นมการและรัฐสดุดี
สัททุลลวิกกีฬิตฉันท์
๑๙๏ สรวมชีพข้าวรพุทธเจ้ากรประณม | |
หัตถ์เหนือศิโรตดม | ถวาย |
๏ ด้วยเบญจางคประดิษฐะจิตตพจิกาย | |
ชีวิตนิวัทธ์หมาย | พลี |
๏ เอกโอกาสอภิวาทพระบาทชินสีห์ | |
สรรเพชญ์พระผู้มี | พระภาค |
๏ เปี่ยมปรารมภ์นมการอุฬารปิฏกหลาก | |
สามส่ำพระธรรมวากย์ | วิธาน |
๏ นอบนบสงฆ์อริยาธิสาวกผสาน | |
สืบพุทธภาณภาร | พระศาสน์ |
๏ พร้อมเพรียกไตรรตนางคอ้างคุณพิลาศ | |
เลอเทอดณโลกธาตุ | ถวัลย์ |
๏ เผยแผ่ปฏิรูปเทศระบุสมัญ | |
ญางามสยามขันฑ์ | ประคุปต์ |
๏ ยืนยาวยุตติพระพุทธศาสนสรุป | |
รอบอาทร์พระราชอุป | ะถัมภ์ |
๏ ปองเป็นปูชนิยาธิคารวะประจำ | |
ใจไทยนิยมนำ | ปสาท |
๏ ชูเชิดเช่นรมฉัตร์ธวัชวิชยะอาจ | |
ป้องทุกขภัยปราศ | ประลัย |
๏ แลขอยอกรอัญชลีประณตะใน | |
สี่เทพเถกิงไกร | ประกฤตย์ |
๏ หนึ่งองค์พรหมประชาบดีธุรสฤษฏ์ | |
รงงสรรพะสิ่งสิท | ธิทรง |
๏ หนึ่งนารายณนาถถนอมทะนุประสงค์ | |
สุขสบพิภพบง | ตลอด |
๏ หนึ่งอ้างเอกอิศวรสยมภวะพระยอด | |
โลกผองพระส่องสอด | สราญ |
๏ หนึ่งนั้นนามคเณศร์วิเศษสกลการ | |
กาพย์ศาสตร์กวีสาร | สดับ |
๏ เนื่องนี้อาตมสาธุโสมนสนับ | |
ถือน้อมชนกกับ | ชเนตติ์ |
๏ ทั้งครูผู้อนุสิษฐกิจพิทยเพท | |
อาจารย์ประกอบเจตน์ | กรุณย์ |
๏ ปลงเปรมปรารภเหตุพระเดชอดุลคุณ | |
ควรปูชนีย์หนุน | คะนึง |
สัทธราฉันท์
๒๑๏ หนึ่งโสดร่วมภักดิรำพึง | พระสุขุมคุณะตรึง |
ตราตระหนักถึง | มนัสทราบ |
๏ บังคมองค์เอกรัชย์ลาภ | รมยสุขสภาพ |
ศานติเพียบราบ | เถลิงรัฏฐ์ |
๏ เจอดจักรีพงศ์พระองค์สัต | ตมะพระบรมขัตติย์ |
คือพระรัตน์ฉัตร | ประชากร |
๏ ปกเกล้าร่มเกล้านิรันดร | ประนุทภยะระรอน |
ทุกขนาคร | พสกขาด |
๏ ปัดป้องข้องขัดพิบัติปราศ | ประลุเพราะผลประศาสน์ |
รัฏฐะรอบราช | กรัณย์ธูร |
๏ เกื้อโกยโปรยโปรดประโยชน์พูน | สุภพิพิธจรูญ |
เหตุพระเดชมูล | พระคุณมัย |
๏ โอภาสชาตินามสยามไทย | นิกรสกุลไกร |
เกริกไผทไป | ณบูรพ์ทิศ |
๏ เทิดชื่อคือเอกราชอิส | สรณสมยมิตร |
สามเกษตรติด | และต่อรอบ |
๏ ต่างขาดอำนาจประดาษนอบ | มนะสละบุระขอบ |
เขตตะยอมยอบ | ยุโรปรัฏฐ์ |
๏ ไทยคงธำรงประเทศขัต | ติยสิริอธิปัตย์ |
เป็นนิรันดร์พัฑ | ฒนาการ |
๏ ด้วยไทยใจมั่นณสันดาน | ละทุระคติสถาน |
