ปฐมรัชช
ฉะบัง
| ๑๖๏ ดำเนิรโดยนัยดำนาน | ราชปวัตติการณ์ |
| บรมกระษัตริย์ทรงศรี | |
| ๏ มไหศูริยศักดิจักรี | ปฐมวงศ์องค์วี |
| รขัตติยรัชย์เรืองนาม | |
| ๏ ครองรัตนโกสินทรสยาม | กรุงสงบสบงาม |
| ด้วยราชอำนาจนำเถลิง | |
| ๏ พระองค์ทรงเดชดำเกิง | ก่นภัยเพียงเพลิง |
| ผลาญลวกพลวกลามปรามศูนย์ | |
| ๏ มีอัตถประวัตน์เป็นมูล | มานณตระกูล |
| สูงศักดิ์พิสัยไพศาลย์ | |
| ๏ สืบยั้งตั้งมั่นมานาน | นิวาสนฐาน |
| ที่เหนือป้อมเพ็ชร์พระบุรี | |
| ๏ ในกรุงเทพทวาราวดี | อยุธยาศรี |
| พิสุทธสมภพสบสรรพ์ | |
| ๏ เดือนสี่ปีมะโรงแรมวัน | ห้าค่ำสำคัญ |
| คือพุธพุทธศาสน์พรรษา | |
| ๏ สองพันสามร้อยเศษตรา | เจ็ดสิบเก้าครา |
| คราวรัชชสมัยในกาล | |
| ๏ กรุงศรีอยุธยานราบาล | บรมโกศขนาน |
| พระนามกรพรไข | |
| ๏ ปฐมวงศ์ทรงพระเจริญวัย | ถวายตัวต่อไท |
| เป็นมหาดเล็กราชโอรส | |
| ๏ เจ้าฟ้าอุทุมพรเพ็ญยศ | กรมขุนปรากฏ |
| คือพรพินิตเนื่องถึง | |
| ๏ ยี่สิบเอ็ดอายุคะนึง | ในพรหมจรรย์จึง |
| เสด็จโดยพุทธจรรยา | |
| ๏ ผนวชในพระศาสนา | อยู่ณพระอา |
| วาสมหาทะลายหมายนาม | |
| ๏ ถ้วนถึงหนึ่งฝนพ้นคราม | เป็นภิกษุตาม |
| ลำดับกลับรับราชการ | |
| ๏ เป็นมหาดเล็กหลวงล่วงวาร | รัชชนฤบาล |
| ทายาทนฤนาถเนื่องสมัย | |
| ๏ สืบสันตติวงศ์องค์ดนัย | นามาภิไธย |
| พระบรมราชาธิบดี | |
| ๏ อายุยี่สิบห้าปี | รับราชการีย์ |
| สฤษฏิ์ตำแหน่งฐาปนา | |
| ๏ เป็นหลวงยกกระบัตรเมืองรา | ชบุรีเรื่อยมา |
| ตลอดสมัยภูมินทร์ | |
| ๏ พระที่นั่งสุริยามรินทร์ | พระเจ้าแผ่นดิน |
| ดาลกรรมลำเค็ญเป็นมา | |
| ๏ เสียซึ่งกรุงศรีอยุธยา | แก่ราชปัจจา |
| มิตรม่านผลาญเมืองเคืองเข็ญ | |
| ๏ พระเจ้าตากสินทรงเป็น | วีรชนพลเพ็ญ |
| สมรรถภาพปราบปรุง | |
| ๏ กู้หล้าจลาจลพ้นผดุง | รัฏฐการผ่านกรุง |
| ธนบุรีที่ตั้งวังสถาน | |
| ๏ ปฐมวงศ์ทรงรับราชการ | เมื่อพระชนมาน |
| หมายสามสิบสองสืบปี | |
| ๏ ปิ่นเผ้าเจ้ากรุงธนบุรี | สฤษฏิ์ยศยิ่งมี |
| ตำแหน่งราชกิจสิทธิสม | |
