ประชุมคำพากย์รามเกียรติ์ ภาค ๘ ตอน ศึกไมยราพ
๑๖
| ๏ ฝ่ายราพณาสูรอสุรา | พาฝูงกัลยา |
| มาดลนิเวศเวียงไชย | |
| ๏ แสนโศกสลดเสียใจ | กรายกรครรไล |
| ขึ้นแท่นสิริไสยา | |
| ๏ ธยอกรก่ายพักตรา | ยี่สิบนัยนา |
| สุชลรองรายริน | |
| ๏ เสียดายฉัตรแก้วโกมิน | อาจคู่เมืองอินทร์ |
| ดิเรกอร่ามงามพรรณ | |
| ๏ หาไหนสามภพฤๅทัน | จะเคียงสองคัน |
| บมีในไตรโลกา | |
| ๏ โอ้เสียฉัตรเสียกฤษฎา | จนพานรพา |
| มงกุฎไปจากองค์ | |
| ๏ เสื่อมยศเสื่อมเกียรติเสื่อมพงศ์ | เสื่อมศักดาวงศ์ |
| พรหเมศวร์อันเกรียงไกร | |
| ๏ เพราะอ้ายพิเภกจัญไร | สาวไส้ส่ายไป |
| ประจักษ์แก่พวกไพรี | |
| ๏ ยิ่งคิดยิ่งแค้นแสนทวี | จนสุริยรพี |
| สหัสส่องแสงพรรณ | |
| ๏ จึงเสด็จจากไสยาพลัน | สระสรงสวมสรรพ์ |
| สริรราชอลังกาภรณ์ | |
| ๏ ทรงกาญจนมกุฎบวร | ทัดมาลากร |
| กระลึงคธาธำมรงค์ | |
| ๏ ออกจากห้องแก้วยรรยง | เสด็จลีลาลง |
| มาดลพระโรงรจนา | |
| ๏ ลดองค์เหนืออาสน์มุกดา | ภายใต้มหา |
| วิไชยฉัตรบวร | |
| ๏ พร้อมเสนามาตย์หมอบสลอน | ท้าวยี่สิบกร |
| ก็เปล่งวโรกาการ | |
| ๏ ดูกรสองสุรเสนามาร | รณรงค์พวกพาล |
| มาตั้งประชิดลงกา | |
| ๏ ใครเห็นสุริยวงศ์ยักษา | ผู้ใดทรงอา |
| นุภาพอาจเอาใจ | |
| ๏ เปาวนาสูรทูลทันใด | ว่าเห็นแต่ไม |
| ยราพอันครองบาดาล | |
| ๏ เปนในสุริยวงศ์พรหมาน | เรืองวิทยาชาญ |
| เป่ากล้องสะกดกอปรมนตร์ | |
| ๏ สรรพเวทล่องหนหายตน | อาจออกส่ายรณ |
| ไพรีก็ได้ดังใจ | |
| ๏ ทศเศียรร่าเริงหฤทัย | ยี่สิบหัตถ์ไกร |
| หัตถาประหารแห่งกัน | |
| ๏ สิบโอษฐ์สรวลแซ่โรงคัล | ดุจลงกาอัน |
| ประลัยแล้วคงคืนดี | |
| ๏ ตรัสสั่งนนยวิกยักษี | วายุเวกอสุรี |
| ทั้งสองผู้เปนนัดดา | |
| ๏ ว่าเจ้าจงรีบไปหา | ไมยราพขึ้นมา |
| ระงับสงครามพานร | |
| ๏ สองสูรนัดดาชาญสมร | ก้มกราบถวายกร |
| มาขึ้นดุรงค์เรืองไชย | |
| ๏ ต่างเร่งขับตามกันไป | ชำแรกลงใน |
| สุธาก็ดลบาดาล | |
| ๏ ครั้นถึงนิเวศเวียงสถาน | เข้าไปแจ้งการ |
| แก่สองอสูรเสนี | |
| ๏ ฝ่ายจิตรกูฏจิตรไพรี | นำหลานทศศีร์ |
| ทั้งสองเข้ามาเวียงไชย | |
| ๏ ไมราพเหลือบเห็นแต่ไกล | จึงบัญชาไป |
| แก่สองอสุรนัดดา | |
| ๏ ว่ากิจมีใดด่วนมา | ถึงสถานมหา |
| นิเวศเวียงบาดาล | |
| ๏ นนยวิกวายุเวกสนองสาร | เจ้าลงการมาร |
| ให้ข้ามาทูลภูมินทร์ | |
| ๏ ว่าลักษณ์รามคุมพานรินทร์ | ทอดถมทางสินธุ์ |
| มาผลาญประยูรกุมภัณฑ์ | |
| ๏ ทูษณ์ขรตรีเศียรอาสัญ | ลงกาขุ่นกัน |
| แต่ด้วยณรงค์ราญรอน | |
| ๏ กิจนี้ท้าวยี่สิบกร | หวังเชิญภูธร |
| ไปปราบอรินทร์ไพรี | |
| ๏ ดับเข็ญให้เย็นธรณี | บเห็นใครมี |
| จะดูหฤทัยราชา | |
| ๏ ไมยราพจึงมีบัญชา | ว่าลักษณ์รามา |
| ประยูรด้าวแดนใด | |
| ๏ สองราชนัดดาเฉลยไข | ลักษณ์รามวงศ์ใน |
| อโยทธยาธานี | |
| ๏ หน่อไททศรถเรืองศรี | อัชบาลธิบดี |
| บดินทรเปนอัยกา | |
| ๏ ไมยราพครั้นฟังโกรธา | สั่งสองนัดดา |
| ให้ทูลแก่ท้าวทศกัณฐ์ | |
| ๏ ว่าอย่ากริ่งเกรงกลัวมัน | ไว้นักงานอัน |
| จะจับมนุษย์ตัวการ | |
| ๏ นนยวิกวายุเวกสองมาร | รับราชบริหาร |
| ก็รีบมาลงกาไกร | |
| ๏ ไมยราพถามเสนาใน | ว่าสองเวียงไชย |
| ประพฤติดังฤๅแต่บรรพ์ | |
| ๏ เคยกิจสุขทุกข์ช่วยกัน | โดยฉันสัมพัน |
| ธมิตรฤๅเสนี | |
| ๏ สองเสนาทูลทันที | ว่ากิจใดมี |
| ในราชพงศาวดาร | |
| ๏ ชนม์ข้าเก้าโกฏิพึงพาล | ไป่ล่วงทราบการ |
| ทุกสรรพสิ่งทั่วไป | |
| ๏ ผิวหวังเรื่องราชนิติ์ใน | เชิญทูลถามไท |
| ธิราชท้าวชนนี | |
| ๏ ขุนมารฟังสองมนตรี | สั่งขุนสารถี |
| ให้เตรียมพิไชยรถพลัน | |
| ๏ เทียมด้วยราชสีห์สองพัน | เสด็จสู่วังจันทร์ |
| บังคมบรมมารดา | |
| ๏ น้อมเศียรทูลถามกิจจา | ว่ากรุงลงกา |
| กับนัคเรศบาดาล | |
| ๏ เคยช่วยดับร้อนรอนราญ | ฤๅแต่ก่อนกาล |
| ก็ต่างบเคยช่วยกัน | |
| ๏ นางนาฏชนนีกุมภัณฑ์ | จึงเล่าเหตุบรร |
| ยายยุบลบุรพา | |
| ๏ ว่าป่างก่อนโพ้นพ้นมา | ทั้งสองพารา |
| ประนอมบำรุงการกัน | |
| ๏ แต่สิ้นลัสเตียนกุมภัณฑ์ | ทศเศียรอาธรรม์ |
| ดำรงพิภพสืบมา | |
| ๏ ประพฤติเภทพาลริษยา | สัมพันธ์ลงกา |
| ก็ขาดกับกรุงบาดาล | |
| ๏ สมัยพ่อเจ้าจะถึงกาล | อาสัญสิ้นสาร |
| ให้สอนคดีลูกยา | |
| ๏ บมิให้คบทศกัณฐา | เหตุเปนพาลา |
| บซื่อบสัจตัดธรรม์ | |
| ๏ กิจนี้มีไฉนพ่อพลัน | มาถามการอัน |
| อุบัติเบื้องโบราณ | |
| ๏ ไมยราพประณตบทมาลย์ | ทูลแถลงแจ้งการ |
| โดยยุบลเหตุอันมี | |
| ๏ ว่าท้าวทศเศียรยักษี | ใช้สองอสุรี |
| ผู้หลานมาแจ้งใจความ | |
| ๏ เพื่อสองมนุษย์ลักษณ์ราม | เปนเนื้อหน่อนาม |
| ในกรุงอโยทธนคร | |
