| ๏ พงศ์กระษัตริย์ขัตติยาวราเดช |
ครั้นตรีเนตรเลี้ยวลับเวหาหาย |
| ศรพระขรรค์สำหรับองค์ทรงสะพาย |
พระพักตร์หมายมุ่งทิศอุดรเดิน |
| องค์เดียวด้นดั้นมาสันโดษ |
ในหว่างโขดเงื้อมแง้มชะง่อนเผิน |
| ชมคณานกไม้พระทัยเพลิน |
จนเคลิ้มองค์ว่ายังเดินด้วยโมรา |
| เห็นฝูงนกกินรีพระชี้บอก |
เหมือนเคยหยอกกันแต่ยังไม่สังขาร์ |
| นั่นแน่เจ้าเหล่าฝูงนางกินรา |
โขนงหน้าเนตรนมดั่งนางใน |
| แล้วรู้สึกวรกายพระอายโอษฐ์ |
หวนพิโรธแค้นเคืองเพียงตักษัย |
| เห็นต้นโศกพระยิ่งช้ำระกำใจ |
โอ้โศกไพรเหมือนหนี่งโศกในทรวงกรม |
| ไม้อัมพาเหมือนพี่พาผอบปิด |
ไม่แจ้งจิตจรมาแต่อาศรม |
| อบเชยเหมือนพี่เผยผอบชม |
สุกกรมกรมกรอมถนอมกัน |
| ชุมเรียงเหมือนพี่เรียงเจ้าเดินแซง |
ชุมแสงเหมือนเจ้าร้อนพระสุริย์ฉัน |
| พะยุงเหมือนพี่จูงเจ้าจรจัล |
ชิงชันเหมือนพี่ชิงกับโจรไพร |
| สาวหยุดเหมือนพี่ยุดเอากรขวา |
นางล้าเหมือนพี่หลงไม่สงสัย |
| โอ้กำจัดเหมือนเจ้าพลัดมานอกใจ |
พฤกษ์ไพรนั้นยังพ้องทำนองนาง |
| อินทนิลเหมือนพระอินทร์มาชุบช่วย |
กรมกรวยเหมือนพี่กรมอารมณ์หมาง |
| ขอนดอกเหมือนพี่บอกยุบลนาง |
พฤกษาทรางสว่างจิตอุตส่าห์จร |
| เห็นนกแก้วโอ้แก้วของพี่เอ๋ย |
เมื่อไรเลยจะได้ชมสมสมร |
| เห็นนางนวลโอ้นวลเจ้าลอยนอน |
พี่รีบจรดั่งจะมาด้วยลมลอย |
| เห็นฝูงหงส์ร่อนลงคูหากว้าง |
หงส์เอ๋ยขอยืมหางกับปีกหน่อย |
| จะรีบร่อนเข้าไปนอนกับน้องน้อย |
จะมิคอยพี่อยู่แล้วฤๅแก้วตา |
| นกเอ๋ยมุจลินท์ขมิ้นอ่อน |
ค่ำแล้วเจ้าจะนอนในคูหา |
| โอ้ว่าอกเจ้านกสาลิกา |
จับค่าคบไม้อยู่เคียงกัน |
| โนรีสัตวาถลาร่อน |
วะว้าว่อนเวียนระไวในไพรสัณท์ |
| จัตุบาทกลาดเกริ่นเนินอรัญ |
บ้างโผผันแผดร้องคะนองไพร |
| กระบือเปลี่ยวเที่ยวเดินสะบัดเขา |
พยัคฆ์เหย่าเหยาะย่องขยับไล่ |
| กระบือเบิ่งเบือนคอไม่ท้อใจ |
พยัคฆ์ใหญ่แยกเขี้ยวกระโดดดัง |
| เสียงโครมครามควายขวิดด้วยเขาขวับ |
กระแทกฉับถูกปอดตลอดหลัง |
| ควายก็เจ็บด้วยเล็บพยัคฆัง |
มรณังซากศพประกบกัน |
| กระทิงถึกมฤคีทั้งหมีเม่น |
กระต่ายตุ่นตามเต้นในไพรสัณฑ์ |
| บ้างเริงร้องก้องกู่ประสานกัน |
พระทรงธรรม์รื่นเริงบันเทิงใจ |
| แล้วมุ่งเมินเดินโดยอุดรทิศ |
ประจงจิตจำทิวพฤกษาไสว |
