เพลงยาว
(คัดจากสมุทสารปีที่ ๓ เล่ม ๑๗
พฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๕๙)
๏ จารึกลักษณ์อักษรสุนทรสาร ถึงมิ่งมิตรสนิธสนมมานมนาน ผู้ร่วมชาติร่วมชานแผ่นดินกัน เพียงบรรเลงเพลงพิณอันไพเราะ สำนานเสนาะน้อมใจที่ใฝ่ฝัน บำเรอจิตให้สนิธสนองกรรณ พอช่วยบรรเทาทรวงที่ง่วงงง เพราะความรักเหลือรักที่หนักจิต สุดจะคิดกลบรักให้เลือนหลง จึงสู้เพียรเขียนคำด้วยจำนง ผจงรื้อเรื่องรักขึ้นรำพรรณ ดวงชีวาตม์ชาติมนุษนี่สุดรัก ถึงคราวผลักยอมพล่าชีวาสัญ มอบสนองของรักหนักสำคัญ คือจอมธรรมิกราชศาสน์ชาติตน เปนยอดรักหนักในคนไทยถ้วน สุดประมวญมานิเทศถึงเหตุผล พ้นรำพรรณสรรพจน์มานิพนธ์ ให้พอในใจตนที่ไตร่ตรอง โอ้สุรีย์ศรีทิวาสง่าโลก อุษาโยกเยี่ยมหล้านภาผยอง กระจ่างแจ้งแสงประเทืองอยู่เรืองรอง ดังแรทองเถือกหล้านภาพราย ที่ชื้นชืดมืดมัวทั่วพิภพ ได้ประสบแสงร้อนก็ผ่อนหาย ผดุงง้วนชวนพิชน์ให้เพริศพราย สบายทั่วแหล่งหล้าสุธาธาร พระเดชาพระมหามกุฎกษัตร์ วีระรัตน์ราชามหาศาล ศรีสยามงามยศภิโยฬาร เล่ห์สุรีย์ศรีวารสว่างวาม ขจัดภัยไกลเข็ญเพ็ญพิพัฒน์ สยามรัฐราบเตียนสิ้นเสี้ยนหนาม ระบือยศทุกประเทศขอบเขตคาม ประชาชีมีความสวัสดี โอ้บุหลันขวัญรัติแอร่มหาว ประดับดาวเด่นฟ้าในราษี จำรูญแสงแพร่งพื้นปัตถพี ย่อมเยือกเย็นเปนที่เจริญใจ พระคุณจอมจักรีวีระราช ขวัญสยามเย็นหยาดเยี่ยงแขไข คือฉัตรแก้วกั้งเกล้าของชาวไทย สำราญใจพึ่งโพธิสมภาร ในทิวาก็ระวีวโรภาส นภากาศก่องประกายอยู่ฉายฉาน พร่างโพยมโสมจรัสรัติกาล ต่างปันวารเวียนปักษ์จักรา อันพระมงกุฎกษัตร์ฉัตรประเทศ พระทรงเดชทรงคุณอุ่นเกษา ผดุงราษฎร์ประสาทสุขทุกเวลา มอบสีมาธธำรงพระองค์เดียว แท้พระองค์ธงชัยเฉลิมชาติ พระปรีชาสามารถชาญเฉลียว ชลอรัฐให้พิพัฒน์ขึ้นถ่ายเดียว ไม่โรยเรียวเรืองรุ่งกรุงอมร โอ้มณีที่มีอยู่ในภพ ไม่เลิศลบสามรัตน์ประภัศร บริสุทธ์พุทธรัตน์อันบวร สว่างเกินทินกรกว่าโกฏิ์กอง กำจัดมารผลาญกิเลศสุดเศษสิ้น หมดมลทินราคธลีไม่มีหมอง พระหัททัยใสสอาดปราศลออง ดังบัวทองที่ประทินกลิ่นกำจาย ประกอบด้วยพระคุณการุญลบ เพียงแห่งห้องมหรรณพกระแสสาย กำจัดสันดานบาปที่หยาบคาย แห่งหญิงชายคลายชั่วที่มัวมล ชี้กุศลหนทางบรรเทาทุกข์ และชี้สุขเกษมศานติ์นิพพานผล เปนที่พึ่งผองสัตว์ในสากล กอบกุศลบาปเว้นเช่นแจกแจง ธรรมรัตน์ชัชวาลย์ปานประทีป ส่องทวีปสัตว์สันดานประสานแสง ของพระองค์ทรงพระภาคหากแสดง กระจ่างแจ้งกังขาไม่ราคี ศราพกพุทธพงศ์สงฆรัตน์ ปฏิบัติตามมุนินทร์ชินสีห์ บรรลุธรรมรำงับดับกะลี ทั้งสี่สัจตรัสแจ้งประจักษ์ญาณ เปนหนึ่งเนื้อนาบุญพูนสวัสดิ์ ของปวงสัตวโลกในสงสาร สุดประเสริฐเลิศรัตโนฬาร สามประการก่องหล้าวรากร โอ้โอ๋ชาติชาติไทยนี่ใช่ทาส เอกราชอิศโรสโมสร เสมอเหมือนเพื่อนศักดิ์อันสุนทร สถาพรเพ็ญยศภิโยยง ศรีประเทศอยู่ในแถบบูรพทิศ จึงมากมิตรมุ่งมอบไมตรีประสงค์ สงวนศักดิ์รักยศให้ยืนยง ดำรงอยู่คู่หล้าอย่ารู้วาย เมื่อชาติสุขเราเปรมเกษมสุข กะลียุคชาติล่มเราจมหาย ต้องรับความเคี่ยวเข็ญผู้เปนนาย อย่าหมายเลยเขาจะปล่อยให้ลอยนวล อันเสือพีก็เพราะพึ่งพงพนัศ อันพงชัฏชิดเชื้อเพราะเสือสงวน แผ่นดินเย็นหญ้าคลุมให้ชุ่มชวน ส่วนหญ้ามิรู้สิ้นเพราะดินดี สามสิ่งชาติศาสน์กษัตร์จักเปนเลิศ สุดประเสริฐรักสงวนให้ควรที่ ขอเชิญมิตรจิตสมานสามัคคี เพียบภักดีดื่มรักอย่าผลักแพลง เมื่อรู้รักจำพิทักษ์ของรักไว้ มิควรให้ปัจนึกฮึกกำแหง มาเหยียบย่ำทำเล่นแต่โดยแรง แสวงรั้วเร่งล้อมระวังพาล ในทางบกเสนาค่อยหนาแน่น พอกันแดนดับศึกที่ฮึกหาญ ยังเปลี่ยวใจในทางชลธาร จึงคิดการเรี่ยรายหมายสร้างเรือ “พระร่วง” หมายถวายองค์พระทรงเดช ป้องประเทศพร้อมไว้ทั้งใต้เหนือ ขอเชิญมิตร์สมัคสมานช่วยจานเจือ เรี่ยรายทรัพย์ออกเพื่อสนองคุณ ให้สมหมายได้เรือ “พระร่วง” อ้าว มาสู่อ่าวแดนไทยหัวใจอุ่น เร็วเถอะไทยไชโยโอ้พ่อคุณ เชิญออกทุนเรี่ยรายอย่าได้ช้า ได้รับสารอ่านแจ้งจงแพร่งข่าว ให้ฉ่าฉาวชักชวนกันถ้วนหน้า อย่าประวิงนิ่งไว้ในอุรา จะเห็นว่าความรักประจักษเอย ฯ ๖๑ คำ ฯ