| ๏ คุมพลโยธาพานร | มาเคี่ยวรบรอน |
| อสูรในลงกา | |
| ๏ ทศเศียรหวังเดชลูกยา | ไปดับโกลา |
| จงเสร็จจะสุขสวัสดี | |
| ๏ นางฟังออกนามจักรี | ปานสายอสุนี |
| อันตกลงต้องกายา | |
| ๏ สลดเลือดเผือดผิวพักตรา | ยกสองกรมา |
| กำบังพระกรรณทันใด | |
| ๏ บันดาลเหื่อกาฬโซมไหล | หวั่นหวั่นหฤทัย |
| ระทึกสะท้านอุรพา | |
| ๏ ไมยราพทูลถามกิจจา | ออกชื่อรามา |
| ฉันใดจึงลาญสมประดี | |
| ๏ นางท้าวส่ายสร้อยเสาวนีย์ | อัชบาลฤทธี |
| เปนวงศ์นารายณ์เรืองไชย | |
| ๏ ทรงศักดาเดชเกรียงไกร | สามภพฤๅใคร |
| จะทานกำลังเดชา | |
| ๏ อันองค์นรนาถรามา | คือพระจักรา |
| อันนิทรเหนือนาคี | |
| ๏ ไวกูณฐ์จากเกษียรวารี | มาบำรุงตรี |
| พิภพให้เย็นทั่วกัน | |
| ๏ จงพ่ออย่าไปรบรัน | เปนพวกอาธรรม์ |
| จะพลอยประลัยแหลกลาญ | |
| ๏ ครั้งดึกดำบรรพ์โบราณ | อสุรพรหมาน |
| ยังแพ้พระฤทธิ์ราวี | |
| ๏ พระนำเอาเศียรยักษี | มายังธานี |
| ให้เฝ้าอยู่ในอุทยาน | |
| ๏ พระฤทธิ์เลิศภพจบสถาน | พ่ออย่าพะพาล |
| จะพาให้เสียทางธรรม์ | |
| ๏ ไมยราพทูลตอบไปพลัน | เปนทางสัมพัน |
| ธมิตรจะละฉันใด | |
| ๏ ทศเศียรก็มีฤทธิไกร | ลูกนี้เรืองใน |
| พระเวททั้งเดชา | |
| ๏ บมิควรยกย่องวงศา | มนุษย์เท่าหัตถา |
| เปนยิ่งกว่าฤทธิ์แรงมาร | |
| ๏ นางจันทรประภาตอบสาร | พ่ออย่ากล่าวการ |
| อันเกินบควรพาที | |
| ๏ คือแม่ชังชิงไยมี | จึงกล่าวบมิดี |
| แก่พ่ออย่าหวังใจไป | |
| ๏ แม่จะดำเนินเนืองนัย | กลก่อนกาลไกล |
| จงแจ้งคดีลูกยา | |
| ๏ มณโฑทศเศียรอสุรา | เยี่ยมช่องมหา |
| ปราสาทพิมานบัญชร | |
| ๏ นกกระจอกโจมจับสมจร | ท้าวยี่สิบกร |
| ก็ขับสกุณีบมิไป | |
| ๏ มณโฑทำนายบัดใจ | ว่าวงศ์มารใน |
| จะสูญประยูรพวกพงศ์ | |
| ๏ มนุษย์จะรุ่งเรืองวงศ์ | ทศกัณฐ์ก็ทรง |
| พิโรธแก่อรรคชายา | |
| ๏ มณโฑจึงเสี่ยงสัจจา | ทั้งเดชนรา |
| ธิราชองค์อัชบาล | |
| ๏ บัดขรรค์มาโดยคัคนานต์ | ฟอนฟาดประหาร |
| สกุณม้วยพร้อมกัน | |
| ๏ ทศเศียรนี้คนโมหันธ์ | บมิควรพ่ออัน |
| จะเสพสมาคมควร | |
| ๏ แม้นพ่อพลอยตามมันชวน | ชีพิตบหวน |
| คืนมาได้เห็นมารดา | |
| ๏ ไมยราพครั้นฟังโกรธา | เปล่งสองนัยนา |
| ดังดวงประกายพรึกพราย | |
| ๏ แผดร้องชี้หน้าท้าทาย | คั่งแค้นเคืองคาย |
| ในท้าวผู้เปนมารดา | |
| ๏ ว่ากูจะผลาญชีวา | ห่อนให้ฝูงกา |
| อันกินระคายคอมี | |
| ๏ ขุนยักษ์คลั่งคลุ้มสมประดี | กลับหน้าจรลี |
| ๏ ราชสีห์สองพันบรรลัย | คิดแค้นขัดใจ |
| มาถึงนิเวศอสุรี | |
| ๏ จึงสั่งเสนายักษี | ให้เตรียมโยธี |
| จงทันอรุณเวลา | |
| ๏ มกุฎมาตย์มนตรียักษา | รับราชบัญชา |
| ก็เกณฑ์นิกรจัตุรงค์ | |
| ๏ ขุนช้างผูกช้างตัวยง | ร้ายกาจอาจอง |
| ปราบศึกสุเรนทร์เรืองไชย | |
| ๏ ขุนม้าผูกม้าบัดใจ | เลือกล้วนเจนใน |
| สงครามชำนาญราญแรง | |
| ๏ ขุนรถขึ้นรถศึกแสยง | เทียมแรดโคแดง |
| กิเลนละมั่งมังกร | |
| ๏ ขุนพลเทียบพลกำธร | คั่งคอยเสด็จจร |
| สระพราดทุกหมู่โยธา | |
| ๏ ไมยราพสุริย์วงศ์พรหมา | อ่าองค์เจษฎา |
| ตังเวสสุวรรณฤทธี | |
| ๏ ขัดแล่งแสงศรโมลี | หัตถาคระวี |
| คธาวิเชียรชัชวาล | |
| ๏ เสด็จจากปราสาทสุรกานต์ | ย่างเยื้องบทมาลย์ |
| มาขึ้นพิไชยรถทรง ฯ |
ฯ เสมอ ฯ
| ๏ พรั่งพร้อมหมู่มารจัตุรงค์ | ฆาฏฆ้องโบกธง |
| อสูรโห่สามลา | |
| ๏ พลมารสำแดงเดชา | เพียงพื้นพสุธา |
| จะทรุดจะโทรมทำลาย | |
| ๏ เร่งรถคชสีห์ผาดผาย | รีบพลนิกาย |
| ชำแรกพิภพขึ้นมา ฯ |
ฯ กราว ฯ
| ๏ หยุดปลงทัพนอกลงกา | เสด็จจากรถา |
| ไปดลสถานโรงคัล ฯ |
ฯ เสมอ ฯ
| ๏ ทศเศียรเหลือบเห็นหฤหรรษ์ | ลงจากอาสน์พลัน |
| มาจูงพระหัตถ์นัดดา | |
| ๏ ขึ้นสถิตแท่นรัตนอาภา | ต่างองค์ทรงสา |
| ภิรมย์คำนับรับกัน | |
| ๏ แล้วตรัสปราศรัยถามพลัน | พ่อผ่านไอศวรรย์ |
| วันนี้พึ่งได้มาเห็น | |
| ๏ ไพร่ฟ้าประชากรค่อยเย็น | ใจฤๅขุ่นเข็ญ |
| ภยันตรายบีฑา | |
| ๏ ป่างนี้พิภพลงกา | เกิดการโกลา |
| ด้วยสองมนุษย์ลิงไพร | |
| ๏ แล้วอ้ายพิเภกจัญไร | ละญาติวงศ์ไป |
| เปนพวกอรินทร์ไพรี | |
| ๏ ซอนไส้ส่ายกลยักษี | เห็นเปนสุดที |
| จะกันจะแก้ลงกา ฯ |
ฯ เจรจา ฯ
| ๏ ไมยราพเคี้ยวฟันโกรธา | ขันขออาสา |
| สังหารมนุษย์วานร | |
| ๏ ทศเศียรเฉลยสารสุนทร | ถึงเรืองฤทธิรอน |
| ประภาพเพียงสุริยัน | |
| ๏ รณรงค์เปรียบสาดน้ำกัน | ทั้งเราแลมัน |
| ก็ย่อมวินาศเปลืองไป | |
| ๏ ฤๅงามทั่วสามภพไตร | แม้นจักมีชัย |
| แก่ลิงบฦๅเดชา | |
| ๏ เจ้าทรงคุณศาสตร์ศักดา | ขับจิตนิทรา |
| มหาสะกดทัพไชย | |
| ๏ เร่งคิดจับตัวรามไป | ผลาญชีวาลัย |
| จงพลันจะพลันเสร็จการ | |
