ร่ายดั้น ของ กรมหลวงพิชิตปรีชากร

​๏ สรวมชีพสรมบังคมบาท สรวมสุรโอกาศใส่เกล้า ข้าบทรัชเจ้าทรงธรรม์ ผู้รับฉันทยานุมัติ ในพระขัตติยพงศา อัครราชสภาเสนาบดี คณะมนตรีอุภัยสภา เทศาภิบาลประเทศราช สองฝ่ายมาตยเสนา เจ้าพระยาพระยาพระ ประธานกระทรวงหลวงขุน ทั้งหมื่นมุลนายอนันต์ สิบร้อยพันพลโทเอก อเนกอาณาพยาบาล กรมการศาลสูงต่ำ ส่ำคณาประชา สบสีมาอาณาเขต สยามประเทศรัฐมณฑล มานกมลเปรมปรีดิ์ สวามิภักดีปดิพัทธ แด่บรมรัชบทเรศ พร้อมน้อมเกศนอบกาย ถวายบังคมยุคลบาท บรมนาถบรมบพิตร เจ้าดวงจิตต์เจ้าชีวาตม์ จอมบิตุราชสยามประชา ชนานิยมบรมมหาคุณาธิราช บรมนาถพระเปนเจ้า อยู่เหนือเกล้ากลางใจ ฝูงทวยไทยทั้งหลาย หมายจิตต์พร้อมกันปอง ฉลองพระคุณอันเลิศ เชิดชูพระเกียรติยศ ให้ปรากฎเกริกหล้า ก้องกลางฟ้าจ้าใจดิน อยู่จำจินอย่ารู้จืด ยืดอยู่ยั่งยืนนาน ปานชื่อไทยยังมี ในธรณีเมื่อหน้า ว่าพระเจ้าทรงคุณ มีการุญแก่ข้าไทย ไพร่ฟ้าฝ่ายสยาม เมื่อมีความมีทุกข์ ขุกเข็ญเปนภยันตราย สุดมือหลายจักช่วย ป่วยการผู้เคยแก้ แพ้ผู้หาญคร้านสู้ รู้ผู้รู้เปล่ารั้ง ทั้งแรงทรัพย์แรงกาย หมดที่หมายแก้กัน ปางท่านพลันมาโปรด เพื่อผ่อนโทษทุกขร้าย ย้ายความยากเปนเย็น เกลื่อน​ความเข็ญเปนเบา เอาพระองค์ออกหน้า กล้าสละละสิ่งสุข ทุกข์แทนทุกข์ทั้งหลาย หมายแต่ดีแกมมาก ยากเท่ายากยังหัก หนักเท่าหนักยังสู้ กู้เมืองกู้ปถพี หวังบารมีเปนหลัก ความรักรอบเปนแรง ทรงพระแสงญาณวราวุธ สุจริตราชพาหนะ พระพิริยแทนโยธา สละพระราชูปโภค พิโยคพระยอดปิยารมณ์ ละบรมสุขทุกประการ ทรมานพระกายกรำกราก ทนทุกข์ยากอันบเคย เสวยความคับแค้นขาดขัด ในทุรัสถ์กันดาร ฝ่าภัยพาลพ้นคเนนึก ข้ามทเลลึกเหลือหยั่ง ฝ่าจากฝั่งแสนไกล ไปพ้นถิ่นหลายประเทศ ทนทุกข์เทวษข้ามทวีป รีบจรดลหนไกล พ้นพิไสยสุรกษัตริย์ ปวงปางขัตติยประเพณี บมีคู่เคียงคง ตั้งแต่องค์รามราช ก็เคยประพาสเพียงลังกา แต่ใต้ฝ่าลอองธุลีพระบาท สามารถได้เสด็จประเวศ ทุกประเทศทั่วปัศจิมทิศ โดยสิเนหจิตต์มิตร์ไมตรี ทุกธานียอมคำนับ รับเสด็จโดยยศยิ่ง ทั่วถวายสิ่งสุขสมบัติ อันเอกกษัตริย์พึงอภิรมย์ สมพระราชประสงค์ทุกสิ่ง ยิ่งกษัตริย์อื่นอันประเสริฐ เกิดได้ด้วยบารมี มีสากษีเปนหลัก ประจักษ์แก่ใจปรากฎ หมดทั่วโลกเล็งเห็น เปนอัศจรรย์ยิ่งอย่าง ปางเสด็จอยู่ยุรป ได้ทรงประสบสากล บุทคลต่างยศทรัพย์ สรรพสาสนานานาทฤษฐิ อาทิท่านผู้แต่ง แห่งหนังสือสรรพเหตุ นานาประเภทภาษา ต่างเจรจาแต่ดี เปิดปรานีน้ำจิตต์ คิดช่วยค้ำนำหนุน จดแต่คุณจารึกรัก ประจักษ์แก่ตาแก่ใจ บมีใครฤษยา ฤๅเจรจา​จองโทษ โฆษนาน้ำคำเท็จ หรือร้อนเผ็ดภาษา เช่นธรรมดาดังเคย ชล่าเฉลยเล่นหลายอย่าง ตามแก่ต่างตาเห็น เปนชั่วดีตามใจ ใครบคิดหลีกละ จำเปนปะเปนธรรมดา กลับมามีเปน เห็นมหัศจรรย์ประจักษ์ ความรักเปนสากล แก่ยุคลวรบาท ตั้งแต่สาสนราชา สังตปาปาเปนปฐม ตลอดบรมมหากษัตริย์ จุลจักรพรรดิจุลราช แลอิศรชาติประชาบดี อัครมหาราชินีนาถ นานารัชทายาทรัฐบาล มหาบัณฑิตชาตินิติอาจารย์จินตกวี นานาศาสตรสวามีศิลปปาโมกข์ แลเอกชนมหาชนในโลกอันเคย รับรสพจนเฉลยแลเห็นพระองค์ ย่อมปองปลงจงจิตต์ภักดิ์ โดยสิเน่ห์นักทุกตน พาเปนผลพิเศษยิ่ง เสร็จสมสิ่งพระประสงค์ ควรพิศวงแลยินดี ในพระบารมีอันล้ำเลิศ ประเสริฐจริงยิ่งใหญ่หลวง ฝ่ายทั้งปวงราชบริพาร ทั่วทุกสถานทุกแหล่ง แห่งสยามมหามณฑล ทั่วทุกคนทุกหน้า นับแต่ข้าจนนาย ทุกชั้นชายแลหญิง ได้ประจักษ์จริงกับใจ ในความปลงจงรัก สุดสวามิภักดิ์ต่อเบื้องบาท แต่วันราชจรดล ทั่วทุกคนทุกจิตต์ คิดรู้สึกใจว่าง เหตุเหิรห่างจากพระคุณ อันเคยบุญอุ่นเกล้า ทุกค่ำเช้าเปล่าใจ เห็นอันใดเปนสุข ขุกคิดพระคุณเคยเกื้อ เอื้ออาลัยใจถึง แม้คำนึงความขัด ผัดใจคอยท่านแก้ แม้มีทุกข์อันใด นึกน้อยใจท่านจาก หากกระหายหาใด ว่องหวังใจคอยกลับ ปองได้รับคุณคืน ฝืนจิตต์คอยใฝ่ใจหา แทบทุกทิพาราตรีกาล ปานบิดา​ไปจาก หากพระคุณรู้เกื้อ เอื้ออาลัยรอบคอบ มอบพระอัครราชมเหษี สมเด็จพระบรมราชินีนาถ ให้ทรงราชย์ต่างพระองค์ ท่านรู้ทรงสรรพการ ดังมหาศาลสุรกษัตริย์ บำบัดสรรพอันตราย เลี้ยงทั้งหลายอยู่สุข ทุกทั่วหน้าอารี มีพระเดชพระยศ ปรากฎเกียรติก้องกึก ราษฎร์รู้สึกกลัวรัก ประจักษ์ทั่วหัวใจ ในน้อยสมัยอันมีประกอบ โดยกิจชอบจริงทำ ผู้จริงจำจริงรักษ์ ประจักษพระคุณอุ่นเกล้า ทุกค่ำเช้าอยู่เย็น เปนสุขเสมอหน้าเนืองนิจ บแผกผิดปางบรรพ์ ราชกรัณยรักษา หมดสีมาหมดเกษตร มณฑลประเทศไกลใกล้ ออกตกใต้ต่อเหนือ หนบกเรือรอบรักษา สบสิมาเสมอสุข ทุกราชกิจการกระทรวง ปวงมหาเสนา ที่ปฤกษาสฤษฎิการ เกื้อเอาภารผดุงกิจ รอบคอบคิดปรองดอง สนองพระกรรณพระเนตร เกื้อการเกษตรเสมอสมัย โดยน้ำใจจริงบริสุทธ ยุติธรรมเที่ยงสุจริต รั้งราชกิจกีดกัน สรรพภยันตรายระงับ ประคับประคองผองไพร่ฟ้า หนุนนำข้าราชกิจ ประสิทธิสรรพการดังก่อน บห่อนให้เสียหาย ไทยไพร่นายเนาเกษม เปรมใจคอยจอดเจ้า พระอยู่เกล้าทรงคุณ ผู้ไว้บุญเลี้ยงหลัง ภายหน้าหวังเอาพระองค์ ลงเปนแรงรั้งถิ่น บหมิ่นแก่การล้ำแก้ รู้ยากแท้ยังทำ สำเร็จได้ดังประสงค์ โดยพระองค์เองอาจ สามารถใช้ความดี อันมียิ่งในพระกาย ให้ทั้งหลายเห็นจริงประจักษ์ ในความรักอารี พระปรานีโอบอ้อม พร้อมพระมหากรุณา แลพระปรีชาชอบใช้ ให้เปนคุณความดี ได้มาก​มีดังประสงค์ แลแสดงพระองค์อวดโลก ยกยศโยคเกษตรสยาม งามพระองค์งามนามประเทศ พระเดชพระยศส่งเสมอ ผองอำเภออิศรชาติ์ แลมหาประเทศราชทั้งหลาย ขยายพระคุณอันเลิศ เชิดพระเกียรติไว้นานวาร พงศาวดารขณะหน้า ว่าพระผู้ทรงญาณ รู้ถึงการถ่องแท้ แก้กิจอันผู้อื่นผ้าย กลับเหตุร้ายเปนดี โดยพระปรีชาฉลาด อาจเอาไชยได้ชอบ ประกอบกิจอันเปนคุณ หนุนแรงเมืองจนหมั้น กั้นกีดไภยได้รอบ มอบสุขประโยชน์โปรดข้า ทั่วทุกหน้าทุกคน ได้รับผลดีงาม ความเจริญความรู้รอบ ประกอบกิจอันเกิดผล เปนคุณแก่คนทั่วหน้า ตลอดข้าแขกเมือง เนืองอเนกภาษา ต่างสาสนานานาเพส อันจากประเทศมาสู่ อยู่อาศรัยพระบารมี ได้ความดีความสุข ทุกตนเท่าพลเมือง บแค้นเคืองข้องขัด ด้วยอาสัจอาธรรม์ สุขเสมอกันทั่วผู้ รู้พระคุณทุกคน ต่างตนต่างยินดี ในธุลีลอองบท โดยปรากฎเห็นประจักษ์ แก่ความรักความนิยม ชอบชื่นชมโสมนัส โดยมหัศจรรย์เปน เห็นปรากฎแก่ใจ บเลือกใครครั้งนี้ ปราชญ์ผู้ชี้ผู้พา พร้อมกันมาร่วมจิตต์ คิดพระคุณสุดใจ ปลื้มปลงในความรัก สวามิภักดิ์ยินดี ในธุลีบทรัช เต็มมานัสเต็มแรง แขงข้อแข่งกันคิด กิจอันจะประกอบ เพื่อเปนชอบเปนดี มีประโยชน์มีคุณ ส่อส่งบุญส่งยศ ให้ปรากฎไปไกล ว่าจอมผไทไทยประเทศ พิเศษประเสริฐเลิศนัก ในความรักนรากร แก่ภูธรทั่วหน้า บเว้นว่าผู้ใด ย่อมมีใจจงรัก ​สมัคสมรไมตรี เต็มยินดีคอยรับ ความเสด็จกลับแต่ไกล ชาวเทศไทยทุกคน ต่างตนต่างตกแต่ง แห่งที่ตึกเรือนเรือ ธงทิวเครือใบไม้ ดอกไม้ไฟตามประทีป บ้างเร่งรีบจัดหา เครื่องโภชนาอาหาร การกินเลี้ยงการเล่น เครื่องรำเต้นต่างประการ มากมีงารแหล่งหลาย บ้างขวนขวายตกแต่ง แห่งสริรกายหลายหลาก บางพวกมากรวมกัน ปันเปนคณะเปนถนน ตามชั้นชนชั้นทรัพย์ สุดคเนนับจำพวกหมด หลากเหลือจดจำเรียงการ หลายหลายวารวันทำ มากเกินกำหนดแห่ง ในการแต่งการทำ สำหรับรื่นเริงใจ ในการมหามหกรรม ทำด้วยยิ่งยินดี เพื่ออัญชลีแลฉลอง ธุลีลอองวรบาท บัลลุพระราชธานี แสดงปรีดีปราโมทย์ สมโภชพูลอภิรมย์ โดยนิยมอย่างล้ำเลิศ พร้อมกันเกิดในใจ ฝูงทวยไทยทั้งประเทศ ต่อพระเดชพระเจ้า ผู้อยู่เกล้าทั้งสองพระองค์ ส่วนพระบรมวงศา นุวงศคณานานามาตย์ ราชบริพารการผอง อิกอเนกนองอาณาประชา อันได้มาประชุม ชุมนุมพรั่งพร้อมกัน เพื่ออภิวันท์ฉะเพาะพระบาท บรมนาถเปนเจ้า ด้วยเกศเกล้ากายใจ อันเต็มในความรัก สุดสวามิภักดิ์ยิ่งยินดี อนึ่งมากมีความหมาย ถวายปฏิญาณความจริงจิตต์ อันร่วมคิดพร้อมกัน รู้พระคุณอันใหญ่หลวง แก่ทั้งปวงเปนล้ำล้น พ้นภาษากว่าความรู้ อนึ่งผู้มาทั้งผอง หวังฉลองพระบรมคุณ ตามแต่บุญแต่หน้า แห่งผู้ข้าทั้งหลาย สุดใจหมายความคิด จะกอบกิจกระทำได้ เพื่อหวังไว้ที่รฦก รู้สึกเสมอเมื่อหน้า อนึ่งหวังว่าวิงวอน ขอวรพรเสี่ยงสัจ อัธยาธิษฐาน​การสุจริต เพื่อประสิทธิสิ่งปราถนา สัปดมหามงคลพร แด่ภูธรธรรมาธิราช บรมนาถอยู่เกล้า เพื่อเจริญพระเดชเจ้า แผ่นหล้าทั้งสอง ท่านแล ฯ

