เรื่องพระอไภยมณี
๑
| ๏ เห่เอยเห่ละห้อย | พราหมณ์น้อยศรีสุวรรณ |
| แรมสำนักตำหนักจันทน์ | พระสุริยันสนธยา |
| ๏ ให้อาดูรภูลเทวศ | ถึงแก้วเกษรา |
| ได้เห็นภักตร์ลักขณา | ยังติดตาทุกนาที |
| ๏ ชมแท่นทองที่รองทรง | ของอนงค์องค์บุตรี |
| หอมหวนยวนยี | อยู่ในที่ไสยา |
| ๏ เผยพระแกลแลกระจ่าง | เห็นเดือนสว่างในเวหา |
| ทรงกลดรจนา | เหมือนนวลหน้าพระน้องนวล |
| ๏ อนาถหนาวเศร้าสร้อย | ให้ละห้อยโหยหวน |
| นึกเห็นเมื่อเล่นสวน | เลิศล้วนลักขณา |
| ๏ เนตรขนงวงวิลาศ | พิศเพียงบาดไนยนา |
| พระกรรณแก้วแววตา | ดังกลีบผกาโกมล |
| ๏ สองกรก็อ่อนชด | ดังงอนรถพระสุริยน |
| ปรางประพระสุคนธ์ | พิศเพียงผลลูกจันทน์ |
| ๏ ทรวดทรงพระองค์อ่อน | ดังอัปสรสาวสวรรค์ |
| โกมุทบุษบัน | ไม่เทียมถันประทุมา |
| ๏ โอษฐสอาดดังชาดจิ้ม | เมื่อยามยิ้มดังเลขา |
| เมื่อเนตรน้องมาต้องตา | ดังสายฟ้ามาฟาดทรวง |
| ๏ แสนรักสลักอก | ยิ่งกว่ายกภูเขาหลวง |
| จะใคร่อุ้มพุ่มพวง | มาแนบทรวงไสยา |
| ๏ ผิวเหลืองระเรืองรอง | เหมือนเนื้อทองธรรมดา |
| แม้นสมรักจะลักพา | ลงเภตรากางใบ |
| ๏ ดูเนื้อน่วมอยู่นุ่มนิ่ม | จะชมชิมให้อิ่มใจ |
| แม้นลมดีจะคลี่ใบ | แล่นไปในนที |
| ๏ จะปลอบประโลมโฉมฉาย | ขึ้นนั่งบนท้ายบาหลี |
| แย้มสรวลยวนยี | จะชวนชี้ให้ชมปลา |
| ๏ มีต่างต่างกลางทเล | ทั้งจรเข้เหรา |
| ฝูงกระโห้ทั้งโลมา | เคลื่อนคลาอยู่ตามกัน |
| ๏ กุ้งกั้งแลมังกร | สลับสลอนหลายพรรณ |
| นาคราชผาดผัน | ปลาอำพันตะเพียนทอง |
| ๏ วาฬใหญ่ขึ้นไล่คู่ | ผุดฟูพ่นฟอง |
| เงือกงูดูคะนอง | ลอยล่องชโลธร |
| ๏ กริวกราวก็เต้าตาม | ฉนากฉลามสลับสลอน |
| คลาเคล้าสำเภาจร | ในสาครรายเรียง |
| ๏ เกาะใหญ่ไม้ชอุ่ม | เป็นพุ่มพุ่มเคียงเคียง |
| เหมือนจอกน้อยลอยเรียง | พิศเพียงจะเพลินใจ |
| ๏ นิ่งนึกจนดึกดื่น | ถอนสอื้นอาไลย |
| เคลิ้มระงับหลับไป | อยู่ในห้องไสยา เอย ๚ |
๒
| ๏ เห่เอยเห่กล่าว | ถึงพระดาวบศนี |
| องค์สุวรรณมาลี | บวชด้วยมีศรัทธา |
| ๏ กับสินสมุทสุดสวาดิ | อรุณราชนัดดา |