| ๏ ไมยราพน้อมเศียรสนองสาร | กิจนี้นฤบาล |
| อย่าร้อนหฤทัยจินดา | |
| ๏ หลานรักจักบังคมลา | ไปกอปรวิทยา |
| ให้สรรพมาจับไพรี | |
| ๏ ท้าวยี่สิบกรยักษี | ฟังนัดดามี |
| มโนภิรมย์เบิกบาน | |
| ๏ สิบโอษฐ์สรวลแซ่โรงธาร | ลุกมาบนาน |
| ก็โอบเอาองค์นัดดา | |
| ๏ ว่าพ่อกู้กันลงกา | เยินเกียรติพรหมา |
| ให้ตรูอยู่คู่ธาตริน | |
| ๏ ชวนเสวยภักษ์พลางเปรมถวิล | เลี้ยงพลอสุรินทร์ |
| สำเร็จสำเริงหฤทัย | |
| ๏ ไมยราพลาเลิกพลไกร | เร่งราชรถไชย |
| ชำแรกลงสู่บาดาล ฯ |
ฯ กราว ฯ
| ๏ ครั้นถึงเชิงเขาสุรกานต์ | ประทับทวยหาญ |
| ให้ตั้งพิธีเจษฎา | |
| ๏ จิตรการรับสั่งออกมา | เกณฑ์หมู่โยธา |
| อสูรปลูกโรงรี | |
| ๏ สามสิบเก้าห้องรูจี | ดาดแดงดูดี |
| ด้วยพวงผกามาลัย | |
| ๏ ดำกลอาสน์รัตน์ฉัตรไชย | กลางโรงอำไพ |
| มีกองหุดีกาลา | |
| ๏ แล้วเกณฑ์พลมารไปหา | โขมดว่านยา |
| แลเพลาตะโหงกเห็ดเมา | |
| ๏ ตั้งมหากันทะทองเพรา | บัดบูชาเนา |
| วเทพบรรจงเจษฎา ฯ |
ฯ เจรจา ฯ
| ๏ ไมยราพสนานคันธธารา | ทรงเศวตภูษา |
| สะพักธุรำอำไพ | |
| ๏ เจิมจุณมุ่นม้วนโมไลย | จับกล้องเพชรไป |
| ยังที่พิธีมณฑล ฯ |
ฯ เสมอ ฯ
| ๏ ขึ้นสู่แท่นรัตน์บัดดล | อ่านเวทชุบมนตร์ |
| พรหเมศถ้วนถึงพัน ฯ |
ฯ ตระ ฯ
| ๏ ลุกขึ้นแกว่งกล้องยืนยัน | เป่าลงในกัน |
| ทะเกิดอัปสรสองศรี ฯ |
ฯ เชิด ฯ
| ๏ งามล้ำนางในธรณี | ไมยราพอสุรี |
| ภิรมย์บำเทิงหฤทัย | |
| ๏ ผิดลัทธิละอาลัย | ประหารเสียใน |
| กันทะให้อันดรธาน | |
| ๏ ขึ้นสมาธิเหนือแท่นสุรกานต์ | ระงับวิญญาณ |
| กำหนดพระเวทวิธี | |
| ๏ ครั้นครบพันคาบธรณี | ไหวหวั่นโกลี |
| สนั่นบันฦๅคือพัง ฯ |
ฯ ตระ ฯ
| ๏ ขุนมารจากอาสน์ผาดผัง | จึงเป่ากล้องยัง |
| มหากันทะบัดใน | |
| ๏ เกิดคชสีห์ขึ้นกลางไฟ | สองตัวชิงชัย |
| คะนองประลองเดชา ฯ |
ฯ เชิด ฯ
| ๏ บต้องตำหรับโกรธา | แกว่งกล้องจินดา |
| ประหารให้สิ้นสูญไป | |
| ๏ กลับขึ้นสู่อาสน์อำไพ | หลับเนตรหน่วงใน |
| สมาธิมั่นภาวนา | |
| ๏ ครบพันคาบตามตำรา | ไปดลมหา |
| กันฑะก็เป่าลงพลัน ฯ |
ฯ ตระ ฯ
| ๏ เกิดสองไกรสรตัวฉกรรจ์ | เผ่นขึ้นประจัญ |
| กำลังกันกลางเพลิงพราย | |
| ๏ ไมยราพชื่นชมสมหมาย | ผลาญสองสัตว์วาย |
| ชีวาตมเอาวิญญา | |
| ๏ ปนเห็ดเบื่อเมาโหรา | กับใบพฤกษา |
| เจ็ดสิ่งซึ่งรู้นิทไทร | |
| ๏ วางเหนือหินบดบดไป | แล้วคิดสงสัย |
| ประสงค์จะรู้ฤทธิ์ยา | |
| ๏ จึงเอาทาชงฆ์เบื้องขวา | ตลอดบาทา |
| ก็เกิดขึ้นเปนแมวคราว | |
| ๏ แลบลิ้นเลียเลี้ยวเขี้ยวขาว | สองตาคือดาว |
| ประจักษ์อุบัติอัศจรรย์ | |
| ๏ แล้วทาเท้าซ้ายกุมภัณฑ์ | เปนเสือยิงฟัน |
| คำรนคำรามราวี | |
| ๏ จึงทากรซ้ายอสุรี | เกิดเปนนาคื |
| เจ็ดเศียรสะพรั่งพร้อมหงอน | |
| ๏ แล้วทายังพระวรกร | เบื้องขวาสาทร |
| ประจักษ์เปนครุฑบินบน | |
| ๏ จึงทาลงทั่วสกนธ์ | ดาลกำบังตน |
| แลเงาบเห็นหุดหาย | |
| ๏ เอิกเกริกเสนางคนิกาย | วุ่นทั้งไพร่นาย |
| ไป่เปนตำบลสนธยา | |
| ๏ บ้างเมียงแมกไม้มองหา | บมิสบอสุรา |
| ธิราชเจ้าบาดาล ฯ |
ฯ เชิด ฯ
| ๏ ไมยราพร้องเรียกพลมาร | ว่าไยเกิดการ |
| ระเพิ่นไปวุ่นวนหา | |
| ๏ ว่าแล้วลงสรงคงคา | ลูบล้างสรรพยา |
| อันซาบสกนธ์อินทรืย์ ฯ |
ฯ ลงสรง ฯ
| ๏ พลมารเห็นเจ้าธานี | ต่างตนยินดี |
| สรรเสิญบรมสมภาร | |
| ๏ ไมยราพอ่าองค์โอฬาร | ขึ้นรถสุรกานต์ |
| ดำเนินนิกรเมือเมือง ฯ |
ฯ เชิด ฯ
| ๏ ไปสถิตปัจถรณ์ทองเรือง | สรรพแสนนางเนือง |
| ประจำบำเรอบริบาล | |
| ๏ ครั้นดลสมัยเวลากาล | ทวยเทพบันดาล |
| สุบินบอกอันตราย | |
| ๏ ขุนยักษ์ก็ตื่นฟื้นกาย | จึงนึกแหนงฉงาย |
| บแจ้งประจักษ์ลัคนา | |
| ๏ ออกยังโรงรัตน์เจษฎา | ให้หาโหรมา |
| ก็แก้สุบินบันดาล | |
| ๏ ว่าดวงจันทร์แจ่มคัคนานต์ | ทรงกลดโอฬาร |
| บปนด้วยมลเมฆี | |
| ๏ ดาวหนึ่งจรจวบราศี | เข้ากลดจันทรี |
| กำบังศศีสูญไป | |
| ๏ เรานี้พะวงสงสัย | ท่านอย่าเกรงใจ |
| จงทักทำนายร้ายดี | |
| ๏ โหรเฒ่ารอบรู้คัมภีร์ | ทูลทายอสุรี |
| ว่าชีพจักถึงปราณ | |
| ๏ บมิเปนศรีสวัสดิ์แก่นสาร | ดุจจันทรวิการ |
| วิกลเศร้าสูญไป | |
| ๏ จักมีพระประยูรเรืองไชย | ขึ้นผ่านโภไค |
| เปนจอมจรรโลงธรณี | |
| ๏ เฉกดาวจวบจักรราศี | กลบแสงจันทรี |
| อันเรืองวิโรจน์ดรธาน | |
| ๏ ไมยราพตระหนกดกดาล | สั่งโหราจารย์ |
| ให้รวมเอาดวงชันษา | |
| ๏ พระวงศ์ใหญ่น้อยมวลมา | จักเห็นชะตา |
| ผู้ใดจะคู่ครองเมือง | |
| ๏ โหรเฒ่าเทียบตำนานเนือง | เห็นชนม์จะเรือง |
| จำเริญเปนปิ่นธรณี | |
| ๏ แต่องค์ไวยวิกอสุรี | จึงทูลคดี |
| แด่จอมมกุฎกุมภัณฑ์ | |
| ๏ ไมยราพขุนมารโมหันธ์ | ดำรัสให้พัน |
