ฉัฏฐรัชช
ฉะบัง
๑๖๏ กล่าวความตามพระประวัติการณ์ | กิตติวิจารณ์ |
กษัตริย์เกรียงศักดิ์นรสีห์ | |
๏ สืบสันตติวงศ์จักรี | เกริกพระบารมี |
วีรราชบรมนาถเนืองมา | |
๏ เรืองรัฐฉัฏฐภาคบูรพา | สยามรัฐวัฒนา |
นำไทยให้แผ่แพร่ผล | |
๏ พร้อมไพบูลภัทรเพ็ญดล | อำนวยอนนต์ |
คุณานุวัตรทัศไนย | |
๏ ฟูฟ่องเกียรติ์ผยองผองไพ | ศาลภพสบสมัย |
สโมสรมาสาธู | |
๏ เห็นเหตุพระเดชพระคุณู | ปถัมภ์ค้ำชู |
เขตต์ชาติศาสนาสาทร | |
๏ เทิดอัตถ์นิทัศน์ถาวร | ปรากฎประกรณ์ |
ประกอบการย์จำดำนาน | |
๏ พระองค์อัครนฤบาล | บ่งฉัฏฐ์รัชชกาล |
ก่องราชประวัติวรรณนา | |
๏ พระบรมสมภพพรรษา | พุทธศกตกกา |
ละเนื่องฉนำนาคนาม | |
๏ สองพันสี่ร้อยเรียงตาม | เศษยี่สิบสาม |
เดือนยี่ดิถีคาบคง | |
๏ ขึ้นสองค่ำพ้องเสาร์ตรง | ที่หนึ่งแน่ลง |
ณมาสมกรกำหนด | |
๏ เป็นพระบรมราโชรส | รัชย์ร่มสมมต |
ที่ห้ามหาราชเรืองคุณ | |
๏ พระบาทสมเด็จพระจุล | จอมเกล้าเกริกบุณย์ |
บพิตรพระผู้อยู่เศียร | |
๏ ณราชพิธีเทอดเกียร | ติบรรพสรรพเสถียร |
ถ่องราชขนบครบครัน | |
๏ อาทิ์ลงสรงเสกโสกันต์ | กษณพระวรร |
ษชนมะดลโดยสมัย | |
๏ เฉลิมพระนามอภิไธย | จารึกเรียบใน |
แผ่นพระสุพรรณสมัญญา | |
๏ เจ้าฟ้ามหาวชิรา | วุธเอกอรรคมหา |
บุรุษ ฯ จรดเต็มเติม | |
๏ ตามศัพท์ลักษณะเผดิม | พระศรีเดชเสริม |
สวัสดิพิพัฒนมงคล | |
๏ นววรรษขนัดพระชนม์ | บรรลุอนุสนธิ์ |
สืบรับพระราชฐาปนา | |
๏ เป็นสมเด็จเจ้าฟ้าปรา | กฎพระนามา |
ภิไธยเถลิงเลอศรี | |
๏ กรมขุนเทพทวาราวดี | ลำดับนับปี |
เนื่องปางระวางวุฑฒิวัย | |
๏ ทรงสืบศึกษาทราบใน | อักขรสมัย |
สกเทศประเทศทั่วถึง | |
๏ พระชนม์ดลคาบควรจึง | เสด็จสู่สำนึง |
สำนักยุโรปรัฏฐ์สถาน | |
๏ เพื่อทรงเพิ่มซึ่งสิกขการ | ทั้งหลายฝ่ายทหาร |
และฝ่ายพลเรือนรอบแผน | |
๏ สถิตยังอังกฤษกรุงแดน | โรงเรียนเรียกแสนตฺ |
เฮิสตฺหนรณยุทธวิทยา | |
๏ บ่งบอกออกสฟอรฺดมหา | วิทยาลัยปรา |
รพภ์รัฐประศาสน์สิกขธูร | |
๏ พระบาทชนกนาถนเรนทรสูร | ทรงเพิ่มศักดิพูน |
พระยศภิยโยโอฬาร์ | |
๏ สมเด็จพระบรมโอรสา | ธิราชรัชชทา |
ยาทสืบเสวยไอศวรรย์ | |
๏ ทสพรรษณถัดมาคราพลัน | เผล็ดเพียรเรียนสรร |
พสิปปวิธพิชชา | |
๏ เสด็จกลับลำดับแดนมา | ทางอเมริกา |
กับญี่ปุ่นย่อมพร้อมคุณ | |
๏ ทรงรับราชกิจพิธสุน | ทรรอบไพรุฬห์ |
จำเริญพระยศเยียรยง | |
๏ คือนายพลเอกราชอง | ครักษดำรง |
จเรทัพบกปกทหาร | |
๏ ตำแหน่งเนื่องบัญชาการ | กรมพลรณภาร |
มหาดเล็กนาถชนกไท | |
๏ ตลอดเบญจมรัชย์สมัย | ถึงกาลผ่านไพ |
บูลยถวัลยาภิเษก | |
๏ เฉลิมราชมนทิรเอก | วาระอดิเรก |
ทุติยขณะคณนา | |
๏ สมโภชโสตถิสมบรมรา | ชาภิเษกครา |
กุญยุตติพุทธพรรษหมาย | |
๏ สองพันสี่ร้อยสร้อยปลาย | ห้าสิบสี่ภาย |
ในมาสพฤศจิกเพรียกจำ | |
๏ วันที่ยี่สิบแปดสัม | ฤทธิพิธีกรรม |
ประกาศเกียรติราชธำรง | |
๏ พระบาทสมเด็จพระมง | กุฎเกล้าจักรพงศ์ |
พิสิฐกษัตริย์สมบูรณ์ |
วสันตติลกฉันท์
๑๔๏ ตั้งแต่พระองค์สถิตเอก | อภิเษกมไหศูรย์ |
ทรงเริ่มพระราชกิจมูล | ณสมัยเสมอมา |
๏ มุ่งรอยพระบาทบรมบัญ | จมธรรมราชา |
ปิ่นปียนาถชนกา | ธิบดีนิรันดร |
๏ เป็นอาทิ์พระราชจริยวัตร | ปฏิบัติอนุสสรณ์ |
ตามราชวาทวรุปกรณ์ | สุขะเกี่ยวสะดวกการ |
๏ อาณาประชาพสกะเนื่อง | นิติเบื้องบุราณวาร |
สบวันสวรรคตะประมาณ | ขณะรัชย์กษัตริย์หมาย |
๏ โกนผมนิยมณวิปโยค | ยุคโศกตลอดภาย |
ในภูมิดลชนนิกาย | กลเนิ่นประเพณี |
๏ ทรงเห็นจะเป็นวิประติสาร | ณประการอเนกมี |
จึงราชปรารภพจี | ก็ประจักษ์ตระหนักไข |
๏ คือโปรดประกาศกิจมิต้อง | เสาะสนองพระคุณไท |
ด้วยเกศมุ ฑกสมัย | พระบรมศพมวล |
๏ อีกราชะฌาปนสฤษฎิ์ | พหุกิจพระเมรุชวน |
ช้ายากและมากธุระมิควร | จะกะเกณฑ์บเป็นสาร |
๏ โดยบาทบรมชนกา | ธิปราชภูบาล |
