องก์ที่ ๔

ตอนที่ ๑

สวนหลวงฃ้างพระราชวัง, ในกรุงหัสตินาปุระ.

[ฉากเปนสวนดอกไม้, มีต้นไม้ร่มรื่น, และไม้ดอกปลูกเรียงรายไว้อย่างเรียบร้อย. ด้านหลังมีศาลา, มีเตียงสำหรับนั่งเล่น. ในตอนนี้เปนเวลากลางวัน.]

(เมื่อเปิดม่านมีชาวสวนคน ๑ กวาดใบไม้อยู่. สักครู่ ๑ อราลี, นางค่อม, ถือกระเช้าออกทางซ้าย, และจะไปเก็บดอกไม้ที่ต้น ๑, แต่ชาวสวนยกมือห้ามไว้.)

(ศุภางค์ออกทางหลืบขวา.)

[ฉบงง, ๑๖]

(ชาวสวนเฃ้าโรงทางขวา.)

(ชาวสวนออกทางหลืบขวา.)

(ศุภางค์เดิรจะไปทางขวา ก็พอปริยัมวะทาออกมาทางนั้น.)

(เฃ้าโรงทางหลืบซ้าย.)

[ภุชงคัปปะยาตร์, ๑๒.]

(ท้าวชัยเสนกับมัทนาออกทางหลืบขวา, และพานางตรงขึ้นไปนั่งเตียงบนพลับพลา. ศุภางค์กับปริยัมวะทา และชาวสวนคลานเฃ้าโรงทางหลืบขวา.)

[วสันตดิลก, ๑๔.]

(พระนางจัณฑีออกทางหลืบซ้าย, มีฃ้าหลวงตามหลังตามสมควร. จัณฑียืนดูท้าวชัยเสนกับมัทนาอยู่ครู่ ๑ แล้วจึ่งเฃ้าไปบังคมท้าวชัยเสน.)

[อุปชาติ, ๑๑.]

[สุรางคณา, ๒๘]

(ท้าวชัยเสนจูงมือมัทนาพากันเฃ้าโรงไปทางหลืบขวา. พอสองคนนี้ไปพ้นอราลีก็ออกมาทางหลืบซ้าย.)

[อุเปนทะวิเชียร, ๑๑.]

(พระนางจัณฑี, อราลี, และฃ้าหลวงเฃ้าโรงทางหลืบซ้าย.)

ตอนที่ ๒

ริมรั้งค่ายหลวง, ตำบลกุรุเกษตร์.

[ใช้เปนม่านม้วนทิ้งระหว่างหลืบ, เขียนเปนภาพรั้วค่ายระเนียด.]

(ท้าวชัยเสน, แต่งเครื่องรบ, ออกพร้อมด้วยศุภางค์และนายทหารอีกสองสามคน.)

[อินทะวิเชียร, ๑๑]

(ท้าวชัยเสนและบริวารเฃ้าโรงทั้งหมด.)

ตอนที่ ๓

สวนหลวงฃ้างพระราชวัง, ในกรุงหัสตินาปุระ.

[ฉากเหมือนตอนที่ ๑ แห่งองก์นี้เอง, แต่ในตอนนี้เปนเวลากลางคืน.]

(พระนางจัณฑีนั่งอยู่บนเตียงบนศาลา; อราลีนั่งที่ระเบียงศาลา, และพราหมณ์วิทูรนั่งกับพื้นตรงหน้าศาลา. ที่กลางเวทีมีฟืนจัดสุมไว้พร้อมให้จุดไฟขึ้นได้ง่าย ๆ.)

[สาลินี, ๑๑.]

(เกศินีออกทางหลืบซ้าย, ตรงไปหาอราลี.)

[ฉบงง, ๑๖]

(วิทูรลุกไปจัดการจุดกองไฟ, และนั่งขัดสมาธิ์ประนมมือ, เอาย่ามวางไว้ข้างตัว.)

(จัณฑีกับอราลีเฃ้าโรงไปทางขวา. ฝ่ายวิทูรคงนั่งหลับตาและเล่ามนตร์พึมพำอยู่, และเกศินีนั่งดูพราหมณ์ด้วยอาการเอาใจใส่มาก. อีกครู่ ๑ ท้าวชัยเสนออกทางซ้าย, มีศุภางค์, นันทิวรรธนะ, และบริวารอีก ๓-๔ คนตามมาด้วย. ท้าวชัยเสนเห็นวิทูรนั่งอยู่ก็ชงัก.)

[สุรางคณา, ๒๘.]

(วิทูรกับเกศินีทำเปนตกใจ, กราบท้าวชัยเสนแล้วหมอบตัวสั่น.)

(นันทิวรรธนะค้นในย่ามของพราหมณ์, ได้รูปปั้นด้วยขี้ผึ้งสามรูป.)

[อุปัฏิตา, ๑๑.]

[ฉบงง, ๑๖.]

(มหาดเล็กคน ๑ เฃ้าโรงไปทางขวา. ท้าวชัยเสนขึ้นนั่งบนเตียงบนศาลา.)

[อินทะวิเชียร, ๑๑.]

(มหาดเล็กกลับออกมาทางขวา, และปริยัมวะทามาด้วย.)

[ฉบงง, ๑๖.]

[อินทะวิเชียร, ๑๑]

[สุรางคณา, ๒๘]

(นันทิวรรธนะถวายบังคม, แล้วพาตัวศุภางค์, ปริยัมวะทา, วิทูรและเกศินีเฃ้าโรงไปทางหลืบขวา. ท้าวชัยเสนนั่งตลึงอยู่บนเตียงครู่ ๑, แล้วซบหน้าลงกับหมอนร้องไห้, พระนางจัณฑีออกทางหลืบขวา, ตรงไปกราบท้าวชัยเสน, และสำออย. อราลีแอบมองจากหลืบขวา.)

[อุปชาติ, ๑๑.]

(ท้าวชัยเสนลุกขึ้นกระทืบตีนแล้วเดิรดุ่มเฃ้าโรงทางซ้าย, พร้อมด้วยบริวาร. ฝ่ายพระนางจัณฑีนั่งตลึงอยู่. อราลีก็เชง้อมองอยู่ด้วยความตกใจ.)

(ปิดม่าน)