คาถาของสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส

 

(๑) สฺวาคตนฺเต มหาราช อโถ เก ทูรมาคตํ
โสตฺถินา กตกิจฺเจน ตตฺถ ตตฺถ ยถารหํ
ยุโรปาขฺยา มหาเทสา นิวตฺติตฺวา สกํ ปุรํ
อภินนฺทาม ตนฺทานิ จิรปฺปวาสิมาคตํ ฯ
(๒) ตุวฺหิ โข มหาราช รชฺชํ ธมฺเมน การยํ
วุฑฺฒึ รฏฺสฺส อากํขํ ปชานํ หิตกามโก
อปเนนฺโต อนตฺเถ จ อตฺเถ โจปนยํ สทา
เตสุ เตสุ วิเทเสสุ ปเวณีทฏฺุมารภํ
กสิรํ อคเณตฺวาน ปุรกฺขิตฺวาน ยํ หิตํ
ราชินฺยา สห มนฺตีหิ นิยฺยาเทตฺวา สกํ ปุรํ
อภิรูหํ มหาโปตํ ตริตฺวาน มโหทธึ
ยุโรปาขฺยํ มหาเทสํ คนฺตฺวา อตฺถคเวสโก
ตสฺมึ ตสฺมึ ปุเร รมฺเม สพฺพภูเปหิ สกฺกโต
มิตฺตธมฺมํ วิวฑฺเฒนฺโต อฺมฺเฺสมนฺตเร
คยฺหูปคานิ กิจฺจานิ อุคฺคเหตฺวาน สพฺพถา
กรณียานิ ตีเรตฺวา สุนิปฺผนฺนมโนรโถ
กิตฺตํ ปกาสยิตฺวาน โยโรปเกหิ มานิโต
​าโต เจว ยสสฺสี จ วิสฺสุโต ชนมณฺฑเล
พุทฺธมามกภาเวน โกสลฺเลน สเกน จ
สมฺพุทฺธสาสนสฺสาปิ วณฺณํ สฺโชตยํ สุภํ
กตกิจฺโจ นิวตฺติตฺวา โสตฺถินา ปุรมาคโต
สมนฺตา วสเกเหว โสปชีวีหิ โตสิโต
สุโขปายปฺปโยเคน ธมฺมิกาย จ คุตฺติยา
เตสํ มชฺเฌ ปโมทนฺโต โตเสยฺยาสีธ เน ตถา ฯ
(๓) ยทคฺเคน มหาราช รฏฺเ ิรณฺิเต สทา
สาสนํ พุทฺธเสฏฺสฺส ปชฺโชเตติ นิรพฺพุทํ
ยทคฺเคน จ อตฺตานํ สนฺตาจาเรหิ สํยุตํ
ทีเปนฺโต ปจฺฉิเม เทเส โชเตสิ สาสนํ ตถา ฯ
(๔) ตสฺมาทานิ มยํ สพฺเพ ธมฺมยุตฺติกวาทิโน
มหามกุฏราชาธิ- ราชสฺส อนุสิสฺภา
ปฺาย วิริเยนาปิ กลฺยาณํ เต ตทา กตํ
อภิปฺปโมทมานาว ภณาม เต ชยํ สุภํ ฯ

(๕) พุทฺโธ อนนฺตกรุณาสยภูตจิตฺโต

อจฺจนฺตติกฺขวราณพโลปปนฺโน

สพฺพาสนาสวสมูหปหานการี

สุทฺโธ วิสุทฺธคุณธมฺมวิภชฺชวาที

​เอเตน สจฺจวจสา ภณิเตน สมฺมา

เขมี นิวทฺธสุขิโต ปรมินฺทราชา

เตชานุภาวยสวิทฺธิพเลนุเปโต

ธมฺเมน สุฏฺุ ชยตูปหตนฺตราโย ฯ

(๖) ธมฺโม กิเลสุปสเมน สุวูปสนฺโต

เสฏฺโ วิมคฺคปตนา สกธาริธารี

สงฺกุปฺปภาวรหิโต อวินามธมฺโม

ตกฺการกสฺส ปฏิปตฺติผลปฺปทายี

เอเตน สจฺจวจสา ภณิเตน สมฺมา

สฺยามินฺทราชอธิราชวโร อโรคี

ภทฺรํ สเมน สตตํ อภิปสฺสมาโน

ทีฆายุ าตุ สุจิรํ สุวิราชรชฺเช ฯ

(๗) สํโฆ ปหีนมลลามกปาปธมฺโม

สีลาทิสาธุปฏิปตฺติคุเณหิ ยุตฺโต

ปุฺสฺส สาติสยเขตฺตมุปาคตานํ

โลกานุกมฺปมนสานุกโต มุนินฺทํ

เอเตน สจฺจวจสา ภณิเตน สมฺมา

สมฺปาปุณํว สหสา สมิตํ สมิทฺธิ

ปจฺจตฺถิเกหิ วิคโต ปรมาธิราชา

ธมฺเมน รกฺขตุ ปชาย คณํ สภูมึ ฯ

คำแปล

​ขอถวายพระพร เจริญพระราชสิริสวัสดิ์พิพัฒนมงคล พระชนมสุขทุกประการ จงมีแด่สมเด็จบรมบพิตรพระราชสมภาร พระองค์สมเด็จพระปรมินทรธรรมิกมหาราชาธิราชเจ้า ผู้ทรงพระคุณอันประเสริฐ

