหลแตอุดร..................	....................................
๗. ยาศน พงัเข้ามายงํสื	ยาสน์ พังเข้ามา ยังสี่ศอก
ศอกจเถึ่งพระมหาวิหาร	จะถึงพระมหาวิหาร แล
แลปรการใดพระพุทธ	ประการใด พระพุทธ
ไสยาศนจ........................	ไสยาสน์จะ........................
๘. เดชานุภาพพระราชสํม-	เดชานุภาพพระราชสมภาร
ภาร พระองคธรรมิก-	พระองค์ธรรมิกราชาธิราช
ราชาธิราชเจ้าผู้ปรเสีรดิ	เจ้าผู้ประเสริฐเป็นบรมอุปถัม
เปนบรํมอุปถำพ	ภก....................................
๙. บาทสํมเดจบรํมนารถ	บาทสมเด็จบรมนารถบรมพิตร
บรํมบพิตรพระพุทธเจ้า	พระพุทธเจ้าอยู่หัว ดำรัส
อยู่หัว ดำรสัชราบใน	ชราบ^๕ในกิจจานุกิจ......
๑๐. ชกัชลอพระพุทธไสยาศน	ชักชลอพระพุทธไสยาสน์ขึ้น
ขืน้ขาให้พ้นอุทกอนัด	มาให้พ้นอุทกอันตราย แล้ว
ราย แลวให้ถาปนา	ให้ถาปนาพระมหาวิหาร
พระมหาวิหารสถาน......	สถาน....................................
๑๑. รุงเรืองวิโรจโชตนาการ	รุ่งเรืองวิโรจน์โชตนาการสืบ
สืบไปตราบเท้าห้าพัน	ไปตราบเท่าห้าพันพระพรรษา
พระพรรษา จึ่งมีพระ-	จึ่งมีพระราชโองการมานพระ
ราชโองการมานพระ-	บัณฑูรสุรสีห์........................
บันทูลสูรสีห........................	....................................
๑๒. ราชสงครามขืน้มาพิ-	ราชสงครามขึ้นมาพิจารณา
จารณาสถานประมาณ	สถานประมาณพระพุทธไส-
พระพุทธไสยาศน (แล)	ยาสน์ แลคิดอ่านการทั้งปวง
คิดอ่านการทงงปวง ซึ่ง	ซึ่งจะชักชลอพระพุทธ ไส-
จชกัชลอพระพุทธไสยา	ยาสน์
(ศน)
๑๓. ครั้นเถิ่งอชสงงวดัฉร	ครั้นถึงอชสังวัจฉร^๖ ไพ-
ไพสาขมาศศุกรปกัษ	สาขมาส^๗ ศุกลปักษ์^๘
อฎัฐมีดิดถีจนัทวาร พระ	อัฏมีดิถี^๙จันทวาร^๑๐
บาทสำเดจบรํมนารถ	พระบาทสมเด็จบรมนารถ
บรมพิตรพระพุทธ	บรมพิตรพระพุทธเจ้า-
(เจ้าอยูหวั)	อยู่หัว
๑๔. แลสํมเดจพระอนุชาธิราช	แลสมเด็จพระอนุชาธิราช
พระราชวงงบวรสถาน	พระราชวังบวรสถานมงคล
มงคล แลสํมเดจพระ-	แลสมเด็จพระวรโอรสสาธิราช
วรโอรสาธิราชพระบวร	พระบวรราชนัดดาก็เสด็จ...
ราชนดัดากเสดจ.........
๑๕. ... (นิ)กรทงงหลายด้วย	... นิกรทั้งหลาย ด้วยเอนก^๑๑
อเนกโดยปลง...ตังงพระ	โดยปลง^๑๒.........ตั้งพระ
ดำหนักแลพระราช......	ตำหนักแลพระราช............
๑๖. ...คณะพระสงฆอนจร	...คณะพระสงฆ์อนุจรทั้ง
ทงงหลายเปนอนัมาก	หลายเป็นอันมาก จำเริญ
จำเริญพระพุทธมล......	พระพุทธมนต์...............
๑๗. ...ให้ตกแตงกำนันนาง	...ให้ตกแต่งกำนัลนาง
นุ่งห่มซึ้งเส(เวต)รพ	นุ่งห่ม ซึ่งเสวตรพัตรอัน
ตัรอันขาวบริสุทธ ใน	ขาวบริสุทธิ ในเมื่อ............
เมื่อ.........ขณะนนั้น	........................ขณะนั้น
๑๘. ...อนัมาก.........บูชาพระ	พระพุทธไสยาสน์............
พุทธไสยาศน์............	พระพุทธไสยาสน์............
แลกอรปร	............แลกอปร^๑๓
๑๙. ...บรํมนารถบรํมบพิตร	...บรมนารถบรมบพิตรพระ
พระพุทธเจ้าอยู่หวั แล	พุทธเจ้าอยู่หัว แลสมเด็จ
สํมเด็จพระบวรอนุชา	พระบวรอนุชาธิราชสมเด็จ
ธิราช สํมเดจ
๒๐. ...โองการ.........เสดจพระ	...โองการ............เสด็จพระ
ราชดำเนิรมายงั.........พระ	ราชดำเนินมายัง...............
พุทธไสยาศน เสดจ......	พระพุทธไสยาสน์เสด็จ.........
ผู้นั้นด้วย	ผู้นั้นด้วย
๒๑ ...พระกรุณา............	...พระกรุณา..................
แลพระสงฆอนุจรทงง	แลพระสงฆ์อนุจรทั้งหลาย
หลาย แลจกั............	แลจัก............ราษฎรนิกร
ราษฎรนิกร
๒๒. ...มาให้นน้น............	...มาให้นั้น......บุญคุณอัน
(บุณ)คุณอนัประเสีรดิ	ประเสริฐจึงขุนโลกทีปลั่น
จึงขุนโลกทีปลั่นฆ้องไชย	ฆ้องชัยจึงประโคมด้วยแตร...
จึงประโคมด้วยแตร......
๒๓. ...มหรรสพสมโพธิแล...	...มหรสพสมโภชแล......
(พระบาทสํมเดจบรํม)	พระบาทสมเด็จบรมนารถ
นารถบรํมบพิตรพระ	บรมบพิตรพระพุทธเจ้า
พุทธเจ้าอยูหวัมีพระราช	อยู่หัวมีพระราชโองการทั้ง
โองการทงัดำรัสสงงให้มี	ดำรัสสั่งให้มี
๒๔. ...ต่าง ๆ (กทำการ) บูชา	...ต่าง ๆ กระทำการบูชาพระ
พระพุทธ (ไสยาศน)......	พุทธไสยาสน์.........มหา
มหาสุวรรณโชติ น้นน	สุวรรณโชติ นั้นให้ธงแล
ให้ทงแลตีกลอง.........	ตีกลอง......จึงหมู่ตริ
จึงหมูตรี...............
๒๕. อนันิงแลว จึงชกัชลอ	อันหนึ่งแล้ว จึงชักชลอมา
มาจาก........................	จาก......พระพุทธไสยาสน์
พระพุทธไสยาศนอนัมหึ	อันมหึมา^๑๔ก็เคลื่อน
มากเคลิอน
๒๖. ขึน้มาสิ้นมรรคา ๒ เส้น	ขึ้นมาสิ้นมรรคา ๒ เส้น ๒ วา
๒ วา............๔ เส้น ๔ วา	............๔ เส้น ๔ วา ถึง............
เถีง.........พระพุทธเจ้า	............พุทธเจ้าอยู่หัว
๒๗. ....................................	....................................
....................................	....................................
......เสดจ......นน้น......	......เสด็จ.........นั้น......
๒๘. ............ ได้เหน ............	............ ได้เห็น ............
....................................	....................................
...... พระพุทธไสยาศน ......	...... พระพุทธไสยาสน์ ......
๒๙....................................	....................................
....................................	....................................
....................................	....................................
...............เดจพ............	...............เด็จพ............
....................................	....................................
..............................กมาแต	..............................ก็มาแต่
............	............
๓๑. ....................................	....................................
....................................	....................................
..............................ไว้สิ้นวัน	..............................ไว้สิ้นวัน
๓๒. ..............................เหนจ	..............................เหนจ
....................................	....................................
..............................หลาย	..............................หลาย
๓๓. ....................................	....................................
....................................	....................................
....................................	....................................
๓๔. .........กอปรด้วยนัก .........	.........กอปรด้วยนัก ..........
....................................	....................................