| ๏ เป็นพระราชวรินทร์นิยม | ยั้งเนาเจ้ากรม |
| ตำรวจนอกขวาฐานันดร์ |
วสันตติลกฉันท์
| ๑๔๏ เมื่อรัฏฐ์มิราบนครรา | ชสิมาณเขตต์ขัณฑ์ |
| ถือเอกราชยจะประชัน | ชยทิฏฐิผิดผวน |
| ๏ โดยอาชญานิยมอิส | สรสิทธิ์สมควร |
| ไท้ธนบุรีทะนุประมวล | พลมอบปฐมวงศ์ |
| ๏ ยาตรทัพกระทั่งประทะกระทบ | อริหลบสงบลง |
| ความชอบประกอบกฤติสง | เคราะหศักดิ์เถกิงไกร |
| ๏ ตำรวจเฉวียงณธุระวัง | ยศรังสฤษฏิ์ใน |
| สมญาพระยาระบุอภัย | รณฤทธิจางวาง |
| ๏ ชนมายุคราจตุรดึง | ษมะจึ่งประจวบปาง |
| ภาคเหนือณฝ่ายริปูพระฝาง | ทุรชาติอลัชชี |
| ๏ ก่อกรรมกระลัมพรประลาต | และขยาดพระบารมี |
| พาสารเศวตกิริณี | ลุสวางคเมืองนาม |
| ๏ ทรงจัดขนัดคณพหล | จรดลระดมตาม |
| นำพังเศวตพระคชงาม | และนิวัตติ์ถวายไท |
| ๏ ได้รับพระราชกรุณยัง | ยศยั้งภิโยใน |
| ที่เจ้าพระยานิยมไกร | กฤดิศักดิสูงฐาน |
| ๏ เทอดราชทินนยมราช | ทะนุอาชญางาน |
| เสนาบดีนครบาล | ระบุกรมประกอบเกียรติ์ |
สุรางคณางค์
| ๒๘๏ ถัดถึงหนึ่งปี | |
| พระผู้ภูมี | บุรีธนเสถียร |
| ปรารพภ์สงคราม | ปราบปรามภัยเบียฬ |
| ให้ถึงซึ่งเกษียณ | ณเบื้องเมืองเขมร |
| ๏ เจ้าพระยาจักรี | |
| แขกขานมานมี | ตำแหน่งแจ้งเจน |
| อยุธยาประจักษ์ | หลวงศักดิ์นายเวร |
| อายุลุเกณฑ์ | ล่วงกรรมธรรมดา |
| ๏ จึงทรงสงเคราะห์ | |
| โปรดปลงจงเจาะ | ประกอบชอบมา |
| จากยมราชเนา | ที่เจ้าพระยา |
| จักรีมหา | เสนามหาดไทย |
| ๏ กาลอนุสนธิ์ | |
| แห่งแคว้นแดนหน | พะม่าหมายชัย |
| อังวะพระผู้ | เจ้าภูวไนย |
| สั่งจัดพลไกร | ครบทัพสรรพสะเบียง |
| ๏ อะแซหวุ่นกี้ | |
| เสนาบดี | เป็นแม่ทัพเผดียง |
| เดิรพลด้นลุ | พิษณุโลกเวียง |
| ข่าวศึกคึกเสียง | ขานแซ่แพร่ถึง |
| ๏ เจ้าพระยาจักรี | |
| เจ้าพระยาสุรสีห์ | พี่น้องสองจึง |
| รับราชบัญชา | ยาตราบ่หึง |
| ต้านทัพรับตรึง | ศัตรูอยู่เมือง |
| ๏ ริปูจู่ห้อม | |
| พิษณุโลกล้อม | นานเปล่าเนาเปลือง |
| ต่างรับตอบรบ | กระทบกันเนือง |
| มิชะนะประเทือง | ถึงแพ้แก่กัน |
| ๏ อะแซหวุ่นกี้ | |