๏ ปฐมขอจงคุณไตรรัตน อันโปรดสัตว์สากล กับทั้งผลพระกรุณา พระเมตตาปลดโทษ โปรดผู้ล่วงราชทัณฑ์ อันจักต้องถึงตาย แลหลากหลายชีพิต อันจักปลิดจำม้วย ได้รอดด้วยพระบารมี ท่านปรานีปล่อยช่วย หายเจ็บป่วยคงชีวาตม์ แลความปราถนาผล สัตว์สินคนทั้งหลาย หมายมาดพระศุภผล เพื่อพระชนม์ยืนนาน อยู่ยาวกาลอยู่เกล้า เอกอิศรเจ้าผไทสยาม ยิ่งด้วยความสุขสวัสดิ์ มากพรพิพัฒนมงคล พระชนมสุขทุกประการ

๏ ทุติยาธิษฐานผลบุญ พระคุณอันโปรดเกล้า ปวงสร่างเศร้าเสพย์สุข คราวมีทุกข์เจ็บไข้ ได้พำนักเรือนพยาบาล แพทย์เอาภารให้ยา แก้รักษาสรรพโรค ให้บริโภคโภชนาหาร สุขสำราญการกินนอน แก่นรากรทั่วหน้า ทั่วไทยข้าทุกคน อิกทั้งผลพระกรุณา ยกอาญาเฆี่ยนขับ เร่งให้รับด้วยอาญา แลบรรดาการกรำกราก ยากแก่ไพร่ใช่ประโยชน์ โปรดคนพ้นทุกข์ยาก มากมายเหลือคเนนับ กับแรงสัตยาธิษฐาน ผลบุญทานทั้งหลาย หมายเปนผลมหาพร แก่มหิศรอยู่เกล้า ขอพระเจ้าจงสำราญ นิรภัยพาลโรคาพาธ นิรโพยพยาธิ์อย่ายายี สรรพทุกข์พิบัติขจัดหนีอย่าใกล้กราย สารพรรณภยันตรายนิราสไกล สุขพระวรกายสบายพระหฤทัยทั่วกาล

​๏ ตติยาธิษฐานถึงบุญ คุณพระมหากรุณา แลเมตตาพรหมวิหาร โดยนิจกาลท่านเอื้อ เกื้อกูลพงศผองพร้อม อ้อมโอบเอื้ออารี มีพระราชหฤทัยเที่ยงทัศน์ ยุติธรรมสัจสุจริต ขอบพิตรจงสุขเกษม เปรมปดิพัทธพระวรพง ศานุวงศทรงสวามิภักดิ์ บริรักษ์บรมบาท เสมอชีวาตม์บาทบริจา ริกนราราชบริพาร เสวยสวัสดิ์ภิรมย์สำราญพระราชหฤทัย ทรงพระบรมสุขเสมอสมัยนิจกาล