| อยู่เขารุ้งปลายทุ่งนา | ออกนั่งหน้ากุฎี |
| ๏ แบ่งส่วนกุศลผลบุญ | ให้องค์อรุณรัศมี |
| สาวสุรางค์นางชี | แต่ล้วนมีศรัทธา |
| ๏ ตัดรักชักประคำ | พึมพำภาวนา |
| เงียบสงัดวัดวา | พระสุริยาเย็นรอนรอน |
| ๏ ชนีน้อยห้อยโหย | วิเวกโหวยวิงวอน |
| จิ้งจอกออกหอน | นกนอนรังเรียง |
| ๏ เริงร้องซ้องแซ่ | คลอแคลกรีดเสียง |
| น่าดูเปนคู่เคียง | แอ่นเอี้ยงแอบอิง |
| ๏ แม่นกกกกอด | ลูกพลอดวอนวิง |
| แจ้วแจ้วแก้วกะลิง | จับที่กิ่งไทรทอง |
| ๏ นั่งชมโสมนัศ | กับหน่อกษัตรทั้งสอง |
| พลบค่ำย่ำฆ้อง | เดือนส่องสว่างตา |
| ๏ หอมดอกไม้ใกล้กุฏิ | สาวหยุดมลิลา |
| ยิหุบบุบผา | แย้มผกากลิ่นขจร |
| ๏ เย็นยะเยียบเงียบสงัด | พระพายพัดมาอ่อนอ่อน |
| หึ่งหึ่งผึ้งภมร | เชยเกสรสุมาลี |
| ๏ หอมอังกาบกุหลาบเทศ | การะเกดริมกุฎี |
| ให้ซาบทรวงหลวงชี | ด้วยมลีหลายพรรณ |
| ๏ ลมโชยโรยริน | หอมลูกอินกลิ่นจันทน์ |
| รศคนธ์ปนกัน | เหมือนกลิ่นกลั่นตระหลบลม |
| ๏ นิ่งระงับหลับตา | อุส่าห์รักษาอารมณ์ |
| ถึงหอมระรื่นไม่ชื่นชม | ตามเพศพรหมจรรย์เอย ๚ |
๓
| ๏ เห่เอยพระราชบุตร | สินสมุทมุนี |
| กับอรุณรัศมี | นั่งอยู่ที่น่าชาลา |
| ๏ แย้มสรวลชวนกัน | นั่งฉันน้ำชา |
| พูดเล่นเจรจา | กับน้องยานารี |
| ๏ แขไขไตรตรัด | เรืองจรัสรัศมี |
| ร่อนเร่ในเมฆี | มาตรงที่แกลทอง |
| ๏ ถ้าเช่นนี้พี่เหาะได้ | จะเหาะไปประคอง |
| ค่อยสอดกรช้อนตระกอง | มาไว้ในห้องไสยา |
| ๏ เย็นชื่นดื่นดึก | ลืมรำฦกภาวนา |
| ชวนพระน้องร้องสักรวา | จนหลงว่าขึ้นดังดัง |
| ๏ โอ้ว่าเจ้าการะเกด | ขี่ม้าเทศจะไปท้ายวัง |
| น้องห้ามไว้ก็ไม่ฟัง | จะแทงฝรั่งลังกา |
| ๏ รู้สึกตัวกลัวกรรม | ชักประคำภาวนา |
| เดือนส่องต้องศิลา | ดังจินดาดวงดาว |
| ๏ ด้วยเขารุ้งรุ่งเรือง | บ้างเขียวเหลืองแวววาว |
| แวมสว่างพร่างพราว | อร่ามราวเพ็ชรพลอย |
| ๏ พร่างพร่างน้ำค้างเหยาะ | เผาะเผาะผอยผอย |
| ดาวก็เคลื่อนเดือนก็คล้อย | จะเลื่อนลอยลับตา |
| ๏ เย็นยะเยียบเงียบสงัด | พระพายพัดรำเพยพา |
| พระเพลินจิตรไม่นิทรา | แต่น้องยานั้นหลับไป |
| ๏ เดือนส่องผ่องเพียง | จะแข่งเคียงแขไข |
| หลับสนิทจะพิศไหน | งามวิไลยลักขณา |
| ๏ นวลหน้าเหมือนการะเกด | ดังดวงเนตรของเชษฐา |
| ถึงนางสวรรค์ชั้นฟ้า | ก็ไม่โสภาเทียมนวล |
| ๏ ชายใดแม้นได้นุช | จะรักสุดแสนสงวน |
| ยิ้มเยื้อนเหมือนจะชวน | ให้รัญจวนใจชาย |
| ๏ พิศเพ่งเล็งดูเดือน | ลม้ายเหมือนกับเดือนหงาย |
| ฟ้าขาวดาวประกาย | พฤกษพรายโพยมมาล |
| ๏ เสียงดุเหว่าเร่าร้อง | เสนาะก้องกังวาล |
| ไก่กระชั้นขันขาน | วิเวกหวานวังเวง |
| ๏ เหมหงษ์บุหรงร้อง | ดังพาทย์ฆ้องประโคมเพลง |
| กลระฆังก็ดังเอง | เสียงเหง่งเหง่งวังเวงใจ |
| ๏ ลมว่าวหนาวชื้น | หอมระรื่นหฤไทย |
| งีบระงับหลับใหล | ในที่ไสยา เอย ๚ |
๔
| ๏ เห่เอยหน่อกษัตร | นางอรุณรัศมี |
| บวชเล่นเล่นก็เป็นชี | กับฤๅษีพี่ยา |
| ๏ แอบชอ้อนนอนเพลา | ว่าพระเจ้าป้าจ๋า |
| พรหมจรรย์จรัญยา | เขาแปลว่าอันใด |
| ๏ พระเจ้าลุงพรุ่งนี้ | จะมานีมนต์ไป |
| หลวงป้าไม่ว่าไร | ฤๅจะไปตามคำ |
| ๏ ถามเท่าไรก็ไม่ตรัส | สมาบัติบริกรรม |
| กลัวป้าอุส่าห์ทำ | ชักประคำภาวนา |
| ๏ ลืมมนต์เสียหมดสิ้น | ด้วยหอมกลิ่นบุบผา |
| รศคนธ์มณฑา | มลิลาลมโชย |
| ๏ รื่นรื่นชื่นแช่ม | กลิ่นนางแย้มยมโดย |
| ให้หวิวหวิวหิวโหย | ร่วงโรยกำลัง |
| ๏ ประหลาดเหลือเมื่อไร | จะได้เข้าไปในวัง |
| เสียงหริ่งหริ่งที่กิ่งรัง | ฟังฟังยิ่งวังเวง |
| ๏ จักรจั่นสนั่นเสนาะ | ดังบัณเฑาะว์ดีดเพลง |
| กระดึงดังหงั่งเหง่ง | ให้วังเวงวิญญา |
| ๏ ครั้นเย็นย่ำน้ำค้าง | พร้อยพร่างพฤกษา |
| ลมเชยรำเพยพา | ชื่นวิญญาเย็น เอย ๚ |
๕
| ๏ เห่เอยเห่กล่าว | ถึงลูกสาวเจ้าลังกา |
| โฉมลเวงวัณฬา | ทรงอาชามากลางไพร |
| ๏ เลี้ยวหลงวงเดิน | พนมเนินพนาไลย |
| แลเหลียวเปลี่ยวใจ | วิเวกในดงดาล |
| ๏ เห็นแต่สัตว์จัตุบาท | มฤคราชแรดฟาน |
| เสือสิงห์วิ่งทยาน | เสียงสท้านสเทือนดัง |
| ๏ นางหลีกลัดดัดเดิน | แนวเนินพนมวัง |
| ให้หิวโหยโรยกำลัง | จนม้าที่นั่งก็อ่อนแรง |