| พะม่าผู้มี | วัยวุฑฒิวารวรรษ์ |
| เห็นไทยใจกล้า | สามารถโรมรัน |
| ใครจอมพลขันธ์ | ใคร่ขอดูตัว |
| ๏ กษณะประสพ | |
| สิริลักษณ์เลิศลบ | ไม่มีมลมัว |
| สรูปรูปสกนธ์ | ควรคนเกรงกลัว |
| เป็นเจ้าอยู่หัว | เห็นเหมาะเจาะจง |
| ๏ จึงให้นัยหมาย | |
| คาดคำทำนาย | ว่าท่านนานคง |
| ได้เป็นกษัตริย์ | ไทยรัฏฐ์ธำรง |
| รักษ์อาตม์จำนง | ครองไว้ให้ดี |
| ๏ สั่งม่านอำมาตย์ | |
| นำเครื่องม้ามาศ | เอี่ยมอาสน์อันมี |
| อีกสามสิ่งมอบ | ชอบไว้ไมตรี |
| เจ้าพระยาจักรี | เสร็จทัพกลับกรุง |
สัททุลลวิกกีฬิตฉันท์
| ๑๙๏ สี่สิบเอ็ดวยอายุคราประลุผดุง | |
| ความดีทวีปรุง | ประกอบ |
| ๏ โดยได้ไปปะทะถึงกระทั่งรณะณขอบ | |
| เขตต์บรบ่น้อมนอบ | ขนบ |
| ๏ จำปาศักดินครสยอนศิรสยบ | |
| ยอมราบมิยากรบ | ระทม |
| ๏ ได้เลื่อนอิสสริยานุฐานยศะสม | |
| เด็จเจ้าพระยานิยม | อธึก |
| ๏ สมญานามมหากระษัตริยศึก | |
| สมศักดิจารึก | จรด |
| ๏ สืบสังวัจฉระว่างระวางสมยะจด | |
| จำพรรษะกำหนด | ณสอง |
| ๏ ได้เป็นนายกยกนิกายพยุหะกอง | |
| ทัพไปก็สมปอง | ประจญ |
| ๏ เจ้ากรงศรีสัตนาคนหุตนครหน | |
| เวียงจันท์ประหวั่นมน | มิรบ |
| ๏ พ่ายบุณย์บารมิอานุภาพอพยพ | |
| บุตรหลานเตลิดหลบ | ละเมือง |
| ๏ เวียงจันท์ได้สะดวกและพวกพลมิเปลือง | |
| ได้สิ่งพิเศษเรือง | พระยศ |
| ๏ คือเอกองค์วรพุทธรูปมรกต | |
| เลิศพัตถุกำหนด | ณผอง |
| ๏ กับอีกอย่างก็พระบางเพราะบุณย์บุรพะครอง | |
| คู่ไทยไผทปอง | ประจักษ์ |
| ๏ เชิญกลับสู่ธนบุริราชอภิรักษ์ | |
| รงงบูชนีย์อัค | รภัณฑ์ |
อินทรวิเชียรฉันท์
| ๑๑๏ สี่สิบกะสี่สน | ธิพระชนมดลพรรษ์ |
| ได้ยกพยุห์ขันธ์ | ปะทะกัมพุชาถึง |
| ๏ ไท้ธนบุรีจิตต์ | พิปริตลุแรงรึง |
| หมายพุทธภูมิจึง | สติเจื่อนเลอะเลือนลาม |
| ๏ อาณาประชาราษฎร์ | สุขะขาดสงบยาม |
| ยุคหมายเคราะห์ร้ายความ | กระอุอกวิตกดล |
| ๏ อาดูระด้วยราช | ทุรอาชญาทน |
| ทุกข์ทัณฑอันคน | จะบควรคำนวณถึง |
| ๏ เยือกเย็นณเส้นหญ้า | ดุจป่าผิรำพึง |
