โคลงนิราศวัดสมุหประดิษฐ์
ร่าย
๏ สรวมชีวชุลี ศรีรัตนตรัยางค์ โลกุตมางคพิจิตร สฤษดิบังคม บรมบาทนฤบดี ศรีอโยทธยา มหาดิลกราช นรนาถธราดล สากลรัตนโกสินทร์ เวียงอินทรสงกาศ ปรเทศราษฎร์ทุกแขวง ใฝ่แฝงพึ่งพรเดช น้อมเกศชูมาศมาลย์ อรินท์รานเร่งปรา ปวงประชาแช่มชื้น ทั่วพ่างพื้นปรัถพี พระบารมีปูปกเกล้า สุขทุกค่ำคุ้งเช้า ฉ่ำใจ ยิ่งนา ฯ
๏ อโยทธเยนทรยศยิ่งสร้อย | สรวงสวรรค์ |
เพียงพิมานแมนไข | เขตหล้า |
เกริกเกียรดิขจรบรร | เจิดทวีป เว้นฤๅ |
ชูพิภพฟื้นฟ้า | เฟื่องดิน ฯ |
๏ สมภารสมภพพร้อม | ไพรบูลย์ |
เรืองรัตนโกสินทร์ | สุขล้ำ |
เพิกพื้นพิภพพูน | เผยโลก กว้างแฮ |
บุญพระฟื้นฟ้าขว้ำ | ไขว่หงาย ฯ |
๏ เสร็จยอพระยศอ้าง | ออกแสดง |
ปางรํ่านิราศสาย | สวาดิน้อง |
จำจากเจ็บจิตแหนง | ขนางเสน่ห์ นางนา |
ฝากโศกยอดสร้อยซ้อง | สั่งสาร ฯ |
๏ เด็ดใจเจียรจากแก้ว | กับอก อรเอย |
ทุบทุ่มอุราราน | ร่ำเศร้า |
สะอื้นอัดอุรกรรศก | สังเวช ตนแฮ |
หวนคิดคืนเข้าห้อง | สั่งขวัญ ฯ |
๏ อ้าโอษฐ์ฤๅอาจกลั้น | ชลนา |
กรกอดสมรศัลย์ | ซบสะอื้น |
สั่งกระซิบอรยุพา | พูนเทวษ ยิ่งแฮ |
เฟือนสติตื้นตั้ง | แต่กรม ฯ |
๏ กรรโหยลำโหกไห้ | หวนถวิล |
โอบผโอนผอืดสม | สั่งห้อง |
ปลอบนุชสุชลริน | รํ่ารัก วายฤๅ |
เรียมจะห่างน้องเต้า | ต่างเมิล ฯ |
๏ ทรุดพักตร์ซบพักตร์แก้ว | กานดา ดวงเอย |
โฉมแม่คู่ใจเพลิน | พลบเช้า |
เด็ดแดฤดีคลา | คลาดแม่ แล้วแม่ |
ใจฝากใจเฝ้าเจ้า | จุ่งถนอม ฯ |
๏ สั่งสารเสาวณิศสร้อย | สายสมร แม่นา |
เสนาะสนั่นทรวงกรอม | เกริ่นเศร้า |
บำบวงภิวาทวอน | วิงเทพ ทั่วแฮ |
รํ่าฝากหนึ่งน้องเหย้า | อย่าลืม ฯ |
๏ อาราธน์อารักษ์ได้ | ปรานี ข้านา |
ขอแต่กระมลยืม | อยู่ป้อง |
โปรดช่วยรักษาศรี | สมรนุช หน่อยพ่อ |
จงท่านทุกห้องฟ้า | ใฝ่ใจ ฯ |
๏ ควรอมรเมศถ้วน | ทุกสถาน |
สังเวชเทวษใน | อกบ้าง |
รับธุระเอาภาร | เพียงโศก สั่งนา |
โททุเรศร้อนร้าง | รํ่าครวญ ฯ |
๏ รํ่าสั่งรํ่าฝากท้าว | เทพา รักษ์ฮา |
โลมลูบกำลูนนวล | นิ่มเนื้อ |
จำใจหักใจลา | ละแม่ ไปแม่ |
ห่างเสน่ห์น้องเอื้อ | อัดแด ฯ |
๏ สองโศกสนั่นก้อง | กำสรด |
จาตุรจักษุแล | หลั่งน้ำ |
ดุจเด็ดฤดปลด | ปลอบเปลี่ยน กันนา |
โททุกข์โทซ้ำซ้ำ | ชอกใจ ฯ |
๏ อาสูรสายสวาดิโอ้ | อาทวา |
จักนิทรวังเวงใน | ม่านป้อง |
ไปไป่เนิ่นจักมา | สมสวาดิ แม่แม่ |
ลานุชลาห้องแล้ว | หลีกจร ฯ |
๏ จากทวารเทวษเศร้า | ทรวงระทด |
ผินพักตร์พบพักตร์สมร | หม่นคล้ำ |
ย่างเท้าอุระสลด | ลาญสวาดิ |
ดาลกระมลกลั้นน้ำ | เนตรคะนึง ฯ |
๏ เหลียวกระซิบสั่งสร้อย | ศรีสมร แม่เฮย |
ศัพท์แว่วสวาดิพึง | เพียบห้อง |
แรมเรือนนิราศจร | โอจาก จริงนา |
เหินห่างแหนด้วยน้อง | หนึ่งเนา ฯ |
๏ ฝืนแดจรดุ่มด้อม | ดำเนิน |
ทรวงระทดเทาเทา | สะทึกเต้น |
โหยหนกระเหิมเหิน | ระหกหอบ ไห้แฮ |
อุรภาคเพียงค้อนเฟ้น | ฟาดสลาย ฯ |
๏ ลับนุชพริบเนตรเอ้ | กายาม เดียวนา |
เสียวโศกสยองกาย | กึ่งม้วย |
เสมอจากสมรสาม | ปีเศษ เจียวแม่ |
ทรวงพี่เย็นด้วยนํ้า | เนตรชโลม ฯ |
๏ เรียมคิดทุกย่างย้าย | จรลี |
กายจากจิตจำโฉม | แชล่มหน้า |
ถวิลนุชทุกวิถี | ทิวตรอก ซอกเฮย |
ลัดตลาดชิงช้าด้วย | ด่วนคลา ฯ |
๏ ลุวัดบวรนิเวศไหว้ | อาราม |
ภิวาทรัตนชุลีลา | ลับแล้ว |
บุญบัติแบ่งโฉมงาม | งอนรับ เร็วแม่ |
แนบเมื่อคํ่าเช้าแคล้ว | คลาดนาง ฯ |
๏ กรอมกระมลหม่นเศร้า | ทรวงแสยง ยิ่งเอย |
ลุตลิ่งบางทาง | ท่าน้ำ |
นาเวศละแวกแฝง | ฟากฝั่ง จอดแฮ |
พายถ่อแจวคุ้ยค้ำ | คั่งคลอง ฯ |
๏ เรือเรียมเลียบท่าพร้อม | ฝีพาย |
ถือผจงแจวจอง | จับจ้อง |
ได้ฤกษ์เลื่อนเรือผาย | ผันจาก ท่านา |
พลางรีบเร็วร้อนร้อง | เร่งแจว ฯ |
๏ อกเอยแต่จากเจ้า | จวบวัน แล้วนา |
โฉมแม่แมกแววแนว | เนตรไว้ |
ผลเวรแต่เพรงสรรค์ | สองร่วม สร้างฤๅ |
บำราศเราให้ร้าง | คู่ครอง ฯ |
๏ ออกปากคลองชื่ออ้าง | บางลำ พูเอย |
แพจอดตลิ่งสอง | ฟากน้ำ |
พิศไป่พบสมรกำ | สรดโศก ยิ่งแฮ |
ตรอมเทวษว้าปล้ำ | ปลุกใจ ฯ |
๏ เรื่อยเรื่อยเรือล่องท้อง | ทางชลา |
ลิ่วลิ่วลับนุชไกล | ยิ่งแล้ว |