| ธนาพิรากวนมาร | |
| ๏ ทั้งไวยวิกไว้อย่านาน | ว่าแม้นเสร็จการ |
| สะกดได้รามลงมา | |
| ๏ จะลวกชีพให้มรณา | สร่างเสี้ยนวสุธา |
| จงสูญชีวิตพร้อมกัน | |
| ๏ ฝ่ายข้างนารายณ์รังสรรค์ | ถวิลโฉมองค์อรร |
| คเรศธสู่ไสยา | |
| ๏ ครวญคำนึงรสกรีฑา | เสวยแสนโศกา |
| บหลับจนลุไตรยาม | |
| ๏ เจียนจวนสางสุริยะพระอาม | นรนารายณ์ราม |
| จึงเคลิ้มสติหลับไป | |
| ๏ สังหรณ์ทวยเทพดลใจ | แถลงเหตุบรรไย |
| ประจักษ์สุบินภูธร | |
| ๏ พระผวาตื่นจากบรรจถรณ์ | มัวดารากร |
| ชอุ่มสหัสเหือดศรี | |
| ๏ บุษปไขกลีบเบิกขจี | แมลงผึ้งภุมรี |
| ระหึ่งในห้องหาสพนม | |
| ๏ คลึงคนธกุสุมรวยลม | สบสัตว์ระงม |
| พนัสตื่นจากตาคลา | |
| ๏ ทินกรร้างเร่งรัถา | เยี่ยมยอดบรรพตา |
| กระจ่างจำรัสรังสี | |
| ๏ พระเสด็จออกแสนเสนึ | แถลงลักษณคดี |
| สุบินแก่โหราจารย์ | |
| ๏ พิเภกทูลทายบมินาน | แก้ซึ่งข้อภาณ |
| ณุมาศวิมลแสงใส | |
| ๏ ทีฆชังคาสูรอาจใจ | โจมจับพาไป |
| อุดรทวีปโดยพลัน | |
| ๏ พระสุริยะได้แก่ทรงธรรม์ | ราหูเปรียบกัน |
| กับไมยราพอสุรี | |
| ๏ มันจักกอปรกลวิธี | เพโทบายมี |
| มหันตเลศมนตร์ยา | |
| ๏ หวังลักนรนาถไคลคลา | ไปไว้มหา |
| นิเวศเวียงบาดาล | |
| ๏ แต่ปล่งปลอดเภทภัยพาล | จะมีทหาร |
| ไปนำเสด็จกลับมา | |
| ๏ ข้อเสด็จยืนยื่นหัตถา | หักได้ฉัตรา |
| ในอักนิษฐ์พรหมินทร์ | |
| ๏ จะก่องเกียรติ์เกริ่นฟ้าดิน | ทศเศียรอสุรินทร์ |
| จะเสียชีวิตวายปราณ | |
| ๏ พระบาทยันหยั่งบาดาล | กฤษฎาราญมาร |
| จะเลื่องตะล่งวสุธา | |
| ๏ เหตุนี้เสาร์จรจักมา | เล็งยังลัคนา |
| จวบบาปเคราะห์โคจร | |
| ๏ ขษณะได้เรืองแสงทินกร | พระเคราะห์รุมรอน |
| จะสิ้นจะสุดหุดหาย | |
| ๏ พระฟังพิเภกทูลทาย | ให้จัดนิกาย |
| สุครีพเปนผู้ดูการ | |
| ๏ ลูกลมอาสานฤบาล | ยังเวทบันดาล |
| มหันตกายดำกล | |
| ๏ เศียรจดพรหมชั้นเบื้องบน | ชำแรกแทรกตน |
| ลงเหยียบศิลาปัฐพิน ฯ |
ฯ ตระ ฯ
| ๏ อมเอาพลับพลามณิน | อ้าโอษฐ์กระบิล |
| ไว้ช่องเปนทางไปมา | |
| ๏ ขดหางวนวงโยธา | บริรักษ์รักษา |
| คือเพชรไพพิมาน | |
| ๏ ขุนอัษฎาทศทวยหาญ | แบ่งกองปันการ |
| ออกลาดตระเวนด้อมมอง | |
| ๏ นั่งยามตามไฟรายกอง | แถวทางหว่างช่อง |
| ระมัดทุกหมวดตรวจตรา | |
| ๏ สุครีพกำกับทวารา | พระศรีอนุชา |
| พิเภกอยู่ทูลมูลิกร | |
| ๏ สมัยนั้นไมยราพฤทธิรอน | เปรมใจขจร |
| ด้วยล่วงเข้าราตรีกาล | |
| ๏ สวมสรรพาภรณ์พิสดาร | จับกล้องประธาน |
| กับสวดสะกดทัพไชย | |
| ๏ ออกจากบาดาลโดยไว | โลกธาตุหวาดไหว |
| ชำแรกขึ้นจากพสุธา ฯ |
ฯ ตะบองกัน ฯ
| ๏ ด้นดั้นเดินโดยหิมวา | เร็วรีบหมายมา |
| ก็เห็นคีรีปราการ ฯ |
ฯ พันพิภพ ฯ
| ๏ ขุนยักษ์นิ่งนึกแหนงนาน | เห็นสุดแรงหาญ |
| บอาจอุบายเบือนใจ | |
| ๏ จึงเหิรหาสวู่ว่องไว | สุดสายเมฆไป |
| บรรลุถึงชั้นพรหมา ฯ |
ฯ เชิด ฯ
| ๏ ไม่สิ้นแว่นวงภูผา | มายังกาลา |
| คนิรุทรสุดปราการ ฯ |
ฯ เชิด ฯ
| ๏ รีบขึ้นมาด้นไพรสาณฑ์ | แฝงฟังบริพาร |
| กระบิลจะเจรจากัน | |
| ๏ ฝ่ายพวกพานรพลขันธ์ | นายไพร่แจจรร |
| เวียนตระเวนเกริ่นกราย | |
| ๏ เคาะฆ้องร้องเรียกทักทาย | กำชับกับหมาย |
| ทุกหมวดอย่าเห็นหลับนอน | |
| ๏ ไมยราพครั้นยินอนุสร | กริ่งใจอาวรณ์ |
| จึงแปลงเปนพานรพล | |
| ๏ เข้าพลอยตระเวนเดินวน | แล้วถามยุบล |
| ว่าการนี้ใดชาวเรา | |
| ๏ จึงทั่วถือตาทนเหงา | เหตุผลหนักเบา |
| ฉันใดไป่รู้กิจการ | |
| ๏ พานรต่างด่าขุนมาร | ว่ามึงเซอะซาน |
| ไปซุ่มอยู่แห่งหนใด | |
| ๏ กิจนี้พิเภกทูลไท | คาดพระเคราะห์ใน |
| แลเสาร์มาเล็งลัคนา | |
| ๏ ภัยรุมรึงร้ายสหัสา | ขษณะได้ดารา |
| ประกายพรึกเพ็ญพรรณ | |
| ๏ จะสุดเขตเคราะห์สิ้นกัน | พวกเราจะพลัน |
| ได้เอนสกนธ์นิทรา | |
| ๏ ไมยราพฟังอรรถปรีดา | ลอดหลีกออกมา |
| ให้พ้นกระบิลบริพาร | |
| ๏ เสียเพศพานรคงมาร | หันหาสเหิรทะยาน |
| ไปโดยวิธีอัมพร ฯ |
ฯ เชิด ฯ
| ๏ ยั้งยอดโสฬสสิงขร | เทิงเทียมทินกร |
| อันยาตรจะยื่นหยิบมา | |
| ๏ ไกวแกว่งกล้องเพชรเจษฎา | ฉายช่วงเมฆา |
| เปนดวงประกายพรึกพรรณ ฯ |
ฯ เชิด ฯ
| ๏ พลพานรไม่สำคัญ | เห็นมายาอัน |
| ประจักษ์ว่าดาวดีใจ | |
| ๏ ร้องบอกเพื่อนให้ดูไป | ว่านักขัตอะไร |
| ปรากฏจะรุ่งราตรี | |
| ๏ เปลื้องปละกังขาราคี | ชวนกันยินดี |
| ก็เอนสกนธ์นิทรา | |
| ๏ ทุกหมวดไพร่นายดาษดา | ใต้พุ่มพฤกษา |
| แลเชิงคีรีรายไป | |
| ๏ บ้างละเมอครางกรนจามไอ | เพ้อพึมหายใจ |
| ฝิดฝอบไม่เปนสมประดี | |
| ๏ ขษณะนั้นไมยราพยักษี | ลงจากคีรี |
| มาดลที่ชุมบริพาร ฯ |
ฯ เชิด ฯ
| ๏ หยุดยืนเหนือลมขุนมาร | อ่านเวทพิศาล |