| คราวธนบุรีรึง | เคราะหร้ายฤหมายเห็น |
| ๏ ราษฎร์ทวยสิรีบเท | ดนุเคหะจำเป็น |
| เข้าไพรเพราะลำเค็ญ | ขณะทุกขะมากมาย |
| ๏ มั่วมูลยุขุนนาง | คณะต่างบุรีนาย |
| กองเหล่าอเนกหลาย | ตะละล้วนจะล้างภัย |
| ๏ โหมห้อมลุล้อมกรง | ธนมุ่งณราชัย |
| บางคนประหวั่นไหว | กลิรัฏฐะเรื้อรัง |
| ๏ จึ่งบอกยุบลอัก | ษรลักษณ์คระไลยัง |
| จอมทัพและตรับฟัง | ระบุอัตถอัญเชิญ |
สัทราฉันท์
| ๒๑๏ จึ่งสมเด็จเจ้าพระยาเดิร | พลพยุหะบเมิน |
| มุ่งวิถีเถิน | สถลถึง |
| ๏ ปราบปรามเสี้ยนราบอรินรึง | ธนบุรก็มิหึง |
| เหตุลุเสร็จสึง | สภาพศานติ์ |
| ๏ ครั้นแล้วเหล่ามุขอมาตย์มาน | มนสหประณิธาน |
| วันทนาการ | ประกาศปลง |
| ๏ ปรีดีด้วยไท้ธธำรง | อดิศวรประสงค์ |
| สุขสวัสดิมง | คลาทร |
| ๏ สัมฤทธิ์ด้วยราชอนุสสร | ประลุยุคภยกรณ์ |
| เกิดณรัฏฐ์รอน | สราญราษฎร์ |
| ๏ หากเกียจกู้กรุงผดุงอาจ | กระอุอุรนรชาติ |
| ซ้ำพระพุทธศาสน์ | จะเสื่อมหมอง |
| ๏ หมดซึ่งที่พึ่งพะพึงครอง | นิกรสมณะผอง |
| พรรคพสกปอง | ก็ปราศหมาย |
| ๏ ไม่เหือดเดือดร้อนนิรันดร์ภาย | ณสกลบุระหลาย |
| เหลือจะดูดาย | พระโดยปลง |
| ๏ สังเขปปราบดาภิเษกองค์ | ดิลกพิภพทรง |
| สิทธิทำสง | เคราะห์สำเร็จ |
| ๏ ชนม์ปีสี่สิบกะเศษเจ็ด | คณนะพระลุเผด็จ |
| ดัสกรเผล็ด | พิพัฒราชย์ |
| ๏ สองพันสามร้อยพระพุทธศาส | นศกนิยมมาต |
| ยี่สิบห้าคาด | สมัยไข |
| ขาลปีสี่สุกกปักษ์ใน | คุรุทินขณะไท |
| ปราบเถลิงไอ | สวรรยางค์ |
โตฎกฉันท์
| ๑๒๏ อนุสนธินิยม | อนุกรมประลุปาง |
| ปฐมาธิวราง | คนราธิบดี |
| ๏ พระคะนึงถิรฐา | นมหาปุริศรี |
| มิเหมาะถิ่นเพราะนที | เซาะไผทบุรธน |
| ๏ พิเคราะห์บูรพบง | ทิศตรงติรชล |
| ชยภูมิปริมณ | ฑลมงคลมวล |
| ๏ เหมาะสถีรสถา | ปนธานิยควร |
| สุรศักดิ์มหิศวร | สิริรัชย์อภิรม |
| ๏ สุพิธีกรเกริก | สุภฤกษ์ชยสม |
| นคราธิสดม | ภสฤษฏิ์ธุระฝัง |
| ๏ ทะนุป้อมและทวาร | บริบาลบุระบัง |
| ปริวัฏทิศขัง | ชลขุดระยะคู |
| ๏ พหุเครื่องอุปกรณ์ | พระนครพิศดู |
| ก็ตระการบริบู | รณเนื่องนวกรรม |