| ๏ แลดูพระสุริฉาย | ก็เบี่ยงบ่ายชายแสง |
| สุดสังเกตเขตรแขวง | ไม่รู้แห่งหนทาง |
| ๏ แลขวาเป็นป่าชัฏ | ข้างซ้ายขัดภูเขาขวาง |
| ล้วนป่าสูงยูงยาง | ไปตามหว่างศีขรินทร์ |
| ๏ เป็นโกรกกรวยห้วยธาร | หุบลหานเหวหิน |
| ฝูงปักษาเที่ยวหากิน | บ้างโผบินร่อนเรียง |
| ๏ แจ้วแจ้วแก้วพลอด | ฉอดฉอดฉ่ำเสียง |
| กระลุมภูเปนคู่เคียง | เค้าโมงเมียงมองแล |
| ๏ ฝูงอิลุ้มคุ่มขาบ | กระจิบกระจาบจอแจ |
| นกออกเอี้ยงเคียงคับแค | เสียงซ้อแซ้สนั่นไพร |
| ๏ โพรโดกนั้นโอกเสียง | เสนาะสำเนียงนกตะไน |
| กินปลีเปล้าเขาไฟ | จับกิ่งไม้มองเมียง |
| ๏ ไก่ฟ้าพระยาลอ | ขันจ้อแจ้วเสียง |
| นกอุลอคลอเคียง | กะเรียนเรียงรังนาน |
| ๏ ฝูงยางกรอกดอกบัว | กระเตนกระตั้วหัวขวาน |
| เบญจวรรณขันขาน | บ้างบินผ่านโผจร |
| ๏ คุลาโห่โกกิล | นกขมิ้นเหลืองอ่อน |
| เรียงจับสลับสลอน | นางนวลนอนแนบนาง |
| ๏ บ้างเวียนวิ่งบนกิ่งไม้ | บ้างซุกไซ้ปีกหาง |
| ชมเพลินเดินพลาง | วิเวกวางเวงใจ |
| ๏ บาระบูนขุนแผน | ตระเวนกระแวนระวังไพร |
| ตัวเขียวเหยี่ยวตะไกร | ไล่ลูกไก่เวียนวง |
| ๏ ที่เงื้อมเงาเขาสูง | แต่ล้วนฝูงเหมหงษ์ |
| ปีกเจ้าอ่อนร่อนลง | ประสานส่งสำเนียง |
| ๏ นกยูงเป็นฝูงฟ้อน | เหมือนลครรำเรียง |
| กรีดกรายชม้ายเมียง | ประสานเสียงสนั่นดัง |
| ๏ สาลิกาสุวาที | นกโนรีเรียงรัง |
| เหมือนนกเลี้ยงในเวียงวัง | พระเนตรหลั่งหล่อชล |
| ๏ โอ้อกระหกระเหิน | เคราะห์พเอินอับจน |
| ม้าเลี้ยวหลงวงวน | ไม่เห็นหนทางไป |
| ๏ ป่าระหงดงดึก | สพรั่งพฤกษาไสว |
| หอมระรื่นชื่นฤไทย | ดอกไม้ไพรพนม |
| ๏ แก้วกุหลาบอังกาบแกม | นางเด็ดแซมมวยผม |
| สร้อยฟ้าดูน่าชม | ทั้งสุกรมยมโดย |
| ๏ บ้างบานตูมเป็นพุ่มพวง | บ้างหล่นร่วงกลีบโรย |
| ทั้งพระพายชายโชย | เกสรโปรยปรายมา |
| ๏ ทั้งรวยรินอินจันทน์ | กะลำพันกฤษณา |
| เพลินพระไทยไคลคลา | จนสุริยาเย็นรอนรอน |
| ๏ ครั้นถึงธารสอ้านสอาด | เขาอังกาศศิงขร |
| จิ้งจอกออกเห่าหอน | ในดงดอนดูมืดมัว |
| ๏ เสียงชนีวิเวกโหวย | ละห้อยโหยหาผัว |