| ประจวบเจ็ดราตรีไม่มีภัย |
ถึงเขาใหญ่แดนด้าวท้าวนาคา |
| พระนิยมสมคำอำมเรศ |
มุ่งพระเนตรหมายเดินเข้าเนินผา |
| ฝ่ายทหารด่านนาคท้าวนาคา |
ทัศนาเห็นองค์พระทรงธรรม์ |
| แสนพิโรธโลดเลิกพังพานโผน |
ดำทโมนตาแดงดั่งแสงฉัน |
| ทั้งยาวใหญ่ไล่เลื้อยมาพัลวัน |
พระโก่งคันขึ้นสายพระแสงทรง |
| รำลึกถึงจอมจักรพระนักสิทธิ์ |
ช่วยล้างพวกอสรพิษให้ผุยผง |
| แล้ววางศิลป์ดินดาลสะท้านดง |
ฤทธิรงค์เป็นสุบรรณทะยานบิน |
| กระพือโบกปีกราถลาร่อน |
เสียงสะท้อนลั่นป่าพนาสิน |
| เข้าเฉี่ยวฉาบคาบคั้นเอานาคิน |
ภุชงค์ผินพักตร์ไปใต้บาดาล |
| แล้วคืนกลับเข้าแล่งพระแสงศร |
นรินทรปรีดิ์เปรมเกษมศานต์ |
| พระลีลาดั่งพระยาหงส์ทะยาน |
มิทันนานถึงเนินยุคุนธร |
| ที่นงเยาว์เจ้าอยู่ในคูหา |
แผ่นศิลาลายเลื่อมประภัสสร |
| ระย้ายับจับเมฆในอัมพร |
เหมือนทองท่อนธรรมชาติสะอาดตา |
| แล้วมีสระมุจลินท์กระสินธุ์สาย |
ที่เชิงชายเขาล้วนแต่รุกขา |
| ที่พรรณดอกก็เป็นดอกออกระย้า |
พระพายพาหอมฟุ้งตระหลบไพร |
| ที่ทรงผลผลดกแต่พื้นพวง |
เหมือนจะหน่วงกิ่งค้อมมิใคร่ไหว |
| บ้างดอกแซมแกมผลระคนไป |
ภูวไนยเลียบชมตามคีรี |
| ถึงคูหาเห็นผ้าพยนต์ยักษ์ |
ยืนชะงักเยี่ยมยอดคิรีศรี |
| เห็นพระจันทโครบจบโลกี |
กระทืบถีบธรณียืนทะยาน |
| ทำตีโอษฐ์ปากอ้าสองตากลอก |
เขี้ยวก็งอกดั่งงาคชสาร |
| คำรนร้องก้องกึกจักรวาล |
สองมือมารกวัดแกว่งคทาธร |
| ทะลวงโลดโดดโผนเข้าโจนจับ |
พระรอรับรอนรันด้วยคันศร |
| เศียรกระเด็นเด็ดดิ้นกับดินดอน |
ไม่ม้วยมรณ์ถาโถมเข้าโจมตี |
| พระโฉมยงทรงพระขรรค์ประจันยักษ์ |
สะท้านหนักดินฟ้าทุกราศี |
| ธรณินดินดงเป็นผงคลี |
อสุรีตีตอบไม่ต้ององค์ ฯ |
| ๏ พระขึ้นศรวางสายหมายพิฆาต |
แล้วซํ้าฟาดด้วยคันศรให้ผุยผง |
| ประเดี๋ยวเป็นเข่นเขี้ยวเข้าจับองค์ |
พระโฉมยงแผลงซ้ำกระหน่ำไป |
| พยนต์ยักษ์ต้องศรพระศอลุ่น |
แหลกเป็นจุณแล้วยังลุกขึ้นไล่ได้ |
| พระทรงฤทธิ์อิดอ่อนระอาใจ |
รำลึกได้ถึงคำอำมรินทร์ |
| จึ่งเสี่ยงศรยอกรขึ้นเหนือเกศ |
ขอตรีเนตรนักสิทธิ์เจ้าของศิลป์ |
| แม้นจะได้เชยนุชมุจลินท์ |
ให้ศรศิลป์ล้างรูปอสูรมนต์ |
| พระเสี่ยงพลางขึ้นศรแล้วผาดแผลง |
เป็นเพลิงแดงดาดฟ้าเวหาหน |
| เข้าล้อมไล่ไหม้ยักษ์พยนต์มนต์ |