อีทิสังฉันท์
| ๒๐๏ องค์พระพุทธศาสนูปถัมภ์ | |
| ธสั่งสถาปนากระทำ | อุโบสถ |
| ๏ ร่วมพระราชนิวาสน์สถานจรด | |
| ระเบียงณรอบประกอบกะคต | พระอาราม |
| ๏ สรรเสาะสรรพภัณฑพัตถุงาม | |
| ประดับประดิษฐ์สมิทธิตาม | พระบัญชา |
| ๏ แห่พระพุทธมรกตมหา | |
| พิมลมณีสุลักษณา | ธิรัตน์มัย |
| ๏ จากคฤหาศน์พระแก้วประกอบมไห | |
| ศุรียยศณบถคระไล | ขะบวนมา |
| ๏ แต่บุรพพระราชวังสถา | |
| นะข้ามนทีกระทั่งลุธา | นิย์รังสิต |
| ๏ เชิญประดิษฐานณที่สถิต | |
| อุโบสถาภิมัยนิมิต | นิมานงาม |
| ๏ โปรดประสาทพระราชทานะนาม | |
| เหมาะกาละเหตุและเทศะตาม | สมัญญา |
| ๏ วัดพระศรีกะสร้อยสุลักษณา | |
| ธิศัพทสนธิรัตนศา | สดาราม |
| ๏ เป็นสถานประชุมสการะตาม | |
| ขนบพระราชพิธีสยาม | ประเทศไทย |
| ๏ ถือพิพัฒนสัจจปานะใน | |
| ฉนำเสมอประจำสมัย | กระทำมา |
ภุชงคปยาตรฉันท์
| ๑๒๏ มะเส็งสัปตศกสน | ธิสืบพ้นมะโรงคลา |
| พระชนม์พรรษปัณณา | สะนับถึงก็จึ่งพลัน |
| ๏ คณามาตยมนตรี | และพราหมณ์ชีประชุมกัน |
| ประกอบราชการัณย์ | พิธีซ้ำกระทำการ |
| ๏ ถวัลย์รัชชราชา | ภิเษกสาธุเพื่อศานติ์ |
| สวัสดิ์ส่วนประมวลมาน | เฉลิมมนทิราลัย |
| ๏ ณสามวันฉลองวัด | พระศรีรัตน์มณีมัย |
| และสมโภชพระกรุงไกร | ก็เอิกเกริกลุเลิกงาน |
| ๏ พระโปรดเกล้าพระเจ้าองค์ | อนุชทรงสถิตฐาน |
| พระราชวังบวรมาน | พระบัณฑูรตลอดถึง |
| ๏ บรมพันธุพงศา | นุพงศ์ราชรำพึง |
| จะเพิ่มยศภิโยสึง | สถาปน์โดยสถานใด |
| ๏ ก็ทรงตั้งสะพรั่งองค์ | ประยูรวงศ์ประวัตน์ใน |
| ประถมกุลกระษัตริย์ไกร | พระกฤติศักดิ์พระจักรี |
| ๏ และครบข้ายุคลบาท | อมัจจ์ชาติมนตรี |
| ตระกูลราชเสวี | วิกรมปวงทะบวงการ |
| ๏ กระทั่งบรรพชิตฝ่าย | ประมุขภายณพุทธศาส์น |
| พระสงฆ์เล่าพระเอาภาร | เผดียงตั้งเผดิมเติม |
| ๏ พระที่นั่งพระตำหนัก | ประดับอัครศักดิ์เสริม |
| ก็ทรงสร้างผิร้างเดิม | ประดิษฐ์ใหม่วิไลนาม |
| ๏ พระคลังหลวงและปวงภัณ | ฑยุทธสรรพะปราบปราม |
| ริปูเหล่าก็แหล่หลาม | ตลอดเครื่องขบวนเกียรติ์ |