| วังเวงน่าเกรงกลัว | แลเห็นตัวอยู่ไรไร |
| ๏ เห็นที่แท่นแผ่นผา | ที่ไสยาอาไศรย |
| ลงจากม้าคลาไคล | เข้านั่งใต้ไทรทอง |
| ๏ ด้วยล้าเลื่อยเหนื่อยนัก | พระวรภักตร์หม่นหมอง |
| แล้วทรงเปลื้องสไบกรอง | นางปูรองกายา |
| ๏ ค่อยเอนองค์ลงบนอาศน์ | พระเศียรพาดแผ่นผา |
| ให้หิวโหยโรยรา | นิ่งนิทราตรอมใจ |
| ๏ เสียงจังหรีดกรีดกริ่ง | หริ่งหริ่งเรไร |
| เคลิ้มระงับหลับไป | ใต้ต้นไทรทอง เอย ๚ |
๖
| ๏ เห่เอยเห่บท | เดินรถในราตรี |
| พระอไภยมณี | นั่งที่ท้ายรถทรง |
| ๏ บุษบกกระจกกระจ่าง | เห็นรางรางรูปทรง |
| คลุมประธมห่มองค์ | เห็นแต่วงภักตรา |
| ๏ แม่ยอดหญิงพริ้งเพริศ | วิลาศเลิศลักขณา |
| จะสกิดก็ติดฝา | สุดปัญญาสุดอาไลย |
| ๏ ยืนยิ้มอยู่ริมรถ | รื้อระทดหฤไทย |
| ฤๅระงับหลับใหล | ทำกระไรจะรู้ความ |
| ๏ นิ่งนึกเห็นดึกนัก | เวลาก็สักสองยาม |
| คิดจะใคร่ไถ่ถาม | ให้ขามขามในวิญญา |
| ๏ ยามประชวรกวนจิตร | จะเคืองคิดโกรธา |
| จึงถอยหลังรั้งรา | เลียบไปหน้ารถไชย |
| ๏ พระถามธิดาสุลาลี | พระชนนีเป็นไฉน |
| เขาบอกว่าหลับก็กลับไป | ขึ้นยืนอยู่ใกล้แกลทอง |
| ๏ ผลักผลักสลักติด | ก็คิดคิดเขม้นมอง |
| เสียงจังหรีดกระกรีดร้อง | นึกว่าน้องจำนรรจา |
| ๏ เกาะเกาะพระเคาะแกล | เป็นไรณแม่วัณฬา |
| พี่มาแล้วนะแก้วตา | จะรับรักษาทรามไวย |
| ๏ เย็นยะเยียบเงียบสำเนียง | ได้ยินแต่เสียงเรไร |
| เสนหาอาไลย | มิได้ใกล้เคียงองค์ |
| ๏ กลับมานั่งบังกาย | อยู่ที่ท้ายรถทรง |
| พร่างพร่างกลางดง | ต้นรงร่มครึ้ม |
| ๏ พอเดือนเที่ยงเสียงผึ้ง | หึ่งหึ่งครหึม |
| ทุกเงื้อมเขาเหงางึม | ให้เศร้าซึมโศกา |
| ๏ พี่อุส่าห์มาด้วย | ก็มิได้ช่วยรักษา |
| ฤๅน้องแก้วแววตา | สวรรคาไลยไป |
| ๏ ไม่ขออยู่จะสู้ม้วย | จะตายด้วยแม่ดวงใจ |
| กอดพระกรถอนฤไทย | วิเวกในดงดอน |
| ๏ เย็นยะเยียบเงียบสงัด | พระพายพัดมาอ่อนอ่อน |
| รวยรินกลิ่นขจร | หอมเกสรสุมาลี |
| ๏ ลั่นทมนมสวรรค์ | ทั้งอินจันทน์จำปี |
| สร้อยฟ้าสารภี | มลุลีหลายพรรณ |
| ๏ ทั้งยมโดยโรยริน | ระรื่นกลิ่นมลิวัน |
