๏ อนึ่งมีเยื้องแยบแบบขยาย ในท่อนท้ายวาหนิติ์ติดต่อเสิม จัดอักษรกลางนำเข้าซ้ำเติม เพื่อจะเพิ่มคำใช้ในทำนอง สำเนียงแปลกแยกจากวาหนิติ์ ประมวนคิดแนะนำคำสนอง จัดตัวนอกอนำคำลบอง คือกนกว่าทองกนกลาย อีกคำหนึ่งนั้นว่ากากนึก เปนคำฦกในมคธบทขยาย ในแม่กบก่ากนาบกนอบลาย คำพิปรายแม่เกยแกนะเนียม กอนำมอแม่กดดอกกมุท โกกนุทผุดปริ่มริมเฉนียน ผ้าสั้นกมุดกมิดลิดจนเตียน อีกคำเปลี่ยนตัวกอนำตัวยอ ในแม่กงคือกย่งเท้าเกย่ง อ้ายคนเก่งติดกย้องแกย้งหนอ หนึ่งแม่กบตัวกอนำตัวยอ คำใช้พอว่าขนาบกยาบเรือ ทำกยุบกยิบตาว่าช้าก่อน จะผันผ่อนพึ่งเกรี่ยงไร่มะเขือ กรุบกริบพูดเถียงเสียงแหบเครือ ตัวจอเจือกับตัวมอก็พอจำ พาษาไทยเรียกใช้ว่าจมูก อีกแจกลูกตัวงอก็ข้อขำ คือโตงกแลตงอกบอกใช้คำ ตัวตอนำตัวนอต่อวิธี มักขึ้นไข่เดือนเก้าเต่าตนุ เราเจนปรุหนทางหว่างวิถี มันยอดหวานตาลโตนดเพชร์บุรี ตัวปอมีรอประจำนำตัวมอ คือคำว่าประมาทขาดสติ ไม่ตรองตริอัปะยศไฉนหนอ อีกคำหนึ่งตัวปอนำตัวลอ เหมือนว่าข้ออัปรลักษณ์ปลัดกรม อีกคำว่ารู้เช่นเห็นปลาด ตัวอออาจนำงอก็มีถม ผลองุ่นพวงงอมหอมระงม ออประสมนอใช้ก็ได้ชุม คืออนาถกลาดชลคนอเนก เสียงโจกเจกโจทย์กันสนั่นกลุ้ม ออกับยอใช้รวบเข้าควบคุม ท่านใช้ชุมอย่าอยู่กับอย่างยล อยากจะได้อยูกยาอยาบช้านัก หนึ่งท่านชักตัวออไว้ข้างต้น ประสมกับตัวรอข้อระคน วัดชุมพลสร้างงามอร่ามดี เมฆหมอกกลัดกลุ้มอรุ่มอเรื่อ ลงแฟะเฝือรศอร่อยไม่ถอยหนี คำประสมซึ่งนิยมในวาที ดังเช่นว่ามานี้มีมากครัน นี่หยิบยกมาไว้พอได้รู้ เปนกระทู้ทางจำคำขยัน เหมือนชี้ช่องมองเห็นก็เช่นกัน ได้สำคัญแล้วจงค้นถึงต้นทาง ๚ะ ๏ หนึ่งคำใช้ไม้ตรีก็มีมาก จัดวิภาคคำใช้ไว้เปนอย่าง ท่านใช้มากแต่ในบ่อนอักษรกลาง คำไว้วางว่านกเขาขันกุ๊กกู๊ คนแกนแสนขัดทั้งอัฐเก๊ พูดเกเรจีนเก๊าไม่เข้าหู น้ำกุ๊นแล้วฤายังระวังดู ถ้าใครรู้เรื่องสามก๊กยกว่าดี จีนอากึ่งอยู่ถึงที่สี่กัก ขี้ฉกลักต้องเก๊กแล้วเจ๊กสี ดังแก๊ก ๆ ไขไม่ออกกีอกวารี ก๊าดไม่มีมาเชิญข้าเขินใจ หมวกแก๊บเสื้อสะก๊อตสอดไว้เสร็จ คนจับเปดก๊าบ ๆ ขนาบใหญ่ คำฮวนเกี๊ยแปลถูกว่าลูกไทย มาสวมใส่เสื้อโก๊ดน่าโกรธจริง จีนขงจู๊ครูเจ๊สัวกลัวเก๊าก๋า อาเจ๊นั้นแปลว่าพี่ผู้หญิง จะเจ๊าโล่โร่ไปไม่ภักพิง ฉันสู้นิ่งแล้วนะจ๊ะอย่าระราญ เอี้ยจุ๊นจีนว่าสำเภาใหญ่ จุ้นจู๊ไถ้ทำแปลกก็แตกฉาน อาเจ๊กเส็งเจ๊งไปไม่ได้การ จีกๆทักเสียงขานที่บานประตู จิกๆ หนูหริ่งวิ่งออกเซ๊ก เขาว่าเจ๊กฤาจะไม่กินหมู เสียงนำใหลโจ๊กๆชะโงกดู ไก่ไม่สู้ร้องจ๊อกบอกจำนน คำพูดดังจ๊วกอีกดังเจื๊อก หอยจุ๊บแจงแกงทั้งเปลือกไม่เปนผล ลูกไก่เจี๊ยบก็ยังว่าเอามาชน อันเจี๊ยะจิวนี้ว่าคนกินสุรา เจี๊ยะจุ๊ยคำจีนว่ากินน้ำ ยังอีกคำเจี๊ยะปึ้งกินเข้าหนา ลาวพุงดำรำจ๊อยชะม้อยตา แขกที่มาชื่อโด๊รำโล่ดี ผู้คุมขำจำครบให้จบถ้วน พวกอ้ายญวนชื่อดังมันคงหนี ด๊อกว่าสุนักข์คำอังกฤศมี ด๊าตนั้นว่าวารีคำรามัญ เขมรพูดเด๊ๆนั้นว่าเปล่า พวกจีนว่าอาเต๊ามาเย้าหยัน ต๊วนๆคำเขมรว่าอ่อนครัน เตือนว่าทันชิงช้านั้นว่าตุ๊ง เออมีใครกี่คนที่บนเก๋ง ข้างเล่าเต๊งอะไรหกตกดังผลุง ร้องกะโต๊งโห่งสนั่นนั้นนกยูง เคาะกระบุงตํกๆข้าตกใจ คำเขมรตักค่าตึกนึกดูหลาก เสียงกระต๊ากเซงแส้นั้นแม่ไก่ อกยังเต้นตึกๆ นึกอะไร งูเขียวไล่ตุ๊กแกไม่แลดู หนึ่งตุ๊กว่าเก็บไว้มิให้ขาด นกตู๊กนี้มันชาติ์นกกินหนู เขมรพูดตุ๊กว่าเรือจงเชื่อตู หลวงญวนครูสวดก๋งเต๊กเจ๊กทำบญ บ้างรุ่มกลองซอสีบ้างตีต๊อก เจ้าจีนฮ๊อกร้องว่าเตี๊ยแล้วเจี๊ยะหุน ตั้งโต๊ะปรับจับกังได้เกินทุน ต้องตั้งโต๊ะกันออกวุ่นเจ้าคุณเกณฑ์ เต๊บีนี้ว่าไบชาชัด