โอกาสพระราชบริหาร | หิตะโปรดประโยชน์เสริม |
๏ งดอาทิปรารภมหุส | สวะดุจขนบเดิม |
เพิ่มด้วยผะดุงคุณเฉลิม | พลิสรรพะไพศาลย์ |
๏ สาธารณานุเคราะหพัต | ถุขนัดคะเนนาน |
นับควรกะส่วนกุศลการ | อุปกรณ์ประกอบตาม |
๏ อ้างโอ่อุโบสถวิหา | ระพระราชอาราม |
วัดหลวงและปวงนิยมนาม | อนุสนธิศึกษา |
๏ ทรงโปรดประโมทยอนุมัติ | รุจิวัตถุนานา |
ยงยิ่งประโยชนสถา | นพระศาสน์สภาสอน |
๏ ธรรมาสน์สะอาดนยนะตั้ง | สุภะทั้งสถาวร |
สวดมนตร์ฉะบับระบุประกร | ณพิพิธประโยชน์ภัณฑ์ |
๏ ปวงเป็นพระราชปฏิการ | คุณสารสิ่งสรรพ์ |
สมทรงประสงค์บรมธรร | มิกนาถชนกไท |
กมลฉันท์
๑๒๏ คณนาฉนำนับ | ดุจบรรพระบอบไข |
อนุกรมนิยมใน | ศกรัตนโกสินทร์ |
๏ บริวรรตถนัดยุต | ติพระพุทธกาลจิน |
ตนะเนื่องมุนินทร์ชิน | วรนาถพระนิพพาน |
๏ กลนี้วิธีถ่อง | นิติต้องละบองฐาน |
คณะชาติประชุมอาร | ยประเทศจำเริญ |
๏ ทินเอกะเวลา | ขณะนาฬิกาเดิร |
ดุจเดิมสีดำเนิร | ระยะทุ่มและโมงตี |
๏ วิเคราะห์บ่งณแบบสา | กลวาระราตรี |
ลุทวาระวางมี | ฉะเพาะเที่ยงจะก่อนหลัง |
๏ ปริวัฏฎะคืนวัน | เหมาะและมั่นมิคลาดยัง |
ธุระดื่นสะดวกดัง | ภพะทั่วกระทำควร |
๏ ณอนึ่งคะนึงรู้ | พระคุณูประการมวล |
วรราชวิจารณ์ชวน | นระน้อมณออมสิน |
๏ ทะนุทรัพยะส่วนอา | ตมะหาณอาจิณ |
จะกระจัดกระจายภิน | ทนะภาคเพราะยากงำ |
๏ ผิวะใฝ่จะใคร่ออม | ธนะพร้อมถนอมนำ |
ดนุฐานะอารัม | ภะลุวัฑฒนากร |
๏ ก็เกาะเกี่ยวกะคลังกอบ | ธุระชอบจะฝากถอน |
ขณะใดสะดวกรอน | เราะสุรุ่ยสุร่ายหาย |
๏ อุปการะสาทร | สหกรณ์สถิตภาย |
ณพณิชกสิกหลาย | บุระแหล่งแสดงยล |
๏ พลรวมและร่วมเศรษ | ฐประเภทผดุงดล |
พิธโภคพิรุฬห์ผล | เพราะพระคุณกรุณย์ควร |
๏ กิจเกี่ยวประกอบการ | บริหารณเหตุชวน |
นระมากมุห์เหิมหวน | ประทะทุกขะขุกเข็ญ |
๏ เพราะพะนันนิรันดร์ใน | ภพไทยไผทเป็น |
ปฏิปักษ์ตระหนักเห็น | พหุเพรื่อและเหลือฝืน |
๏ จิระจับกระชับจิต | ตสนิทจะยั่วยืน |
สิคะค่อยคะค้อยขืน | ลหุคาดก็อักโข |
๏ ภยะอันมหันต์ปรา | กฎะพาพสกโซ |
ระบุหวยกะถั่วโป | ทุระปักษะหนักหนา |
๏ สละปัดณรัชช์บัญ | จมธรรมราชา |
ฉะเพาะหัวบุรีหา | ยนมูลมิศูนย์สรรพ์ |
๏ ประลุฉัฏฐรัชช์ฉิน | ทะละสิ้นประโยชน์อัน |
จะประพัทธรัฏฐบรร | ลุเพราะสิ่งพะนันทราม |
๏ พิเคราะห์ข้อพระคุณเห็น | หิตะเด่นประโดยความ |
ถิรวัฒน์ประวัติตาม | พระมหาธิการุณย์ |
อีทิสังฉันท์
๒๐๏ เหตุพระองค์ธทรงสุขุมวิทุร | |
พระราชประกาศขนานสกุล | ประกิตกฎ |
๏ ชอบประชาสยามชาติจะจด | |
จะจำประยุรญาติมิลด | มิเหลื่อมเลือน |
๏ ทราบนิพัทธพันธุสรรพะเตือน | |
ระลึกณชอบประกอบเสมือน | สมานพงศ์ |
๏ หนึ่งแนะเรียบระเบียบสตรีประสงค์ | |
ณศักดิฐานะนามะจง | เจาะคำขาน |
๏ เด็กขนาดขนัดณวรรษกาล | |
จะควรกะไวยไฉนขนาน | ณหน้านาม |
๏ เป็นประโยชน์อนนต์จะสนธิตาม | |
แสวงเสาะวงศะสงเคราะห์ความ | มิแปรปรวน |
๏ ราชนิติ์ประสิทธิ์พิเศษประมวล | |
เหมาะใหม่ประเพณิภาคขบวร | ระบอบดี |
๏ ข่าวณราชนิวาศน์สถานจะมี | |
ประการอะไรพระใฝ่ทวี | ประวัติเผย |
๏ เพื่อพสกมิใคร่ประสพและเคย | |
ระเบียบบรู้กะทู้ก็เลย | ละฟังยิน |
๏ โปรดพระราชทานแถลงระบิล | |
ณราชนิเวศน์นิวัทธ์ถวิล | วโรบาย |
๏ พร้อมพระภูธเรศร์กะราษฎร์นิกาย | |
ผสานสนิทณกิจจหลาย | เฉลยถึง |
๏ ทำนุอาตมานุมัติจะพึง | |
ประพฤติและยึดนิยมคะนึง | นิรันดร |
วังสัฏฐฉันท์
๑๒๏ พระราชปรารภ | สุขสบประชานิกร |
เสถียรสถาพร | ณสภาพลุราบลุรมย์ |
๏ บเบียดบเบียนก่อ | ภยะข้อจะทับจะถม |
คุขึ้งคะนึงตรม | ตริประทุษฐะกันและกัน |
๏ ประมวลณกฎหมาย | พิเคราะห์ฝ่ายจะยุตติธรรม์ |
ละหมู่ละหมวดสรร | ดุลสิทธิประกิตประกล |
๏ ประสงค์สงบเหตุ | ณประเทศและรัฏฐชน |
เหมาะยุคสมัยยล | ฉะเพาะพัฒน์ระมัดประจำ |
๏ ประกอบจะชอบใน | กิจกัยวิกัยกระทำ |
