คาถาของสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (แสง) วัดราชบุรณะ

(๑) อิทานิ โข ภิกฺขุสํโฆ นานาวิหารวาสิโก
กตฺู กตเวที จ เอกฉนฺทสมาคโต
อิธ สนฺนิปติตฺวาน หตฺถตุฏฺโ ปโมทิโต
ปรมินฺทาธิราชสฺส สาเวติ ชยมงฺคลํ ฯ
(๒) มหาราชาธิราชสฺส ยุโรปอิติ วิสฺสุตํ
นานาเทสคมนาหํ วณฺณยิสฺสํ สมาสโต ฯ
(๓) สฺยามินฺโท จ มหาราชา ปุฺวาว สิรีธโร
อิทฺธิยา ยสสา เจว ชโล โหติ ชุตินฺธโร
สมฺมา มนสิกาเรน อโถ มหุสฺสเหน จ
สุขทุกฺขํ อคเณตฺวา มหาสมุทฺทุปาคมิ ฯ
(๔) มหาปุฺปฺปภาเวน นิพฺภโย นิรุปทฺทโว
สติมา ปฺวา อโถ ขนฺติโสรจฺจสณฺิโต
เมตฺตํ มิตฺเตสุ พนฺธตฺถํ นานาเทสมุปาคมิ
ขนฺติธมฺมํ ปุรกฺขิตฺวา ปจฺจามิตฺตํ น ภายติ ฯ
(๕) นานาเวรชฺชตา เหเต มานาติมานมฺิโน
ปรมินฺทํ มหาราชํ ปสฺสนฺตา ตุฎฺมานสา
โสมนสฺสา ปโมเทนฺตา ปิยวาตีว มานิตา
มหนฺเตน สกฺกาเรน โยเธน จาภิมานิตา
นานาวิจิตฺรสนฺถเร วราคาเร อวาสิสุํ
อคฺคาหาเรน โตเสสุํ อโถ อตฺถานุกมฺปกา ฯ
(๖) สฺยามินฺโท อนุยนฺตา จ โสมนสฺเสน พฺรูหิตา
นานาชาติปเทเสสุ วิหรึสุ ยถิจฺฉิตํ
ยาว กิจฺจํ นิฏฺํคตํ สฺยามรฏฺํ ปจาคมิ ฯ
(๗) ปรยา ราชินี เสฏฺา ราชเทวี ยโสธรา
มหาราชาธิราชสฺส โสตฺถึ อิจฺฉนฺติ เปมโต
ยถาปิ วิมโล จนฺโท อพฺภเมฆรชาหโต
เอวํ สุโภ มหาราชา ภาเตฺวว ปุณฺณมา อิติ ฯ
(๘) ราชานุชา จ กฺา จ รฺเ ภตฺติกรา สทา
ราชปุตฺโต ราชธีตา ราชสุณฺหา ปิยํ ททา
เสนาปตี อมจฺจา จ สพฺเพ สมณพฺราหฺมณา
ราชนาถา ปติฏฺา จ สฺยามรฏฺิกมานุสา
สพฺเพ ตุฏฺา ปโมเทนฺตา โสมนสฺสา สมาคตา
ปรมินฺทํ มหาราชํ ททนฺติ ชยมงฺคลํ ฯ
(๙) ทีฆายุโก มหาราชา อชโย ทุชฺชโย ภว
ชยตํ ชยตามิตฺตํ ชโย ภวตุ สพฺพทา ฯ
อายุ วณฺโณ สุขฺเจว พลํ กิตฺติ ยโสปิ จ
เอเต ธมฺมา ปวฑฺฒนฺตุ สฺยามาธิปติโน สทา
จิรํ รชฺเช ปติฏฺาตุ สฺยามรฏฺสฺส วุฑฺฒิยา
รชฺเช ปติฏฺหนฺโต โส ภาเตฺวว สุริโยติปิ ฯ