| พิเศษประกับเป่ายา | |
| ๏ เรี่ยโรยโดยคาบสามครา | ทั่วหมู่โยธา |
| ก็หลับบรู้สึกตน ฯ |
ฯ ตระ ฯ
| ๏ อสูรย่องมากลางพล | ลากลิงลองมนตร์ |
| บตื่นก็เปรมปรีดา | |
| ๏ เหลือบชำเลืองเห็นขุนพา | ยุบุตรดาลอา |
| นุภาพดูอัศจรรย์ | |
| ๏ รำพึงในใจกุมภัณฑ์ | ว่าลิงนี้มัน |
| สมรรถฤทธิเรืองไชย | |
| ๏ จึงร่ายเวทสาดยาไป | บันดาลหลับใหล |
| ทั้งศรีสุครีพหนุมาน ฯ |
ฯ ตระ ฯ
| ๏ ย่องเข้าโดยมุขทวาร | มุ่งมาถึงสถาน |
| สุวรรณราชพลับพลา ฯ |
ฯ เชิด ฯ
| ๏ จึงเห็นพิเภกอสุรา | กับพระอนุชา |
| อยู่บริรักษ์บรรทม | |
| ๏ ด้อมเข้าหว่านยาโรยลม | วิทยาคมพรหม |
| ชะงัดระงับนิทรา ฯ |
ฯ ตระ ฯ
| ๏ ขุนมารขึ้นสู่พลับพลา | ไปดลมหา |
| บรรจถรณ์ราชด้วยพลัน | |
| ๏ เข้าแท่นแทบท้าวยืนยัน | เพ่งเพียงสำคัญ |
| คำนึงในใจอสุรี | |
| ๏ เพื่อกิจหฤทัยชนนี | ใฝ่ฝ่อฤทธี |
| มนุษย์อันน้อยปานใด | |
| ๏ คิดแล้วช้อนองค์ภูวไนย | อุ้มพาออกไป |
| โดยโอษฐ์กำแหงหนุมาน | |
| ๏ รีบชำแรกลงบาดาล | ไปดลดงตาล |
| ที่ท้ายนครกุมภัณฑ์ | |
| ๏ ไว้นรในกรงเหล็กพลัน | เกณฑ์หมู่พลขันธ์ |
| เก้าโกฏิอสูรรักษา | |
| ๏ จึงโองการสั่งเสนา | ให้ตั้งโลหา |
| กันทะระดมอัคคี | |
| ๏ เร่งใช้พิรานารี | ไปตักชลธี |
| มาใส่จงทันเวลา | |
| ๏ ขษณะได้เรืองแสงสุริยา | จะลวกรามา |
| แลไวยวิกพร้อมกัน | |
| ๏ สั่งเสร็จสมเด็จกุมภัณฑ์ | ไปดลสุวรรณ |
| บรรจถรณ์สถิตนิทรา ฯ |
ฯ กล่อม ฯ
| ๏ ฝ่ายวายุบุตรศักดา | สร่างฤทธิ์มนตร์ยา |
| ดำรงสติตื่นตน | |
| ๏ จึงเรียกสุครีพบัดดล | แถลงกิจวิจล |
| ประจักษ์บังเกิดกินใจ | |
| ๏ ว่าพระน้าจงรีบไป | ดูภูวนัตตรัย |
| ยังที่พลับพลาทองธาร | |
| ๏ สุครีพแว่วเสียงหนุมาน | ตื่นตนลนลาน |
| มาสู่พลับพลารูจี | |
| ๏ จึงเห็นพิเภกอสุรี | กับองค์พระศรี |
| อนุชเน่งนิทรา | |
| ๏ ขุนกระบิลเปลี่ยนใจรีบมา | ดลอาสน์อาภา |
| บยลสมเด็จกระษัตรีย์ | |
| ๏ พานรเศร้าโศกแสนทวี | ทุ่มทรวงโศกี |
| รำพันพระคุณภูธร ฯ |
ฯ โอด ฯ
| ๏ ครั้นต่อคลายเทวษอาวรณ์ | ลูกไททินกร |
| ก็ปลุกพระศรีอนุชา | |
| ๏ กับพระยาพิเภกอสุรา | ร้องบอกกิจจา |
| แก่บุตรพระพายด้วยพลัน | |
| ๏ ฝ่ายน้องนารายณ์รังสรรค์ | โกรธคือเพลิงกัลป์ |
| อุโฆษพิกาศบัญชา | |
| ๏ ว่าเหวยทวยเทพสุรา | ไยอวยวิทยา |
| แก่มารฉกรรจ์จัญไร | |
| ๏ จึงทรงพรหมาสตร์ศรไชย | น้าวหน่วงว่องไว |
| จะแผลงด้วยแรงอินทรีย์ | |
| ๏ สุครีพพิเภกอสุรี | ทัดทูลบทศรี |
| ด้วยคำอันเสี่ยมสาทร | |
| ๏ เพื่อกิจบควรจะรอน | ให้สามัญมร |
| ณาศด้วยไกรจักรปราณ | |
| ๏ ธค่อยตัดนิ้วร้ายราน | โดยธรรมวิจารณ์ |
| อันยุติเบื้องบูรพา | |
| ๏ น้องท้าวฟังสองเสนา | ซบโทรมนัสา |
| พิลาปลาญหฤทัย | |
| ๏ เซียบโศกสาหัสกลัดใจ | ลำบากยากไกล |
| บูเรศพเนจรพล ฯ |
ฯ โอด ฯ
| ๏ ลูกลมยินการวิจล | แสนโศกทบทน |
| เทวษร้อนรึงใจ | |
| ๏ รีบมาดลพลับพลาไชย | กลิ้งเกลือกกายใน |
| สถานประชุมโยธา | |
| ๏ สองมือทาบทุ่มอกอา | ดูรดุจชีวา |
| จะวอดวินาศขาดปราณ ฯ |
ฯ โอด ฯ
| ๏ ฝ่ายสิบแปดมงกุฎบริพาร | สิบหมู่ทวยหาญ |
| ทั้งสองบุรีโจษจน | |
| ๏ แสนทุกข์ระทดทอดตน | เศร้าหมองนองชล |
| เนตรทั้งทัพไชย | |
| ๏ พิเภกทรงโศกาลัย | ทูลน้องภูวไนย |
| ว่าการจะนานเสียที | |
| ๏ ขอให้นัดดาพาลื | ตามไปราวี |
| อันเชิญพระบาทเสด็จมา | |
| ๏ พระฟังน้องเจ้าลงกา | เอื้อนอรรถบัญชา |
| สั่งขุนกระบิลลูกลม | |
| ๏ หนุมานนบนิ้วประนม | ถามทางทุรคม |
| พิเภกก็บอกมรคา | |
| ๏ พานรผูกใจโกรธา | สำแดงเดชา |
| นุภาพแผ่นดินไหว | |
| ๏ แกว่งตรีเพชรพรายคือไฟ | เร็วรีบตามไป |
| บรรลุยังสระบุษบัน ฯ |
ฯ เชิด ฯ
| ๏ ก่องเบญจกุสุมโสพรรณ | ดอกใบแกมกัน |
| สโรชเบิกบานขจี | |
| ๏ บ้างโรยรสเรณูมี | แมลงผึ้งภุมรี |
| มาเวียนเอาซาบอาบละออง | |
| ๏ ลูกลมหักก้านบัวทอง | แทรกกายาผยอง |
| ยังไส้ประทุมลอดไป ฯ |
ฯ เชิด ฯ
| ๏ จึงเห็นกำแพงด่านไศล | ขวางมรคาลัย |
| สกัดวิถีทางจร | |
| ๏ ขุนกระบิลสำแดงฤทธิรอน | ทงานสิงขร |
| ขึ้นหักซึ่งซุ้มศิลา ฯ |
ฯ เชิด ฯ
| ๏ ฝ่ายพลโกฏิมารรักษา | เห็นการโกลา |
| ก็โกรธพิโรธรุกราญ | |
| ๏ โซมพุ่งสรรพศาตรสังหาร | เร่งโยธามาร |
| ประนังเข้ารุมรอนรัน ฯ |
ฯ เชิด ฯ
| ๏ ลูกลมเผ่นโผนเห็จหัน | เข้ากลางกุมภัณฑ์ |
| แต่ตัวผู้เดียวดูหาญ | |
| ๏ สองมือฉวยรวบพลมาร | ฟัดฟาดผาดผลาญ |
| อสูรเสร็จเตร็ดมา ฯ |
ฯ เชิด โอด ฯ
| ๏ สบสารใหญ่สูงเสมอผา | เริงร่าสองงา |
| กายากำยำยืนทาง | |
| ๏ ยังยังมันอ้อมอาบคาง | บังหูโก่งหาง |
| ทะลวงออกไล่ลุมแทง ฯ |
ฯ เชิด ฯ