| เหมือนกลิ่นเนื้อเจือจันทน์ | สอื้นอั้นอาไลย |
| ๏ ไฉนดีเจ้าพี่เอ๋ย | จะได้เชยให้ชื่นใจ |
| อุส่าห์ตามทรามไวย | มาจนใกล้กัลยา |
| ๏ เพราะฝาติดอยู่นิดเดียว | ให้เสียวเสียวเสนหา |
| เขม้นมองที่ช่องฝา | จะใคร่เห็นหน้าพระน้อง เอย ๚ |
๗
| ๏ เห่เอยเห่เพลง | โฉมลเวงวัณฬา |
| ทำหลับใหลไสยา | จนล่วงมากลางดง |
| ๏ แลเห็นองค์พระอไภย | เที่ยวเลียบไต่รถทรง |
| ทำความเพียรเวียนวง | คิดก็สงสารเธอ |
| ๏ ช่างซื่อสุดบุรุษใด | ไม่มีใครจะเสมอ |
| ช่างง่วงเหงาเฝ้าลเมอ | ช่างไม่เก้อแก่ใจ |
| ๏ เห็นประจักษ์ว่ารักจริง | สู้ทอดทิ้งทัพไชย |
| มิตอบถ้อยจะน้อยใจ | ครั้นพูดไปจะเป็นทาง |
| ๏ ทั้งรักแค้นแสนเสียดาย | สอื้นอายอางขนาง |
| ทำประชวรครวญคราง | จึงถามนางลาลีวัน |
| ๏ ถึงไหนแล้วณแก้วตา | แม่หลับมาแต่สายัณห์ |
| เข้าป่าสาลวัน | จักรจั่นจับใจ |
| ๏ เจ้าแม่เอ๋ยเคยนั่ง | จะลุกยังไม่ไหว |
| ให้กลุ้มกลัดในหไทย | เจ็บไข้ก็ไม่เคย |
| ๏ ลมว่าวก็เฝ้าพัด | หนาวสาหัสแล้วลูกเอ๋ย |
| กลางไพรใครเลย | จะให้เขนยหนุนนอน |
| ๏ ทั้งน้ำค้างก็ช่างสาด | ใจจะขาดลงรอนรอน |
| ถึงสุวรรณบรรจ์ฐรณ์ | จะได้นอนให้อุ่นทรวง |
| ๏ ชะกระไรพระจันทร์ | ช่างดัดดั้นไปลับดวง |
| ฤๅลับเงาภูเขาหลวง | ไม่โชติช่วงชัชวาลย์ |
| ๏ แลก็ไม่เห็นหน | ช่างมืดมนอนธการ |
| ดอกไม้ก็ไม่เบิกบาน | จะได้สำราญฤไทย |
| ๏ เจ้าประดิษฐคิดขับ | ให้เพราะจับจิตรใจ |
| จะได้ระงับหลับใหล | ให้ส่างในทรวง เอย ๚ |
๘
| ๏ เห่เอยธิดา | โฉมสุลาลีวัน |
| รับสั่งบังคมคัล | ขึ้นนั่งบนชั้นเกรินทอง |
| ๏ แกล้งประดิษฐ์คิดคำ | ขับลำนำทำนอง |
| โอ้ยามค่ำย่ำฆ้อง | ให้มัวหมองในวิญญา |
| ๏ จะแลชมพนมพนัศ | ไม่ถนัดไนยนา |
| ช่างมืดมิดทุกทิศา | มืดทั้งฟ้าดินดง |
| ๏ โอ้ว่าพระศศิธร | ช่างลอยร่อนรถทรง |
| แจ่มกระจ่างสว่างวง | ส่องที่ตรงแกลทอง |
| ๏ เห็นภักตราหล้าโลกย์ | จะส่างโศกเศร้าหมอง |
| โหยหวนนวลลออง | มณฑาทองที่ต้องใจ |
| ๏ ภุมรินบินค้อยค้อย | มาเชยสร้อยสุมาไลย |