กะเขตต์วิเทศดำ | ริระบอบเขบ็จขบวน |
๏ ณแพ่งและพาณิช | ยพิพิธประเภทประมวล |
ตริตราประดาควร | กะจะใช้วิจัยผะจง |
๏ พระราชบัญญัติ | วิเคราะห์อัตถะอื่นก็คง |
สรูปสราญสง | เคราะหราษฎร์นิรันตราย |
๏ สุรากะยาฝิ่น | และถวิลลุวัตถุหลาย |
ละสิ่งผิเสพกลาย | อประโยชนโทษจะทวน |
๏ สลัดและจัดขีด | ระยะกีดมิเกินกะควร |
เสมือนฉะเฉือนมวล | มลโหดประหานะหายน์ |
๏ มหาธิการุณ | ยพระคุณณศุลกะราย |
ละเล็กละน้อยภาย | ณพสกพระยกพระทาน |
๏ ประการะเป็นต้น | สละผลธนูปการ |
อุบัติณรัชช์มาน | เพราะเกาะเก็บกะราษฎร์นิกาย |
๏ จะได้มิได้ตาม | พลความสมรรถและหมาย |
เหมาะผ่อนเหมาะผัดคลาย | กระอุยุคพะขุกพะเข็ญ |
๏ ตลอดพระสอดส่อง | นระผองจะร่มจะเย็น |
สถานไฉนเพ็ญ | ผลโปรดประการะผอง |
สัทธราฉันท์
๒๑๏ การจัดป้องรัฏฐะทำนอง | ทะนุพลรณะปอง |
เข้าณเค้าคลอง | เจริญรอบ |
๏ ขันแข็งแรงกายอนึ่งกอบ | มนะชวนะระบอบ |
แน่วินัยนอบ | นิยมตาม |
๏ รัฐด้าวคราวสบสงบงาม | อุปกรณะณความ |
สุขทะนุกปราม | ประทุษฐชน |
๏ ทั้งหลายเหล่าชายฉกรรจ์ดล | กษณะฉะเพาะประปรน |
ปรุงประยุทธ์หน | ระเบียบหัด |
๏ ครบงดปลดจากประจำผลัด | กรณิยกิจปัด |
เดิมก็เริ่มอัต | ตภาพศรี |
๏ สมตนเป็นพลเมืองดี | หิตณบุรุษชี |
วิตมิเสียที | อุบัติมา |
๏ เพียบผองกองบกและเรือปรา | รภพิธคณะสา |
มารถประกาศนา | มะกำธร |
๏ อ้างเอาเหล่าโรมโพยมจร | ธุระกลอุปกรณ์ |
ไปรษณีย์ตอน | นภากาศ |
๏ โดยสารร่อนเร่ณเวหาส | คมนะลุดุจะมาต |
เร็วกะเกินคาด | คะเนการ |
๏ โยธินาวีวิทูรภาร | กะระยะชละประมาณ |
หมายวิถีฐาน | ทะเลแผน |
๏ มิ่งมงกุฎเกล้าสกลแดน | วรหทยะพระแสน |
ใฝ่พะวงแทน | ณทั่วธูร |
๏ โดยราชอุตสาหะอาสูร | สละพระสุขวิบูล |
เบื้องพระกายมูล | พิรีย์มาน |
๏ คราพร้อมฝึกซ้อมวิธีการ | สกลรณสถาน |
บางสมัยวาร | เสด็จดล |
๏ ทรงรอนแรมทั่วระทมทน | วรสริรสกนธ์ |
กรากกระกรำจน | ตลอดกิจ |
๏ หวนเห็นเป็นเหตุพิเศษสิท | ธิเพราะกิตติผริต |
พีรภาพนิจ | จะเนื่องมา |
๏ จึงจอมอังกฤษณกรุงปรา | กฎพิภพมหา |
รัฏฐ์ยุโรปสา | ธุรังสฤษฏิ์ |
๏ เทิดนายพลเอกณอังกฤษ | พหลพระยศฐิติ์ |
ฐานมหามิตร | สมานภัทร |
๏ เป็นครั้งแรกทั้งประดาขัต | ติยะณบุรพรัฏฐ์ |
รับพระเกียรติอัจ | ฉรีย์เอก |
๏ ภารเนื่องนาวาสินาเนก | นยะฉะเพาะอดิเรก |
อันพระสรรเสก | สฤษฎิสม |
๏ รงงราชนาวีสมาคม | ประลุสมยนิยม |
ยานสมุทรรม | ยะทั่วราษฎร์ |
๏ ด้วยได้ไท้เทิดประมุขชาติ | พระอนุเคราะหประสาท |
ราชทรัพย์อาทร์ | อุปัตถัมภ์ |
๏ สร้างฤาซื้อเรือพระร่วงดำ | ริณอจิรก็สัม |
ฤทธิกิจนำ | เสนอสาร |
๏ อาวุธส่ำยุทธภัณฑ์พาห์น | จะประทะอริระราน |
รอบตระเตรียมการ | ระวังกัน |
๏ มีครบสบสมสมัยบรร | ลุผิวะพิเคราะห์เหมาะพลัน |
สร้างเสาะเสริมสรร | พะพร้อมไป |
๏ ศัตรูภายนอกและภายใน | ก็ปกติพิริภัย |
แพ้พระเดชไท | ระท่าวทก |
๏ เช่นหมู่กำเริบทหารบก | นิรคุณพระดิลก |
ล้วนพินาสตก | ประดาษเข็ญ |
๏ เรียบรัฏฐ์เรียบราชยพูนเพ็ญ | พิริยผริตเป็น |
สุขศานต์เห็น | เจริญเรียง |
อินทรวงศ์ฉันท์
๑๒๏ พร้องภารพระศาส์นภาค | พหุหลากละล้วนเผดียง |
มาดลสกลเพียง | จะสรูปวโรปการ |
๏ ปางกลับประทับธา | นิย์มหานครสถาน |
จากรัฐยุโรปอาร | ยะประเทศณสิกขธูร |
๏ ทรงเพ่งพระพุทธา | นุพระศาสนาประยูร |
สืบภิกษุภาพพูน | พระผนวชคะนึงพิรีย์ |
๏ ในสงฆเถรา | นุสภาณวัดพระศรี |
รัตน์ศาสดาปรี | ดิประพฤติสุพรหมจรรย์ |
๏ กิจเสร็จเสด็จถับ | ลุประทับสถิตพระพรรษ์ |
บวรนิเวศอัน | ระบุราชนิวาศน์วิหาร |
๏ ถ่องธรรมวินัยสิก | ขอธิกวิทูวิธาน |
ทราบเชี่ยวและแตกฉาน | ประลุวรรษนิวัตติคลา |
๏ ครองราชสมบัติ | พระนิพัทธ์พระศาสนา |
ไตรรัตนศรัทธา | ธิกะมั่นนิรันดร์สมาน |
๏ ทรงเป็นอุปัตถัม | ภกะทำนุราชภาร |
รับพุทธศาสน์ฐาน | ฐิติอัครเอกผงม |