| ๏ จึงศรีหนุมานกำแหง | ออกรณสำแดง |
| ประภาพง้างคอสาร | |
| ๏ หักพับพ่ายสมรล้มลาน | กลิ้งเกลือกเสือกปราณ |
| พินาศคือคิรี | |
| ๏ รีบเร็วไปโดยวิถี | ดลขุนเขามี |
| ประเทศกั้นมรรคา | |
| ๏ กระทบกันก้องโกลา | เปล่งเปลวหุดา |
| โพลงพลุ่งขึ้นเต็มอัมพร | |
| ๏ ขุนกระบิลผาดแผลงฤทธิรอน | โถมถีบสิงขร |
| ก็แตกเปนจุณธุลี | |
| ๏ เพิกพังทบท่าวธรณี | ล่องหล่งวิถี |
| จึงเหาะมาโดยคัคนานต์ ฯ |
ฯ เชิด ฯ
| ๏ สบฝูงยุงเติบตัวหาญ | เท่าแม่ไก่ปาน |
| แลบินวะว่อนวงวน | |
| ๏ เข้าตอมเกาะกินทั่วตน | ลูกลมพองขน |
| ไล่ตบขยี้บมินาน ฯ |
ฯ เชิด ฯ
| ๏ ยุงตายตกกลาดทิศสถาน | คำแหงหนุมาน |
| ก็รีบมาลุสระสรง | |
| ๏ อันอาเกียรณ์เบญจบุษบง | นิ่งนึกฉงนงง |
| หนทางจะจรสืบไป | |
| ๏ ฝ่ายมัจฉานุชาญไชย | เฝ้าด่านชั้นใน |
| สถิตยังสระสาทร | |
| ๏ สอดสวมวิภูษณาภรณ์ | เห็จขึ้นเขจร |
| ตระเวนอรัญวิถยา | |
| ๏ ผาดเห็นหนุมานแว่วมา | ขุนกระบิลมัจฉา |
| จึงร้องว่าเหวยลิงพาล | |
| ๏ ไยมึงไม่รู้จักการ | วาระถึงปราณ |
| ด้วยหลงมาเข้าด่านดล | |
| ๏ ลูกลมฟังพลางคิดฉงน | ลิงเล็กนี้กล |
| ใดหางจึงเปนมัจฉา | |
| ๏ คิดแล้วร้องตอบวาจา | ว่าเหวยพาลา |
| กระบินทกล่าวเกินตัว | |
| ๏ หาญอ้างเดชกูน่ากลัว | ใฝ่รณบัดหัว |
| จะเด็ดออกกลิ้งกลางดอน | |
| ๏ มัจฉานุเต้นตบกร | ว่าแม้ลิงจร |
| ยังหาญบรู้สึกตน | |
| ๏ ว่าพลางเกรียงโกรธานนต์ | ผลุนเข้าประจญ |
| กำลังบคิดกายา ฯ |
ฯ เชิด ฯ
| ๏ หนุมานจับได้มัจฉา | ฟาดกับพสุธา |
| ก็เกลื่อนกระเด็นกายกร | |
| ๏ มัจฉานุไม่ม้วยมรณ์ | กลับเข้าราญรอน |
| ประยุทธคำแหงลูกลม | |
| ๏ โถมถีบหนุมานตกจม | สาครเริงชม |
| ไชเยศสำรวลไยไพ | |
| ๏ ลูกลมผุดขึ้นทันใด | ดาลเดือดดังไฟ |
| ทะยานเขารวบมัจฉา | |
| ๏ ขว้างไปถูกเขามหิมา | เหลี่ยมลานเพิงผา |
| ก็แตกกระจายเปนจุณ | |
| ๏ มัจฉานุแผล็วโผนผลุน | เขม้นมุหมุน |
| เข้าต่อคำแหงหนุมาน | |
| ๏ สองหาญต่อหาญประหาร | ฟ้าดินเกิดการ |
| วิจลอื้ออัศจรรย์ ฯ |
ฯ เชิด ฯ
| ๏ ลูกลมตริพลางถามพลัน | เอ็งเปนพงศ์พันธุ์ |
| ประยูรด้าวแดนใด | |
| ๏ แต่กูเคยแผ้วรณชัย | ยังไป่เห็นใคร |
| จะเทียมจะทัดเอ็งเลย | |
| ๏ มัจฉานุตอบสารเฉลย | ว่าวานรเหวย |
| ประสงค์จะรู้เพื่อใด | |
| ๏ ฟอกูหนุมานเรืองไชย | คู่เคี่ยวศึกไว |
| ยกูณฐ์ราชหริรา | |
| ๏ แม่ชื่อสุพรรณมัศยา | กูชื่อมัจฉา |
| นุราชเรืองฤทธิรงค์ | |
| ๏ พระยามารประสาทแว่นวง | เลี้ยงดูเปนองค์ |
| โอรสอยู่เฝ้าด่านใน | |
| ๏ เอ็งเร่งกลับหลังคืนไป | อย่าดื้อถือใจ |
| จะหักด้วยฤทธิ์แรงตน | |
| ๏ ลูกลมครั้นยินยุบล | สมประดีดาลดล |
| ตระลึงรำพึงอาลัย | |
| ๏ ว่าโอ้อนาถน้ำใจ | ดังฤๅลูกใน |
| อุระมาสู้บิดา | |
| ๏ เรานี้หนุมานฤทธา | มาตามนรา |
| ธิราชยังบาดาล | |
| ๏ รอยบุญนำพ่อมาพาน | พบยอดสงสาร |
| สิเนหของบิดร | |
| ๏ มัจฉานุเต้นตบกร | ว่าลิงสัญจร |
| ช่างเรียบแต่เท็จพาที | |
| ๏ พ่อกูผู้ฤทธิ์ราวี | สิ่งสำคัญมี |
| ที่หาวเปนดาวดวงเดือน | |
| ๏ สามัญพานรห่อนเหมือน | เอ็งอย่าลวงเลือน |
| ประสมประสานมารยา | |
| ๏ ลูกลมปริ่มเปรมปรีดา | สำแดงเดชา |
| ในห้องพิกาศหาสหาว | |
| ๏ หลั่งเลื่อนสุริยจันทร์เรียบราว | เมฆเกลื่อนดวงดาว |
| กระจ่างจำรัสธรณี | |
| ๏ มัจฉานุเห็นฤทธี | แน่ใจว่าบี |
| ตุเรศเศร้าเสียใจ | |
| ๏ เข้าแทบบาทนบอภัย | ว่าลูกยังไป่ |
| ประจักษ์ว่าบิตุรงค์ | |
| ๏ จึงหาญเหิมเข้ายุทธยง | ขอท่านไปล่ปลง |
| มหันตเวราราญ | |
| ๏ วอนพลางกอดบาทหนุมาน | แสนโศกด้วยการ |
| บพบมาพบพานกัน ฯ |
ฯ โอด ฯ
| ๏ หนุมานปลอบพลางรับขวัญ | ลูบหน้าหลังพลัน |
| สุชลเนืองนองตา | |
| ๏ อุ้มเอาบุตรแอบอุรา | จุมพิตพักตรา |
| ว่าเราทั้งสองพบกัน | |
| ๏ รอยเบื้องบุญนำมาพลัน | สบแก้วตาอัน |
| ชำนาญในรณราวี | |
| ๏ ขษณะนี้เล่าจงปรานี | ช่วยแนะวิถี |
| ให้พ่อไปดลแดนมาร | |
| ๏ มัจฉานุนบสนองสาร | ว่าจอมบาดาล |
| ได้มีพระคุณเลี้ยงมา | |
| ๏ ทัดเท่าเทียมคุณบิดา | จะบอกมรคา |
| ดังฤๅจะควรแก่ตัว | |
| ๏ ถึงท่านเปนพ่อก่อหัว | ไป่อาจบอกกลัว |
| ดำเนียนแลบาปเบียฬตน | |
| ๏ เดิมพ่อแทรกมาได้ดล | จงคิดผ่อนปรน |
| แต่ควรด้วยปรีชาญาณ | |
| ๏ ลูกลมฉลาดอาจหาญ | รำพึงฟังการ |
| ก็แจ้งประจักษ์ใจจง | |
| ๏ โผนเข้าหักก้านบุษบง | แทรกกายาลง |
| ยังไส้ประทุมลอดไป ฯ |
ฯ เชิด ฯ
| ๏ จึงเห็นปราการเวียงไชย | พลมารเนืองใน |
| สถานนั้นคณนา | |
| ๏ นับด้วยโกฏิแสนสังขยา | เกริ่นกรายตรวจตรา |
| จังหวัดนิเวศบริบาล | |
| ๏ ลูกลมร่ายเวทบันดาล | บให้หมู่มาร |
| ทั้งปวงประจักษ์เห็นกาย | |