| มืดมนก็จนใจ | เที่ยวเลียบไต่ตอมดวง |
| ๏ โอ้เอนดูแมงภู่น้อย | ให้เศร้าสร้อยโศกทรวง |
| ด้วยกลีบหุ้มพุ่มพวง | ไม่โรยร่วงรสสุคนธ์ |
| ๏ ขอเทวัญในชั้นฟ้า | ทั้งเทวดาเดินหน |
| ช่วยโปรยปรายสายฝน | ให้อุบลแบ่งบาน |
| ๏ ลมโชยระโรยกลิ่น | หอมกระถินพิมาน |
| มณฑาผกากาญจน์ | มาซาบซ่านทรวงเย็น |
| ๏ หอมประดู่อยู่ใกล้ใกล้ | แลก็ไม่ใคร่เห็น |
| น้ำค้างพร่างสาดกระเซ็น | ยะเยือกเย็นพยอมไพร |
| ๏ หนาวลมจะห่มผ้า | หนาวน้ำฟ้าจะผิงไฟ |
| หนาวทรวงณดวงใจ | เศร้าฤไทยระทวยทรง |
| ๏ ถึงเสื้อสวมนวมหุ้ม | ก็ไม่เหมือนอุ้มแอบองค์ |
| หอมดอกไม้ที่ในดง | ไม่เหมือนทรงสุคนธา |
| ๏ แป้งสดรศรื่น | ไม่หอมชื่นในนาสา |
| เห็นอื่นอื่นไม่ชื่นตา | เหมือนได้เห็นหน้าพระน้อง เอย ๚ |
๘
| ๏ เห่เอยจะกล่าว[๑] | ถึงเรื่องราวพระอไภย |
| ต้องเสน่ห์เล่ห์อาไลย | หลงใหลรักวัณฬา |
| ๏ พระแปลงปลอมถ่อมยศ | มาในรถโมรา |
| เงียบเหงาเศร้าวิญญา | เมื่อในราตรีกาล |
| ๏ จนดึกดื่นเดือนดวง | โชติช่วงชัชวาลย์ |
| พระพายรำเพยเผยพาน | น้ำค้างก็ซ่านโทรมกระเซ็น |
| ๏ แสนสงสารพระอไภย | ให้หนาวในทรวงเย็น |
| สอดสังเกตเนตรเขม้น | แลเห็นอยู่รางราง |
| ๏ รู้ว่าลเวงวัณฬา | อยู่ในรถฝากระจกกระจ่าง |
| แต่ลูกหลอกบอกพราง | ว่าพระนางเธอประชวร |
| ๏ พระอไภยมณีเธอขี้ขลาด | ไม่เอื้อมอาจลามลวน |
| ได้ยินเสียงนางครางครวญ | คิดว่าประชวรจริงจริง |
| ๏ สอื้นอั้นตันอุรา | สงสารกัญญายอดหญิง |
| เห็นงามงอนลงนอนนิ่ง | ท้าวเธอก็ยิ่งทุกข์ประเทือง |
| ๏ ลำลำจะใคร่ถามประชวร | เกรงไม่ควรกลัวนางจะเคือง |
| กลัวคนจะรู้เข้าหูเหือง | จะเสียเรื่องรักเรา |
| ๏ เธอสู้นั่งมิไม่ปริปาก | เพราะหวังจะฝากไมตรีเขา |
| สู้นั่งจ๋อยจิ๋มหงิมเหงา | เหมือนหนึ่งโศกเสร้าสักแสนปี |
| ๏ ฝ่ายโฉมลเวงวัณฬาเลิศ | วิเศษประเสริฐสวยศรี |
| นางนิ่งนอนอาวรณ์ทวี | อยู่บนที่รถทอง |
| ๏ เห็นพระอไภยวิไลยลักษณ์ | ประเสริฐศักดิเธอเศร้าหมอง |
| เพราะหมายเปนหนึ่งจะพึ่งน้อง | ท้าวเธอจึงต้องแปลงตัว |