| ๏ พระราชูปโภคพัต | ถุคู่ขัตติย์จำเนียร |
| ประเพณีนิยมเสถียร | ทะนุกครบขนบนำ |
| ๏ และหล่อเตชนาวุธ | ผจญยุทธ์ระย่อยำ |
| ประกอบชื่อประจำจำ | สรุปเจ็ดกระบอกมี |
สาลินีฉันท์
| ๑๑๏ สมเด็จผู้เป็นเจ้า | สถิตเกล้าพระจักรี |
| พงศ์ราชจอมนาถศรี | เสวยรมย์ปฐมกาล |
| ๏ กล่าวครายาตราทัพ | เสด็จรับอรินราน |
| พร้อมด้วยพลทวยหาญ | ประหัฏรณณหนหลาย |
| ๏ หนึ่งได้ไปรอนศึก | พะม่าฮึกมุห์เหิมกราย |
| เหยียบย่ำล้ำแดนภาย | ณขอบขัณฑมณฑล |
| ๏ คือคราวสงครามใหญ่ | ประชิดในสิมาหน |
| แห่งเบื้องเมืองกาญจน์ยล | ณลาดหญ้านิคมแขวง |
| ๏ อีกเนื่องเมืองนั้นปราบ | ริปูราบสยบแรง |
| ดำบลดลสำแดง | สมัญญ์แม่กษัตริย์หมาย |
| ๏ หนึ่งปากน้ำพิงพิษ | ณุโลกปลิดอมิตร์คลาย |
| ทั้งถึงซึ่งแดนทวาย | ทวีครั้งก็หวังสม |
| ๏ บางครั้งยังองค์ราช | อนุชนาถวโรดม |
| ดำรงยงยศกรม | พระราชวังบวรไท |
| ๏ รับราชโยงการเหนือ | ศิโรตม์เพื่อเสด็จไป |
| ป้องหมู่ศัตรูใน | เกษตรรัฐมณฑล |
| ๏ เช่นคราม่านมายุทธ์ | กระทำทุษฐ์ถลางหน |
| คุณหญิงจันท์ออกรณ | กะแม่มุกมิถอยหนี |
| ๏ เกณฑ์คนหมู่พลเมือง | สะพรึบเครื่องจะราวี |
| ออกสู้กันบุรี | พะม่าล้อมณเดือนปลาย |
| ๏ ม่านหมดอดอาหาร | เสบียงการกระหายหาย |
| ทัพหลวงล่วงเยี่ยมกราย | ริปูกล้าก็ล่ากอง |
| ๏ บ้างราชอาชญาสิทธิ์ | ประสาทกิจจรณผอง |
| มอบแก่มนตรีปอง | ประยุทธ์หมายก็หลายหน |
| ๏ จึ่งมวลปัจจามิตร์ | ตลอดทิศณสากล |
| หวาดหวั่นพรั่นพ่ายพล | ภยันดรสยอนขาม |
| ๏ ภัพแพ้แก่บุณย์บา | รมีอานุภาพปราม |
| ปราศเหิมเริ่มเห็นงาม | สงบราบบหยาบคาย |
| ๏ แผ่ราชอาณาจักร | ตลอดหลักลุเหนือหมาย |
| เชียงใหม่เวียงจันท์ราย | จรคหลวงพระบางบูร |
| ๏ ภาคเบื้องหัวเมืองบู | รพาภูมิเพิ่มพูน |
| กัมพุชสุดญวนทูล | ถวายเมืองกระเดื่องไกล |
| ๏ ถิ่นดับดวงอาทิตย์ | ประจวบติดเตลงใน |
| ตอนใต้ตกสู่ไทร | บุรีหล้ามะลายู |
| ๏ ทรงมุ่งบำรุงรัฐ | พิพิธพัฒน์สภาพภูว์ |
| ศาสน์พุทธยุตติ์ยิ่งบู | รพากาลประการผอง |
มาณวกฉันท์