(๑๐) สพฺโพ จายํ ภิกฺขุสํโฆ โสมนสฺเสน พฺรูหิโต
มหาราชาธิราชสฺส วรํ ททาติ ธมฺมโต ฯ
(๑๑) อติเรกวสฺสสตํ มหาราชา ชิโว ภเว
สพฺเพ อุปทฺทวาเนกา มา โหนฺตุ ตสฺส เตชสา ฯ
(๑๒) สพฺเพปิ ราชกุเล าตี หตฺถตุฏฺา ปโมทิตา
มหาราชาธิราชสฺส วรํ ททนฺติ เปมโต ฯ
(๑๓) วฑฺฒตํ วฑฺฒตํ ราชา จิรํ รชฺเช ปติฏฺตุ
เย อนิฏฺา อกนฺตา จ มา โหนฺตุ ตสฺส เตชสา ฯ
(๑๔) สพฺเพปิ ราชบุริสา หตฺถตุฏฺา ปโมทิตา
มหาราชาธิราชสฺส วรํ ททนฺติ ปายโต ฯ
(๑๕) ฑีฆายุโก มหาราชา วสฺสสตํ ชิโว ภเว
สพฺเพปิ อนฺตรายา เต มา โหนฺตุ ตสฺส เตชสา ฯ
(๑๖) สพฺเพปิ รฏฺิกา สนฺตา วรํ ททนฺติ โสตฺถิยา
อธิฏฺานานุภาโวยํ สพฺพสมฺปตฺติสิทฺธิยา
มหาราชาธิราชสฺส สมฺปาตุ มม เจตสา
ยทิจฺฉิตํ มงฺคลนฺตํ สมิชฺฌเตฺวว เจตสา
อนิฏฺจ อกนฺตํ ยํ มา ตํ โหตุ กทาจิปิ
สพฺเพปิ อุปสคฺคา เต มา โหนฺตุ ตสฺส เตชสา ฯ
(๑๗) ปจฺจาคโต จ ภูปาโล สมฺปตฺโต อตฺตโน ปุรํ
มหาโกลาหลํ ชาตํ ปวีจลนํ วิย
สฺยามรฏฺิกา สพฺเพปิ สมานฉนฺทมานสา
มาลาคนฺธํ อุสฺสาเปนฺติ ทีปฺจ อุชฺชลนฺติปิ
มหุสฺสวํ ปวตฺเตนฺติ เอกนินฺนาทสทฺทรํ
นครํ เอกสํฆุฏฺํ ตาฬึ ตาทีหุโฆสิตํ
รฺโ ปุฺปฺปภาเวน ชลิตํ โหติ โชติตํ
ตสฺมา เอตํ ปสํสนฺติ สฺยามินฺโท ปุฺวาวิติ ฯ
(๑๘) ปรมา ราชินี อยฺยา โสภา สุทฺธสิรีมตี
เตชวนฺตี มหาปุฺา นานาเทเสสุ ปากฏา
วิรงฺครูปี กลฺยาณี วราณวิภูสิตา
กุเล เชฏฺาปจายินี ขนฺติเมตฺตสมาหิตา
ราชกิจฺจํ ปสาสนฺตี ตนฺตํ กโรติ สาธุกํ
านารหํ อกุปฺปํว สุขสมฺปตฺติยาวหํ
มหาราชาธิราชสฺส สมฺมา สุขานุกมฺปิกา ฯ
(๑๙) ปรมา ราชินี เจสา เอวํ คุณสมาคตา
จกฺกวตฺติราชสฺสาปิ นารีรตนสนฺทิสี
ปรมินฺทาธิราชสฺส ยุคอคฺคาภิธาริณี
อนูปวาทาปกุฏฺา ยสสฺสินี สิรีมตี ฯ
(๒๐) สพฺเพ เถรานุเถรา จ วรํ ททนฺติ วุฑฺฒิยา
ทีฆายุกา อโรคาว สุขิตา โหตุ สพฺพทา
ยุคอคฺเค ติฏฺนฺตา สา ภาเตฺวว ปุณฺณมา อิติ
สพฺเพปิ อนฺตรายา เต มา โหนฺตุ ตสฺส เตชสา ฯ