กลับสกนธ์อสุราเป็นหญ้าไป |
| พระยินดีปรีดิ์เปรมเกษมสันต์ |
วรพักตร์เพียงจันทร์จำรัสไข |
| กรนาดยาตรเยื้องชำเลืองไป |
พระเข้าในคูหายุพาพาล |
| แสงสว่างวามแวมแจ่มจำรัส |
จำรูญแสงนพรัตน์วิเชียรฉาน |
| วิเชียรฉายลายเลื่อมศิลาลาน |
ศิลาล้วนชัชวาลสว่างพลอย |
| สว่างพลามตามเพลิงศิลาลาด |
ศิลาแลเดียรดาษดั่งพู่ห้อย |
| เป็นฟองหินสินธูอยู่หยดย้อย |
ก็หยาดหยั่งดั่งพลอยดาดกระเด็น |
| ดั่งประดับซับซ้อนเป็นรูปสัตว์ |
เป็นรูปสิงห์ยืนหยัดอยู่แลเห็น |
| เป็นทีหงส์ปีกหางเหมือนอย่างเป็น |
เหมือนอย่างปั้นไว้เล่นประหลาดตา |
| ที่ลางแห่งเหมือนหนึ่งแกล้งไปกั้นห้อง |
เป็นช่องช่องตะละฉากกำบังฝา |
| เป็นที่สะอาดลาดเลี่ยนสำอางตา |
แผ่นศิลาหลากหลากสลับกัน |
| ที่สีแดงแสงสุกดั่งนํ้าครั่ง |
ที่ลังก้อนสีเขียวก็เขียนขัน |
| ที่สีขาวดูช่วงดั่งดวงจันทร์ |
เป็นสีมันม่วงเมฆกระเดนดำ |
| ที่สีเหลืองเรืองรองดั่งทองแท่ง |
ที่ลางแห่งดูดำก็ดำขำ |
| มีดวงแก้วสุริยกานต์ลอยประจำ |
ในท้องถํ้ามิได้รู้ว่าราตรี |
| พระชมพลางทางเดินในเนินถ้ำ |
วิไลลํ้าด้วยศิลาสลับสี |
| พอเห็นนุชมุจลินท์กุมารี |
ภัคินีนั่งเลือกมาลากรอง |
| พระแฝงองค์ทรงทัศนาโฉม |
งามประโลมเลิศนารีไม่มีสอง |
| เกศาคลํ้าคลับแสงแมงทับทอง |
เจ้าทรงซ้องกวดเกล้าดูสมทรง |
| สองโขนงโก่งค้อมดั่งนางเขียน |
พระศอเศียรแสนสะอาดดังราชหงส์ |
| พาหาหัตถ์ทัดงวงคเชนทร์ทรง |
เนตรอนงค์ดูดำดั่งนํ้านิล |
| ประทุมถันเต่งตั้งทั้งสองเต้า |
น่าใคร่เคล้าเคล้นชมสมถวิล |
| ทั้งสองแก้มเจ้าแฉล้มดั่งลูกอิน |
พระนรินทร์พิศเพลินเจริญตา |
| มือช้อนเล็บเก็บดอกมาลีร้อย |
ค่อยกรายก้อยกรีดนิ้วพระหัตถา |
| อรชรอ้อนแอ้นทั้งกายา |
สุดอุราที่จะนิ่งไว้นานกาล |
| พระเยื้องย่างกางกรประคองแก้ว |
เจ้าร้อยแล้วฤๅนุชสุดสงสาร |
| พี่ขอพวงเถิดเจ้าดวงสุดามาลย์ |
นั่นปลิดก้านยังไม่แล้วฤๅแก้วตา ฯ |
| ๏ สาวสวรรค์ขวัญหายเห็นชายชิด |
ยอดสนิทหวีดวิ่งทิ้งบุปผา |
| พระโอบอุ้มกุมกรนางกัลยา |
อนิจจาตกใจเอาจริงจัง |
| พี่ผูกรักเข้ามาทักถึงห้องน้อง |
มันน่าร้องวุ่นวายที่ไหนมั่ง |
| ชะผุดลุกขึ้นวิ่งเอาจริงจัง |
มาหยุดนั่งก่อนเถิดน้องอย่าร้องไป |
| แต่คนรักแล้วยังกลัวจนตัวสั่น |