พิศพักตร์ทั่วแพหา | เห็นแม่ ไม่แม่ |
เร่งพวกแจวแคล้วแคล้ว | เคลื่อนไป ฯ |
๏ บางขุนพรมแพร่อ้าง | ออกบาง นามเอย |
นึกพระพรหเมศไท | เทพเท้า |
เผลอนิทรอาสน์หงส์พลาง | เพลินหลับ ฤๅพ่อ |
สองรํ่าโศกซ้องเศร้า | สร่างฟัง ฯ |
๏ พันตาจาตุรพักตร์ท้าว | เทพา รักษ์ฮา |
พิษณุอิศวรทัง | สี่ถ้วน |
สองพิโยคยิ่งอา | ลัยสนั่น น้อยฤๅ |
ไยช่างนิ่งนี้ล้วน | เล่ห์เมิน ฯ |
๏ ควรแค้นควรค่อยง้อ | งอนสาร สั่งเอย |
ฝากนุชเพราะเรียมเหิน | ห่างห้อง |
แม้ว่าอยู่ไป่ขาน | คำกล่าว เลยพ่อ |
นี้จากจำต้องร้อง | ฝากโฉม ฯ |
๏ อกห่างใจห่วงสร้อย | สงสาร ยิ่งนา |
เรียมจากใครจักโลม | ปลอบบ้าง |
แม่จะโศกทรวงปาน | ใดห่อน เห็นเฮย |
จะกอดขนนข้างค้าง | ค่อยคอย ฯ |
๏ เรือเลยเรียมลับแล้ว | ลาญระลุง จิตนา |
นั่งนึกว่าเรือถอย | แทบบ้าน |
ถนัดคลองพระผดุง | ดูลิ่ว แลแฮ |
คิดทุกคุ้งน้ำหย้าน | ยิ่งไกล ฯ |
๏ วัดราชกุญชเรศเรื้อง | อาราม |
โบสถพิหารไพ | จิตรพร้อม |
ช่อฟ้าประงอนงาม | เงื่อนส่าย เฟื้อยแฮ |
ถวายภิวาทเกล้าน้อม | ฝากนาง ฯ |
๏ รีบเรือเร่งลัดคุ้ง | คงคา |
ครวญคระหึมโหยคราง | ครั่นไห้ |
ลุยังวัดราชา | ธิวาส |
กรชุลีไหว้ร้อง | ร่ำคราญ ฯ |
๏ ผลกุศลภิวาทเอื้อ | อาราม |
อวยสฤษดิคำณวน | นึกนี้ |
แม่อย่าละลืมความ | ขวนรัก สั่งนา |
ถนัดมโนน้องชี้ | เช่นแสดง ฯ |
๏ ถนัดยังบางจากแจ้ง | เจ็บกาม |
กลพี่จากใจแฝง | ฝากเจ้า |
เด็ดจากผจงยาม | ใยสวาดิ หวังแม่ |
ร่างพี่ร้างน้องเฝ้า | ฝากใจ ฯ |
๏ อายจากรีบจากตั้ง | ตาดู อื่นเอย |
เมินพักตร์ผายเรือไกล | เกลียดคุ้ง |
เล็งถนัดบางพลู | เพลินจิต ยิ่งนา |
จีบผจงลิ้นลุ้ง | เลี่ยมทอง ฯ |
๏ เจียนสลาสลับจอกเจ้า | ผจงหา ไว้แม่ |
เชี่ยนนากพลูจีบซอง | สอดไว้ |
ตั้งแต่พี่จากมา | ไกลสวาดิ |
หวาดว่าพลูน้องให้ | เผ็ดใจ ฯ |
๏ ถั่นถึงบางพลัดโอ้ | อาดูร แดเอย |
เรือเร่งเร็วเร็วไป | ไป่ช้า |
ดุจพี่พลัดสมรสูญ | สังเวช ยิ่งแฮ |
เห็นแต่ป่านํ้าฟ้า | ฝั่งชล ฯ |
๏ สามเสนสาปชื่อคุ้ง | คงคา ไว้ฤๅ |
เดิมว่าสามแสนคน | เรียกเพี้ยน |
ระลึกรักนิราศมา | เมินสวาดิ |
กลัวเกลือกเป็นเสี้ยนแกล้ง | กลับกลาย ฯ |
๏ อกเอยอาภัพแท้ | ทุรพล |
มาแต่กายโดดดาย | เดี่ยวคว้าง |
นับเริศทุเรศหน | ทางจาก |
โฉมแม่เนาบ้านร้าง | คู่ครอง ฯ |
๏ บางกระบือบอกบ้าน | บงใจ เจ็บเอย |
ตรอมกระมลกรมหนอง | เหนอะเนื้อ |
แสนเขากระบือไถ | แถกขวิด |
ปวดไป่เท่าร้างเรื้อ | รสชม ฯ |
๏ เรือดลบางซื่อแล้ว | แลพลาง เพลินแฮ |
สองจากจงจิตสม | เสี่ยงไว้ |
หวังสัตย์ร่วมใจนาง | ในพี่ |
สองซื่อต่อตั้งให้ | แห่งกัน ฯ |
๏ เรียมเหินสวาทเจ้า | จรไกล |
นึกเมื่อเรียมแรกวัน | ร่วมห้อง |
เคยประสบประสานใจ | จำเพาะ กันนา |
มาจากปานนี้น้อง | นิทรเดียว ฯ |
๏ ลุย่านบางซ่อนเศร้า | สงสาร |
เบือนเบื่อ บ อยากเหลียว | เหลือบใกล้ |
หวนระลึกเสน่ห์ลาญ | ลับพักตร์ มาแม่ |
ฝังรักร่วมส้อนไว้ | หว่างใจ ฯ |
๏ สองเนตรจักลับหน้า | นานวัน ยิ่งเอย |
เกรงแต่ชู้ชายใด | ดอดด้อม |
ลอบลักประโลมขวัญ | เนตรพี่ |
เสี่ยงแต่บุญสร้างซ้อม | ส่งครอง ฯ |
๏ คิดมิตรเมินย่านบ้าน | เบือนแล |
ถนัดหนึ่งบางสายทอง | ถิ่นนั้น |
สวนเรือกละแวกแคว | แขวงไขว่ |
เห็นแต่ทิวไม้กั้น | กับเรือน ฯ |
๏ สายทองธรรมชาติเนื้อ | นพคุณ |
สีสุวรรณฤๅเหมือน | พักตร์เจ้า |
ผ่องยิ่งมาศแมนจุณ | ผจงเปรียบ ปานฤๅ |
งามกว่าทองร้อยเถ้า | ทาบสี ฯ |
๏ โฉมเจ้าจักเปรียบปิ้ม | ปานใด เล่านา |
แม้แม่แบ่งภาคย์มี | แม่นแม้น |
เปรียบอื่นอสงไขย | เขินเปล่า |
คิดยิ่งคิดซ้ำแค้น | ค่อนครวญ ฯ |
๏ เลยล่วงระยะบ้าน | บางโพ แล้วนา |
ลุเขตบางเขนหวน | สวาดิน้อง |
ทอดแม่อยู่เดียวโอ | อนาถ |
จะสะอํ๋นก้องห้อง | โหกใจ ฯ |
๏ เยื้องแสงสุริเยศเมื้อ | เมฆา |
เรือก็รีบครรไล | ลิ่วล้ำ |
ถั่นถึงวัดเขมา | มาจอด |
ร่มโศกริมถ้าน้ำ | น่าฉนวน ฯ |
๏ ต้นโศกแทรกเขื่อนชั้น | ชายเลน |
เขียวระบัดปัดปน[๑] | ปิดก้าน |
โศกพี่จากนุชเกณฑ์ | คราวเคราะห์ แทรกฤๅ |
ปลดเสน่ห์เนาบ้านป้อง | ปิดสมร ฯ |
๏ อาสูรเสาวลักษณ์สร้อย | สายใจ พี่เอย |