| ๏ ขึ้นสู่แมกไม้ใกล้ชาย | สาครมั่นหมาย |
| จะฟังรหัสเหตุการณ์ ฯ |
ฯ เชิด เจรจา ฯ
| ๏ ขษณะนั้นพิรากวนมาร | อุ้มหม้อตักธาร |
| มาถึงที่ฝั่งชลธี | |
| ๏ ทรุดนั่งลงร่ำโศกี | ว่าจวนสุริย์ศรี |
| จะรุ่งอรุณเวลา | |
| ๏ โอ้ชีพไวยวิกลูกยา | จะจำมรณา |
| กับนาถนารายณ์ทรงธรรม์ | |
| ๏ เพราะอ้ายไมยราพโมหันธ์ | อิสสารมณ์มัน |
| เปนพาลจิตมิจฉา | |
| ๏ บเอื้อเฟื้อญาติคณา | รับกู้ลงกา |
| ไปจับพระรามมาดล | |
| ๏ ธบได้พ้องผิดกับตน | ก่อโกลาหล |
| ด้วยกิจอันใช่การงาน | |
| ๏ ขอจงทวยเทพบริพาร | ช่วยแก้กันดาร |
| พินาศให้ปลอดไป | |
| ๏ ร่ำพลางนางโศกาลัย | ซบเสือกกายใน |
| ประเทศฝั่งวารี ฯ |
ฯ โอด ฯ
| ๏ หนุมานครั้นยินวาที | สำแดงอินทรีย์ |
| ปรากฏเฉพาะนางมาร | |
| ๏ แถลงกิจโดยนฤบาล | ว่าอย่าเกรงการ |
| พินาศอันถึงลูกชาย | |
| ๏ จงเร่งตริตรองปองหมาย | พาเราผาดผาย |
| ไปดลนิเวศภายใน ฯ |
ฯ เจรจา ฯ
| ๏ อสูรถอนใจจนใจ | จะคิดกลใด |
| ก็ขัดทำนองทุกอัน | |
| ๏ ด้วยทวารนิเวศกุมภัณฑ์ | เข้าออกขึ้นชัน |
| สูตรเปนตราชูยนต์ | |
| ๏ พิจารณาผู้คนแปลกปน | ไป่คิดเห็นกล |
| อันใดจะเสร็จจินดา | |
| ๏ ลูกลมตอบคำอสุรา | จะข้ามสิมา |
| ไปดลนิเวศกุมภัณฑ์ | |
| ๏ พิรากวนตอบคำพลัน | ว่าจักรกรดอัน |
| วิเชียรพรหมบันดาล | |
| ๏ ผันพัดอยู่เหนือปราการ | บริรักษ์ราชฐาน |
| บคลาดทิวาราตรี | |
| ๏ ขษณะได้ล้างจักรยับยี | จะเกิดโกลี |
| อสูรรุมราญรอน | |
| ๏ หนุมานเฉลยสารสุนทร | จะกลายกายกร |
| บันดาลไปเปนแมลงวัน | |
| ๏ นางมารตอบพานรพลัน | ว่าการจวนกัน |
| ดำริจะเกินการไป | |
| ๏ ท่านจงแปลงตัวเปนใย | ห้อยชายสไบ |
| เห็นการจะเสร็จสงกา | |
| ๏ ลูกลมบันเทิงปรีดา | บันดาลกายา |
| เปนใยประทุมทันที ฯ |
ฯ ตระ ฯ
| ๏ อสูรครั้นยลยินดี | ไปตักวารี |
| แล้วรีบมาดลเวียงไชย ฯ |
ฯ เพลง ฯ
| ๏ ขึ้นสู่คันชั่งทันใด | เงี่ยหนักเอียงไป |
| กว่าเดิมประมาณผงคลี | |
| ๏ ตราชูหักลงทันที | เกิดการโกลี |
| อสูรเนื่องนับพัน | |
| ๏ เข้าล้อมพิรากวนพลัน | เถียงถามอึงกัน |
| ในที่ทวารโจษจน ฯ |
ฯ เจรจา ฯ
| ๏ นางมารตอบหมู่มารพล | ว่าตราชูยนต์ |
| นี้นานมาหลายโกฏิปี | |
| ๏ จึงหักซบโทรมธรณี | บควรยักษี |
| จะรุมกินแหนงเราไย | |
| ๏ เถียงพลางพลางรีบเดินไป | ดลพระลานไชย |
| ก็บอกกำแหงหนุมาน | |
| ๏ ว่าไมยราพนิทรเนาสถาน | เฉียงนี้ดงตาล |
| ที่ไว้นารายณ์ในกรง | |
| ๏ นั่นที่สนามลองจัตุรงค์ | ไว้ตรุจำคง |
| ไวยวิกากุมภัณฑ์ | |
| ๏ ผิวท่านขัดสนการอัน | จะทำจงพลัน |
| ถามเราจะแจ้งกิจจา | |
| ๏ ลูกลมรับคำอสุรา | แล้วรีบตรงมา |
| ยังท้ายนครดงตาล ฯ |
ฯ เชิด ฯ
| ๏ สะกดท้ายแสนยามาร | เข้าไปดลสถาน |
| นเรศอันนิทรา ฯ |
ฯ ตระ ฯ
| ๏ พานรก้มกราบวันทา | จบบาทนรา |
| ธิราชร่ำโศกี ฯ |
ฯ โอด ฯ
| ๏ แล้วช้อนเชิญองค์กระษัตรีย์ | ทูนเศียรกระบี่ |
| ระเห็จขึ้นสู่อัมพร ฯ |
ฯ เชิด ฯ
| ๏ ไปดลสุรกานต์สิงขร | คำแหงพานร |
| มาสู่ที่ถ้ำเพชรพราย ฯ |
ฯ ปฐม ฯ
| ๏ ประกาศทวยเทวนิกาย | ว่านรนารายณ์ |
| มาแผ้วประยูรอาธรรม์ | |
| ๏ โดยสัจแห่งข้ารำพัน | ขอแท่นทองพรรณ |
| จงผุดขึ้นรับกระษัตรีย์ | |
| ๏ ครั้นสิ้นสัตยาวจี | แท่นทิพมณี |
| ก็ผุดตระบัดบคลา ฯ |
ฯ เจรจา ฯ
| ๏ กระบิลบันเทิงปรีดา | วางนรไสยา |
| ทิพบรรจถรณ์ทองธาร | |
| ๏ ฝากฝูงสุเรนทร์บริบาล | นบบาทบทมาลย์ |
| บดินทรอยู่สวัสดี | |
| ๏ แล้วพานรเรืองราวี | มาดลมนทรี |
| ขึ้นยืนบนรัตน์บัญชร | |
| ๏ แผดร้องปลุกมารกำธร | ว่ามึงมัวนอน |
| บรู้พระกาฬตามมา | |
| ๏ ขุนมารผวาตื่นนิทรา | ตระลึงจินดา |
| คะนึงในคำมารดร | |
| ๏ กับโหรทายฆาฏเคราะห์จร | แน่ชีพจะมร |
| ณาศเศร้าเสียใจ | |
| ๏ ตระลึงสมประดีอาลัย | ยิ่งคิดคิดไป |
| ก็ท้อระทดแรงราญ | |
| ๏ แล้วหุนมานะใจมาร | ว่าจะเกรงการ |
| พินาศนั้นเพื่อใด | |
| ๏ กูชาติอาชาไนย | ถึงจะบรรลัย |
| ก็ตามแต่เวรเวรา | |
| ๏ คว้าได้พระขรรค์เจษฎา | หมายหมุนผลุนมา |
| ประยุทธคำแหงหนุมาน | |
| ๏ ลูกลมต่อรณรุกราญ | แกว่งตรีประหาร |
| อสูรเลือดลุมตน ฯ |
ฯ เชิด ฯ
| ๏ ไมยราพจับจักรารณ | ขว้างด้วยฤทธิพล |
| บันดาลเปนเพลิงพลุ่งพราย ฯ |
ฯ เชิด ฯ
| ๏ ลูกลมแกว่งขรรค์ท้าทาย | ฟาดจักรหักหาย |
| อัคนีโหดจำราญ ฯ |
ฯ เชิด ฯ
| ๏ ไมยราพสาดศรสังหาร | เต็มทั้งคัคนานต์ |
| สำเนียงบันฦๅคือฝน ฯ |
ฯ เชิด ฯ
| ๏ หนุมานว่องไวยิ่งยนต์ | ไล่รวบศรพล |
| ขยี้บทันพรับตา | |
| ๏ เต้นตบมือหยันยักษา | ว่าชีพอสุรา |
| จะเหี้ยนจะหุดสุดหาย | |
| ๏ ยักษ์จับกระบองเพชรพราย | ขว้างด้วยแรงกาย |
| สนั่นบันฦๅโลกา | |
| ๏ หนุมานเผ่นผยองเวหา | ฉวยได้คทา |
