วันที่ ๙ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๖๗ น

​บ้านปลายเนิน คลองเตย

วันที่ ๙ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๖๗

กราบทูล กรมพระดำรงราชานุภาพ ทราบฝ่าพระบาท

มาคิดค้นหาความดีของหนังสือ มัทนพาธา เหนอีกอย่างหนึ่ง ที่มีข้อแสดงความทำดีทำชั่วเปนคติอย่างแรงอยู่มากในนั้น ผิดกว่าหนังสือไท ๆ ที่เคยแต่งกันมา จริงอยู่ หนังสือที่ไท ๆ แต่งกันมา ก็ตั้งใจแสดงความดีความชั่วเปนตัวอย่างอยู่เหมือนกัน เว้นแต่ไม่แรงเท่าพระราชนิพนธ์ที่ทรงขึ้นนี้ ดั่งจะยกตัวอย่างถวายแห่งหนึ่ง เช่นเมื่อท้าวชัยเสนทราบว่าพระองค์ถูกหลอกจนนางมัทนากับศุภางค์ต้องตายด้วยไม่มีความผิด จึ่งจะสังหารพระองค์เปนการลงโทษพระองค์เองให้ถึงแก่ชีวิตันตราย เพราะทำผิดที่ฆ่าผู้ไม่มีความผิด ฉนี้เปนตน แต่ถ้าจะพิจารณาดูให้ลึกก็จะเหนว่า ที่แสดงความดีอย่างเรี่ยวแรงเช่นนั้นก็คือถ่ายแบบมาจากฝรั่ง ถ้าเคยอ่านนิทานฝรั่งแล้วก็ไม่ปลาด เพราะฝรั่งเขาเล่นกันมากที่แต่งให้ประพฤติดีจนเกินกว่าที่คนจริง ๆ จะมีประพฤตดีเช่นที่แต่งนั้น

ขอได้ทรงพระดำริห์ดู จะควรเปนข้อยกย่องอีกได้ฤๅไม่แล้วแต่จะโปรส

ควรมิควรแล้วแต่จะโปรส