๏ เทอดสังฆราชนา | ยกะฐานะยิ่งนิยม |
สมเด็จสถิตกรม | ะพระยาวชิรญาณ |
๏ ก่อนนี้พระสมเด็จ | ปวเรศโหรวิจารณ์ |
สมเด็จกวีขาน | ปรมานุชิตจรุง |
๏ ทั้งหลายนิกายสงฆ์ | ผิวะคงสถีระคุง |
ควรเพศพิเศษปรุง | ปฏิบัติวัตรวินัย |
๏ งามศีลสุตสัง | วระยังวิจารณ์วิจัย |
แจ้งตรีปิฎกไพ | บุลเถรภูมิ์พิศาล |
๏ ควรตั้งพระรังสฤษฎิ์ | ยศกิตติ์อเนกประการ |
ตามศักดิสมฐาน | ถิรวุฑฒิสุทธคุณ |
๏ เป็นการณ์ผะสานเกื้อ | พลเพื่อจะเจือจะจุน |
กิจส่วนพระศาสน์สุน | ทรสารสมานเสมอ |
๏ ธูรคันถะบรรเจิด | ผลเลิศและบรรลุเลอ |
ปราโมทย์พระโปรดเปรอ | ปริยัตติ์ภิโยพะยุง |
๏ ทั่วสงฆมณฑล | ทะนุดลเจริญจรุง |
รอบเรียบระเบียบปรุง | มนะปลื้มประสาทะผล |
๏ แท้ราชประเพณี | พระบดีณภูวดล |
หนึ่งใดธใฝ่ขวน | อุปถัมภพุทธศาส์น |
๏ ทรงสร้างพระอารา | มวิหาระเป็นพระทาน |
เอกโอ่คุโณฬาร | กลรัชย์บุรพสมัย |
๏ นานาพระอาวาส | ณพระราชเขตต์ไผท |
เห็นหากจะมากใน | ขณะหน้าประดาจะโทรม |
๏ น่าจักพิทักษ์อา | ทรฐาปนานุโลม |
ซ่อมให้วิไลโถมน์ | หฤทัยประเทองทวี |
๏ โดยราชปรารพ | ภะประสพพระราชฤดี |
หวังสิ่งวิเศษมี | คุณะทัดกะวัดพระสงฆ์ |
๏ คือสิกขอาคา | ระพระราชดำริทรง |
โปรดสร้างจะอ้างอง | คนิทัศน์ประดิษฐาน |
๏ โรงเรียนมหาดเล็ก | คณะหลวงสิเลอตระการ |
กลเทพนิมมาน | เหมาะประสิทธิพิทยา |
๏ เยี่ยมผลอนนต์หนุน | อธิบุณยเจตนา |
สมฉัฏฐราชา | นุเคราะห์เพียบประการะผยอง |
๏ กิจอื่นณพื้นเอา | ธุระเคร่าประคับประคอง |
บ่งศาสน์บเสื่อมหมอง | อนุมัติสมิทธิหมาย |
๏ เหมือนครามหาขัต | ติยรัชชภาคณภาย |
หลังมามิคลาคลาย | วรราชภารผดุง |
วิชชุมมาลาฉันท์
๘๏ พึงเห็นเพ็ญเหตุ | ผลเจตน์แจ่มใน |
จอมนาถราชไพ | บูลปรีดิปรุง |
โปรดฝึกศึกษา | จรรยาพาคุง |
คืบพิชชาจุง | จำเริญรอบตน |
๏ จึ่งคงทรงสัม | ฤทธิ์ส่ำศึกษา |
เป็นราชภารปรา | รภเพื่อเกื้อผล |
ราษฎร์งามนามเนื่อง | พลเมืองดีดล |
อารย์ธรรมนำสนธิ์ | สู่ชาติอาจหาญ |
๏ บงรอยบทรัช | ครั้งขัตติย์คราห้า |
ดำเนิรเนิ่นมา | แม่นบรรทัดฐาน |
เทอดหนุนกุลบุตร | เสร็จสุดสิกข์การ |
ในเมืองตนมาน | สามารถอาจปรน |
๏ ส่งให้ไปฝึก | ฝนศึกษาเสริม |
วิชชาชาญเติม | จากต่างแดนตน |
ต่างเรียนเพียรรู้ | มากผู้สู้ขวน |
ขวายย่อมพร้อมยล | ถ่ายกิจหิตการ |
๏ ทราบสรรพกลับมา | รับนานาราช |
การรอบมอบอาตม์ | จอมนาถรัฐบาล |
ทุกเหล่าเนากรม | ปรารมภ์รับภาร |
รังเพิ่มเสริมสาร | สิทธิ์เพียบส่ำผล |
๏ คนไทยในรัชช์ | กาลฉัฏฐาธิป |
ถ่องภาษาสิปป์ | พิชชาสากล |
เผยแผ่แต่อารย์ | เทศฐานถิ่นหน |
แดดดับนับจน | เหลือจำนำแจง |
๏ ธรรมการงานเอา | ธูรเจ้าหน้าที่ |
ทางราชการีย์ | ศึกษากล้าแข็ง |
ต้นปลายมัธยม | อุตดมดัดแปลง |
หลักสูตรสำแดง | เท่ารัฐอัสดงคต์ |
๏ วิทยาลัยรัง | จัดตั้งตามแผก |
แพทย์ครูจำแนก | วิศวกรรมจำนง |
นายร้อยนายเรือ | ฟ่องเฟื้อยรรยง |
เนติบัณฑิตคง | ควรแก่ชาติไทย |
๏ ต่อมาปรากรม | จัดประถมศึกษา |
ราชบัญญัติตรา | ทั่วแคว้นแดนไป |
บังคับเรียนเล่า | ผู้เยาว์ภาพวัย |
คุณแหล่แผ่ไกร | แก่ชาติทั่วกัน |
๏ ครองศาสตร์ครบศิลป์ | ว่องชินวิชชา |
เชิดชาติศาสน์รา | ชันย์สิ่งชอบสรรพ์ |
ศึกษาพาสบ | พัฒน์ภพผองพรรณ |
เพ็ญราชการัณย์ | เหลือล้ำกำจาย |
สาลินีฉันท์
๑๑๏ กิจเกี่ยวกับรัฏฐา | ภิบาลราชโยบาย |
ป้องกันสำคัญภาย | ณรัชย์หกชนกไท |
๏ แต่งตั้งกองอาสา | สมัครนามะเนื่องไกร |
เกริกหล้าเสือป่าใน | มนัสมั่นณสัญญาณ์ |
๏ เสียชีพอย่าเสียสัตย์ | พิทักษ์รัฏฐสีมา |
สามารถมอบอาตม์กา | ยะจิตต์พร้อมพลีชนม์ |
๏ เพื่อชาติแลศาสน์รัช | ชะปิ่นขัตติย์ของตน |
จงรักภักดีผล | พิพัฒน์ทำนุนำเนือง |
๏ แพร่หลายภายในรัฏ | ฐเขตต์จัดประจำเมือง |
มณฑลเป็นผลเรือง | เจริญรอบประกอบคูณ |
๏ รักษ์ส่ำสำราญราบ | สงบปราบประทุษฐมูล |