(๑) กาลนี้ สมเด็จบรมบพิตรพระราชสมภารเจ้า ทรงประกอบราชกิจในประเทศสถานนั้น ๆ ตามควร ให้เสร็จได้โดยสวัสดีแล้ว เสด็จกลับจากมหาประเทศยุโรปคืนยังพระมหานครนี้ ชื่อว่าเสด็จมาถึงดีแล้ว แลเสด็จมาถึงแต่ไกลแล้ว อาตมภาพทั้งหลายมีความยินดีพร้อมใจกันรับเสด็จ สมเด็จบรมบพิตรพระราชสมภารเจ้าผู้เสด็จประพาสอยู่ห่างจากพระมหานครช้านาน พึ่งเสด็จกลับมาถึงเมื่อปานนี้

(๒) เมื่อยกพระคุณความดีในพระองค์ขึ้นพรรณนาโดยพิสดาร สมเด็จบรมบพิตรพระราชสมภารเจ้า ทรงดำรงราชสมบัติโดยยุติธรรม จำนงความเจริญแห่งรัฐมณฑล หวังศุภวิบูลยผลอันจะเปนหิตานุหิตประโยชน์แก่ประชาราษฎรข้าขอบขัณฑสีมา การอันหาประโยชน์มิได้ทรงเลิกถอนแก้ไขเปลี่ยนแปลงไปตามควร ส่วนการอันเปนประโยชน์ทรงชักนำให้จัดขึ้นเปนนิตย์มาตามกาลนิยม ทรงพระปรารมภ์จะทอดพระเนตรเห็นขนบธรรมเนียมในเมืองต่างประเทศทั้งหลายนั้น ๆ มิได้ทรงนับความเหนื่อยยากลำบากพระสริรกายเปนประมาณ เห็นแก่การอันจะเปนประโยชน์เปนเบื้องหน้า ทรงมอบพระราชอาณาจักร์แก่สมเด็จพระนางเจ้าเสาวภาผ่องศรี พระบรมราชินีนาถ ให้ทรงสำเร็จราชการแผ่นดินต่างพระองค์ พร้อมด้วยมุขมนตรีที่ปฤกษา ทรงเรือพระที่นั่งมหา​จักรีลำใหญ่ข้ามสมุทร์ลุมหาประเทศยุโรปโดยสวัสดี ทรงแสวงการที่จะสำเร็จผลเปนประโยชน์คุณแก่พระราชอาณาจักร์สยาม เสด็จประพาสตามเมืองน้อยใหญ่ พระเจ้าแผ่นดินแลมหาปธานาธิบดี เจ้าประเทศราชในบุรีรมยสถานนั้น ๆ ทรงต้อนรับโดยเอื้อเฟื้อเปนอันดี ทรงผูกพระราชไมตรีในระหว่างกันแลกันให้สนิธยิ่งขึ้นกว่าเก่า ทรงสังเกตการที่ควรจำเอามาเปนแบบอย่างครบทุกประการ ทรงวิจารณ์ราชกิจเสร็จสำเร็จสมพระบรมราชประสงค์ ทรงเผยพระเกียรติยศให้เลื่องฦๅ ชาวยุโรปนับถือเคารพรักรู้จักทั่วไป มีพระเกียรติยศปรากฎในประชุมประชาชนนั้น ๆ ทรงส่องคุณอันงาม แม้แห่งพระพุทธสาสนาให้ชัชวาลย์ เพราะการที่ทรงนับถือพระพุทธสาสนา กับพระปรีชาญาณของพระองค์ ทรงกระทำราชกิจเสร็จ เสด็จกลับถึงพระมหานครโดยสวัสดี ประชาชนผู้อยู่ภายใต้พระบารมีแลผู้พึ่งพระบรมโพธิสมภาร จัดการรับเสด็จให้เปนที่ทรงยินดี สำราญพระราชหฤทัยอยู่รอบด้าน เมื่อทรงพระปราโมทย์เบิกบานพระกมลอยู่ในท่ามกลางประชาชนหมู่ใหญ่ คงจะทรงกระทำให้เขารื่นเริงบรรเทิงฉนั้นบ้าง ด้วยประกอบราชกิจอันเปนทางมาแห่งความสุขแลปกครองโดยยุติธรรม

(๓) เหตุใด เมื่อพระราชอาณาจักรดำรงมั่นแล้วทุกเมื่อ พระสาสนาคำสอนของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าผู้ประเสริฐสุด ก็ย่อมรุ่งเรืองปราศจากศัตรูผู้เปนเสี้ยนหนาม อนึ่งเมื่อสมเด็จบรมบพิตรพระราชสมภารเจ้า ทรงแสดงพระองค์อันประกอบด้วยพระมารยาทเรียบร้อยใน​ประเทศเบื้องปัศจิมทิศ ก็ชื่อว่าทรงส่องพระสาสนาให้เปนที่สรรเสริญในที่นั้นเหมือนกัน