(๒๑) สมฺพุทฺธเสฏฺโ กรุณาภิสีโต

ธมฺโม อวิชฺชาทิกิเลสฆาโฏ

สํโฆ สุสุทฺโธ วรเขตฺตภูโต

วตฺถุตฺตเยตํ สรณํว เสฏฺํ

เอเตน สจฺเจน สุวตฺถิ นิจฺจํ

โหเตว รฺโปิ จ ราชินียา ฯ

(๒๒) วตฺถุตฺตยานุภาโวยํ ปรมินฺทํ ชนุตฺตมํ
ปรมํ ราชินิฺจาปิ สมฺมา รกฺขตุ วุฑฺฒิยา ฯ

คำแปล

ขอถวายพระพร

(๑) บัดนี้ พระภิกษุสงฆ์เปนมหาสมาคมสงฆสันนิบาตอยู่ในอาวาสวิหารต่าง ๆ มีกตัญญูรู้คุโณปการกิจ ซึ่งสมเด็จบรมบพิตรมหาราชาธิราชเจ้าได้ทรงทำแล้ว แลปราถนาจะประกาศพระคุณให้ประชุมชนรู้แจ้งประจักษ์พระคุณสมบัติราชวโรปการ ซึ่งได้ทรงทำมาแล้วนั้น จึงได้มาพร้อมโดยเอกฉันท์ประชุมกันในที่นี้ ชื่นชมยินดีบรรเทิงจิตต์ สวดคาถาถวายชัยมงคลแก่สมเด็จบรมบพิตรมหาราชาธิราชเจ้า

(๒) อาตมภาพจะได้รับพระราชทานพรรณนากิริยาเสด็จพระราชดำเนิรยังนานาประเทศ ซึ่งมีนามปรากฎว่ายุโรปโดยย่อ

(๓) สมเด็จบรมบพิตรมหาราชาธิราชเจ้าสยามินทาธิบดี มีบุญแท้จริงเปนมหัศจรรย์ ทรงพระสิริรุ่งเรืองด้วยพระราชวรฤทธิ์แลพระเกียรติยศ ทรงพระรัศมีปรากฎช่วงโชติ คือพระเดชานุภาพ เสด็จพระราชดำเนิรถึงมหาสมุทร์ ด้วยทรงทำในพระราชหฤทัยโดยชอบ

(๓) อนึ่งด้วยความอดทนอันใหญ่ ด้วยพระอานุภาพบุญบารมีอันใหญ่ยิ่งล้นพ้น พระองค์ก็ปราศจากภัยนิราสอุปัทวในมรรคา ทรงพระสติพระปัญญารอบรู้ ทรงสถิตในขันตีตั้งพระราชหฤทัยอดทนไม่ท้อถอย แลทรงยินดีในธรรมอันงาม เสด็จถึงนานาประเทศเพื่อพระราชประสงค์จะทรงผูกพันประสานเมตตาจิตต์ในหมู่มิตรมิให้ร้าวราน ทรงกระทำขันตีธรรมในเบื้องหน้า มิได้ครั่นคร้ามเกรงขามต่อปัจจามิตร

(๕) หมู่ชนนานาเวรัชชาติชาวประเทศต่าง ๆ เหล่านั้น มีความสำคัญตนด้วยมานะแลมานะยิ่งนัก เมื่อได้เห็นสมเด็จบรมบพิตร พระปรมินทรมหาราชาธิราชเจ้า ก็มีจิตต์ยินดีชื่นชมโสมนัสนับถือเหมือนหนึ่งญาติที่รัก พร้อมหน้าคำนับสักการอันใหญ่ แลด้วยโยธาทหารหมู่ใหญ่ เชิญเสด็จให้ประทับในวราคารควรเปนพระที่นั่งลาดด้วยวิจิตรบรรจฐรณ์ต่าง ๆ ถวายพระกระยาเสวยล้วนเลิศทุกสิ่ง อนึ่งอนุเคราะห์ในประโยชน์ตามพระราชประสงค์