ภายในให้ซาศูนย์ | กระทั่งสู้ริปูภัย |
๏ ปองรับเป็นราชภา | ระเพียบฐานะทั่วไป |
อาทิ์จัดฝึกหัดนัย | แนะสอนรอบประลองรณ |
๏ เปิดแผนปึกแผ่นแล้ว | พระสอดแคล้วคะนึงชน |
ชั้นเล็กรุ่นเด็กจน | ดรุณจักจรูญสาร |
๏ ควรเพื่อรับเกื้อกาย | และใจหมายเสมอมาน |
เหมือนเชื้อเสือป่าชาญ | เผชิญมุ่งประปรุงเปรอ |
๏ โปรดปลูกฝังลูกเสือ | นิกรเหลือจะเลิศเลอ |
เหล่าลักษณ์นักรบเจอ | ประจักษ์จิตตนิสสัย |
๏ นานาศึกษาคาร | สะพรึบมานสะพรั่งมัย |
หมวดหมู่กองผู้วัย | ระวางขีดจะแข็งขัน |
๏ งดงามนามลูกเสือ | สล้างเกื้อณกิจบัน |
ดาลด้วยช่วยเหลือสรร | พราษฎร์อีกอเนกการ |
๏ เดนผลดลเผยชื่อ | ระบือลือลุภูมิ์อารย์ |
เอาธูรเกื้อกูลภาร | ประชุมพรรคลูกเสือ |
๏ ต่างเทศทั้งไทยร่วม | สภารวมสรูปเจือ |
จุนเกียรติ์ปรากฎเหลือ | แถลงล้วนประมวลคุณ |
๏ คาดหมายภายหน้าแน่ | ถนัดแผ่ประโยชน์สุนทร์ |
สมราชนาถการุณ | ยปรารพภปลูกฝัง |
สัททุลลวิกกีฬิตฉันท์
๑๙๏ รัชช์ที่หกสิพสกประดาชิวะประดัง | |
ดลสุขนิยมยัง | อเนก |
๏ อ้างอัตถ์อาทิประปาประการอดิเรก | |
ราษฎร์แน่ตระหนักเอก | พระทาน |
๏ เริ่มแต่รัชชบรมชนกพระนฤบาล | |
เบื้องฉัฏฐรัชยการ | สฤทธิ์ |
๏ โปรดเปิดเป็นปริสุทธธารนิรมิต | |
อู่ทกพระอุททิศ | ทะนุก |
๏ นำบำราศอหิวาตก์ระบาดกษณะรุก | |
ร้ายขาดพยาธิทุกข์ | ประทัง |
๏ สืบสาธารณโสตถิ์ประโยชนะระวัง | |
ไว้ก่อนจะแก้สัง | เคราะห์ครบ |
๏ คราวรัชช์ห้าณประดาอนามยะขนบ | |
แผนปัจจุบันภพ | พิรัช |
๏ รวบรวมไพบุลในสมัยบรมนฉัฏ | |
ฐาธิปราชทัส | สนีย์ |
๏ กิจแพทย์การบริบาลสถานภิสกะมี | |
มากสนธิผลดี | ตลอด |
๏ เป็นที่ไว้หฤทัยณราษฎร์นิกรรอด | |
ชีพช่วยมิม้วยมอด | สมาน |
๏ กาชาดสากลสาธุการยประการ | |
เชิญร่วมสภาภาร | ภิษัช |
๏ ทุกด้าวทุกธุระยุคสยามยศะทัด | |
เทียมหน้ามหารัฏฐ์ | ผริต |
๏ ชุมนุมเวชชณเขตต์ประเทศบุรพทิศ | |
กรุงไทยประไพกิตติ์ | ประถม |
๏ เทอดฐานเจ้าคฤหะเนาณกิจจประจุคมน์ | |
แขกเข้าประชุมสม | กะเกียรติ์ |
๏ บัญญัติแพทยะแวดระวังวิเคราะห์ละเอียด | |
หวังโรคบเบียฬเบียด | พสก |
๏ กำหนดเขตตสุขาภิบาลระบุบบก | |
พร่องหมายขยายยก | นิยม |
๏ ยลเยี่ยงอาทิกถาอุทาหรณะสม | |
สิทธิ์ราชปรารม | ภะโปรย |
อินทรวิเชียรฉันท์
๑๑๏ เสียมรัฏฐพัฒน์ภา | วะประดาพิโดรโดย |
เด่นรอบประกอบโกย | ยศกิตติสากล |
๏ เกิดในสมัยฉัฏ | ฐกษัตริย์ถนัดยล |
เยี่ยมล้ำและนำผล | อดิเรกสภาพผอง |
๏ ฝังใจณไทยนา | มะประชาประชุมปอง |
เป็นเหตุพิเศษของ | คณะชาติประกาศเกียรติ์ |
๏ บันทุ์กนิทัศน์อัต | ถประวัติการเจียร |
โลกายุขัยเขียน | คุณะคู่นิรันดร์คง |
๏ คือว่าณวันที่ | ทวิวีสวารตรง |
ตรามาสะแม่นลง | กรกฏจรดหมาย |
๏ สองพันกะสี่ร้อย | ระบุสร้อยประสมปลาย |
หกสิบระวางภาย | ณพิภพประสพเข็ญ |
๏ มีเหตุมหายุทธ | ยุครุทรรณเป็น |
คราวใหญ่มิได้เห็น | ดุจดั่งอดีตมา |
๏ ไทยนามสยามเนา | คณะเข้ากะบรรดา |
ชาติรักษปักข์อา | รยะธรรมประจำคลอง |
๏ อังกฤษฝรั่งเศส | กะประเทศอเนกผอง |
รอนปักข์อธรรมปอง | จะประทุษฐ์มนษย์ปวง |
๏ คือเยอรมันอา | ทิประดาชะล่าดวง |
จิตต์โลภะใหญ่หลวง | ลุละเมิดนิยมธรรม์ |
๏ สงครามและความขาด | มิตรราชประกาศรัณ |
ร่วมทำนุสัมพัน | ธเกษตรสากล |
๏ ไทยเรียกระดมกอง | พลปองประจำรณ |
ราษฎร์รู้กรัณย์ตน | ก็สมัครประมาณหลาย |
๏ อาสาประดาพร้อม | ชิวะยอมจะสู้ตาย |
เพื่อชาติกษัตริย์หมาย | ยศไทยเถลิงชม |
๏ ล้วนเพียรพิรีย์พรร | คสกรรจ์สิเกินสม |
ควรคนอนนต์รม | ยสมัครอาสา |
๏ จำคัดเสาะจัดควร | เหมาะกะส่วนจะส่งคลา |
ไคลสู่สนามฐา | นยุโรปประจันบาน |
๏ ทัพบกระบอบศึก | สิอธึกณเบาราณ |
พร้อมเข้าณเหล่าชาญ | จตุรงคเสนา |
๏ พลช้างและม้าเหล่า | รถเท้าครไลสา |
มารถสรรพศาสตรา | วุธจ่ายประจำกร |
๏ บัดนี้วิธีรบ | และขนบขะบวนรอน |