นี่ก็ย่ำทิวากร | เกือบแล้ว |
เคยแม่แมกม่านไข | คอยพี่ |
พักตร์ผัดสองแก้มแผ้ว | ผ่องผจง ฯ |
๏ ผ่อนพักภักษ์โภชน์แล้ว | ฤๅนาน |
ยอย่ำพระสุริยง | เยี่ยมไม้ |
ถอยเรือรีบจากธาร | ท่าจอด |
เรียมภิวาทน้อมไหว้ | วัดลา ฯ |
๏ รอนแสงรพิศแปล้ | ปลายพฤกษ์ |
โอภาสเผือดเพหา | เหือดคลุ้ม |
เรือห่างฝั่งแฝงลึก | ลาญสวาดิ |
ทรวงพี่กลัดเศร้ากลุ้ม | เกลือกถวิล ฯ |
๏ นาเวศวิ่งว่ายนํ้า | ตามแจว |
แหวกระลอกลอยสินธุ์ | เสียดส้า |
หมายมิตรแม่แมกแวว | วนว่าย มาแม่ |
เผยม่านมองม้วนหน้า | นึกอาย ฯ |
๏ ตลอดตลาดแก้วเร่ง | ฤๅรอ |
หากว่าแก้วใครขาย | คิดซื้อ |
ฝากแก้วกระมลพอ | พิศต่าง หน้านา |
ต้นตลาดรื้อไย้ | อยู่ไหน ฯ |
๏ แลเลยตลอดบ้าน | บางขุน เทียนแฮ |
โอเสี่ยงเทียนไชยไร | ร่วมน้อง |
บนเทพยการุญ | รับธุระ หน่อยนา |
ตกเคราะห์คราวนี้ต้อง | ต่างกัน ฯ |
๏ มาไกลกลอยจิตกลุ้ม | กลัดทรวง |
ลับพักตร์วรเพ็ญขวัญ | เนตรแล้ว |
คิดสายกระมลดวง | ดาลสวาดิ ยิ่งนา |
โฉมจะวายแป้งแผ้ว | ผัดสี ฯ |
๏ แดเดียวสวาดิโอ้ | อางขนาง |
เยาวอยู่ใครมี | เพื่อนพร้อง |
พึ่งผืนพัสตราบาง | สไบห่ม พลางแม่ |
วานม่านมุ่งห้องป้อง | ปกสมร ฯ |
๏ บางขวางแขวงบ้านชื่อ | ฉันใด |
หวนเสน่ห์เรียมจร | จากเจ้า |
โศกขึ้นแทรกขวางใน | แนวอก พี่แม่ |
ขัดยิ่งบางร้อยเถ้า | ทับขวาง ฯ |
๏ บางแพรกพรํ่าพรากเจ้า | เจ็บใจ จริงเอย |
หญ้าแพรกมะตูมใบ[๒] | บาตรน้ำ |
มงคลคู่ทัดใน | หอฤกษ์ ร่วมแม่ |
พฤทธญาติพร้อมซ้ำ | สฤษดิ์พร[๓] ฯ |
๏ คิดพลางเพลินจิตแจ้ง | ใจตรอม |
แรกเริ่มวิวาหสมร | แมกใกล้ |
เคยแนบอุระถนอม | ในม่าน |
แรมนุชยามไร้ได้ | แต่ครวญ ฯ |
๏ ตลาดขวัญใจคว่างคว้าง | ขวัญปลิว |
ทิ้งทอดธุระสงวน | เงียบห้อง |
เรียมลาจากใจหวิว | วายเทวษ แล้วฤๅ |
ใครจะปลอบน้องร้อง | รับขวัญ ฯ |
๏ วัดเฉลิมพระเกียรดิอ้าง | อาราม นั้นฤๅ |
นบรัตนภิวันท์ | หว่างเกล้า |
บุญบัติเฉลิมความ | สัตย์เสี่ยง สองแฮ |
รักร่วมอย่ารู้เร้า | เริศปอง ฯ |
๏ เสร็จไหว้อาวาสซ้อง | สารแสดง |
สั่งส่วนกุศลครอง | นุชด้วย |
บำบัดพิบัติแหนง | ชายอื่น นาแม่ |
ตรงต่อสัตย์สู้ม้วย | แม่นใจ ฯ |
๏ อาสูรทรามสวาดิสร้อย | สงสาร พี่เอย |
ใครจะขานคำไข | ข่าวพร้อง |
คิดลมและน้ำวาน | บอกนุช หน่อยพ่อ |
โศกสั่งทุกห้องท้อง | นัที ฯ |
๏ ดลนนทบุเรศโอ้ | อัสดง แล้วนา |
เชิงทิฆัมพร์เสกสี | แสดย้อม |
ทรวงทวีปเทวษสง | สารโศก ด้วยฤๅ |
ฤๅช่วยเรียมเศร้าพร้อม | พรํ่าครวญ ฯ |
๏ สางแสงศศิขึ้น | ไขสี |
เรื่อเรื่อแพหน้าจวน | จอดไว้ |
ตามประทีปอัคคี | โคมสว่าง |
หมายเขตบอกให้รู้ | น่าเมือง ฯ |
๏ เรียมเมิลรีบเมื้อด้วย | ดาลแด ยิ่งเอย |
เห็นแต่แสงไฟเรือง | เรื่อนํ้า |
สองเนตรสอดเนตรแล | ตลอดย่าน นํ้านา |
หมอกพยับคลุ้มกล้ำ | เกลื่อนมี ฯ |
๏ มืดแล้วเหลือทราบบ้าน | บางใด เลยแม่ |
จักสืบสั่งข่าวศรี | สวาดิบ้าง |
คราวทุกข์จักถามใคร | ฤๅพบ |
จากสุขพลอยซ้ำร้าง | เพื่อนจร ฯ |
๏ ปากเกร็ดตัดลัดอ้อม | เอาตรง ทางเอย |
ถามข่าวสมรวอน | สั่งถ้อย |
เกร็ดเอยปากวานสง | เคราะห์พูด หน่อยนา |
นิ่งไป่กล่าวด้วยน้อย | เพื่อใด ฯ |
๏ ปากไป่ขานข่าวไม้ | บอกพราง ฤๅพ่อ |
วานตลอด บ ไข | ข่าวพร้อง |
ยินแต่ระลอกกลาง | ลัดซัด เสียงนา |
เสนาะประเล่ห์น้องร้อง | เรียกเรียม ฯ |
๏ เรือล่องออกลัดคุ้ง | คงคา แล้วนา |
จันทร์กระจ่างแสงเทียม | ปทีปแก้ว |
ปรมัยยิกาอา | วาสลุ แล้วนอ |
เห็นทงุ่มแพร้วแพร้ว | พรั่งพราย ฯ |
๏ จักจอดสั่งข่าวสร้อย | ทรามสง สารเอย |
ยามคํ่าหาคนกราย | ยากแท้ |
รีบเรือเร่งเลี้ยวตรง | บางภูต |
เกรงม่าห์สิงคุ้งแล้ | หลอกหลอน ฯ |
๏ ภูตแมกมีเร่งให้ | มาหา หน่อยนา |
วานภูตพูดวอนอร | อัตถ์ชี้ |
ฤๅขยาดมนต์คา | ถาห่วง ทรัพย์พ่อ |
ภูตก็หลบหน้าลี้ | หลากครัน ฯ |
๏ บ้านใหม่มืดดึกแล้ว | จำลา |
หอใหม่ยกฤกษ์วัน | ร่วมเจ้า |
ละนุชนิทรเอกา | กายเปลี่ยว |
เกรงจะชวนชู้เข้า | คู่หอ ฯ |
๏ บางโควัดหว่างนั้น | ไหนอา รามนา |
ฤๅว่าฝากชื่อพอ | เพื่อรู้ |
เรียมคิดแต่ยามมา | จากแม่ เจียวแม่ |
ยังไป่พบเพี้ยงผู้ | พากย์ความ ฯ |