๑. เจตรมาส = เดือน ๕ ↩
๒. กาฬปักษ์ = ข้างแรม ↩
๓. เอกมีดิถี = แรม ๑ ค่ำ ↩
๔. พุธวาร = วันพุทธ ↩
๕. ชราบ = ทราบ ↩
๖. อชสังวัจฉร = ปีมะแม ↩
๗. ไพสาขมาส = เดือน ๖ ↩
๘. ศุกลปักษ์ = ข้างขึ้น ↩
๙. อัฐมีดิถี = วันขึ้น ๘ ค่ำ ↩
๑๐. จันทวาร = วันจันทร์ ↩
๑๑. เอนก = มิไช่น้อย ↩
๑๒. ปลง = เอาลง ↩
๑๓. กอปร = ประกอบ ↩
๑๔. หมึมา = ใหญ่, โต ↩

จดหมายเหตุพระราชกิจรายวัน...

คำอ่านศิลาจารึก อักษรและภาษาไทย

แจ้งคำสะกดผิดและข้อผิดพลาด หรือคำแนะนำต่างๆ ได้ ที่นี่ค่ะ

คำอ่านศิลาจารึก อักษรและภาษาไทย

แชร์ชวนกันอ่าน

แจ้งคำสะกดผิดและข้อผิดพลาด หรือคำแนะนำต่างๆ ได้ ที่นี่ค่ะ