เปลี่ยนแปลงแสดงตอน | ปฏิยุทธยิ่งพล |
๏ กองบินกะกองพา | หนยานรถยนตร์ |
สองคราวคระไลดล | ทิศอัสดงคต์พลัน |
๏ ยั้งยังฝรั่งเศส | มิตรเขตตทัพขันธ์ |
เข้ายุทธโรมรัณ | อริร่วมกระทำการ |
๏ สิทธิ์ผลสกลฝ่าย | ริปุพ่ายพินาสลาญ |
สัมพันธมิตรมาน | ชยะรวมกะเราไทย |
๏ ไตรรงค์ธวัชวัต | ถุสะบัดระบือชัย |
เชิดนามสยามใน | ภพทูรทวีปเผย |
๏ เป็นความสง่าลบ | ณบุรพบสบเคย |
ศึกหลวงจะล่วงเลย | รณะถึงยุโรปฐาน |
๏ แต่กาละครานั้น | ผลพลันลุบันดาล |
แด่ไทไผทมาน | นิรมิตสฤทธิ์ดล |
๏ คืบยาวเขยิบฐา | นะณภาคภูมิ์กล |
กับอารยชาติชน | กะจะชัดกะจ่างฉาน |
๏ โดยมีมหาราช | สุรปราชญ์พระจอมปราณ |
เลิศวีระลักษณ์ศาน | ติพระฉัฏฐราชัย |
๏ ทรงเป็นประมุขนา | ยกราชะพาไคล |
สู่ศรีวิถีไพ | บุลพัฒน์สวัสดิ์ผล |
สุรางคณางค์
๒๘๏ แท้จริงสิ่งอัน | พิเศษสำคัญ |
อย่างบ่งยุบล | สยามยามได้ |
พิชัยเชิงรณ | ร่วมสัมพันธ์สน |
ธมิตรทั้งมวล | |
๏ ตามข้อต่อคืบ | รัฐประศาสน์สืบ |
อุบายขะบวร | สัญญาระวาง |
เทศต่างต่างชวน | เชิงฉันท์อันควร |
ทำกันมั่นคง | |
๏ ยังเป็นเช่นก่อน | ไม่เพลาเบาผ่อน |
อิสสระประสงค์ | ผูกรัดมัดพจน์ |
ยากปลดหย่อนปลง | เปลื้องสิทธิ์ปลิดลง |
สู่ภาคพอเสมอ | |
๏ ปางเป็นโอกาส | สยามนามชาติ |
หนึ่งซึ่งเสริมเปรอ | ปรุงปรนรณกรรม |
เกื้อนำเสนอ | นับบุณย์คุณเลอ |
เหล่ามิตรสัมพันธ์ | |
๏ สมเด็จพระมง | กุฎเกล้าจักรีพงศ์ |
ฉัฏฐราชันย์ | ราชปรีชาญาณ |
วิจารณ์ซึ้งสัณห์ | สบคาบสำคัญ |
สมควรส่วนสาร | |
๏ โปรดทรงส่งเอ | กามาตย์อเม |
ริกันอันชาญ | วาจาสามารถ |
ว่องวาทโวหาร | ชวนะปฏิภาณ |
แผนผู้ดอกเตอร์ | |
๏ ชื่อท่านฟรานซิส | บี. แสฺยรสถิต |
ฐานันดร์เสนอ | กัลยาณไม |
ตรีไขนามเธอ | พระยาศักดิ์เลอ |
เป็นทูตทำการ | |
๏ พร้อมพระวรวงศ์ | พระองค์เจ้าทรง |
เสนาบดีฐาน | ต่างประเทศปวง |
ทะบวงบงงาน | พระนามขนาน |
ไตรทศประพันธ์ | |
๏ ไปลุยุโรป | หว่านล้อมอ้อมโอบ |
ออกคำจำนรรจ์ | กะมหาประเทศ |
เพื่อเหตุผลหัน | หาความยุตติธรรม์ |
ท้าวสิ่งจริงใจ | |
๏ ปลงเปลี่ยนสัญญา | ราชไมตรีปรา |
รพภ์ทางอย่างไร | ไม่เป็นเช่นแอก |
เหลือแบกแรกไทย | รับมาช้าไฉน |
ควรขอพอเพลา | |
๏ จึงท่านทั้งสอง | ราชธูรสนอง |
เสนอสำเนา | เนื่องมัญชุภาณ |
ไหวชาญว่องเชาวน์ | อ่อนน้อมพร้อมเสา |
พภาพพาจา | |
๏ แยบสุดยุตติสม | นิยุตติ์นิยม |
ไมตรีสัญญา | เยี่ยงราชสัมพันธ์ |
พ้องกันกะมหา | ประเทศนานา |
อำนวยด้วยเสริม | |
๏ อิสสระประเทศ | สยามยามเจตน์ |
จริงจะประเดิม | ผลนำสัมฤทธิ์ |
รอบสิทธิเฉลิม | ลักษณะเต็มเติม |
ตามข้อพอใจ | |
๏ อาทิ์เก็บศุลกะ | ภาคภพพาหิระ |
การกัยวิกัย | ประกอบชอบพอ |
ร้องขอขีดไฉน | คาดกะหฤทัย |
ขึ้นควรส่วนผล | |
๏ อํํานาจเนื่องศาล | กงสุลหนุนการณ์ |
บางอย่างอ้างยล | ทำนุทุรพรรค |
ผิดหลักจักดล | เลวเสื่อมเหลื่อมสน |
ธิราชไมตรี | |
๏ เปลี่ยนเข้าเนายุต | ติธรรมไทยสุด |
ศาลดุลการี | เรียกพิจารณา |
บัญชาคดี | ชนต่างด้าวมี |
จิตต์น้อมยอมตาม | |
๏ ความเลอเสมอภาค | มิเห็นเป็นหลาก |
จากอารยะนาม | ประหนึ่งมหา |
รัฏฐ์ฐานะงาม | เพ็ญแผ่แต่สยาม |
ยามรัชย์จำเริญ | |
๏ มิต้องหมองมล | มูลเพลี้ยเสียผล |
ดาลให้ได้เผชิญ | สุภช่องคล่องโชค |
ชอบโลกดำเนิร | น่าจะสรรเสริญ |
พระคุณสุนทร |
ภุชงคปยาตรฉันท์
๑๒๏ กิฬาการประการสรร | พะเพิ่มมั่นสโมสร |
สมานรักสมัครรอน | ละเรื่องชั่วจะกลั้วชน |
๏ เพราะเป็นของประลองแข็ง | สมรรถแรงบุรุษจน |
สตรีภาพพะยุงพล | ณภาคกายและฝ่ายใจ |
๏ ประกอบรมยะสมวา | ระหว่างกาละกล้าใน |
สถานคราจะปราไส | และถี่ถ้วนมิควรกลัว |
๏ บรมฉัฏฐรัชย์ภู | มินาถผู้พระอยู่หัว |
ตระหนักเนื่องณเบื้องบัว | พระบทรัชธบำรุง |
๏ ประจักษ์แจ้งแถลงราช | นิยมอาทิ์จรูงจุง |
เจริญรอยพระบาทปรุง | ประปรนเปรอเสมอกาล |