๏ บางพังตลิ่งล้น | ลงชลา |
หล่นถล่มเลนหลาม | ลาดไล้ |
พังอุระเรียมพา | หาทุ่ม ทุมแฮ |
เจ็บยิ่งฝังน้ำไซร้ | เซาะพัง ฯ |
๏ นาฬิกาเกือบเข้า | ยามสาม แล้วเฮย |
ดึกเงียบยากทางสัง | เกตได้ |
รอเรือพักจอดตาม | โตยฝั่ง |
เห็นแต่ทิวต้นไม้ | มั่วราย ฯ |
๏ ยามดึกสงัดสิ้น | เสียงคน |
มารุตระเรื่อยชาย | เฉื่อยหล้า |
เรียมแรมทุเรศหน | โหยสวาดิ |
เนื้อเหน็บหนาวน้ำฟ้า | ฝ่าทรวง ฯ |
๏ บงจันทร์แจร่มห้อง | หนหาว |
จากเมฆมัวกลางดวง | ดุจเศร้า |
พักตร์สายสมรคราว | ครองเสน่ห์ นั้นฤๅ |
แจ่มยิ่งจันทร์ร้อยเถ้า | เทียบสี ฯ |
๏ สาวน้อยมาโนชญ์หน้า | แนมสุวรรณ พี่เอย |
ลมจะแผ่วผิวหนี | เหน่อเนื้อ |
ใครเลยจะโลมขวัญ | เนตรสนิท ราแม่ |
อุ่นแต่ผืนผ้าเสื้อ | สอดนอน ฯ |
๏ ยามร้อนเคยรํ่าแป้ง | ปนปรุง |
จุณกระแจะอบอร | แอบข้าง |
เกรงแต่เรือดริ้นยุง | เหลือบลอบ กวนแฮ |
โฉมจะชุ่มนํ้าค้าง | ข่วนคัน ฯ |
๏ ครวญคะนึงนิทรเคลิ้ม | คลำผวา เปล่านา |
โสตเสนาะไก่ขัน | แข่งร้อง |
เดือนดาวกระดากอา | กาศคับ แล้วเฮย |
รุ่งสว่างท้องฟ้า | เผือดสี ฯ |
๏ ปลุกเพื่อนนาเวศฟื้น | นิทรา |
เสนาะสนั่นนัที | ถิ่นนํ้า |
ไขรวิแหวกผา | เผินผ่อง ภพแฮ |
จัดโภชน์ภุญช์แล้วลํ้า | เลื่อนเลย ฯ |
๏ อกโอถึงโคกช้า | พลูเผลอ ใจแฮ |
พลูหมากรวมปูนเคย | ปากเคี้ยว |
ยามยากยกเชี่ยนเจอ | ใจเหมาะ |
แลตะลึงคุ้งเลี้ยว | ลับลี ฯ |
๏ เรือพ้นทรวงพี่เศร้า | เสียวแด ยิ่งเอย |
ถึงประทุมธานี | ชื่อพร้อง |
เมิลเมืองมุ่งใจแห | เหินสวาดิ |
คิดประทุมน้องต้อง | ติดมือ ฯ |
๏ แสงสายสุริเยศแผ้ว | เพ็ญดวง เด่นเอย |
แหนงเสน่ห์นึกคือ | ค่ำเช้า |
ดลดำแหน่งบางหลวง | เชิงราก แล้วนา |
ราคเสียดทรวงเศร้าซํ้า | แซกใจ ฯ |
๏ รากรักร่วมพุ่มต้น | เต็มกอ |
ใครขุดรากรานใบ | บั่นกลิ้ง |
เหลือแต่รากแรมตอ | ติดอยู่ |
เช่นพี่จากเจ้าทิ้ง | ทอดมา ฯ |
๏ กระแชงกระฉ่อนบ้าน | บอกใจ เจ็บเอย |
นึกกระแชงอ่อนฝา | ฝากน้อง |
แผ่ผืนกระแชงใบ | บังนุช หน่อยนา |
เนาแต่ในห้องป้อง | ปิดตน ฯ |
๏ สามโคกโขดแข่งขึ้น | เคียงราย |
ตะลึงเสน่ห์ยามยล | เยี่ยงเคล้า |
เพลินหมู่ทุมาชาย | ชวนสวาดิ |
เพียงหนึ่งโคกคุ้งเย้า | ยั่วถวิล ฯ |
๏ เที่ยงแสงอาทิตย์ต้อง | ตากกาย |
เคยกระแจะเจือสินธุ์ | อบอ้า |
คราวร้างนิราศสาย | สมรโศก |
วักแต่นํ้าถ้าไล้ | ลูบทรวง ฯ |
๏ บ้านงิ้วเงื่อนชื่อแจ้ง | ใจระบม |
หวนเสน่ห์เรียมหวง | ห่างหน้า |
ผิว่าอื่นชายชม | ชวนเช่น ชู้แม่ |
วานหน่อยหนามงิ้วง้า | เงือดแทง ฯ |
๏ แม้นน้องมีคู่ดั้ง | เดียวเดิม ก็ดี |
เวรสวาดิประหวัดแสดง | ดุจนี้ |
งิ้วกรดกราดกรวยเติม | ตามต่อ เรานา |
บาปกับบุญใช้ชี้ | เช่นใด ฯ |
๏ ทองหลางรายเรียดตั้ง | ตีรา รอบเอย |
โอพี่จากเจ้าไป | ป่างค้าง |
นุชพี่รวบรายฝา | เรือนปิด |
ชายจะปองล้อมข้าง | เคาะเรือน ฯ |
๏ เกาะใหญ่แสนเกาะทิ้ง | ทับอก เรียมเอย |
หนักไป่เท่าทุกข์เตือน | ต่อเตื้อง |
ใครจะช่วยชูยก | โยนโศก เสียนอ |
ได้แต่หนึ่งน้องเปลื้อง | ปลดคลาย ฯ |
๏ ลานเทชลทุ่มท้อง | ธารา |
แม้ว่าเทโศกผาย | ผึ่งบ้าง |
แสนลานจะกองอา | ดูรหมด แล้วฤๅ |
วานช่วยเทเศร้าร้าง | อย่ารอ ฯ |
๏ แควน้อยสามแยกนํ้า | แนวคลอง |
แม้ว่าทรวงเรียมหนอ | แยกได้ |
ไปหนึ่งหนึ่งเนาครอง | คราวจาก นุชนา |
แบ่งแต่ใจไว้ให้ | กับใจ ฯ |
๏ บางไทรใดเทพยท้าว | สถิต |
สมชื่อบางไทรใคร | สาปไว้ |
อ้าเทพยศักดิ์สิทธิ์ | สิงย่าน นี้นา |
ขอพระปู่เจ้าได้ | เมตตา ฯ |
๏ ไทรเอยอุณรุทท้าว | เธอวาน ท่านฤๅ |
จึ่งสุรเทพาพา | ร่วมห้อง |
อกอาตมก็นาน | วันจาก นุชนา |
วานเทพยอุ้มเพี้ยงห้อง | แห่งสมร ฯ |
๏ ไทรเฉยเช่นไป่รู้ | เรียมครวญ |
เจ็บเสน่ห์ใจจร | จากแก้ว |
ปวดยิ่งเซี่ยนไทรสวน | เสียบอก |
เรือรีบแจวแคล้วแคล้ว | คลาดไป ฯ |
๏ ดลด่านเสียงฆ้องรํ่า | รุมตี |
เรียกพวกเรือค้นใน | น่านน้ำ |
ทรวงโศกเสกเรือมี | ของหนัก |
แดดุจค้อนฆ้องซ้ำ | ซัดรัน ฯ |
๏ ดลแดนบ้านดาบโอ้ | อาดูร |
ทรวงยิ่งดาบเพชรฟัน | ฟาดม้วย |
เด็ดเดียวฤดีสูญ | แสนโศก |
ขาดสวาดิไว้ด้วย | ดาบเวร ฯ |
๏ เกาะเกิดเกิดเกาะกั้น | กลางทรวง พี่เอย |