(๖) สมเด็จพระเจ้าสยามินทร์แลอนุยันต์พระเจ้าน้องยาเธอ แลราชบุรุษผู้ตามเสด็จพระราชดำเนิรก็เจริญด้วยโสมนัส เสด็จประทับแรมราตรีในประเทศของชนชาติต่าง ๆ พอพระราชประสงค์แลราชกิจถึงความสำเร็จแล้วเพียงใด ก็เสด็จกลับยังสยามราฐพระราชอาณาเขต

(๗) สมเด็จพระบรมราชินีนาถ ผู้ทรงพระคุณอันประเสริฐ แลสมเด็จพระบรมราชเทวีเจ้าทรงปราถนาโสตถิสิริสวัสดี มีความงามปราศจากมลทินแด่สมเด็จพระบรมชนินทรมหาราชาธิราชเจ้าโดยเปรมพระกมล ดวงจันทรปราศจากมลทินมีหมอกแลเมฆแลธุลีอันลมมากระทบกระทำให้ห่างไกลงามฉันใด สมเด็จพระบรมราชาธิราชเจ้า จงปราศจากมลทินทุกประการฉันนั้น อนึ่งสมเด็จพระเจ้าแผ่นดินปรมินทรมหาราชาธิราชเจ้า จงงามสว่างดังพระจันทรเต็มดวงงามสว่างดังนั้นเทอญ ฯ

(๘) แลพระราชอนุชาเจ้าทั้งหลาย ทั้งพระกัญญาคณานางผู้ทำความภักดี ในสมเด็จบรมบพิตรพระราชาเจ้าอยู่ทุกเมื่อ ทั้งพระราชบุตรพระราชธิดา แลพระกัญญาศรีสะใภ้หลวง ถวายความรักภักดีอยู่ ทั้งสมณพราหมณ์ทั้งปวงบรรดามีพระราชาเปนที่พึ่ง ตั้งต้นอาศรัยพึ่งพระราชานุภาพ ทั้งมนุษย์ชาวราษฎรทั้งปวงพร้อมหน้ายินดีชื่นชมบรรเทิงใจโสมนัส มาพร้อมรับเสด็จถวายชัยมงคลแด่สมเด็จพระปรมินทรมหาราชาธิราชเจ้าว่า

(๙) ขอให้พระเจ้าปถพีมานุสินทรปรมินทรมหาราชาธิราช จงมีพระชนมายุยืนยาว จงไม่มีใครชำนะได้ ยากที่ผู้อื่นจะพึงชำนะ ขอพระราชาเจ้าจงชำนะ ๆ อมิตรชน ความชำนะจงมีทุกเมื่อเทอญ ธรรมทั้งหลาย คือพระชนมายุ แลพรรณ แลความสุขแลกำลังทั้งกิติคุณ แลอิศริยยศของสมเด็จพระเจ้าสยามาธิบดี จงเจริญมากทุกเมื่อเทอญ ขอให้สมเด็จพระเจ้าแผ่นดินสยามินทราธิราช จงประดิษฐานมั่นคงในราชสมบัติสิ้นกาลนาน เพื่อความเจริญของสยามราฐ สมเด็จพระราชาเจ้านั้น เมื่อทรงประดิษฐานอยู่ในความเปนพระราชาเจ้าพิภพจงสว่างรุ่งเรือง ปานประหนึ่งว่าอาทิตย์อันสว่างรุ่งเรืองฉนั้น

(๑๐) อนึ่งพระภิกษุสงฆ์ทั้งปวงนี้เจริญด้วยโสมนัส ถวายพระพรอวยชัยแด่สมเด็จบรมบพิตรมหาราชาธิราชเจ้า โดยธรรมว่า

(๑๑) ขอให้สมเด็จบรมนาถมหาราชาธิราชเจ้า จงดำรงพระชนม์ตลอดร้อยปีเกินเทอญ อุปัทวทั้งหลายทั้งปวงนั้นจงอย่ามี ด้วยเดชอำนาจพรของพระภิกษุสงฆ์จำนงจิตต์ประสิทธิ์ถวายนั้น

(๑๒) อนึ่งพระบรมวงศานุวงศ์ทั้งหลายทั้งปวงในราชตระกูลชื่นชมยินดีบรรเทิงใจถวายพรพูลสวัสดิ์ แลมงคลความถึงสุขโสมนัส แด่สมเด็จบรมบพิตรมหาราชาธิราชเจ้าโดยความรักภักดี