เจ้าพวกหัดพะบูดูเหลือเถน อิกโบ้ยบีซื้อเข้าสารพานจะเจน จีนบู๊เบนบากหนีเข้าตีตุ๊บ เบ๊จิ๋เราก็มีอยู่เหลือหลาม บ๊ะนี้ว่าลุกลามอุบ๊ะบุบ คำแขมแปลบักว่าหักยุบ อิกคำซุชุเขียนแบ๊กว่าแตกแตน บุ๊กอังกฤศเรียกสมุดมีหนังสือ หนึ่งเรียกชื่อโป๊ดว่าเรือเปนแบบแผน กินเกี้ยมบ๊วยเค็มๆ ดูเต็มแกน กระดาษบุ๊นใช้แทนที่เราทำ ข้อตราสินจีนเปียนยังเพี้ยนผัด กระดาษปึ๊งหนึ่งสนัดเจียวนายขำ ตบกระดานบั๊กๆให้ยักลำ ใครถลำตีเป๊กคนเกกโกง ถ้าใครกล้าราวีถูกตีโป๊ก นายป๊อกซ้ำร่ำกระโหลกเข้าดังโผง อ้ายป๊อกแป๊กแตกจริงออกวิ่งโทง เด็กเปี๊ยก ๆ ก็ยังโยงกันมามุง เจ็กเขาไม่ใช้ดินสอข้อลิกขิต เขียนด้วยปี๊ดเก็บใส่ไว้ในถุง รูปจ้ำม่ำดำปื๊ดผ้าพันพุง เชือกมันยุ่งขาดปุ๊ดหลุดลงกอง บุราณพูดคำกระโดดนั้นว่าบ๊บ ไม่ทั้นหลบปาบับปวดขมอง ปาบ๊ๆพูดซ้ำคำคนอง เสือมันร้องปิ๊บเปิ๊บเห็นเติมโต เอ๊ะใครนี่ตีแมวเสียงป๊าวๆ เป๊ะๆนี้จีนกล่าวขาวอะโข ได้ยินว่าอาแป๊ะมาตั้งโป ) ปลากะโห้ติดโป๊ะโล๊ะลงเรือ ปะอ้ายแขกสัประดนเล่นกลฬ่อ คนร้องอ๊อเอ๊ออ้ายนั่นดูขันเหลือ โอ๊เราจักร้าวฉานกับว่านเครือ อ๊ะไม่เชือ่ข้าเจียวฤาทำดื้อดึง ถองตานกตกเตียงเสียงอั๊ก ๆ ซ้ำตารักอึ๊กโดดโลดถลึ้ง เสียงเอ๊กๆไก่ขันกระชั้นอึง ที่ดังแอ๊กล้มตึงใครต่อยกัน ไก่เล็กขันอี๊กๆหลีกไม่สู้ แต่ไก่อูร้องโอ๊กอิโอ๊กขัน อาแป๊ะเอ๋ยเซ้ยเอ๊กเสียวันๆ นกออกมันร้องอ๊อกแล้วออกบิน ไก่หยองร้องเอี๊ยกเรียกหาคู่ ข้าดูๆจะไม่พ้นที่คนฉิน ยาลูกกอนกลืนเอื๊อกกระเดือกกิน พอได้กลิ่นเรอเอิ๊กต้องเลิกกัน เข้าแบกตุ่มปูเค็มหนักเต็มอึด หลวงญวนร้องท่อฮึ๊ดก็เห็นขัน เขาซัดทอดถึงนายอ๊อดบุตร์กำนัน กระดานลั่นดังเอี๊ยดยังเบียดมา เสียงกบร้องอ๊อบๆที่ขอบสระ ไว้จังหวะไม้ตรีเช่นนี้หนา อักษรกลางกางทั่วทุกวาจา เปนตำราคำใช้ในไม้ตรี ๚ะ