เรือเลื่อนระลอกเลน | หล่มไล้ |
เรียมแรมฤแดดวง | เดียวเปลี่ยว |
เกิดแต่เศร้าซ้ำให้ | โหกโหย ฯ |
๏ เฟือนแสงสุริยะฟ่าฟ้า | แฝงดอย |
ลับทวีปเดินโดย | ด่วนแล้ว |
แสงจันทรแข่งคอย | ไขสว่าง โลกแฮ |
เสร็จภักษ์โภชน์พร้อมแคล้ว | เคลื่อนจร ฯ |
๏ นภาพายุตั้ง | ตีชล |
ซัดระลอกคลองคลอน | คลื่นเต้น |
เรือชะเยื่อนโยกกล | กวนล่ม |
เฟื่องกระแสนํ้าเฟ้น | ฟาดเรือ ฯ |
๏ รีบเร็วถึงเกาะบ้าน | บางประ อินเอย |
จรก็จนใจเฝือ | ฝ่าเต้า |
ดึกสงัดศัพท์จะ | จวนรุ่ง แล้วนอ |
หนาวหยาดนํ้าค้างเช้า | ชุ่มชล ฯ |
๏ โอภาสรพิศต้อง | เตือนกัน ตื่นแฮ |
แสงสว่างเวหน | แห่งฟ้า |
ถนัดวัดนิเวศน์ธรรม์ | ประวัติ |
ถวายภิวาทแคล้วหน้า | วัดไป ฯ |
๏ ยลราชนิเวศน์เรื้อง | โรจี |
เพียงทิพยพิมานชัย | เชิดหล้า |
ลอยเลื่อนอมรลี | ลงสู่ เกาะฤๅ |
งามยยับย้อยย้า | ยาบพราย ฯ |
๏ เคารพวังราชแล้ว | ลาจร |
อำนาจรัชละอองปราย | ประเกล้า |
คุ้มปวงพิบากรอน | รมเยศ |
โสตสุขเสื่อมเศร้าชื้น | ฉ่ำทรวง ฯ |
๏ บ้านเลนเกาะพระไหว้ | หวังลา แล้วนา |
ตลาดเกรียบกรุ่มเกรียมดวง | จิตร้อน |
บ้านเมฆมุ่งมองอา | กาศเปล่า |
หมายเมฆแมกน้องส้อน | กลีบบัง ฯ |
๏ บ้านกลิ้งเรียมกลอกหน้า | หานาง |
รอนอุระเพียงพัง | เพิกกลิ้ง |
ลุวัดโปรดสัตว์วาง | วอนภิ วาทนา |
วัดโปรดเพื่อนน้องทิ้ง | อยู่เดียว ฯ |
๏ เกาะเรียนพยัคฆ์ข้าม | ขบใคร |
เรียมนึกขลาดขลาเสียว | สาบคลุ้ง |
บางกะจะจากใจ | เจ็บจะ เห็นฤๅ |
สั่งตลอดคุ้งขึ้น | ข่าวครวญ ฯ |
๏ ลุหน้าวัดพระเจ้า | นางเชิง แล้วเฮย |
ถวายภิวาทฝากนวล | หนึ่งน้อง |
อำนาจรัตนบำเทิง | ทางโมกข์ |
บุญรักษ์สองข้าพร้อง | พรากกัน ฯ |
๏ อกเอยเรือล่องเข้า | เขตกรุง เก่านา |
แสนสุขกระเษมครัน | ครึกครื้น |
บ้านเรือนปลูกรายมุง | มีมาก |
สองฝั่งนํ้าล้วนพื้น | พวกแพ ฯ |
๏ เรือพายแจวขึ้นล่อง | แลหลาย หลากเฮย |
เสียงสนั่นจอแจ | จ่ายซื้อ |
แม่ค้าต่างค้าขาย | คอนเร่ |
เรียมพิโยคเร้ารื้อ | เร่งจร ฯ |
๏ ดลแนวดำแหน่งหน้า | วังจันทน์ เกษมนา |
เล็งพระดำหนักสลอน | เลิศล้วน |
กำแพงสิมาขัณฑ์ | เขตเขื่อน |
งามประเสริฐสิ้นถ้วน | ทุกประการ ฯ |
๏ พิศที่ประทับไท้ | ธาตรี |
เพียงพิศพิมานสถาน | เทพเท้า |
จากดุลิตราศี | สู่โลก ลงแฮ |
อันประดับแก้วเก้า | กํ่าแสง ฯ |
๏ อำนาจภูวนาถป้อง | ปัดเข็ญ |
ข้าบาทนิราศแขวง | เขตค้าง |
พระเดชพระคุณเป็น | ปานฉัตร กั้นนา |
คุ้มทุกย่านน้ำกว้าง | ป่าไพร ฯ |
๏ ครวญถึงสี่แยกเวิ้ง | วัดทอง บุนา |
สี่ส่วนกระแสไหล | เชี่ยวเลี้ยว |
นึกทรามสวาดิครอง | ตัวอยู่ เดียวแม่ |
ทรวงหากสี่เสี้ยวได้ | ดุจคะนึง ฯ |
๏ สามส่วนจักแบ่งไว้ | หวังระวัง นุชนา |
จากแต่ส่วนเดียวพึง | คลาดคล้อย |
จนแดเพราะเดียวสัง | เวชจิต |
ทิ้งแต่รักเฝ้าร้อย | ชั่งชม ฯ |
๏ บ้านไผ่ไผ่ป่าล้อม | ลำไสว |
รักแม่ร่วมอารมณ์ | เรียบป้อง |
ฝากเสน่ห์ล้อมใจ | จำเพาะ เจ้านา |
รอบยิ่งไผ่ล้อมห้อง | แห่งคาม ฯ |
๏ บ้านเกาะมีเกาะขึ้น | คราวใด |
ทรวงพี่ฟกเฝือยาม | ตยากเจ้า |
หนักเทวษหว่างใจ | จักยก ยลฤๅ |
ยิ่งกว่าเกาะร้อยเถ้า | ทับแด ฯ |
๏ บ่อโพงพึ่งบ่อบ้าง | เป็นไร |
โพงช่วยโพงกระแส | โศกทิ้ง |
บ่อเปี่ยมกระสินธุ์ใส | เสกเนตร พี่นา |
นํ้าขุ่นทรวงข้นกลิ้ง | กลัดกรม ฯ |
๏ ตลอดบ้านปักจั่นแล้ว | แลไกล |
เล็งละเมาะไพรพนม | เนื่องคุ้ง |
บ้านเสือชื่อบ้านใคร | หนอแรก รังนา |
ฤๅว่าเสือสร้างวุ้ง | หว่างบาง ฯ |
๏ ถั่นถึงสกัดน้ำ | มันนาม บ้านนา |
รักกอกสกัดกลาง | จิตกลุ้ม |
น้ำมันกระแจะยาม | ยวนเสน่ห์ แม่เอย |
ทาคํ่าหอมเช้าคุ้ม | ขวบวัน ฯ |
๏ โฉมเคยแป้งประแก้ม | กันไร แล้วฤๅ |
ฤๅจะโชมน้ำมัน | เขม่าเผ้า |
เรียมจากจักแต่งใคร | เชยแม่ เล่าแม่ |
นวลจะซูบหน้าเศร้า | ซีดผิว ฯ |
๏ บางระกำแก่งนี้ | นึกใจ หายเฮย |
กรรมซัดสมรปลิว | ปลิดทิ้ง |
นอกรักระกำใน | แนมโศก |
เสียบอุระร้อยปิ้ง | ปวดใจ ฯ |
๏ ถึงแถวนามถิ่นบ้าน | บางพระ ครูเอย |
สิทธิครูเพทไสย | ศาสตร์รู้ |
โปรดศิษย์หากสมจะ | คำนับ ท่านนา |
เชิญพระครูถ้วนผู้ | ใฝ่ฟัง ฯ |
๏ บ้านสะออมอาทิตย์เยื้อง | ยลยอ แสงแฮ |