๏ อุบัติผลอนนต์น่า | ประหลาดมาลุบันดาล |
อนามัยสมูฏฐาน | ทะนุกนักกิฬาเนือง |
๏ เพราะอบรมสราญชนม์ | สนุกสนธิพลเมือง |
ประคัลภ์ขันติมั่นเรือง | พลารักษ์ประทักษ์ธรรม |
๏ ประโยชน์แผ่ลุแพร่ไป | ตลอดใฝ่กิฬากรรม |
ณนักรบขนบนำ | นิกรเรียนระเมียรหมาย |
๏ คะนึงคราอนาคต | จะปรากฎสรีร์กาย |
มนัสจริงณหญิงชาย | สยามชาติสิอาจหาญ |
๏ ละครกิจชะนิดหนึ่ง | สุขุมซึ้งสรูปการณ์ |
เสมอสิกขธูรสาร | สนิทราวกะแบบเรียน |
๏ ประดาเห็นประเด็นเหตุ | ผะจงเจตนาเพียร |
แสดงแยบผิแนบเนียน | ณบทแจ้งเสมือนจริง |
๏ ประโดยราชฤดีโปรด | ละครโสดสถานอิง |
อเนกศาสตรพาดพิง | พระปรารมภ์นิยมตาม |
๏ ประสงค์สิปปนาฏครบ | มหุสสพสยามยาม |
สงบกาลบุราณงาม | สงวนทำนุจำรูญ |
อุปชาติฉันท์
๑๑๏ พระราชปรีชา | ธิกะญาณเยี่ยมพูน |
ไพโรจน์พระโปรดบูร | ณประสิทธิศาสตรสาร |
๏ เชิดชี้คดีอา | ทิประการะเกี่ยวกาล |
ประวัติเบาราณ | นิติวรรณคดีเสริม |
๏ คุรูปกรณ์สิก | ขะอธิกทะนุกเติม |
การรัฐประศาสน์เดิม | จะไฉนและใหม่มี |
๏ มวลธรรมศาสตร์นา | ฏกะวาทะเวที |
พระธรรมศาสตรนี | ติละบองณคลองดุลย์ |
๏ ประยุทธวิชชา | นรศารทูลจุน |
เจือปลุกระเริงหนุน | มนะรักษศักดิ์นาม |
๏ ทั่วราชประเพณี | ทะนุมีนิยมตาม |
บุราณผะสานยาม | ยุคใหม่สมัยแผน |
๏ นิกายณฝ่ายศา | สนภาคะคือแดน |
เกิดบุณยคุณแสน | สุภผลพระทราบผอง |
๏ อังกฤษฝรั่งเศส | ณประเภทะทำนอง |
พจีประจำของ | ปรชาติยุโรปชน |
๏ มคธณพจน์พรร | ณนะสันสกฤตหน |
ชมพูทวีปดล | พระอดุลยบัญญา |
๏ ทรงมากสมรรถมี | พลพีริยุตสาห์ |
เสาะสอบประกอบกา | ละประเทศเหตุหมาย |
๏ ละอย่างพระวางวากย์ | ผิวะยากธบรรยาย |
หยั่งแจ่มวิจารณ์ภาย | ณฉะบับละบองมี |
๏ ถ้อยศัพท์กระชับชัด | สรอัตถะอันดี |
ประดาณวาที | สกเทศวิเทศสม |
๏ ขยายกระจายอรรถ | บริวรรตวจีคม |
คำพื้นจะกลืนกลม | และมิผิดณภาษา |
๏ เชิงกลอนละครขำ | เสนาะล้ำตลอดวา |
ทะร้องฤจรรจา | เหมาะเจาะบทแสดงบง |
๏ จะแจงแถลงชื่อ | ระบุฤาสรูปลง |
เป็นหมวดประมวลสง | เคราะหะราชนิยมไข |
๏ เพียงเอกภาคอ้าง | ตะละอย่างณศาสตรนัย |
ระดับสินับไพ | บุลพ้นจะคณนา |
๏ พระขิปปญาณชาญ | ประติภาณสุปรีชา |
เชิงปราชญ์ประกาศพา | ทประพนธไพศาลย์ |
๏ สมเทอดบรมฐา | นิยคารวาจารย์ |
คะนึงพระคุณนาน | อนุสนธิชนหลัง |
๏ พระราชนิพนธ์พากย์ | กลหลากจะเลื่องดัง |
ก้องเฟื่องพระเกียรติฝัง | ณพิภพมิลบลง |
๏ กฎหมายระวางเทศ | นิติเภทสนิทคง |
พระนลธบรรจง | และสกุนตลาสาร |
๏ พระปลุกมนัสอา | กรศารทูลการ |
คือเทศนาขาน | คติข้อประสาทสอน |
๏ โรโมยุเลียตเสก | บทเชกสเปียตอน |
มหาตมากร | และพระร่วงละโว้สาร |
๏ กวีประจำรัช | ชพระฉัฏฐภูบาล |
ธรรมาภิมณฑ์ขาน | ยศศักดิคุณหลวง |
๏ นามถึกสกุลจิตร | ะกถึกประเทิงดวง |
กมลนิพนธ์ปวง | บทฉันทวาที |
๏ และนามะผันศัก | ดิประจักษ์พระยาศรี |
สุนทรกะสร้อยมี | สิริวากยโวหาร |
๏ ต่างแต่งถวายไทย | พจนไพเราะสำนาน |
เถลิงนิยมมาน | ผิวะม้วยมิม้วยหมาย |
โตฎกฉันท์
๑๒๏ วรกิตติอนึ่ง | วิเคราะห์พึงปริยาย |
อุปบัติฉะเพาะภาย | ณพระรัชชสมัย |
๏ ขณะราชย์อภิเษก | อดิเรกพิธิไกร |
พระกษัตริย์ไผท | ทิศเบื้องบุรพา |
๏ ณอดีตภพดล | พหุหนผิจะหา |
กลฉัฏฐมรา | ชสยามจะมิยล |
๏ สุภมงคลเมื่อ | กิจะเกื้ออนุสนธิ์ |
อภิเษกสกล | สิริรัชยถวัลย์ |
๏ คณะราชกุลพง | ศะพระองค์อนุพันธ์ |
ณประเทศปรสรร | พะเกษตรสกล |
๏ ตะละท่านสุสถิต | ยศกิตติกมล |
ฤดิปีติณตน | ก็สมัครสมาน |
๏ จรจากดนุเขต | ตประเวสนวาร |
ลุสโมสรงาน | สหะเกี่ยวมหะกรรม |
๏ และอนึ่งยุคยุท | ธประทุษฐกระทำ |
ประลุศานติเพราะชำ | นะอธรรมะริปู |
๏ ระบุจอมพลจอฟฟร์ | ธประกอบกิติฟู |
ณสนามรณชู | ชยะสิทธิผลงาม |
๏ ขณะเยี่ยมบุรพา | ทิศะมาแวะสยาม |
ลุมหาบุริราม | วิรราชบดี |
๏ ประจุคมกิจควร | กฤติมวลยศมี |