๏ หนึ่งคำไม้จัตวาภาษาหลาก มีใช้มากแจกคำประจำที่ คือชักกลางกลับเปนสูงจูงวะจี คำจีนมีว่าอาก๋อแก่ต่อเรือ พวกที่เที่ยวแถบสำเพ็งดูเก่งก๋า โต๊ะข้างน่าตั้งกี๋ก็ดีเหลือ อากู๋นี้บุญคุณแกจุนเจือ กินพร่ำเพรื่อเมาเก๋เกเรแรง เถ้าแก๋มักชักช้าข้าก็เบื่อ พูดไก๋เกือพวกเถินเกินระแหง ขนมโก๋จีนโก๊แก่ขายแพง คำจีนแจงเก๋าว่าเปนวานร ตาก๋งคัดเรือโขนจนโดนกั๋ง สุนักข์ร้องเสียงดังเก๋งๆหอน ที่บ้านหม้อก่อเก๋งล้วนเม็งมอญ ดูนายกอนหงอยก๋อยต้องปล่อยปลา นั่นแน่น้องจีนฉายฃายก๋วยเตี๋ยว เรียกอ้ายเขียวหน้าจ๋อมันขานจ๋า อายหน้าวอกวิ่งจี๋หนีพ่อตา จีนจู๋พาพวกพ้องล่องเทล พระอาทิตย์เที่ยงแผดแดดออกแจ๋ ได้กินแต่ปลานเจี๋ยนจนเหี้ยนเห จริงหนะจ๋ะทางสมุทสุดคะเน ด้วยเลเภล้ำฦกดึกดำบัน จ๋งๆกลองชะวาท้าจังหวะ เสียงจั๋งๆจะโจ๋งถิ่งยิ่งขยัน พวกนายจ๋องจ้องท่าจะฆ่าฟัน นางแจ๋วแจ้งแห่งสำคัญก็พรั่นกาย เสียใจหน้าจ๋อยสร้อยกำสรด เข้าก็หมดหน้าจิ๋วหิวกระหาย จึ่งหยิบถ้วยฉวยตักน้ำตาลทราย ยกจับเจี๋ยวรินละลายน้ำตาลซด ทำปั้นเจ๋อเย่อหยิ่งเหมือนกิ้งก่า พวกพม่าใจฅอทอระหด เจ๊กพูดกันวันจื๋อซื้อประชด ตาหมอคดจับจั๋วข้ากลัวใจ ดูดุ๋นายนางตุ้มทำคุมเหง แย่งเอาเข่งผลจันทน์ของฉันได้ อยู่เฝ้าเรือนสักประเดี๋ยวอย่าเที่ยวไกล ถ้าขืนไปเชือนแชแม่จะตี ฟังดูเถิดหม่อมมุ้ยแก่คุยป๋อ เตี้ยก้อล่อจ้ำม่ำดำปิดปี๋ อ้ายขาเป๋ซื้อละมุดบุตรตามี มันเมาเป๋ทำทีชะล่าใจ เออนายหลำทำเทียมนายเนียมแป๋ เห็นนางแหบุตร์นางชมนี่ผมไป๋ นั่นนายโป๋ผูกกระเป๋าเข้าทำไม อาปันไล่นายปั๋งไปวังบน หยิบซ่มปาปั๋งไปทั้งเปลือก ขันกว้านเชือกขาดปึ๋งถึงสามหน เสียงฟานร้องป๋องเป๋งวิ่งเร่งรน ลูกไม้หล่นปุ๋มๆตุ๋มๆลอย ผ้านี่เปื่อยปานกระดาษจับขาดปุ๋ย ดูนายปุ้ยหน้าเป๋อลงคลำป้อย เราจะจ้องแทงอ๋อต้องรอคอย อ๋าตะบอยบอนบอกออกเปนดง เอาแป้งปั้นกลมๆขนมอี๋ เจ๊กไหว้ผีกุยเคี้ยเจ้าเฮี้ยก๋ง ร้องอื๋อบอกดื้อเอาตรง ๆ ถ้าบุญส่งจะได้อู๋ดูสักคราว เล่นจ๊ะเอ๋เรไล่กันไขว่วุ่น โอ๋เจ้าคุณท่านยิ่งห้ามความจะฉาว ใบตั้งโอ๋จีนอั๋นไม่ทันยาว อ้ายพวกลาวลักเก็บข้าเจ็บใจ ใบชาชาติ์เอ๋าเหล็งมันเก่งสุด กลิ่นหอมรุดรื่นร่ำจวนน้ำใส ร้องออกอ๋ะห้ามข้าว่ากะไร หากว่าใครร้องด่าปาประดัง เที่ยวเสาะดูทุกแพแพรปกเอี๋ยน จีนวุ่นเวียนฟูมแฟะเข้าแต๊ะอั๋ง ถึงเจ็กอ๋องออกมาข้าไม่ฟัง น้องเอ๋ยยังแต่จะแรมนิราโรย คิดสงสารนายอ๋อยก็พลอยโศก เอ๋ะวิโยคยับหลายเจียวนายโป้ย ค่อยชูชื่นรื่นรมย์ด้วยลมโชย อื๋ออืดโอยอยู่ทำไม่ที่ในแพ ม้าฝีเท้าเร็วจริงวิ่งออกกร๋อ ใครเลียมฬ่อเป่าแตรเสียงดังแกร๋ เข้านอนโกร๋หลับไปไม่ทันแล ดูต้นแคใบโกร๋นโคนเปนโพรง เราลอบดักนกขมิ้นมันบินปร๋อ ทั้งนกต่อเลิกรังไปทั้งโขยง แล้วบินปรื๋อรื้อกลับจับต้นโมง ไล่ตะโพงร้องตะเพิดเตลิดเลย เห็นช้างโขลงโยงกันอะนันต์แน่น เสียงแปร๋แปร้นงวงสาวทั้งงาเสย เดินยัดเยียดเสียดส่ายออกก่ายเกย ชำนาญเคยปรั๋งประจังหวะกลอง กระบวนใช้ไม้สี่ยังมีมาก ในภาษาหลาก ๆ สิ้นทั้งผอง นี่ชักรวมพอให้รู้ดูทำนอง แบบละบองไม้สี่ซึ่งมีชุม ๚ะ