| ทะยานเข้าตีขุนมาร ฯ |
ฯ เชิด ฯ
| ๏ อสูรหลีกล้มก้มกราน | สรรพศาตรจะราญ |
| กระบิลก็สิ้นสุดไป | |
| ๏ ระอาออกมืออ่อนใจ | ทอดถอนหฤทัย |
| ตระลึงรำพึงพิศวง | |
| ๏ หวังกอปรกลมายายง | ลวงลิงให้หลง |
| ในธรรมรณอุบาย | |
| ๏ กูไม่มีจิตกับกาย | วานรจะตาย |
| แต่โดยฝีมือกูตี | |
| ๏ ตริแล้วอสูรวาที | ว่าเหวยกระบี่ |
| ผู้เชื่องชำนิรอนรณ | |
| ๏ แต่เราสองต่อฤทธิพล | ต่างเดชละกล |
| ก้ำกึ่งบเก่งกว่ากัน | |
| ๏ ควรจะสงครามตามธรรม์ | เอาตาลสามพัน |
| มาบิดเข้าผลัดกันตี | |
| ๏ หนุมานครั้นยินยินดี | หมายใจอสุรี |
| จะม้วยบพักยากใจ | |
| ๏ จึงตอบขุนมารทันใด | ว่าเรากริ่งไป |
| แต่ท่านจะเท็จพาที | |
| ๏ ไมยราพตอบคำกระบี่ | สามัญอสุรี |
| ก็นับกูเปนจอมมาร | |
| ๏ แม้นกูกอปรเท็จบรรหาร | เทพอย่าบริบาล |
| ให้ชีพอยู่ครองวัน | |
| ๏ แต่เอ็งมาต่างแดนกัน | เปรียบสัญญาอัน |
| จะตีกูตีก่อนมึง | |
| ๏ ลูกลมสมดุจรำพึง | ชวนกันบหึง |
| มาดลประเทศดงตาล | |
| ๏ พานรลงนอนบนาน | ร้องเรียกขุนมาร |
| มาตีกูดูฝีมือ | |
| ๏ อสูรถอนตาลบันฦๅ | ควบบิดเข้าคือ |
| จะฟาดพระเมรุล้มลาญ | |
| ๏ กุมสองมือเคียงประหาร | สามทีหนุมาน |
| ก็จมลงในธรณี ฯ |
ฯ เชิด ฯ
| ๏ กระบิลไม่ม้วยชีวี | ลุกจากปัฐพี |
| เข้าชิงกระบองกุมภัณฑ์ | |
| ๏ ว่ากลัวตายไหว้กูพลัน | จะไว้ชีวัน |
| หาไม่บรอดวอดวาย | |
| ๏ อสูรโกรธเพียงเพลิงพราย | ว่ากูกลัวตาย |
| แลฤๅจึงกล่าวไยไพ | |
| ๏ แล้วนอนยังดินบัดใจ | ร้องว่าไวไว |
| มาตีกูตามสัญญา | |
| ๏ พานรเงือดเงื้อคทา | ประหารอสุรา |
| สนั่นบันฦๅธรณี | |
| ๏ เศียรบาทขาดหวิ้นอินทรีย์ | บัดติดคือดี |
| ดังเดิมบได้วายปราณ | |
| ๏ ลูกลมฉีกอกขุนมาร | ขว้างโดยคัคนานต์ |
| ก็ปลิวไปบนเสมา | |
| ๏ ถูกจักรกรดซึ่งรักษา | ปราการพารา |
| ระทมทำลายลงพลัน | |
| ๏ อสูรไม่ม้วยชีวัน | ผลุนเข้าประจัญ |
| กระบิลด้วยแรงราวี ฯ |
ฯ เชิด ฯ
| ๏ พานรถีบถูกยักษี | หันซวนเสียที |
| ก็ล้มยังพื้นวสุธา | |
| ๏ กระบิลเหยียบอกอสุรา | รำพึงสงกา |
| ก็หลากประหลาดแก่ใจ | |
| ๏ จึงถามพิรากวนไป | ไมยราพฉันใด |
| จึงฆ่าไม่สิ้นสุดปราณ | |
| ๏ นางยักษ์แถลงเลศบนาน | ว่าเจ้าบาดาล |
| ชีวิตไม่อยู่กับกาย | |
| ๏ ผิดสามัญมารทั้งหลาย | ขอท่านทำลาย |
| ตรีกูฏคีรีจงพลัน | |
| ๏ จับแมลงภู่ชีพกุมภัณฑ์ | ขยี้จึงมัน |
| ละเอียดอสุรจักปราณ ฯ |
ฯ เจรจา ฯ
| ๏ ขุนพานรได้แจ้งการ | ยืดกายบันดาล |
| พ้นพฤกษเพียงพรหมา | |
| ๏ ง้างเงื้อมตรีกูฏภูผา | จับได้ภุมรา |
| มาชูตรงพักตร์อสุรี ฯ |
ฯ เชิด ฯ
| ๏ แล้วกล่าวเยาะหยันยักษี | พลางยี่ชีวี |
| อสูรสิ้นสุดปราณ ฯ |
ฯ เชิด ฯ
| ๏ ขรรค์ฟาดฟอนเกล้าบนาน | เหวี่ยงซากศพมาร |
| ไปทุ่มลงยังชลธี | |
| ๏ เอิกเกริกเทพทุกราศี | ครุฑานาคี |
| สำเริงสำราญบานใจ ฯ |
ฯ สาธุการ ฯ
| ๏ พานรมาดลเวียงไชย | จึงเษกองค์ไวย |
| วิกเปนจอมบาดาล | |
| ๏ พร้อมราชสิริยศถ้วนการ | มัจฉานุกุมาร |
| เปนอุปราชเอกองค์ ฯ |
ฯ เจรจา ฯ
| ๏ แล้วรีบเร็วมาโดยจง | เข้าแทบบาทบงสุ์ |
| นเรศรอันนิทรา | |
| ๏ นบอัญเชิญเหนืออังสา | คีบเศียรอสุรา |
| เร็วรีบระเห็จเหาะทะยาน ฯ |
ฯ เชิด ฯ
| ๏ ถับถึงพลับพลาทองธาร | วานรเนาสถาน |
| วิเชียรบรรทมพลัน | |
| ๏ พอเรืองทิพาพุ่งพรรณ | ลูกลมอภิวันท์ |
| พระนุชด้วยภักดี | |
| ๏ ฝ่ายหมู่มุขมาตย์มนตรี | ทั่วไพร่นายมี |
| มโนบันเทิงปรีดา | |
| ๏ ขณะนั้นนรฟื้นนิทรา | สนานคันธธารา |
| อลังวิภูษพรายผจง | |
| ๏ กรกุมขรรค์เพชรฤทธิรงค์ | บทบาทยรรยง |
| มาออกยังมุขพลับพลา | |
| ๏ ตรัสแก่องค์อัครนุชา | ว่าพ้นเวลา |
| พระเคราะห์จะสิ้นสุดปราณ | |
| ๏ พระลักษณ์แทบทูลรำพัน | โดยดังเหตุอัน |
| อุบัติในราตรีกาล | |
| ๏ นรนาถนิ่งนึกแหนงนาน | แล้วเบี่ยงบรรหาร |
| ประภาษแก่มิ่งมนตรี | |
| ๏ ว่าเราไม่รู้สมประดี | พระนุชพาที |
| ฉะนั้นยังเปนฉันใด | |
| ๏ ท้าวพระยาพานรแน่นใน | หน้าฉานทูลไข |
| ดังคำพระลักษณ์ภูมินทร์ | |
| ๏ พระถามหนุมานกระบิล | ไมยราพอสุรินทร์ |
| มันเปนดังฤๅพานร | |
| ๏ ตัวท่านสิได้ราญรอน | มีสำคัญกร |
| ฉันใดซึ่งได้ผลาญมาร | |
| ๏ ลูกลมนบนอบทูลสาร | โดยได้ทำการ |
| ด้วยยากลำบากทุกอัน | |
| ๏ แล้วถวายศีรษะกุมภัณฑ์ | เปนสิ่งสำคัญ |
| ที่รณรงค์ราวี | |
| ๏ ภูวเพ่งพิศเศียรอสุรี | แล้วมีวาที |
| สรรเสริญคำแหงหนุมาน | |
| ๏ ว่าเจ้าผู้อรรคทหาร | สู้สิ้นเสียปราณ |
| ด้วยใจอันเพียบภักดี | |
| ๏ ความชอบเชิดฟ้าธาตรี | บหวังใดมี |
| จะปูนบำนาญพานร | |
| ๏ ขษณะใดเสร็จการราญรอน | จะแบ่งนคร |
| อโยทธน้อมบำนาญ ฯ |