จะอยู่ในหิมวันต์กระไรได้ |
| ขอจูบทีเถิดเจ้าอย่าเศร้าใจ |
ภูวไนยเชยปรางแล้วกางกร |
| สอดประคองสองถันสุวรรณมาศ |
ทรามสวาทเจ้าอย่าสูญสโมสร |
| นางเบือนพักตร์ผลักหัตถ์สลัดกร |
ชำเลืองค้อนต้องเนตรกระษัตรา |
| อย่าเก้อเก้อเข้ามาเพ้อพิไรร่ำ |
ใครเขานำแนะนัดให้มาหา |
| นี่ที่เที่ยวฤๅจึ่งเลี้ยวทะลวงมา |
เขาไม่ว่าแล้วมิหนำยังซ้ำเกิน ฯ |
| ๏ โอ้ความรักนี่ฤๅภัคินีนุช |
เหลือจะหยุดยั้งได้ให้ห่างเหิน |
| เห็นน้องน้อยนั่งร้อยมาลัยเพลิน |
ได้จูบเกินแล้วก็กอดเจ้าแก้ตัว |
| อย่าเคืองพี่เลยนะน้องให้หมองพักตร์ |
พิโรธนักมักปั่นให้ปวดหัว |
| ทั้งงูใหญ่อักนิษฐ์ไม่คิดกลัว |
แต่รอดตัวมาถึงน้องเป็นบุญตา |
| เราเคยคู่กุศลปรนนิบัติ |
ไม่พักนัดก็ได้ร่วมเสน่หา |
| ด้วยบุญปางสร้างสมนิยมมา |
ถึงคูหาห้องน้องประคองเชย |
| แม้นบุญพี่มิเคยเคล้าเยาวยอด |
จะจูบกอดได้คล่องฤๅน้องเอ๋ย |
| ไม่ควรข่วนพี่ให้เจ็บด้วยเล็บเลย |
โอ้แขนเอ๋ยเลือดย้อยรอยระยำ ฯ |
| ๏ เยาวมาลย์ฟังสารทรงสวัสดิ์ |
โสมนัสจับจิตเจ้างามขำ |
| แกล้งสนองพจมานประจานคำ |
นี่คู่ปลํ้าฤๅมาปลํ้าให้ช้ำใจ |
| ฤๅชาติหลังพระยังรำลึกเห็น |
ว่าน้องเป็นคู่สร้างแต่ครั้งไหน |
| หน้าไม่เก้อช่างมาเพ้อพูดพิไร |
ฤๅเคยได้กี่แห่งด้วยแรงมือ |
| ไม่หายแค้นดอกที่ข่วนเท่านั้นนั่น |
อย่ามุ่งมั่นว่าจะได้ด้วยรายดื้อ |
| น่าเจ็บใจแล้วมิใคร่จะวางมือ |
ทำดื้อดื้อเดี๋ยวจะเดือดให้วุ่นวาย ฯ |
| ๏ โอ้ยุพินช่างไม่สิ้นพยาบาท |
ข่วนเนื้อขาดแล้วยังเดือดไม่เหือดหาย |
| กระนั้นฆ่าเสียเถิดนางให้วางวาย |
พี่ยอมตายจริงแล้วแม่แก้วตา |
| พี่จูบเจ้าเจ้าก็ข่วนแต่ล้วนเล็บ |
ไม่สมเจ็บพี่ไม่จางเสน่หา |
| แม้นตัวตายเสียรู้แล้วไปลับตา |
ยังไม่ฆ่าก็จะจูบให้อิ่มใจ |
| ไม่เคยปล้ำก็มาปล้ำด้วยลำดื้อ |
พอวางมือก็จะวิ่งขี้เกียจไล่ |
| พระว่าพลางสอดคล้องทำนองใน |
สายสุดใจเจ้าอย่าหมางระคางนวล |
| ซึ่งเรียมรู้เจ้าเป็นคู่ประคองถนอม |
เพราะพระจอมหัสนัยน์นำสงวน |
| แนะอรัญให้รู้จักสำนักนวล |
พี่ก็ด่วนเดินรีบมากลางดง |
| ผ้าพยนต์มนตราบิดาเจ้า |
ที่ยืนเฝ้าถํ้าทองนวลหง |
| พี่ล้างรูปราพณ์ร้ายทลายลง |
พระบิตุรงค์เจ้าก็เสี่ยงไว้ต่างใจ |
| มิใช่คู่ฤๅจะสู้พยนต์ยักษ์ |