| ๘๏ หากจะคะนึง | ถึงพระบุรพ |
| บุณยประสพ | สู่และสนอง |
| เนื่องพระมหา | บารมิครอง |
| เกียรติผยอง | ยศพระบุรี |
| ๏ สิทธิสภาพ | ลาภลุพิเศษ |
| ได้พระเศวต | พังกิริณี |
| อีภอดิเรก | เอกคชตรี |
| รวมทวิศรี | พาหนสาร |
| ๏ ราชกรัณย์ | อันพระบรม |
| รัชชปฐม | ทรงทนุการ |
| เกี่ยวนิติศาสตร์ | บาฐบทฐาน |
| ดุลยวิจารณ | ยุตตินิยม |
| ๏ มีพระประศาสน์ | ราชประสิทธิ์ |
| เสวกวิทย์ | ว่องวุฒิคม |
| ตรวจและกระทำ | ชำระระดม |
| โดยอนุกรม | กิจเสาะสะสาง |
| ๏ เนตินิทัศน์ | อัตถคดี |
| ตามเหมาะและมี | แบบระบุวาง |
| ต้องคติวัตร | ขัตติยปาง |
| บูรพณทาง | ธรรมประชุม |
| ๏ ถูกกะระบอบ | สอบกะฉะบับ |
| ตราก็ประทับ | รัตนประทุม |
| สิงห์คชสีห์ | ตรีพิธกุม |
| กอบธุระคุม | ควบดุลการณ์ |
| ๏ เพื่อบริสุทธิ์ | พุทธพระศาสน์ |
| ไท้ธประกาศ | โดยบริหาร |
| สงฆประมุข | ทุกคณะชาญ |
| เชี่ยวปฏิภาณ | พร้อมพระเปรียญ |
| ๏ สรรเสาะกระทั่ง | ทั้งคฤหัสถ์ |
| เปรื่องปริยัตติ์ | ธัมมเสถียร |
| ตรวจณพระตรี | ปีฏกะเพียร |
| พากย์ทะนุเขียน | ขึ้นบริบูรณ์ |
มาลินีฉันท์
| ๏ พระจุฬพิภพไอศูริย์ | จักริพงศมูล |
| ปฐมรัชช์ | |
| ๏ วรหทยประวัตน์ศรัท | ธาณไตรรัตน์ |
| ผริตศาสน์ | |
| ๏ อุปกรณพระอาวาส | หวังวิหารราช |
| วราราม | |
| ๏ ประลุจิรและเจริญงาม | ปีติเต็มความ |
| ปสาททรง | |
| ๏ ทะนุกุฏิคณะเรือนสงฆ์ | เจติย์ฐานองค์ |
| อุโบสถ | |
| ๏ ผิคณนพหุกำหนด | ในกุศลบถ |
| พระอาทร | |
| ๏ บุรณะและปฏิสังขรณ์ | สืบสถาพร |
| พระอาวาส | |
| ๏ ผิวะจะระบุก็เอี่ยมอาทิ์ | เชตุพนราช |
| สฤษฏิ์เสริม | |
| ๏ พระอนุเคราะห์อุปการเติม | เต็มบพร่องเดิม |
| ผดุงโดย | |
| ๏ ธนนิธิกลกอบโกย | เกื้อประโยชน์โปรย |
| ปริจจาค | |
| ๏ นิกรสมณไหนหาก | ทรงสุธรรมมาก |
| ประมวลคุณ | |
| ๏ ก็สถิตยศเจือจุน | ศักดิสมสุน |
| ทราสัย | |
| ๏ และสละจตุรปัจจัย | นิจจภัตต์ใน |
| นิกายสงฆ์ | |
| ๏ เฉพาะพระบวรศาสน์คง | คืบภิโยยง |
| ณยุคศานติ์ | |
| ๏ เพราะพระหฤทยเอาการ | พทธศาสน์มาน |