ถือสุธรรมอาร | ยะอาทร |
๏ ด้วยราชสามารถสโมสร | เพราะพระพิริยุปกรณ์ |
หวังสถาวร | สวัสดิ์คง |
๏ แห่งจักรีรัชย์กระษัตริย์พงศ์ | พิรบุรุษพระองค์ |
เทอดถวัลย์ทรง | ทะนุกสรรพ |
๏ กรุงรัตนโกสินทรลำดับ | ยุคพระนครรับ |
โรจน์เจริญนับ | อเนกบง |
อินทรวิเชียรฉันท์
๑๑๏ เดิมไทยไผทฐา | นสภาวะดำรง |
เหมือนส่ำมนุษย์สง | เคราะหชื่อประชุมชน |
๏ ก่อเริ่มประเดิมชา | ติสถานถิ่นตน |
ต่างอยู่และหมู่สน | ธิสมัครสมานมาน |
๏ โอกาสเหมาะมาดหมาย | ก็ขยายเขยิบฐาน |
แผ่สิทธิ์ศาลชาญ | ชยนามสยามไกร |
๏ ชาติไทยพิเศษชื่อ | มนะถือสิเป็นไทย |
ยึดเสริภาพไพ | บุลมั่นณสันดาน |
๏ สามัคคิย์หลักมุ่ง | เพราะผดงเผดิมภาร |
ในพรรคพิทักษ์ศาน | ติสมิทธิเป็นมูล |
๏ เมื่อได้อดุลลาภ | ลุสภาพภิโยพูน |
ศาสน์พุทธไพบูล | ก็ผริตเจริญพลัน |
๏ โดยภิกขุเถรทู | ตะพระภูมิบาลธรร |
มาโศกราชปัน | ธประกาศพระศาสนา |
๏ นามโสณะอิกอุต | ตรสุดสมรรถพา |
พุทธศาสน์สถิตสา | รพิศิษฎ์ประณิธิ์นาน |
๏ ไทยซึ่งคะนึงเห็น | หิตเพ็ญสุผลสาร |
เทอดพุทธศาสน์ธาร | ถิระเปรอเสนอมา |
๏ จึ่งน่าจะตราใน | คณะไทยสมัญญา |
ย่อมภักดิรักษา | สุวิถีลุดีดล |
๏ โบราณกาลไทย | นรในระวางหน |
แห่งภูมิภาคมณ | ฑลเขตต์สุโขทัย |
๏ ถึงศรีอยุธยา | ผิพิจารณาใน |
ข้อควรประมวลไข | ณเจริญก็เดิรดี |
๏ แต่ได้บ่ไพบูล | พหุมูลมิมั่นมี |
สิ่งมักจะชักนี | ระประโยชน์บยุตติ์สม |
๏ เหตุต่างละอย่างอา | ทิประการะปรารมภ์ |
กิจรัฏฐ์ปรากรม | ปฏิบัติสิขัดขวาง |
๏ หมั่นแปลงระแวงแปร | ทะนุแก้ประศาสน์ทาง |
ภายในมิใคร่จาง | ภยะมีคดีเนือง |
๏ ราชในพระวงศ์หนึ่ง | ผิคะนึงจะรุ่งเรือง |
สืบรัชชพรรษเปลือง | คณนามิช้าบี |
๏ ห้าสิบกะหกสิบ | สิจะหยิบจะยกมี |
อย่างมากประมาณจี | ระประวัตน์นิวัตติ์แปลง |
๏ กรุงรัตนโกสินทร | วิเคราะห์จินตสำแดง |
บุณย์บารมีแรง | พิริย์ภาวะกล้าหาญ |
๏ แห่งราชจรูญศัก | ดิพระจักริพงศ์มาน |
มากหลายขยายฐาน | อดิเรกอเนกนัย |
๏ ปราบดาภิเษกเสร็จ | พระเสด็จเถลิงไอ |
ศูริย์แผ่นไผทไทย | ภพนามสยามยง |
๏ นับเป็นปฐมสัน | ตติพันธุ์บรมพงศ์ |
ตราบสัตตมรัชย์คง | คติรูปสรูปความ |
วสันตติลกฉันท์
๑๔๏ ในรัชชเป็นปฐมกิจ | จะประสิทธิปราบปราม |
ไพรีพะรอบทิศสยาม | ยุครบระบือชัย |