(๑๓) ขอให้พระราชาเจ้าปถพีจงเจริญๆ จงประดิษฐานในความเปนพระราชาสิ้นกาลนาน อารมณ์สิ่งใดไม่ต้องพระราชประสงค์ แลไม่พึงพระราชหฤทัย อารมณ์สิ่งนั้นจงอย่าได้มี ด้วยเดชอำนาจของพระบรมวงศานุวงศ์ทั้งหลายทูลถวายนั้น

(๑๔) เหล่าราชบุรุษก็ชื่นชมยินดีถวายพระพรแด่สมเด็จบรมบพิตรมหาราชาธิราชโดยมาก ว่า

(๑๕) ขอให้สมเด็จพระปรมินทรมหาราชาธิราชเจ้า พึงมีพระชนม์ยืนยาวได้ร้อยปี อันตรายอุปัทวโทษพิบัติแม้ทั้งปวง จงอย่ามีแด่สมเด็จพระเจ้าปถพีธรรมิกราช ด้วยเดชอำนาจพรซึ่งราชบุรุษข้าเฝ้าฝ่าลอองธุลีพระบาทตั้งจิตต์ประสิทธิถวายนั้น

(๑๖) ฝ่ายชาวราษฎรทั้งปวงที่เปนสัปรุษสันดานระงับบาปอกุศลก็ถวายพรมงคลอวยชัยเพื่อโสตถิสิริสวัสดิ์ ให้มีความงามดีอยู่ทุกเมื่อทุกเวลา อานุภาพแห่งความอธิษฐานจิตต์นี้เพื่อจะให้ถึงพร้อมบริบูรณ์แห่งประโยชนคุณทั้งปวง จงรักษาซึ่งสมเด็จบรมบพิตรมหาราชาธิราชเจ้า ด้วยอานุภาพอธิษฐานจิตต์ประสิทธิถวายดังนี้ กิจการเปนมงคลสิ่งใด ที่สมเด็จบรมบพิตรมหาราชาธิราชเจ้าต้องพระราชประสงค์ กิจการเปนมงคลนั้นจงสำเร็จดังพระราชหฤทัย อนึ่งอารมณ์ใดไม่ต้องพระราชประสงค์ ไม่ชอบพระหฤทัย อารมณ์นั้นจงอย่ามีแท้จริงแม้ในกาลบางที ความขัดข้องทั้งปวงเปนอันมากจงอย่ามี ด้วยเดชอำนาจแห่งความอธิษฐานนั้น

(๑๗) สมเด็จพระบรมราชาธิราชภูบาลเจ้าเสด็จกลับถึงด้วยดีซึ่งพระราชธานีของพระองค์แล้ว มหาโกลาหลก็เกิดขึ้น ประหนึ่งว่าแผ่นดินจะสะเทือน ประชุมชนชาวสยามราฐทั้งปวง มีใจประกอบด้วยฉันทเสมอกัน ยกระเบียบดอกไม้ของหอมขึ้น แลตามประทีปรุ่งเรืองให้มหรศพเปนไป พระนครมีสำเนียงนฤนาทเปนอันหนึ่งอันเดียวแลกึกก้องด้วยสำเนียงดนตรีตีเป่า ชวลิตช่วงโชติด้วยรัศมีประทีป ด้วยอานุภาพบุญบารมีของพระเจ้าปถพีธรรมิกมหาราชาธิราช อันพระบุญญานุภาพให้โชติช่วง เพราะเหตุนั้น ประชุมชนจึงได้สรรเสริญพระเจ้าปถพีสยามินทรนั้น ว่ามีบุญแท้จริงเปนมหัศจรรย์