| ฉะนี้แล |
ฉะบัง
| ๑๖๏ สรุปรูปความตามกระแส | สมัยไทยแปร |
| ประศาสโนบายปรุง | |
| ๏ สยามยามเศร้าเสียกรุง | ทวาราวดีคุง |
| เคราะห์ร้ายคลายฟื้นคืนดี | |
| ๏ ถึงรัตนโกสินทรศรี | กรุงเทพธานี |
| ดิลกพิภพเพ็ญศานติ์ | |
| ๏ เพราะพระปฐมรัชชกาล | อดุลคุณมาน |
| มเหศรเดชดำรง | |
| ๏ ประดิษฐานบรมจักรีวงศ์ | ไว้อิสสระทรง |
| ฟื้นไทยให้กรุงรุ่งเรือง | |
| ๏ นัยอนึ่งซึ่งเกี่ยวการเมือง | เรียบราบปราบเปลือง |
| ปลดเปลื้องอุปสรรคส่ำหลาย | |
| ๏ รัฏฐประศาสโนบาย | นำบ่งตรงหมาย |
| ประเทศราชชาติเคียง | |
| ๏ คารวะพระคุณขอเพียง | พึ่งกายถวายเวียง |
| หวังผลเพื่อตนนับถือ | |
| ๏ พระเจ้ายาลองแลฤา | เรียกองเชียงสือ |
| เป็นใหญ่ในหล้าอานัม | |
| ๏ น้อมนอบยอบยอมเยงยำ | อำนาจราชธรรม |
| ทศพิธพระแพร่แผ่ถึง | |
| ๏ มายั้งยังกรุงมุ่งคะนึง | พำนักภักดิ์พึง |
| พึ่งพระมหาบารมี | |
| ๏ ทรงรับสรรพธุระกรณีย์ | ชุบช่วยด้วยดี |
| ทั้งยศยุทธภัณฑาหาร | |
| ๏ เห็นเหตุเจตนาอาการ | กรุงไทยนฤบาล |
| เบิกบุณย์บานเกียรติกำจร | |
| ๏ นี้ฤาคือราชอุปกรณ | สำคัญอันถอน |
| ทิ้งรากยุ่งยากหากมี | |
| ๏ ให้ราบคาบดลสะดวกดี | แม้ต้องป้องอรี |
| ด้วยการกำราบปราบปราม | |
| ๏ ก็ทรงอุตสาห์พยายาม | เยี่ยมใหญ่ในความ |
| สมรรถรัชชผลขวนขวาย | |
| ๏ สู้ฝ่าอาวุธอันตราย | เมื่อพระชนม์หมาย |
| สามสิบสองมัชฌิมวัย | |
| ๏ ถึงสี่สิบเจ็ดเจริญใน | ปัจฉิมราไช |
| ศวรรย์เสวยสวัสดี | |
| ๏ ดั่งอัตถประวัติอันมี | ทั้งมวลควรปี |
| ติเห็นเป็นนิทัสสนฐาน | |
| ๏ ยอดฟ้ายอดหล้าประชาบาล | ยอดไทยเทอดศาน |
| ติสุขสยามยอดนิยม | |
| ๏ อยู่ยี่สิบแปดอนุกรม | โดยวรรษาสม |
| บูรณ์ด้วยอดิเรกราชันย์ | |
| ๏ พระชนมายุลุพรรษ์ | เจ็ดสิบสองคัณ |
| นาศกเศษหกเดือนตรา | |
| ๏ เสด็จสวรรคตชีววา | ระเดือนเก้ากา |
| ฬปักษ์สิบสามดฤถี | |
| ๏ สองพันสามร้อยสร้อยมี | ห้าสิบสองปี |
| พุทธศกมะเส็งสืบกาล | |
| ๏ ปฐมรัชชประวัติอันมาน | ในพงศาวดาร |
| โดยย่อพอฉันท์วรรณนา |
