คำนำเสฐียรโกเศศ

โคลงนิราศหริภุญไชยเป็นหนังสือเรื่องหนึ่งซึ่งหอสมุดแห่งชาติเคยตีพิมพ์นานมาแล้ว ข้าพเจ้าเคยอ่าน แต่ไม่เคยอ่านจบเรื่อง เพราะมีคำเก่าซึ่งเป็นภาษาถิ่นภาคพายัพอยู่มาก อันที่จริงคำเหล่านี้ที่เป็นคำโบราณของภาษาที่นี่ก็มีเหมือนกัน ได้อ่านพบคำที่มีอยู่ในโคลงนิราศหริภุญชัยหลายแห่ง มีสำนวนไพเราะน่าอ่าน แต่ไปติดขัดที่มีคำโบราณอยู่มาก จึงไม่ทำให้เกิดอารมณ์เห็นภาพที่กวีวาดไว้ด้วยถ้อยคำให้ได้แจ้งชัด อันเป็นหัวใจของการอ่านหนังสือวรรณคดีของโบราณที่ทำให้เกิดอารมณ์ เหตุนี้การศึกษาเรื่องวรรณคดี จึงต้องพึ่งผู้มีความรอบรู้เรื่องถ้อยคำทางอักษรศาสตร์และความรู้อื่นอันเป็นความรู้รอบตัว เป็นผู้อธิบายให้ฟัง ดั่งที่สอนกันอยู่ในมหาวิทยาลัยและในโรงเรียนต่าง ๆ เป็นการสอนที่เรียกว่าการวิจารณ์เรื่องวรรณคดีในแง่แปลความหมาย (Interpretative Criticism) ต่อมานานอีกหลายปีเหมือนกัน ข้าพเจ้าได้มีโอกาสอ่านต้นฉบับนิราศหริภุญชัย ซึ่ง ดร.ประเสริฐ ณ นคร ได้เขียนคำอธิบายคำยากซึ่งมีอยู่ในโคลงเรื่องนั้นประกอบไว้ในเนื้อหาของเรื่องด้วยตลอดไป ข้าพเจ้าก็พอใจ เพราะทำให้ได้ความรู้คำแปลก ๆ ที่ต้องการจะทราบอยู่แล้วได้มากคำ และทั้งให้เข้าใจความหมายของโคลงบทต่างๆ ที่มีอยู่ในหนังสือเรื่องนั้นได้ดีขึ้น การชำระและจัดทำคำอธิบายหนังสือวรรณคดีของเก่า ถ้าเป็นผู้ไม่มีพื้นความรู้มาแต่เดิมและไม่มีใจรักก็ทำไม่ได้ เพราะจะต้องค้นและสอบเทียบกับที่อื่นเสียเวลา ไม่ใช่วันหนึ่งหรือสองวัน ตลอดจนแนววินิจฉัยคำ ก็ต้องให้เป็นไปตามหลักแห่งวิชาของการวินิจฉัยคำ ซึ่ง ดร.ประเสริฐ ณ นคร ก็กระทำได้เป็นอย่างดี เพราะได้ผ่านการศึกษาชั้นสูงมาแล้ว ข้าพเจ้าพบ ดร.ประเสริฐ ณ นคร ทีใด ก็ได้ถามว่าเมื่อใดจะตีพิมพ์โคลงนิราศหริภุญชัยซึ่งมีคำอธิบายสักที จะได้เป็นประโยชน์แก่การศึกษาวรรณคดี ซึ่งต่อไปจะต้องศึกษาขยายวงไปถึงถิ่นต่าง ๆ ด้วย เพราะด้วยความเจริญก้าวหน้าทางเทคนิคทำให้ถิ่นต่างๆ ติดต่อกันได้อย่างใกล้ชิด เสมอว่าเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน ดร.ประเสริฐ ณ นคร ตอบว่ายังไม่พร้อมและยังไม่ถึงเวลาที่จะตีพิมพ์จนเมื่อมีการจัดตั้งสมาคมภาษาและหนังสือขึ้น ทางสมาคมมีประสงค์จะออกหนังสือวารสารเป็นแถลงการณ์ของสมาคม จึงได้พูดถึงเรื่องนิราศหริภุญชัยอีก ในที่สุด ดร.ประเสริฐ ณ นคร ก็ยินดีสละต้นฉบับให้มาตีพิมพ์ ซึ่งสมาคมรู้สึกขอบคุณเป็นอย่างยิ่ง และเพื่อให้ได้ตีพิมพ์เรื่องนี้จบทั้งเรื่องเป็นเล่มโดยเฉพาะ เป็นการส่งเสริมการศึกษาวรรณคดีไทย หนังสือโคลงนิราศหริภุญชัยจึงได้มีโอกาสเกิดเป็นเล่มขึ้น หวังว่าท่านที่ได้อ่านหนังสือเรื่องนี้คงจะได้รับประโยชน์จากหนังสือนี้ไม่น้อย โดยเฉพาะผู้ซึ่งรักการศึกษาดั่งที่ข้าพเจ้าได้ประสบมาแล้วด้วยตนเองฉะนั้น

เสฐียรโกเศศ

แชร์ชวนกันอ่าน

แจ้งคำสะกดผิดและข้อผิดพลาด หรือคำแนะนำต่างๆ ได้ ที่นี่ค่ะ