(๔) เหตุนั้นอาตมภาพทั้งปวง ผู้ได้นามว่าธรรมยุติกนิกาย อนุศิษย์พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหามงกุฎ บรมราชาธิราชเจ้า มีความปราโมทย์ต่อพระคุณความดี ที่สมเด็จบรมบพิตรพระราชสมภารเจ้าทรงกระทำโดยพระปรีชาญาณ แลพระพิริยภาพในกาลนั้น ๆ ขอกล่าวถวายชัยอันเปนศุภมงคล แด่สมเด็จบรมบพิตรมระราชสมภารเจ้าณบัดนี้

อาตมภาพทั้งหลาย ขอรับพระราชทานกล่าวอ้างคุณพระไตรรัตน์ตั้งเปนสัตยาธิษฐานว่า

(๕) พระพุทธเจ้ามีพระหฤทัยเปนที่อาศรัยแห่งพระกรุณาในหมู่สัตว์ไม่มีที่สุดลง พระองค์ประกอบด้วยกำลังพระญาณปรีชาคมกล้าล่วงส่วนสามัญมนุษย์ ทรงทำการละกองอาสวะโทษไม่บริสุทธิ์ที่ขังดองในสันดาน กับทั้งพาสนาคืออาการที่กิเลสอบรมมาจนเคยตัว เปนผู้บริสุทธิ์ไม่พัวพันด้วยลามกกรรม ทรงจำแนกแจกคุณธรรมอันบริสุทธิ์ตรัสสั่งสอนเวเนยนิกร ด้วยอำนาจวจีสัตย์ที่กล่าวอ้างพระคุณสมบัติแห่งพระพุทธเจ้าโดยชอบนี้ ขอสมเด็จพระปรมินทรธรรมิกมหาราชาธิราชเจ้า ทรงพระเกษมสุขเปนนิตย์ ประกอบด้วยกำลังพระราชวรฤทธิ์อันสำเร็จมาแต่พระบรมเดชานุภาพแลราชอิศริยยศ คลาดแคล้วจากอันตรายในทิศน้อยใหญ่ มีชัยชำนะด้วยดีโดยชอบธรรม

​(๖) พระธรรมเปนคุณสงบรำงับดี ด้วยการสงบรำงับกิเลสให้ราบคาบเปนสภาพประเสริฐสุด อุ้มธารผู้ทรงของท่านไว้ไม่ให้ตกลงในทางผิด มีความไม่พิปริตแปรผันเปนธรรม ปราศจากความกำเริบด้วยสามารถเปลี่ยนแปลงไม่คงทน ให้ผลแก่ผู้กระทำตามควรแก่ความปฏิบัติ ด้วยอำนาจวจีสัตย์กล่าวอ้างคุณพระธรรมโดยชอบนี้ ขอสมเด็จบรมบพิตรพระราชสมภารเจ้า พระองค์ผู้เปนบรมราชาธิราชเจ้าแห่งสยามราชอาณาจักร นิราสสรรพโรคาพาธกายวิกล ทอดพระเนตรเห็นผลอันเจริญโดยอาการอันสม่ำเสมอ ไม่มีระหว่างคั่นเปนนิตย์ ยืนพระชนมายุเสด็จสถิตในราชสมบัติอันไพโรจน์ตลอดกาลนานดี

(๗) พระสงฆ์มีบาปธรรมอันลามกเปนมลทินใจละเสียได้ขาดแล้ว ทรงคุณธรรมคือความปฏิบัติดี มีศีลคุณเปนต้น เปนเขตที่เจริญบุญกุศลของผู้เข้าไปสมาคมเลิศล่วงปรกติวิสัย มีใจเอนดูแก่สัตว์โลก โดยเสด็จสมเด็จพระมหามุนี ด้วยอำนาจวจีสัตยกล่าวอ้างคุณสมบัติแห่งพระอริยสงฆ์โดยชอบนี้ ขอสมเด็จบรมบพิตรพระราชสมภาร พระองค์ผู้เปนบรมราชาธิราชเจ้า ทรงบัลลุศุภวิบูลยผลสำเร็จพร้อมบริบูรณ์ สมพระบรมราชประสงค์โดยฉับพลัน คลาดแคล้วจากสรรพศัตรูหมู่ปัจจามิตรอันคิดปองร้ายมุ่งหมายเปนปฏิปักษ์ ทรงพิทักษ์ประชานิกรข้าขอบขัณฑสีมา กับทั้งภูมิมณฑลแผ่นดินสยามโดยชอบธรรม เพื่อดำเนิรสู่ความเจริญถาวรทุกเมื่อ ขอถวายพระพร

----------------------------

แชร์ชวนกันอ่าน

แจ้งคำสะกดผิดและข้อผิดพลาด หรือคำแนะนำต่างๆ ได้ ที่นี่ค่ะ