หนึ่งเลขแปดที่ท่านใช้เปนไต่คู้ ควรจะรู้ที่ใช้ให้สุขุม สำหรับชักเสียงให้สั้นกระชั้นชุม จะจัดรวบควบคุมพอรู้คำ เหมือนพูดว่าดูเอาเถิดมาเกิดเข็ญ ได้ลำเค็ญเพราะมาปองที่ของขำ ไปดูแขกพวกเจ้าเซ็นเขาเต้นรำ งานประจำปีเดือนไม่เคลื่อนคลาย ฟันฉาดขาดกระเด็นกระดอนหลุด นกกระเต็นเต้นไม่อยุดย่างขยาย ไพ่รก็มากลากเข็นใครเปนนาย ที่นัดหมายวันเพ็ญเห็นไม่ทัน เวลาเย็นเคยมาเล่นกันพร้อมหน้า นี่หล่อนมาสงไสยอะไรฉัน ขอผลเอ็นเช่นใช้จงให้ปัน มาบีบคั้นข้อเก็งเขม็งมือ อำแดงเพ็งเก่งชัดทั้งจัดจ้าน ออกต่อต้านสู้กับเม็งเก่งน้อยฤๅ เกเรเร็งเส็งชนจนคนฦๅ แต่จ่ายซื้อเครื่องสังเค็ดสิ้นเจ็ดปอน ใบผักเค็ดเด็ดมาทำยาเขียว จะแก้เปรี้ยวทิ้งเค็มแล้วเต็มถอน ให้เสมียนเขียนรอกินเง็กงอน ส้าเหง็ดนั้นจะจรไปจัดพล ในเซ็กชันนัมเบอร์ตูข้ารู้จบ รือตลบล้างเช็ดถึงเจ็ดหน เขมรว่าข้าไม่เต็งที่เก่งกล ลูกสองคนเด็กๆเจ็กฤาญวน ค้นกดหมายหลายฉบับดูสับเสร็จ ว่าขาดเด็จโดยแยบแบบกระสวน ในโฮเต็ลเล่นล้อแต่พอควร เก็บประมวญชั่งเต็งเฉ่งราคา พวกที่ทำไฟก๊าดฉกาดเก่ง ที่เบาเต็งนั้นว่าคนจะเปนบ้า เหมือนมึนเมาเล่าเค่มเต็มประดา คนเจรจาคำเท็จข้าเข็ดใจ ขู่สำทับจับได้ไม่คะเน็ด พวกตกเบ็ดบอกว่าติดปลาใหญ่ นับจำนวนเบ็ดเสร็จครบเจ็ดใบ อย่าขวักไขว่ทางเสด็จเขบ็จขบวน เมื่อยามยากหากเปนเห็นปลาด ใครอุกอาจจับเป็ดที่ปลายสวน จะให้ทันวันเพ็ญก็เห็นจวน บำเพ็ญส่วนการกุศลผลบุญ ข้างนายเพ็งเก่งสู้ไม่รู้เข็ด จนแหวนเพ็ชร์ตกหายทำวายวุ่น ตัดเพ็ดไม้มาสักลำทำปะทุน อย่าว้าวุ่นพวกเม็งมันเก่งครัน ทุเรียนดีเม็ดในเก็บไว้ปลูก จำเภาะถูกกบดีบางยี่ขัน โอ้เวลาเช้าเย็นเคยเห็นกัน นี่นับวันแต่จะไกลอาไลยเกิน เมื่อยามทุกข์มาเฝ้าทุกเช้าค่ำ เมื่อได้สำเร็จการพานห่างเหิน ยิ่งแลเล็งเพิ่งพิศจิตร์ก็เพลิน ดูยังเด็กเล็กเกินไม่ควรการ มหาดเล็กเด็กชาก็มาพร้อม ประนมน้อมรับราชบรรหาร ให้เล็ดลอดสอดดูทุกทวาร เห็นนายปาลแลกลางเล็ดสะเก็ดฟืน ได้เปนที่เล็บเตอแนนต์ก็แสนศุข ไม่ต้องทุกข์ที่ว่าใครจะใฝ่ฝืน ได้บังคับจับงานทหารปืน ให้นั่งยืนเฝ้ายามตามเวลา พวกเจ้าชู้กรีดเล็บเก็บกุหลาบ ไม่หยามหยาบแซมสอดในเกษา เห็นฝูงแพะและเล็มเต็มประดา ทั้งน้ำหญ้าหายากลำบากบน ให้ถากถางในหนทางจะไปเว็จ สร้างเจว็ดเทวาสถาผล พวกฝีพายนายเส็งเก่งกว่าคน ถ้าแม้นค้นใบเสร็จสำเร็จกัน คำนวนนับที่สิบเส็บเต็มเบอร์ คนใหลเล่อล้อเล่นก็เห็นขัน พวกเก็บเห็ดเด็ดตองมารองพลัน รู้สำคัญเส้นเอ็นเปนวิชา เอ็งก็ชั้นเชิงฉลาดรู้ขาดเด็ด เสียงออกเอ็ดนั้นคือใครที่ไหนหวา องค์เอ็มเปรอเธอพะวงเพราะสงกา เสื้อกุยเฮ็งเอ็งช่างว่าราคาแพง เนื้อหมูแฮ็มแกล้มเหล้าเอามาเถิด ไม่ควรเปิดวับแวบทำแอบแฝง เจ้าจีนฮ็อกเมาเซล้มตะแคง เลยวัดแดงเข้าปากเกร็ดพอเสร็จกัน เครื่องสังเวยเทวาปลาทั้งเกล็ด คือทำเคล็ดตามแบบบุราณนั่น อ้ายหน้าวอกกล็อกแกล็กหลบเสียทัน หาไม่มันปาแกร็กแตกกะจาย กระบวนคำที่ท่านใช้ไม้ไต่คู้ ถ้าตรวจดูนอกนี้ยังมีหลาย นี่คิดคัดจัดสรรบรรยาย บอกธิบายแบบอย่างพออ้างอิง ไม้ไต่คู้อยู่ประจำที่คำไหน พึงเข้าใจคำนั้นสั้นทุกสิ่ง ไม้นี้ชักเสียงสั้นกะชั้นจริง อย่าทอดทิ้งแบบสอนกลอนนิพนธ์ จัดไม้สามตามระบิลสิ้นเท่านี้ แม้นรู้ดีเจนจัดไม่ขัดสน พอใช้ชัดถูกเรื่องเบื้องยุบล ประสาจนเรื่องรางทางปัญญา ที่บกพร่องสาระบบไม่ครบถ้วน ด้วยรีบด่วนจะให้ทันที่ศึกษา ขอเชิญท่านแท้ปราชผู้ปรีชา ช่วยเติมต่อพจนาสาราเคย ๚ะ