เสื่อมสลดลงยัง | หย่อมไม้ |
ฝากสีสั่งโลกรอ | ริมป่า |
สังเวชโพยมร้างไร้ | เริศสูริย์ ฯ |
๏ กลางคืนเรียมคิดด้วย | แดตรอม |
มาเลศลักษณกำลูน | ลับแล้ว |
เคยห้อยสุมาลย์หอม | หวนกลิ่น |
เสร็จใส่พานแก้วแพร้ว | พร่ำผจง ฯ |
๏ ดำบลบอกบ้านแม่ | ลาอา ดูรเอย |
โฉมแม่จักเปลี่ยวองค์ | แอบเหย้า |
ตั้งแต่พี่ลามา | เมินพิโยค ยังฤๅ |
ฤๅจะใฝ่เศร้าเฝ้า | ฝ่าถวิล ฯ |
๏ ถามถึงทุกถิ่นท้อง | ทางชลา |
สั่งโศกฝากฝั่งสิน | ธุถ้วน |
ลุบางชื่อเขมามา | จวนดึก แล้วเอย |
ครวญทุกย่านนํ้าล้วน | สั่งขวัญ ฯ |
๏ ดลบ้านศีรษะคุ้ง | คดคง คาแล |
พักผ่อนฝีพายพลัน | ผลัดยั้ง |
พร้อมพวกเพื่อนเรือจง | ใจจอด นิทรนา |
เงียบสงัดถ้วนทั้ง | ถิ่นสินธุ์ ฯ |
๏ บงโอฆอากาศล้วน | ลมบน |
เบิกระเบียบเมฆิน | คว่างคว้าง |
เหลือบเปล่าเปลี่ยวแดยล | ยามดึก |
พูนเทวษอ้างว้าง | เหว่กาย ฯ |
๏ ดาวเดือนกระดากฟ้า | เฟือนสี |
จวนรุ่งเรื่อประกาย | พรึกพร้อย |
หวนโฉมแชล่มลี | ลาลับ นานแม่ |
สยองหยาดนํ้าค้างย้อย | หยัดเย็น ฯ |
๏ ยามหนึ่งนึกจวบสิ้น | ยามปลาย แล้วเฮย |
หลับเนตรนึกใจเห็น | พักตร์น้อง |
เผลอพลิกผวากาย | กอดตื่น เปล่าแฮ |
เสนาะสกุณก้องร้อง | เร่งตรวัน ฯ |
๏ วาโยพิโยคไย้ | ยามสาง แสงแฮ |
พัดพุ่มทุมาบรรณ | โบกก้าน |
รื่นรสบุปผาพลาง | เพลินกลิ่น |
เงยพักตร์เผยม่านแล้ว | เหลือบยล ฯ |
๏ ชมเฌอฤๅใช่หน้า | นวลผจง |
พลางปลุกเพื่อนเรือคน | ตื่นพร้อม |
เตือนแจวเร่งจากคง | คาท่า นั้นนา |
เหลียวทุกเลี้ยวนํ้าอ้อม | อ่าววน ฯ |
๏ กระเดืองกระฎีกรุบ้าน | บอกแคว บางเอย |
สั่งเสน่ห์เสนาะหน | หาดห้วง |
แม้ว่าควักแดแบ | บนหาด ได้นอ |
จะเลิกอุระรื้อล้วง | เลื่อนวาง ฯ |
๏ ถนัดอ่าวอรัญญิกอั้น | อกกรม |
เล็งตลาดตลอดนาง | แม่ค้า |
ยามโศกสบสาวชม | ชวนเบื่อ |
งามไปเงื่อนน้องหน้า | หนึ่งไฉน ฯ |
๏ ค้นนุชทุกบกนํ้า | แนววน |
สายเนตรเสน่ห์ใคร | ใคร่รู้ |
สืบข่าวขัดข่าวจน | ใจเจ็บ ยิ่งนา |
ยากแสวงน้องผู้ | เพื่อนเข็ญ ฯ |
๏ เคียนด้วนใครเดาะต้น | ตัดราน |
คงซากตะเคียนเป็น | ป่างพร้อง |
อกเรียมนิราศกาน | ดาด่วน มาแม่ |
ตัดแต่ใจให้น้อง | นึกชม ฯ |
๏ เรือเลยล่วงบ้านชื่อ | ปากกะทา |
ถึงถิ่นสามเรือนกรม | อกแท้ |
เรือนเอยอนาถอา | ภัพเพื่อน ยิ่งฤๅ |
เฉกพี่เป็นหม้ายแม้ | เมื่อมา ฯ |
๏ ท่าม่วงหมายถิ่นบ้าน | นามมี |
นึกแถบแพรพัสตรา | ห่มน้อง |
สีม่วงแม่สอดสี | แสดร่ำ อบเอย |
กลิ่นตลบห้องป้อง | ไป่หาย ฯ |
๏ โพเอนเบนกิ่งก้าน | กลสมร |
เคยแอบอุระอิงกาย | กอดเกี้ยว |
ทอดทวัดทวัยกร | กรรดึก |
เล่ห์วลีเลื้อยเลี้ยว | ลัดพัน ฯ |
๏ วังแดงดาลจิตไห้ | โหยถวิล |
สองจักษุเรียมศัลย์ | ใส่เศร้า |
แดงยิ่งกว่าวังสินธุ์ | สายเนตร เรียมนา |
คิดทุกค่ำคุ้งเช้า | ชอกทรวง ฯ |
๏ ศาลาลอยสลัดเจ้า | จำลา ลับฤๅ |
ฤๅแม่ลอยชูดวง | สวาดินี้ |
นับวันจะลอยคลา | คลาดจาก พี่แม่ |
ถนัดประหนึ่งบ้านชี้ | ชื่อแสดง ฯ |
๏ ลุวัดนางคุ่มบ้าน | บางตะไล แล้วเฮย |
สวนพริกดำบลแขวง | ไขว่ข้าม |
เรียมนับเสน่ห์ไกล | ทุกย่าน |
เล็งตลิ่งน้ำห้าม | หาดเขิน ฯ |
๏ บ้านแขกสั่งข่าวถ้วน | ทุกภา ษาเอย |
ยามทุกข์ท่านทำเมิน | หมอบสิ้น |
คราวสุขทุกหน้ามา | สมัครชอบ ชิดแฮ |
งำเงื่อนรสรู้ลิ้น | ลับไข ฯ |
๏ บ้านสฎางค์สันโดษโอ้ | อกกรม |
เหลียวปฤษฎางค์ไกล | กลับช้า |
รสรักนิราศรมย์ | เรียมทุเรศ |
หวังเสน่ห์น้องถ้า | เท่าคืน ฯ |
๏ ดลตำบลบ้านชื่อ | กอกา |
เรียมใฝ่สวาดิฝืน | ฝ่าเศร้า |
กาเอยบอกข่าวหา | นุชหน่อย |
กาไปรับร้องเร้า | เร่งครวญ ฯ |
๏ บ้านฟ่างฟังชื่อแจ้ง | จำรส ได้เอย |
ฟ่างแม่เจือตาลกวน | กอกก้อน |
อบกลิ่นมะลิสด | เสียบใส่ พานแม่ |
จานผจงส้อมช้อน | เชือดชิม ฯ |
๏ อกเอยอนาถโอ้ | อาภัพ |
ห่างพะงางอนหงิม | เงียบห้อง |
ก่อนเคยประคองรับ | ขวัญแม่ นาแม่ |
โอว่าป่านนี้น้อง | จักเหงา ฯ |
๏ ท่าเกยนึกคู่แก้ว | กานดา |
เคยผจงกรเกยเลา | ไหล่แล้ |
โททอดประเทืองอา | รมณ์ร่วม รสแม่ |
สนั่นเสน่ห์สร้านแส้ | ซาบกาย ฯ |
๏ ท่าเรือพุทธบาทแล้ว | แลลาญ สวาดิเอย |