| ๏ สู้ต่ำเตี้ยเสียพระเดช | นึกแสนสมเพชรักผัว |
| เพราะรักน้องจึงหมองมัว | ทูลเอยทูลหัวของเมีย |
| ๏ สู้ตัดญาติขาดมิตร | มาเข้ารีตฝรั่งเสีย |
| สู้ต่ำต้อยละห้อยละเหี่ย | อะลิ้มอะเหลี่ยเหลืออาไลย |
| ๏ ทั้งรูปก็ดีเป่าปี่ก็เพราะ | ลมุนเหมาะจับใจ |
| ทั้งโลกหล้าไม่หาได้ | เหมือนพระอไภยภูมินทร์ |
| ๏ จะเกี้ยวจะพานก็หวานสนิท | ดังอำมฤตย์วาริน |
| ครองสัตย์ซื่อถือศิล | ควรเปนปิ่นนครา |
| ๏ พระสังฆราชบาดหลวง | ช่างไปล่อลวงเอาเธอมา |
| จะให้ฟันฟาดพิฆาฏฆ่า | น้องเวทนาเหลือใจ |
| ๏ เออเมื่อเธอรักน้องหนักหนา | จะให้คิดฆ่าเสียกลใด |
| เธอมิตรจิตรน้องก็มิตรใจ | ฆ่าไม่ได้แล้วนา |
| ๏ สงสารเอยสงสารนัก | พระยอดรักของน้องนี่หนา |
| เคยศุขไสยาศน์บนอาศน์ไสยา | ยี่ภู่ผ้าอันโอฬาร |
| ๏ แม้นน้องไม่คิดขวยเขิน | จะเชื้อเชิญด้วยคำหวาน |
| ประธมที่นอนวอนวาน | จะอยู่งานให้ประธม |
| ๏ เออทำไมไม่มาเล่า | ช่างนั่งนิ่งเหงาง่วงงม |
| จนเข้ามาชิดยังไม่คิดจะชม | น่าน้อยอารมณ์เสียนี่กระไร |
| ๏ โอ้โอ๋พระพี่ช่างขี้ขลาด | ขยั้นขยาดผู้หญิงได้ |
| นางคำนึงตลึงตะไล | ด้วยพิศมัยพระภูธร |
| ๏ ฝ่ายพระอไภยใจจะขาด | เพราะแสนสวาดิหวังสมร |
| ถอนหทัยให้สท้อน | ทุรนร้อนเสียจริงจริง |
| ๏ จึงออกอุบายภิปรายเปรย | ตรัสเฉลยแก่ลูกหญิง |
| แกล้งทำสำออยอ้อยอิ่ง | ว่าหนาวจริงจริงสุลาลี |
| ๏ พ่อต้องลมว่าวหนาวนัก | ช่วยถอดสลักให้สักที |
| นึกว่าช่วยชีวี | บิดานี้เถิดบังอร ๚ |
๙
| ๏ เห่เอยบุตรฝรั่ง | เมื่อได้ฟังท้าวเธอวอน |
| จึงถอนสลักชักกลอน | ค่อยกระซิบสอนแต่เบาเบา |
| ๏ มาตุรงค์ยังทรงประชวร | อย่าเข้าไปกวนสกิดเกา |
| เธอว่าถึงถูกก็เพลาเพลา | จริงจริงนะเจ้าจงคอยดู |
| ๏ ว่าพลางทางเข้าชิด | เพ่งพินิจอยู่เปนครู่ |
| จึงเล้าโลมโฉมตรู | หวังจะใคร่รู้โรคประชวร |
| ๏ แม่เปนไฉนอย่างไรบ้าง | จึงได้เฝ้าครางคร่ำครวญ |
| เปนโรคจรประจวบจวน | ฤๅเคยประชวรประจำกาย |
| ๏ ตัวพี่เปนหมอจะขอนวด | ให้เจ็บปวดนั้นเคลื่อนคลาย |
| เคยเรียนรู้เส้นถึงเปนตาย | จะนวดถวายสักวันเอย ๚ |