๏ ตั้งหลักณลักษณนิยม | อนุกรมประกฤตไข |
ข้อควรประมวลและอุปไมย | กลเริ่มประเดิมฐาน |
๏ สร้างไทยคฤหาสนกระทำ | นวกรรมสกลการย์ |
ก่อนามสยามฆรขนาน | ขณะยึดจะอยู่ครอง |
๏ จำต้องเสาะส่องมนสสอด | ลุตลอดประดาผอง |
เอกอ่าสง่าพินิศปอง | จะประดับผดุงงาม |
๏ เหมือนกันกระนั้นกษณะรัช | ชกระษัตริย์ปฐมยาม |
ยุครัฏฐะเริ่มจะทะนุตาม | นิติพัฒน์สถาพร |
๏ สร้างซึ่งพระไตรปิฎกพุท | ธพิสุทธคำสอน |
เป็นอาทิอาทรปกรณ์ | กรณียะดีเดิร |
๏ ได้ซึ่งพระรัตนมรกต | นยพจนสรรเสริญ |
บุณย์บารมีอธิกเกิน | วจิฉันทวรรณนา |
๏ ในรัชชะเป็นทุติยต่อ | คติข้อเจริญหา |
เสริมสรรพขยับประดุจยา | นขะเยื่อนมิเลือนทาง |
๏ ชั่วเกรงและเร่งสละผิแล | ปะกะแหน่จะแปรขวาง |
ดีเพิ่มเผดิมเหมาะขณะวาง | กิจด้วยวิธีดี |
๏ หนังสือและลือรจนการ | สุภสารประกอบศรี |
แพร่ในสมัยกุลกวี | วรขัตติยรัชช์สอง |
๏ ในรัชชะเป็นตติยภาค | พหุหลากณทำนอง |
การภูมิบูรณะสนอง | พระบุรพการัณย์ |
๏ กิจพุทธศาสนพิสิษ | ฏพิพิธประการพลัน |
ช่วงโชติประโยชนอนันต์ | อนุวัตน์เพราะรัชช์สาม |
๏ ในรัชชะจอมจตุรถา | ธิปราชเรืองงาม |
ด้วยเปรอประศาสนพระคาม | ภิรภาพลุทราบสรรพ์ |
๏ สอดส่องณผองภยะเพราะพา | หิรฐานถ่องทัน |
ทั้งป้องและปองประนุทบรร | ลุสงบประสพศานติ์ |
๏ จัดรัฏฐะเรียบพสกราษฎร์ | มิประมาทระวังการณ์ |
คบค้ากะอารยสถาน | บรเทศพิเศษคราว |
๏ ในรัชชปัญจมมหา | ปิยราชโรจน์ราว |
ราชย์พรึบสะพรั่งสกละพราว | พฤติพร้อมภิโยเพรง |
๏ ฝึกทำนุส่ำนรฉลาด | มิผละพลาดขยาดเกรง |
ก้าวกล้าลุอารยบเยง | เหมาะขยับเขยิบไป |
๏ เกี่ยวพันธ์กะพาหิรกเขต | ตะประเทศเถกิงไกร |
เกริ่นเกียรติคุณวิบุลใน | คณะชาติสยามหมาย |
๏ ขึ้นรัชชฉัฏฐธิรวี | รบดีอดูลภาย |
ในรัฏฐ์และราษฎรนิกาย | อุปกรณ์ประกอบกัน |
๏ ถูกกาละเทศพิเคราะหะถ่อง | พลป้องและแผ่ปัน |
ปึกแผ่นก็แน่นกฤติอนัน | ตุปบัตินิทัศน์ยล |
๏ เพื่อนบ้านสิปานปรเกษตร | มิตรเทศณภูมิดล |
นับถือและรื้อบุรพผล | เฉพาะสิทธิพิเศษคืน |
๏ กรุงเทพมหานครไทย | ณสมัยสมรรถยืน |
ยาวเยี่ยมลุเทียมพิภพผืน | ปรภูวะอยู่ยง |
๏ ยิ่งรัฏฐศรีอยุธยา | วิเคราะห์วาระเร็วคง |
คืบไกลคระไลประลุประสงค์ | สุภวัฒน์สถาวร |
๏ โดยจักริราชบรมวงศ์ | วรองค์พระอิสสร |
ทุกองค์ละองค์พระอุปกรณ์ | พิธโกสโลบาย |