เรือเรียบจอดเรียงราย | เรียดถ้า |
ตรวจตลอดตลิ่งธาร | แถวฝั่ง สองแฮ |
ไป่พบพักตร์น้องหน้า | หนี่งเรียม ฯ |
๏ หนองแห้วเห็นหาดแห้ง | โหยใจ ยิ่งเอย |
เพลิงราครมอกเกรียม | กรุ่มร้อน |
กำเดาฤดีใน | หนองพุ |
กรมโศกแทรกเศร้าซ้อน | เสียดทรวง ฯ |
๏ โคกมะนาวมาโนชน้อย | นึกสนุก |
เคยเก็บมะนาวพวง | เพียบต้น |
คิดเค้าคู่ใจปลุก | ปลงสวาดิ เจียวแม่ |
เพลินเมื่อยามปลื้มพ้น | พิศถวิล ฯ |
๏ จำปาดำแหน่งบ้าน | บอกนาม |
สีแถบพัสตราริน | รสเร้า |
เฉียงบ่าสไบงาม | เงาจับ พักตร์แม่ |
ห่อประทุมส้อนเต้า | เต่งทรวง ฯ |
๏ สวนทับทิมเทียบชี้ | ชวนชม ชื่นแฮ |
แหวนทับทิมพลอยดวง | เด่นพร้อย |
ผูกเรือนนพคุณสม | แสงสุก |
งามเมื่อสอดก้อยน้อง | นาดกร ฯ |
๏ ชุมแสงระส่ายเศร้า | แสงสูริย์ |
ละทวีปรอนรอน | เรี่ยรู้ |
คืนวันเทวษพูน | ลืมพิศ ภพแฮ |
ชมแต่เศร้าชี้ชู้ | เช่นครวญ ฯ |
๏ ท่างามงามเงื่อนเจ้า | ใจงาม เล่าฤๅ |
โฉมเสงี่ยมสกนธ์สงวน | แง่ไว้ |
ท่าพี่ทุกทุ่มยาม | เยียสั่ง สารแม่ |
ใจอย่าเหลินเหล้อให้ | ห่างคำ ฯ |
๏ ยางนมนึกแท่งเนื้อ | นวลสมร |
ก่ายกระไดแดกำ | เริบชู้ |
สองยอดสยุ่นยอน | ยันอก อุ่นแม่ |
กำหนัดเสน่ห์เนื้อกู้ | ก่อกาม ฯ |
๏ เผลอตนเตือนจิตตั้ง | ตาเมิล มาแม่ |
ล่วงถลุงเหล็กถาม | ถิ่นบ้าน |
หัวหินระเหิดเหิน | เห็นหาด เปล่าเฮย |
ถนัดยังบ้านช้างคร้าน | ครั่นคะนึง ฯ |
๏ ดงรางนึกร่องน้อย | แนวนา ภิศแม่ |
เผยแผ่นสไบขึง | คาดเต้า |
รางรางร่างเอวอา | รมณ์สวาดิ แลแฮ |
เพลินเมื่อยามเคล้าเย้า | ยั่วใจ ฯ |
๏ อกรางบำราศนํ้า | เนาดง ดอนพ่อ |
เช่นกับอกเรียมไคล | คลาดน้อง |
ก่อนเคยอุรอนงค์ | ถนอมนิท ราแม่ |
มาอาบสุชลน้ำต้อง | ต่างชลา ฯ |
๏ บ้านชุ้งเชิงหาดแห้ง | เห็นสิน ธุเอย |
สูงตลอดตลิ่งรา | รุกข์รื้อ |
อ่าวแอ่งกระอายดิน | ดูฝุ่น ฟุ้งแฮ |
บงระบัดหญ้าปื้อ | ปุกปุย ฯ |
๏ โขดเขินเจียนขาดน้ำ | ในคลอง |
เรือติดต้องลงลุย | เลื่อนโล้ |
ทรวงพี่เหือดแต่สอง | สายเนตร ชุ่มแฮ |
มากแต่เนตรนํ้าโอ้ | อกโหย ฯ |
๏ เรือมาลุบ้านหมาก | มีนาม |
ไป่ปะหมากใดโดย | ดั่งอ้าง |
จับพลูพลิกจีบถาม | ถึงหมาก ดิบแม่ |
คำหนึ่งฝาดเคี้ยวค้าง | ค่อนวัน ฯ |
๏ บ้านม่วงมะม่วงไม้ | มีผล |
รสโอชอร่อยทันต์ | ทบเคี้ยว |
ม่วงคว้านผจงบน | จานจอก แก้วแม่ |
หอมกลิ่นหวานลิ้นเปรี้ยว | ไป่มี ฯ |
๏ หัวจระเข้ใครฆ่าทิ้ง | ทอดไป นะเฮย |
เศียรจึ่งสืบกุมภีล์ | เพศเรื้อ |
ฤๅชาลวันไกร | ทองสลัด มาพ่อ |
ฝากชื่อเพื่อไว้เชื้อ | เช่นคาม ฯ |
๏ ท่าตรูดตรองชื่อแจ้ง | จำเล็บ ได้แม่ |
เคยเด็ดมะตรูดหนาม | เหนี่ยวน้อม |
เอวอรแอบกิ่งเก็บ | กองห่อ |
ผิวขยี้ผ้าย้อม | กลิ่นขจร ฯ |
๏ บ้านกลางกลชื่อชี้ | ชวนตรอม |
ระลึกแรกภิรมย์สมร | ม่านกั้น |
เตียงกลางเกลือกกลิ่นหอม | หวนประทิ่น |
ฝากระจกเซี้ยมชั้น | ฉากเขียน ฯ |
๏ แรมพนอุรภาคเพี้ยง | ภินทนา |
หมายตลิ่งโตยเตียร | ต่างห้อง |
แสงรพิศจันทรา | แทนประทีป |
บุปผชาติชลค้างต้อง | ต่างสุคนธ์ |
๏ บ้านยางยางบ่วงลุ้ง | รองหลุม |
ควบคบคุมเพลิงลน | ลวกต้น |
ราคเผาผ่าวทรวงสุม | แสนเทวษ |
ตั้งแต่จากเจ้าพ้น | พักตร์ไกล ฯ |
๏ บ้านกงเกิดแก่งขึ้น | คือกง |
เวียนละแวกชลไหล | ลัดอ้อม |
ใจเรียมพะวงวง | หวังกลับ สมแม่ |
ถนัดแต่สายนํ้าห้อม | หาดเห็น ฯ |
๏ ถั่นถึงเมืองเก่าเศร้า | สงสาร |
ดุจอาตมครวญเข็ญ | คาบนี้ |
แรมนวลนิราศนาน | ขนางรส รักนา |
ละนุชนิทรบ้านปลี้ | เปล่าทรง ฯ |
๏ ขวัญเมืองพิมพ์มาศแม้น | เหมือนโฉม แม่ฤๅ |
เลียนลักษณ์จำลองลง | หล่อไว้ |
เรียมแรมอุระประโลม | ละสวาดิ มาแม่ |
แม่จะครั่นเคร้าไห้ | โหกหน ฯ |
๏ ศาลารีร่ำตั้ง | ตาระวัง |
นึกยุพนารีดล | ดักหน้า |
เนตรมลักเหลือบหลัง | เหลียวเปล่า |
เห็นแต่นกร้างร้า | ร่อนบิน ฯ |
๏ จักสั่งสาเรศสร้อย | สกุณี |
นกก็รีบเร็วผิน | ผาดแคล้ว |
สารจะสั่งวารี | ริมหาด |
น้ำก็ไหลขึ้นแล้ว | หลากครัน ฯ |
๏ เสาไห้เสาโศกด้วย | ใดถาม หน่อยนา |
โทมทุกข์ฉุกเฉินบรรพ์ | บอกบ้าง |
ฤๅคิดจิตเจ็บความ | ลับช่าง เทอญแม่ |
ฤๅช่วยเรียมร้องสร้าง | โศกแทน ฯ |
๏ หวนกมลมาเลศสร้อย | สงสาร พี่เอย |