๏ จตุตถาธิษฐานศีลวัตต์ อิกผลสัจทานธำรง พระประสงค์สิ่งสวัสดี เพื่อมากมีแก่หลาย หมายความเจริญแก่ราษฎร์ เกื้อพุทธสาสน์ธำรง ทรงบำรุงการศึกษา นานาศิลปศาสตร นำคณามาตย์มากคุณวุฒิ์ อุดหนุนคุณรู้รอบ ประกอบการเจริญเรืองรุ่ง มุ่งจุงเมืองเฟื่องคุณ มากการบุญการดี มีผลประโยชน์อย่างประเสริฐ เกิดแก่คนทั่วหน้า ขอพระเจ้าข้าจงประสิทธิ์ สรรพราชกิจดังประสงค์ จงใจจงสมสฤษฎิ์ คิดคาดใดดังนั้น มั่นหมายใดอย่าคลาศ ปราถนาสารพัดพ้อง ต้องพระราชประสงค์ทุกสิ่ง ยิ่งด้วยความสำเร็จ เสร็จสมพระประสงค์ทุกประการ

๏ ปัญจาธิษฐานอาทิคุณ ผลการบุญท่านสร้าง อ้างผลบูชาชอบ นอบนบสรวงมเหศักข์ อารักขเทพประสิทธิพร อิกมหาชนสโมสรประสงค์สฤษฎิ์ สามัคคีธรรมอิทธิอำนาจ คุณขัตติยมหาธรรมราชพลากร สมณะพราหมณพฤฒิพรประสิทธิ์ ขอจงสรรพกรรมกิจ​ราชการณย์ จงเจริญเดิรสดวกดลพระประสงค์ การกระทรวงทั้งปวงจงสวัสดิภาพ เทศกรัณยเรียบราบสดวกดี พาณิชยกรรมทำทวีผลภิญโญ กรรมกาสิกสโมสรสำราญ พฤกษชาติตฤณธัญญาหารบริบวรณ์ สรรพากรประมวญประมูลมา นานาศิลปพิทยายิ่งจรัสเจริญ หัดถกรรมกระทำเกินแต่ก่อนกาล รัฐรักษาสุขาภิบาลสำราญราษฎร์ พระราชกิจประสิทธิประสาทดังพระประสงค์

๏ ฉัฏฐวรพรจงฉะเพาะคุณ มหาทานการุญบริจาค โดยพิสดารมากประการมี อิกสังคหะการีราชนิติ์ นานากุศลปกาสิตสรรพจาคะ อิกคุณะสุขะพละทานบารมี อเนกพรรค์อนันตวิธีราชทาน จงเปนปัจจัยสมภารพัฒนพร เจริญราชทรัพยากรนิจกาล อิกศุภศฤงคารคุณสมบัติ์ โลหหิรัญสุวรรณรัตนากร นานาเทศนครอเนกบรรณา สิริสวัสดิพิพัฒนโภคายิ่งยืนยง เจริญรัชลาภแลองควรลาภ มากมไหศวรรยานุภาพบารมี

๏ เจ็ดจงศรีสิทธิบุญ คุณพระรัตนปฏิมากร อิกอมรรัฐอารักษ์ อาทิอัครสยามเทวาธิราช ทั้งอำนาจอดีตมหากษัตริย์ สยามรัฐบรมนาถ อิกบรรพราชกุศล ผลผดุงพุทธสาสน์ แลนครราษฎร์อารักษ์ สุจริตธรรมอัครวรคุณ อดุลยเดชาภินิหาร อิกสมภารพระกรุณา อารีรักชาติมนุษย์ โดยบริสุทธสบสากล จงเปนผลพรพิเศษ เพิ่มบรมเดชบรมคุณ บรมบุญญานุภาพ เอกองค์ปราบจบใจ น้อมสิเนหในบทรัช จงกลับศัตรูหาย กลายมาเปนมิตรชอบ ​มอบใจตามพระประสงค์ ดำรงจิตต์ผู้ใจภักดิ์ เพิ่มจิตต์รักผู้ภักดี โดยอารีราชฤทธิ์ ชัยทศทิศนิจนิรันดร์

๏ ขอประสิทธิสรรพวรเดช อัครมหาประเทศอิศราธิบดี ยิ่งศักดิศรีทรงพระยศ ปรากฎพระเกียรติคุณ เจ้าจอมจุลจักรพรรดิ์ สยามมหารัฐทวีปุทัย ดำรงบรมมไหศวรรย์สุขสวัสดิ์ พรพิพัฒนมงคล สกลศัตรูกษัย อุภัยไทยบรมนาถ ดุจหมายมาดปราถนา สยามประชาทั่วทั้งมวญ ควรมิควรขอพระเจ้า ทรงพระกรุณาโปรดเกล้า กระหม่อมข้าทั้งหลายนี้เทอญ ขอเดชะ ๚

----------------------------