(๑๘) อนึ่งสมเด็จพระนางเจ้าเสาวภาผ่องศรี พระบรมราชินีนาถซึ่งสำเร็จราชการแผ่นดินต่างพระองค์ ทรงพระคุณอันประเสริฐ ทรงพระคุณสมภารใหญ่ยิ่งล้นพ้น มีพระเดชานุภาพเพียบพูล ปรากฎไปในสากลนานาประเทศภายนอกพระราชอาณาเขตสยามราฐ มีพระรูปทรงองอาจทรงพระคุณนามดีไม่มีโทษ ประดับด้วยพระญาณอันประเสริฐสามารถในราชการ ทรงประดิษฐานในกุเลเชษฐาปัจจายนธรรม ตั้งเสมอในพระขันตีแลพระเมตตาจิตต์ ทรงสั่งสอนราชกิจทำให้ราชการนั้น ๆ สำเร็จได้ดังพระราชหฤทัยประสงค์ มิให้กำเริบร้าวราน ควรแก่สถานที่ตั้งแห่งคุณสิริสวัสดิ์ สามารถนำมาซึ่งสุขสมบัติทุกประการ ทรงอนุเคราะห์ในความสุขโดยชอบ แด่สมเด็จบรมบพิตรพระราชสมภารมหาราชาธิราชเจ้า

(๑๙) สมเด็จพระบรมราชินีนาถเจ้านี้มาพร้อมแล้วด้วยอเนกคุณดังกล่าวมานี้ คล้ายกับนารีรัตน์ของพระเจ้าจักรพรรดิมหัพพล ดำรงยิ่งในความเปนอัคคยุคลของสมเด็จบรมบพิตรปรมินทราธิราชเจ้า ไม่มีใครกล่าวติเตียนแค่นไค้ ทรงพระยศแลทรงพระสิริอยู่ในกาลทุกเมื่อ

(๒๐) พระเถรานุเถรทั้งหลายถวายพระพรเพื่อความเจริญดังนี้ ขอให้สมเด็จพระบรมราชินีนาถเจ้า จงมีพระชนม์ยืนยาวปราศจากพระโรค ถึงซึ่งความสุขทุกพระอิริยาบถปรากฎอยู่ในสุขสมบัติสิ้นกาลนาน เมื่อเสด็จดำรงอยู่ในสถานอัคคยุคลจงสว่างดังมณฑลพระจันทร์เต็ม สรรพอันตรายทุกประการจงอย่ามีแด่พระองค์ ด้วยเดชะพรที่พระภิกษุสงฆ์ตั้งเมตตาจิตต์ประสิทธิถวายณบัดนี้

(๒๑) พระสัมมาสัมพุทธเจ้าผู้ประเสริฐด้วยพระอรหัต แลสัมมาสัมโพธิญาณ มีพระสันดานเย็นยิ่งด้วยพระกรุณา พระธรรมเจ้าฆ่าเสียซึ่งกิเลสชาติมีอวิชชาเปนต้น พระอริยสงฆ์บริสุทธิ์แล้วดี สิ้นทุจริตในไตรทวาร บังเกิดเปนบุญเขตของชนในโลกจริงแท้ ด้วยวาจาคำสัตย์ที่กล่าวคุณสมบัติของพระรัตนตรัยนี้ ขอความสวัสดีนฤมลพ้นพิบัติทุกประการ จงมีแด่สมเด็จบรมบพิตรพระราชสมภารเจ้าทั้งสองพระองค์ผู้ทรงพระคุณอันประเสริฐ

(๒๒) อนึ่งขออานุภาพแห่งวัตถุทั้งสาม คือพระรัตนตรัยนี้ จงรักษาซึ่งสมเด็จบรมบพิตรพระราชสมภารเจ้า ผู้อุดมสูงสุดในหมู่ชนทั้งสมเด็จพระบรมราชินีนาถเจ้าทั้งสองพระองค์ เพื่อให้ทรงพระเจริญด้วยดีในสิริราชสมบัติสืบกษัตริย์มหาสมมตวงศ์ ดำรงพิภพสยามราฐสืบกาลนาน เปนอนัญสาธารณ์ทุกเมื่อเทอญ ขอถวายพระพร

----------------------------

แชร์ชวนกันอ่าน

แจ้งคำสะกดผิดและข้อผิดพลาด หรือคำแนะนำต่างๆ ได้ ที่นี่ค่ะ