มนเปรมสุขะปรี | ดิประการอนนต์ |
๏ และอเนกคณะแขก | บุรแผกขณะหน |
ณบุราณจรดล | วรธานิยไกร |
๏ กิจเยี่ยมธุระเกี่ยว | กะแวะเที่ยวณไผท |
พหุภาคะสมัย | พิรฉัฏฐชนินทร์ |
๏ พิเคราะห์เห็นผลเหตุ | เพราะพระเดชบดินทร์ |
ลุภิโยภพะยิน | ยศเกียรติกระจาย |
มาณวกฉันท์
๘๏ ราชวรลาภ | ทราบณประการ |
เอกอนุมาน | แน่อธิบาย |
บรรพกฤดา | การกะภาย |
ในขณะหมาย | ฉัฏฐสมัย |
๏ สิทธิประเสริฐ | เกิดลุประกอบ |
บารมิรอบ | บุณยไผท |
เกรียงกฤติศักดิ์ | อัครมไห |
ศูริยะใน | รัชชะพระองค์ |
๏ อาทินิทัศน์ | วัตถุบุราณ |
โลหะผะสาน | แผ่นฉะเพาะบง |
รูปกปิธุช | ครุฑสริร์ยง |
ยอดระยะธง | นำพลงาม |
๏ หนึ่งศรศัสตร์ | พัตถุแสดง |
นามะพระแสง | ศรพลราม |
เป็นสิริชัย | ในพิธิตาม |
ศาสตรสยาม | ไสยนิยม |
๏ อิกพระคชา | ธารเศวต |
สารวิเศษ | ลักษณะสม |
ขึ้นณระวาง | ปางอนุกรม |
ผ่านพระบรม | รัชยะมินาน |
๏ เป็นชยฤกษ์ | เกริกกฤตยา |
ดุลยมหา | โพธิ์สมะภาร |
ราษฎร์สินิยม | ชมสุภการณ์ |
รัฏฐะก็ศานติ์ | สิทธิ์เพราะพระบุณย์ |
๏ เนื่องสิริรัฐ | ฉัฏฐบพิตร |
มีนิรมิตร | ทัสนะหนุน |
น้อมหฤทัย | ในพระอดุล |
ราชวรคุณ | ควรสดุดี |
๏ เสตุประเดิม | เริ่มอุปบัติ |
ข้ามนทิตัด | ติตถวิถี |
จากพระนคร | จรบถลี |
ลาศลุบุรี | ฟากธนฐาน |
๏ เพื่อนรพรรค | มรรคทวิธา |
นีคมนา | คมอุปการ |
เกิดผลเห็น | เป็นหิตสาร |
มัคคพระทาน | สาธรคุณ |
๏ ยังพหุหลาก | ภาคทะนุโปรด |
สรรพประโยชน์ | ทรงพระกรุณย์ |
รอบรมะสา | ธารณสุน |
ทรเพราะพระบุณย์ | บารมิปรุง |
ฉะบัง
๑๖๏ เสด็จทรงธำรงราชย์ผดุง | ด้าวสยามนามกรุง |
เทพรัตนโกสินทรสถาน | |
๏ สบคราอ่าโอ่โอฬาร | เลอล้ำดำนาน |
จำเนียรเกียรติยศเยียมยล | |
๏ พระราชประมุขปลุกชน | ไทยตื่นฟื้นตน |
เต็มจิตต์สงวนสิทธิ์อิสสร | |
๏ ทรงนำส่ำชาตินามกร | คือไทยให้ขจร |
ประจักษ์ศักดิ์เสียมสรรเสริญ | |
๏ เทิดสู่ภูมิธรรมจำเริญ | รอบนำดำเนิร |
ณอารยฐานวิถี | |
๏ สยามรัฐวิวัฒน์สวัสดี | ถนัดทัสสนีย์ |
นัยราชประวัติวรรณนา | |
๏ เนื่องเพียงน้อยพรรษ์คัณนา | ลำดับสรรพจา |
รึกสิบห้าศกตกกาล | |
๏ สองพันสี่ร้อยสร้อยผะสาน | หกสิบแปดวาร |
หวั่นไทยไห้โดยโหยหา | |
๏ เดือนสิบสองพ้องพฤศจิกา | ยนวันอันปรา |
กฎที่ยี่สิบหกผะสม | |
๏ สวรรคตกำหนดอนุกรม | พระชนมนิยม |
เพียงสี่สิบหกศกสมัย | |
๏ มีราชประวัติอัตถไพ | บูลตามความใน |
ฉันทพจน์จรดบริบูรณ์ | |
๏ กรุงเทพ ฯ คำฉันท์อัญทูล | ถ่องความตามมูล |
สมิทธิถ้อยทางกวี | |
๏ ลำดับนับโดยภูบดี | รัตนโกสินทร์ศรี |
สยามไผทไทยครอง | |
๏ แต่หนึ่งถึงหกเห็นผอง | ภาคนำสำนอง |
พระเดชพระคุณควรอัตถ์ | |
๏ เอาความตามพระราชประวัติ | พระปฐมรัชช์ |
ตราบฉัฏฐราชย์รวมแสดง | |
๏ เป็นปานดำนานเนื่องแถลง | หลักฉันท์อันแจง |
ประจักษ์ในลักษณลิขิต | |
๏ คือขุนสุนทรภาษิต | พร้อมกับนายชิต |
บุรทัต ช่วยกันพรรณนา | |
๏ ผู้หนึ่งผูกซึ่งความมา | ผู้หนึ่งคะนึงวา |
ทะวากย์ไว้รสบทฉันท์ | |
๏ สำรวจตรวจเกลาเค้าวรร | ณคดีโดยสัณฑ์ |
ประวิงติงบ้างทางควร | |
๏ ร่วมเพียรร่วมพละประมวล | ร่วมชาญร่วมชวน |
ร่วมคิดร่วมจิตติ์จำนง | |
๏ สำเร็จเสร็จรวมสรุปลง | ด้วยปลื้มดื่มปลง |
เปรมราชประกาศวรรณคดี | |
๏ อำรุงอักษรศาสตร์ศรี | เสริมเกียรติกวี |
วากย์วุฑฒิหวังตั้งตน | |
๏ เฉลิมรัชช์เฉลิมขัตติย์เฉลิมคณ | เฉลิมชาติเฉลิมชน |
เฉลิมนามเฉลิมความเป็นกวี | |
๏ ไว้แยบแบบเรียนเพียรพี | ริยการีย์ |
ล้วนหลักวิจักษ์เหตุการณ์ | |
๏ ผิดพลาดขาดคำสำนวน | เยาว์ชินหย่อนชาญ |
อภัยให้ด้วยช่วยชู | |
๏ กรุณาอาทร์เอื้อเอ็นดู | ที่ผิดเป็นครู |
ในคราหน้าคราวกล่าวฉันท์ | |
๏ เดชะสวามิภักดิ์รำพัน | สรวมสิทธิชยัน |
ดรดลแด่ท่านทั้งหลาย | |
๏ อ่านฟังคำฉันท์บรรยาย | ประสิทธิสมหมาย |
มุ่งใดได้ดังหวังเทอญ |