๏ ไม้สามสี่แปดข้อง กับคำ ใช้เฮย
แจงจัดไว้ตามลำ ดับนี้
เด็กควรศึกษาสำ เหนียกนึก เทิญพ่อ
เพียรพากผูกพจน์ชี้ เช่นให้ไว้สอน ๚ะ
๏ เพียรคิดเพียรคัดข้อ คำสอน
ลงแบบละบองกลอน กล่าวไว้
กุลบุตรทราบสุนทร ทางเรื่อง นี้นา
จุงผดุงจิตร์ให้ ฟ่องฟื้นฟูตาม ๚ะ

๏ ขอแจ้งความให้ท่านทั้งหลายทราบ เมื่อ ฯข้าฯ คิดแบบมูลบทบรรพกิจนั้น ฯข้าฯ คิดเห็นว่า เกย ยอ เกย วอ มีคำใช้ในสยามพากย์น้อยนัก จึงมิได้จัดลงไว้ในแบบสอน บัดนี้มีนักปราชทักท้วงว่ายังบกพร่องอยู่ เพราะฉะนั้น ฯข้าฯ จะขอเพิ่มแบบ เกย ยอ เกย วอ ลงไว้ ในท้ายนิติสารสาธกเล่มหนึ่งนี้ เพื่อจะให้ครบแบบเกยเต็มที่ แลแบบ เกย ยอ เกย วอ นั้นคือดังนี้ ๚ะ

