พระตำราทรงเครื่องต้น

​ถ้าเสด็จออกแขกเมืองทรงพระเครื่องต้น ๖ สิ่ง คือ ทรงฉลองพระองค์อย่างเทศแพรอัศวรีริ้ว ๑ ทรงฉลองพระองค์นอกอย่างเทศตาด สีนาก สีทอง สีเขียว ๑ ทรงเครื่องต้น พระชฎา พระเกี้ยวเพ็ชร ทับทิม มรกต มีสีตามฉลองพระองค์ ๑ ทรงพระสนับเพลาเชิงเลื้อย ๑ รัดพระองค์เจียรบาด ๑ เหน็บพระแสงกั้นหยั่น ๑ สิริเป็น ๖ สิ่งเท่านั้น

ถ้าเสด็จไปพระราชทานเพลิงศพ วัดไชยวัฒนาราม เป็นบาตราทรงเรือกิ่งแล้ว ทรงเครื่อง ๖ สิ่งเท่านั้น คือทรงฉลองพระองค์อย่างเทศ ๑ ทรงฉลองพระองค์นอกอย่างเทศตาดพื้นเงิน ๑ ทรงเครื่องต้นพระชฎาสอดตามสีฉลองพระองค์ ๑ ทรงพระสนับเพลาเชิงเลื้อย ๑ รัดพระองค์เจียรบาด ๑ เหน็บพระแสงกั้นหยั่น ๑ สิริเป็น ๖ สิ่ง

ถ้าเสด็จพระพุทธบาท แต่กรุงขึ้นไปจนถึงท่าเจ้าสนุก ทรงเรือพระที่นั่งกิ่ง ทรงเครื่อง ๗ อย่างเท่านั้น คือ ทรงสนับเพลาเชิงงอนสองชั้น ๑ ทรงพระภูษาจีบโจง ๑ ทรงฉลองพระองค์สังเวียนยก ๑ ทรงรัดพระองค์เจียรบาด ๑ ทรงพระมาลาพระกลีบ ๕ ยอดสะดุ้ง ๑ เหน็บพระแสงกั้นหยั่น ๑ ถวายพระฉายด้วย ๑ สิริเป็น ๗ สิ่ง

ถ้าตั้งพยุหบาตราแต่ท่าเจ้าสนุกขึ้นไปจนพระพุทธบาท ทรงเครื่อง ๔ อย่าง คือทรงประพาส ๑ ทรงพระสนับเพลาเชิงงอน ๑ ทรงรัดพระองค์เจียรบาด ๑ ทรงพระมาลาฝรั่งพระเส้าสะเทินขนนกนอน ๑

ถ้าเสด็จไปถึงปากป่าทุ่งบ้านใหม่ เปลื้องเครื่องทรงประพาสออก จึงถวายเครื่องซึ่งทรงเรือพระที่นั่งกิ่งไปแต่กรุงนั้น ไปจนถึงธารเกษม​จึงเปลื้องเครื่อง ครั้นเพลาบ่ายจะเสด็จพระราชดำเนินมานมัสการพระพุทธบาท จึงถวายเครื่องทรงเหล่านี้ คือถ้าทรงช้างพระที่นั่งพุดตาลทองทรงเครื่อง ๘ สิ่งเท่านั้น คือ ทรงพระสนับเพลาเชิงงอนสองชั้น ๑ ทรงพระภูษาจีบโจง ๑ ทรงรัดพระองค์หนามขนุน ๑ ทรงฉลองพระองค์พระกรน้อยพื้นทองผุดดอก ๑ ทรงฉลองพระองค์ย่นขาวนอก ๑ ทรงรัดพระองค์แครง ๑ ทรงพระชฎาขาวริมทองสอดตามสี ๑ พระแสงกั้นหยั่น ๑ สิริเป็น ๘ สิ่ง

ถึงพระพุทธบาทแล้วเสด็จไปประพาสป่า ทรงช้างทรงประพาส ทรงม้าทรงอย่างเทศ ม้าทรงประพาสก็ได้

ถ้าเสด็จไปวัดพระศรีสรรเพ็ชญ์ และฉลองวัด ทรงพระมาลาพระเส้าสูงกุหร่าขนนกตั้ง ๑ ทรงพระภูษาลายพื้นขาว ๑ ทรงฉลองพระองค์ญี่ปุ่น ฉลองพระองค์กรองก็ได้ ๑ ทรงพระเสลี่ยงหลังคา พระเสลี่ยงเปล่าก็ได้ สนับเพลาเชิงสองชั้นปักประดับพลอยต่างๆ สอดร้อยฟองมุกด์กระหนาบมังกรประดับพลอย ๑ พระภูษาจีบโจงริ้ว เขียว แดง ม่วง ทอง เชิงปักประดับพลอยต่าง ๆ ชายพกห้อยสีรักครุยทองปัตหล่า ๑ รัดพระองค์หนามขนุน ๑ จั่นประดับพลอยใบโพธิ์ทองห้อยร้อยสัมฤทธิ์ ๑ ฉลองพระองค์ปราสังเวียนยกสีทับทิมสัมฤทธิ์ร้อยปะวะหร่ำประคำทอง ฟองมุกด์กรองเป็นตาข่ายมีประจำยามดอก ๑ พระสุวรรณกรอบแพรพื้นเขียว ปักเป็นผ่านแย่งตาข่ายนั้นร้อยปวะหร่ำประคำทองใบโพทองห้อย ๑

ทรงพระมหาพิไชยราชรถและเรือพระที่นั่งกิ่งไปพระราชทานพระกฐิน ทรงเครื่อง ๑๓ อย่างเท่านี้ คือ ทรงรัดพระอุระทองคำกุดั่นพลอย​แดง ดอกจันทน์ทึบ ๖ แผ่น ๑ ทรงพระมหาสังวาลแก้วกุดั่นประดับพลอย ทับทิมมรกต ๑ ทรงชายไหวประดับพลอยต่างๆ ๑ ทรงชายแครงประดับพลอยต่าง ๆ ห้อยหน้า ๑ ทรงเครื่องพระมหาพิไชยมงกุฎ ๑ ทรงดอกไม้ฟองมีกุณฑลห้อยพลอยมรกต ๑ ทรงพระธำมรงค์ ๑ ทรงทองพระกรลงยาราชาวดีประดับพลอย ๑ ทรงทองพระบาทลงยาราชาวดีประดับพลอย ๑ ครบ ๑๓ อย่างเท่านี้

เครื่องพระพิไชยสงครามสำหรับชนช้าง ทรงพระสนับเพลาลงราชซับใน ๑ ทรงฉลองพระองค์ย้อมว่านลงราชซับใน ๑ ทรงพระสนับเพลาแพรดำเกราะชั้นนอก ๑ ทรงฉลองพระองค์แพรดำนวมชั้นนอก ๑ ทรงพระมาลาลงราชซับใน ๑ ทรงพระมาลาเบี่ยงนอก ๑ ทรงรัดพระองค์เจียรบาดพื้นดำ ๑ สิริเป็นเครื่องทรงพิไชยสงครามชนช้าง ๗ สิ่งเท่านี้

ถ้ามีที่เสด็จไปลพบุรีและสระแก้วและน้ำโจนและล้อมเสือและขึ้นห้างจับเสือ และไปโพนช้างและจับช้างพะเนียดและจับช้างกลางแปลง ทรงเครื่องทรงประพาสพระ (มาลา) เส้าสะเทิน