๑๓๗ ประกาศห้ามไม่ให้ช่วยคนในบังคับต่างประเทศยุโรปมาเปนทาส

คัดจากหมายรับสั่ง

ณวันอังคาร เดือน ๑๑ ขึ้น ๕ ค่ำ ปีมะเมียสัมฤทธิศก

ด้วยเจ้าพระยารวิวงศ์มหาโกษาธิบดี รับพระบรมราชโองการใส่เกล้าฯ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ สั่งว่า เซอรอเบ็ดซอมเบอกงสุลอังกฤษทำหนังสือมายื่นเจ้าพนักงานกรมท่า ขอให้นำขึ้นกราบบังคมทูลพระกรุณาว่า ขุนนางที่เมืองอังกฤษมีหนังสือเข้ามาว่า กรุงเทพฯ กับกรุงอังกฤษได้ทำหนังสือสัญญาทางพระราชไมตรีแล้ว ลูกค้าคนในบังคับอังกฤษเข้ามาค้าขายมีบุตรภรรยาอยู่ณกรุงเทพฯ มาก คนในบังคับอังกฤษเกิดบุตรที่กรุงเทพฯ หลายคน ในกฎหมายสำหรับบ้านเมืองมีว่า ถ้าบิดาเปนอังกฤษบุตรก็เปนคนในบังคับอังกฤษตามบิดานั้น โปรดเกล้าฯ รับสั่งว่า ธรรมเนียมอังกฤษแลประเทศยุโรปนั้น หาได้ช่วยคนมาเปนข้าทาสใช้สอยเหมือนอย่างที่กรุงเทพฯ ไม่ ตั้งแต่นี้สืบไป ผู้ใดจะช่วยคนเปนทาสใช้สอยก็ให้สืบสวนดูให้แน่นอน อย่าให้ช่วยเอาคนในบังคับอังกฤษแลคนในบังคับชาวต่างประเทศยุโรปมาเปนทาสเปนอันขาดทีเดียว ถ้าจะจ้างเปนลูกจ้างใช้สอยนั้นไม่ห้าม ถ้าผู้ใดช่วยเอาคนในบังคับชาวต่างประเทศยุโรปมาเปนทาส ถ้ากงสุลมีหนังสือมาว่ากล่าวก็จะต้องส่งตัวให้ นายเงินที่ช่วยไว้จะคิดเอาเงินค่าตัวนั้นไม่ได้ ให้มหาดไทย กลาโหม กรมพระสัสดี หมายบอกเจ้าตั้งกรมแล้ว เจ้ายังไม่ได้ตั้งกรมฝ่ายหน้าฝ่ายใน แลลูกขุนณศาลหลวง แลข้าทูลลอองธุลีพระบาทผู้ใหญ่ผู้น้อยฝ่ายทหารพลเรือน ในพระบรมมหาราชวัง พระบวรราชวัง แล้วให้กรมเมืองหมายประกาศอาณาประชาราษฎรให้รู้จงทั่ว ให้ทำตามหมายรับสั่งนี้จงทุกประการ หมายมาณวันอังคารเดือน ๑๑ ขึ้น ๕ ค่ำ ปีมะเมียสัมฤทธิศก.