๏ กวํ เกาว์ กาว กิว กีว กึว กือ กุว กูว เกว แกว โกว กอว กวว เกียว เกือว เกิว เกิอว ๚ะ

๏ กยํ กัย กาย กิย กีย กึย กืย กุย กูย เกย แกย โกย กอย กวย เกยย เกือย เกย เกอย ๚ะ

เกีย เกียะ เกือ เกือะ เกอ เกอะ กัว กัวะ เกะ แกะ โกะ เกาะ กอ ก่อ ก้อ ก็ กุํ กรรน กรร ๚ะ

แบบเกยในหนังสือบุราณ (เขีย) ไม่มีไม้ (เ) แลมีตัว ย สะกดสองตัวกับพินอี ๚ ขียย สียย มียย ยียย ดังนี้ ๚ เขือ มีไม้ (เ) พินอึตัว (อ) สะกดสองตัว ๚ เขึออ เชึออ เมึออ เรึออ เสึออ ดังนี้ ๚ ขัวมีตัว (ว) สองตัวไม่มีไม้ผัด ๚ ขวว จ่วว ช่วว บวว มวว หวว อ๊วว ดังนี้

๏ กับท่านใช้ตัวสกดสองตัว แทนไม้ผัด ๚ กนน กงง กกก กดด กบบ กมม กยย ดังนี้ ๚ะ

๏ แบบเกยสองอย่างนี้ นมนาน
มีแต่โบราณกาล เก่าพร้อง
นักเรียนใคร่แตกฉาน ชอบรอบ รู้นา
เฉกเครื่องประดับคล้อง โสตร์แก้กันเขลา ๚ะ
๏ ธรรมเนียมนักปราชแปล้ ปล่งญาณ
สืบแต่เบาราณกาล ก่อนกี้
ฟังตรึกสอบถามทาน เทียบถ่อง เขียนเอย
สี่อย่างท่านเชิดชี้ ชอบใช้เชิงเรียน ๚ะ
๏ สุเสาวะนิตถ้อย ทั้งผอง
จิเจตนาตรอง ตรึกค้น
บุจฉาสอบสวนลอง เล่าเลศ
ลิขิตข้อคำต้น เกี่ยงแก้กันลือม ๚
๏ อุ เครา ครูเรียน
ส่าห์ เขียน ขวบรู้
อย่า เวียน วินิต นาพ่อ
คร้าน ผู้ เพื่อนถ้อยถามแถลง ๚ะ
๏ พากย์ พจนบทแบบเบื้อง บรรหาร
เพียร ใฝ่ไต่สวนสาร สืบไว้
เรียน รอบชอบชำนาญ ควรนับ นักพอ
รู้ ระบอบชอบได้ เกียรดิซ้องสรเสริญ ๚ะ
๏ หมั่น สางสืบเสาะค้น คิดคำ
ดู แบบบทโบรำ เรียบไว้
หมั่น สอบไต่ถามกำ หนดแน่
จำ จดจาฤกให้ แม่นถ้อยทางสอน ๚ะ
๏ ข้าบาทบรมนารถเจ้า จอมบู เรศร์เฮย
หม่อมราชวงษ์หนู ชื่อชี้
หวังฉลองพระเดชภู ธรราช
เพียรคิดกลอนเรื่องนี้ นอบเกล้าทูลถวาย ๚ะ

----------------------------

แชร์ชวนกันอ่าน

แจ้งคำสะกดผิดและข้อผิดพลาด หรือคำแนะนำต่างๆ ได้ ที่นี่ค่ะ