นี่เคยรักจึ่งได้ร่วมพิสมัย |
| ถึงบิดาวาสุกรีที่อยู่ไกล |
เธอแจ้งใจก็จะช่วยมาอวยพร ฯ |
| ๏ วรนุชฟังสุดสารแถลง |
ประจักษ์แจ้งเต็มทรวงดวงสมร |
| แต่ความอายกระษัตรีเป็นทีงอน |
ทำคมค้อนผลักหัตถ์พระจักรี |
| เพราะพระเรืองศักดาวราเดช |
ไม่เกรงจิตบิตุเรศเท่าเกศี |
| มาหักหาญผลาญยักษ์แล้วยํ่ายี |
แม้นปรานีฤๅจะทำให้ช้ำใจ |
| พระทรงศักดิ์ก็รู้จักบิดาข้า |
แม้นเมตตาก็จะทำตามวิสัย |
| มาสู่ขอต่อองค์พระทรงชัย |
แม้นท้าวให้หรือน้องจะขัดคำ |
| นี่พระองค์จงแจ้งว่าอยู่เดียว |
ในป่าเปลี่ยวไม่มีใครจะอุปถัมภ์ |
| จะทำเล่นเหมือนเช่นหญิงระยำ |
จะนอกคำบิตุรงค์อย่าสงกา |
| แม้นรักน้องฤๅจะทำให้ช้ำจิต |
จงคืนคิดหักความเสน่หา |
| แม้นว่าองค์ทรงฤทธิ์พระบิดา |
พระเมตตาให้น้องจึ่งครองกัน ฯ |
| ๏ โอ้แสนชื่นดังจะกลืนไว้กลางจิต |
จะให้ปลิดเปลื้องรักเจียวฤๅนั่น |
| เมื่อบิดาดวงใจอยู่ไกลกัน |
พี่จะดั้นไปกระไรถึงบาดาล |
| แต่ขุนยักษ์รักษาคูหาน้อง |
ท้าวก็ปองปลงจิตพิษฐาน |
| เหมือนหนึ่งองค์พระบิดายุพาพาล |
ด้วยภูบาลพระก็รู้ว่าอยู่ไกล |
| อันพยนต์มนต์ยักษ์เธอเสี่ยงทาย |
ใครฆ่าตายเหมือนออกพระโอษฐ์ให้ |
| มิเช่นนั้นเธอจะทำไว้ทำไม |
อย่าเสียใจเลยนะน้องไม่ต้องการ |
| พี่ใช่ชายพาลาจะพาชั่ว |
ก็รู้ทั่วเทพไทในไพรสาณฑ์ |
| เป็นเชื้อชาติจักรพรรดิพิสดาร |
จากสถานมาสถิตพนาวัน |
| มาพบเจ้าคราวจนแล้วแก้วพี่ |
ถึงบูรีเถิดเรียมจะทำขวัญ |
| แล้วสวมสอดกอดรัดสัมผัสพลัน |
เกษมสันต์ไสยาสน์เหนืออาสน์ทอง ฯ |
| ๏ อัศจรรย์บันดาลสะท้านถํ้า |
แก้วประจำคูหาก็มัวหมอง |
| เทวฤทธิ์ที่สถิตในถํ้าทอง |
ประหารฆ้องโห่ครื้นขึ้นสามลา |
| เสนาะเสียงฆ้องหมั่งระฆังเหม่ง |
อลเวงหวั่นไหวในคูหา |
| กระทบกังดังกางหว่างศิลา |
เกิดมหาอัศจรรย์ทั้งโลกี |
| ทั้งปู่เจ้าเขาเขินบนเนินถํ้า |
เกิดวิบัติพลัดระยำทั้งไพรศรี |
| ให้มืดทั่วตัวสัตว์ทั้งปัถพี |
ค้างคาวที่โหนห้อยก็พลอยบิน |
| ฤๅษีอื่นพลอยตื่นตกประหม่า |
เอามือคว้าลูกประคำหัวตำหิน |
| ตกใจตัวดั่งว่ากลัวอสุรินทร์ |
บ้างชูหินแบกตึงตะบึงมา |
| พวกข้างนอกร้องบอกว่าเกินเหตุ |
ดูพยนต์มนต์เวทก็สังขาร์ |
| ก็มอดม้วยตักษัยกลายเป็นหญ้า |
จึ่งรู้ว่าเกิดอัศจรรย์การ ฯ |