๏ หากช้าประศาสนจรัล | ลุมิทันประเทศหมาย |
แหล่งโลกวัฑฒนเพราะวาย | วิริยาทิล้าเลือน |
๏ จักต้องพะพ้องภยะประดาษ | ดนุชาติสยามเยือน |
ยากรับอภัพพผลเหมือน | กะพะม่าเขมรญวน |
๏ ด้วยขาดณบาฐบทประโยค | นิติโลกเสาะสอบสวน |
ห้าข้อจะย่อนยะขบวร | ระบุรัฏฐิ์ประศาสน์กล |
มาลินีคำฉันท์
๑๕๏ ทะนุสกลสกุลชน | ชาติชนกสน |
ธิโลหิต | |
๏ ทะนุกยวิกัยกิจ | เกี่ยวกะชีพิต |
ผดุงครอง | |
๏ ทะนุพจนสภาพผอง | ภาษะพื้นของ |
พสกราษฎร์ | |
๏ ทะนุอุปกรการศาสน์ | สิทธิ์ประจำชาติ |
เฉลิมรอบ | |
๏ ทะนุบุรพระบอบชอบ | เชิดขนบนอบ |
ประเพณี |
ภุชงคปยาตรฉันท์
๑๒๏๏ สยามยุคณทุกองค์ | บรมพงศจักรี |
เสวยรัชย์สวัสดี | ตลอดสัปดมราชันย์ |
๏ พระองค์ทรงสฤษฏิ์สิท | ธิโดยนิติ์ณโลกสรร |
สรูปหนึ่งและถึงบัญ | จบทบรรพพิบูลบง |
๏ ฉะนั้นไทยไผทไทย | เสถียรไทยไผทคง |
สยามนามสยามยง | สยามยศสยามยืน |
๏ ผิเพ่งพลันจะบรรสพ | เกษตรจบพิภพผืน |
ก็สูงสมและกลมกลืน | ณเกลียวพัฑฒนาภา |
๏ ประมวลมานะสามารถ | เสมอชาตินานา |
และอาจอ้างณบางฐา | นะเช่นศานติ์สราญรมย์ |
๏ จะเลิศกว่าประดาเขต | ตะบางเทศบ่ถึงสม |
พระพุทธ์ศาสนาคม | ประเทศคือสยามขัณฑ์ |
๏ สยามคู่กะภูไทย | และชาติไทยสกุลพันธุ์ |
ณปางปัจจุบันบรร | ลุเบื้องหน้าก็ถาวร |
๏ เจริญภัทรเจริญผล | เจริญพลเจริญพร |
จรูญเกียรติกำจร | จรูญยศภิโยยง |
๏ เพราะเดชาภินีหาร | กฤดาการประกอบสง |
เคราะห์โดยจักริจอมพงศ์ | ประมุขชาติประมวลชัย |
๏ กระทั่งกาลขัยกัป | ปโลกลับสลายไป |
ถนัดนามสยามไทย | ระวางนั้นมิผันแปลง |
๏ เผดียงคุณอดุลรัต | นไตรพัตถุสำแดง |
สุเทพสิทธิฤทธิ์แรง | กรุณย์โลกตลอดฐาน |
๏ ประชุมภาระปรารพภ์ | พระจอมภพพระภูบาล |
พระปกเกล้าพระเจ้าปราณ | ณรัชช์เจ็ดเสด็จครอง |
๏ เสวยราชยสมบัติ | พิบูลพัฒนทั้งผอง |
ลุโดยราชประศาสน์ปอง | ประโยชน์รัฏฐ์ตระบัดคง |
๏ จตุพพิธพรอา | ทิทีร์ฆายุธำรง |
ประสิทธิ์เบื้องพระบาทบงสุ์ | บดีนาถอนุสสรณ์ |
๏ ประสงค์ไทไผทศรี | จิรัฏฐีติถาวร |
เพราะพึ่งบุณยสุนทร | ทะนุกสันติ์นิรันดร์เสริม |
๏ ณสืบนี้จะชี้ข้อ | พระเดชต่อพระคุณเติม |
ตระหนักแต่ปฐมเดิม | ตลอดฉัฏฐราชัย |
๏ ถวายเป็นพลีปอง | ประดุจของสการไท |
พระปกเกล้าพระเกียรติไกร | พระโปรดเกื้อกวีสาร |