ยามเมื่อเรียมลาแสน | สั่งสะอื้น |
วานลมเลื่อนข่าวขาน | คำสั่ง หน่อยพ่อ |
ลมก็พัดพื้นฟ้า | ฝ่ายทวี ฯ |
๏ วานใจสมรแม่แจ้ง | ใจนาง เองแม่ |
เรียมลุสระบุรี | นี่แล้ว |
ใจพี่ถอดใจวาง | หวังคู่ ใจแม่ |
ยังไป่คลาดแคล้วตั้ง | แต่มา ฯ |
๏ ปานนี้มาโนชเนื้อ | นพคุณ พี่เอย |
แสนจะสงสารทา | เรศน้อย |
พักตร์จะจากจันทน์จุณ | เจือมาศ |
เนตรจะเจิมน้ำย้อย | หยาดสาย ฯ |
๏ สุริเยนทรบทเบื้อง | บรรพตา |
เรือจอดตลิ่งชาย | หาดใกล้ |
วัดสมุหประดิษฐา | รามชื่อ ชัดแฮ |
ใจพี่จอดเจ้าไว้ | หว่างทรวง ฯ |
๏ อกเอยถึงท่าแล้ | ลังเล ใจแฮ |
จอดแต่เรือรนดวง | จิตคว้าง |
ทรวงเรียมนิราศเอ | กาสวาดิ |
แสนเทวษอ้างว้าง | หวั่นถวิลฯ |
๏ ฝีพายผ่อนพักได้ | แรงแด |
เรียมหยุดยิ่งใจจินต์ | เจ็บช้ำ |
หวนระลึกระลุงแล | ลาญเปล่า |
ทุกข์โศกโรคเศร้าซํ้า | แซกแซม ฯ |
๏ แหนงนางห่างรักไร้ | รสภิรมย์ |
ยามพิโยคยั่วแถม | ทุกข์ต้อง |
ลำบากพิบัติชม | ชวนเทวษ |
กรรมนิราศร้างน้อง | หน่ายมา ฯ |
๏ มลักมลาวแชล่มน้อย | นงคราญ |
ยามคํ่าพระสุริยา | เยือกไม้ |
ลงสู่กระสินธุ์สนาน | ในท่า |
เปลื้องพัสตรสิ้นไว้ | ฝั่งวาง ฯ |
๏ ยามยลยามนิทรเพี้ยง | เพียงฝัน เห็นแฮ |
กำหนัดเสน่ห์นาง | นึกเคลิ้ม |
อยากเข้าขบกลอยมัน | มาตก ยากนา |
อร่อยเมื่อหิวเทิ้มเริ้ม | รสมี ฯ |
๏ เมิลมองมวลเมฆม้วน | เมฆิน |
ไพชยนตสุริยลี | ลับแล้ว |
เนื้อนกคะนึงผิน | ยังพุ่ม พฤกษ์แฮ |
เรียมเนิ่นวันเว้นแคล้ว | คลาดชม ฯ |
๏ สิ้นสูริย์ศศิเฟี้ยม | แฝงเข |
ระบัดระเบียบบนลม | ล่องฟ้า |
จังหรีดจักรจั่นเร | ไรหริ่ง ร้องแฮ |
ประหวัดว่าเสียงน้องอ้า | โอษฐ์ขาน ฯ |
๏ เหลียวเปล่าเปลี่ยวจิตคว้าง | ขวัญปลิว เจียวแม่ |
หวนกลิ่นเรณูมาลย์ | แมกใกล้ |
เพียงประทิ่นทาบผิว | ผัดผ่อง พักตร์แม่ |
เจือกฤษณาเนื้อไม้ | เมื่อปรุง ฯ |
๏ โฉมเอยเคยแอบอ้อน | เอาใจ ยิ่งนา |
สัมผัสถันพยุง | ยั่วเย้า |
อาลิงคประโลมนัยน์ | เนตรเหลือบ คมแฮ |
งามยิ่งงอนน้องเง้า | เงื่อนเตือน ฯ |
๏ ยามดึกดาวดาษฟ้า | แฝงโพยม |
รายรอบภิรมย์เดือน | เด่นพื้น |
หวนว่าอัคคีโคม | ไขสว่าง ห้องแฮ |
แสงประทีปอะคร้าวครื้น | ครุ่นสี ฯ |
๏ ชมจันทรนึกแจ้ง | ใจจำ แม่นแม่ |
ร่วมเมื่อฤกษ์จันทร์ตรี | ตรู่เช้า |
ยามค่ำพฤฒิญาตินำ | นุชมอบ มาแม่ |
เรียมประคองเข้าห้อง | แห่งหอ ฯ |
๏ มาค่ำคาบนี้เปล่า | เปลือยแด |
ฝากแต่ข่าวรักรอ | เร่งรู้ |
ควรแม่พักตร์เพ็ญแข | ประคองสวาดิ |
แต่พี่จากเจ้าสู้ | สั่งสงวน ฯ |
๏ อกเอยยํ่ารุ่งแล้ว | ลาญถวิล |
ยังไป่จบใจครวญ | ครั่นเศร้า |
ม่อยหลับคลับเคลิ้มทิน | กรส่อง สว่างแฮ |
คิดทุกค่ำคุ้งเช้า | ใช่วาย ฯ |
๏ เสร็จโภชนภักษ์แล้ว | ฤๅนาน |
แต่งสกนธ์เดินกราย | จากถ้า |
ตรวจตรุณนักเรียนการ | กิจราช |
เสร็จ บ ทันให้ช้า | เฉื่อยพลัน ฯ |
๏ ปางสฤษดิ์ราชกิจถ้วน | ทุกประ การเอย |
ลาจากสกูลผัน | กลับบ้าน |
อาลัยคระไลจะ | จากวัด อีกนอ |
สารโศกเสกตั้งร้าน | เร่ขาย ฯ |
๏ กำลูนมาเลศสร้อย | ทรามสงวน พี่เอย |
ปรารภอารมณ์ชาย | เช่นนี้ |
ไหนเลยจักเห็นควร | คำกล่าว ไว้แม่ |
สัตย์ทุกสิ่งเศร้าชี้ | ใช่พราง ฯ |
๏ กายไกลใจชิดด้วย | ดุจแสดง |
มุ่งเสน่ห์ในนาง | แน่แท้ |
หวังคู่หากคู่แหนง | ใจจาก |
คิดจบชาติม้วยแม้ | ไป่ลืม ฯ |
๏ เคยเคียงอรคู่เบื้อง | บูรเพ |
อุบัติชาตินี้ยืม | เยื่อเชื้อ |
ปรโลกประโลมเอ | กาสวาดิ เจียวแม่ |
ขอสนิทน้องเนื้อ | หนึ่งนาง ฯ |
๏ ดินฟ้าสาคเรศสิ้น | ศิขรินทร์ |
เหลือแต่ลมลอยกลาง | โลกคว้าง |
รักเรียมภิรมย์ถวิล | หวังสวาดิ |
ร่วมนุชอย่ารู้ร้าง | เริศสูญ ฯ |
๏ เชิญสายเสาวลักษณ์สร้อย | สงสาร พี่เอย |
สดับคดีแดดูร | ดุจพร้อง |
ทราบศัพทวอนวาน | วิงเสน่ห์ หน่อยแม่ |
อย่าโกรธโทษนี้น้อง | อย่าถือ ฯ |
๏ นิราศสมุหประดิษฐ์นี้ | นามถฤก |
วิวิธมาลีคือ | คิดไว้ |
เนาดำแหน่งกรมศึก | ษาธิ การนา |
ผิวผิดปราชญ์ได้ให้ | อภัย ฯ |
๏ ใดบทพจนแผกเพี้ยน | พึงตัด เติมแฮ |
ใช่จะอวดโอษฐ์ไข | แข่งรู้ |
เชิญชาวกระวีทัศน์ | ทวนท่วน เทอญพ่อ |
อย่าด่วนแย้มเย้ยผู้ | พากย์แถลง ฯ |