เสือโค ก กา
| ๏ เสือโค โอ้ยากแท้ | ทำถวาย |
| ก กา หาความหลาย | ฦกล้ำ |
| ว่าไป ในนิยาย | ยอดยาก จริงนอ |
| จบเกย เลยแทรกซ้ำ | สอดซ้อนสำเนียง ๚ะ๛ |
๏ ชื่อกาพย์รัตนมาลา ๒๘ คำ ฯ
| ๑๏ ข้าพระสมีมี |
|
| ฃอไหว้พระศรี | ระตะนะไตร |
| มาอยู่เกศา | ฃออย่ามีไภย |
| ไหว้ครูผู้ไกร | ที่ร่ำรู้มา |
| ๒๏ ขอให้ไชยะ | |
| ปรุในสระ | ทำคำ ก กา |
| ทวีอะขะระ |
ทะศะเลขา |
| มาที่พระมหา | ราชาธิบดี |
| ๓๏ ถ้าพล้ำคำไหน | |
| ฃอพระอไภย | อย่าได้ราคี |
| ฃอให้มีไชย | ที่ในวาที |
| ชูพระบารมี | ไว้ชื่อฦๅคำ |
| ๔๏ ไว้ให้พระหน่อ | |
| เยาวเยาวลออ | แต่พอเล่าจำ |
| ให้ฬ่อพระไท | ที่ในลำนำ |
| สาราที่ทำ | ให้นำปรีชา ๚ |
๏ ชื่อกาพย์ฉันทฉบำ ๑๖ คำ ฯ
| ๕๏ ในกาละเก่าเล่ามา | มีแม่พะยะฆา |
| หน้าตากำยำดำโต | |
| ๖๏ มือไวใจกล้าโยโส | เกเรเฉโก |
| โมโหมุมะกระลี | |
| ๗๏ เล่าชื่อฦๅชาพะยะฆี | คือว่าราศี |
| อาไศรยอยู่ที่ในไพร | |
| ๘๏ ที่อยู่หมู่ไม้ลำไสว | ไม่มีผู้ใด |
| ไปฉะไปหาได้มี | |
| ๙๏ แต่เหล่ากระบือหมูหมี | มิคาคาวี |
| ก็หนีระย่อท้อใจ | |
| ๑๐๏ พะยะฆีตระหนี่ตระใน | แต่ใบไม้ไหว |
| ก็ไล่ขยี้บี้ดู | |
| ๑๑๏ สำมะหาแต่แย้แลหนู | อาไศรยในรู |
| ก็ฆ่าประไลยไม่มี | |
| ๑๒๏ สาระพะ |
อยู่แต่พะยะฆี |
| ไม่มีในอาหารา | |
| ๑๓๏ โซเซโผเผไปมา | ละเจ้าพะยะฆา |
| ก็ไปในป่าไม้ไกล | |
| ๑๔๏ ไล่ฆ่ามิคาโคไพร | ตระเตร่เร่ไป |
| ได้เก้าทิวาราตรี | |
| ๑๕๏ คราใน |
หมีได้สำมะดี |
| แม่หนีเข้าไพรไม่มา |
|
| ๑๖๏ เช้าค่ำเจ้าร่ำไรหา | น้ำตาคลอตา |
| อยู่ท่าแม่เจ้าเศร้าใจ | |
| ๑๗๏ โผเผเล่ห์จะประไลย | เซมาเซไป |
| ใจฅอร่อแร่โรเร | |
| ๑๘๏ หน้าราตาโหลโผเผ | อุส่าห์โซเซ |
| ปล้ำใจจำใจไคลคลา | |
| ๑๙๏ จะไปหาแม่แลหา | ปะแม่โคพา |
| เจ้าโคกระแอคลาไคล | |
| ๒๐๏ เจ้าหน่อพะยะฆีดีใจ | เข้าหาปราไศรย |
| แม่โคแม่ได้กรรุณา | |
| ๒๑๏ ข้าเจ้าฃอน้ำกระษิรา | พอต่อชีวา |
| ข้าไว้อย่าให้ประไลย | |
| ๒๒๏ แม่โคมีคำว่าไป | แม่เจ้าไปไหน |
| เปไร |
|
| ๒๓๏ เจ้าไซร้ใช่เผ่าภาษา | มาขอกระษิรา |
| ข้าให้ไม่ได้ไภยจะมี |
|
| ๒๔๏ แม่เจ้าเขาใช่พอดี | มาปะเรานี้ |
| น่าที่ประไลยแลนา | |
| ๒๕๏ เราไม่ขอรอหน้าตา | เจ้าอย่าเข้ามา |
| ใกล้ข้าข้าไม่ไว้ใจ | |
| ๒๖๏ หมีช้าแม่โคคลาไคล | พาเจ้าโคไป |
| หาหญ้าในป่าวาลี | |
| ๒๗๏ คราใน |
เฝ้าว่าวาที |
| ไล่ง้อแม่โคต่อไป | |
| ๒๘๏ ว่าข้าแต่แม่โคไพร | หนีข้าว่าไร |
| แม่โคแม่ได้ปรานี | |
| ๒๙๏ ข้าเจ้าจะเล่าคดี | แม่ข้านี้มี |
| เล่ห์ว่าไม่มีแลนา | |
| ๓๐๏ แกหนีไปไกลไม่มา | ข้าอยู่เอกา |
| กว่าเก้าทิวาราตรี | |
| ๓๑๏ ไม่ปะกระษิราวารี | เล่ห์ว่าชีวี |
| ข้านี้จะพิราไลย | |
| ๓๒๏ เดชะปะแม่โคไพร | ข้านี้ดีใจ |
| คือได้ปะแม่ข้ามา | |
| ๓๓๏ แม่โคแม่ได้กรรุณา | ช้าช้าไคลคลา |
| ปรานีแก่ข้าอย่าไป | |
| ๓๔๏ คราในเจ้าหน่อโคไพร | ให้มีน้ำใจ |
| อาไลยต่อเจ้าพะยะฆา | |
| ๓๕๏ มีคำว่าแก่แม่ขา | เขาโซมาหา |
| เขาว่าก็น่าอาไลย | |
| ๓๖๏ พุโธ |
เซมาเซไป |
| หมีใคร่จะไหวกายา | |
| ๓๗๏ หน้าเว้าตาหวำกำพร้า | แลดูหน้าตา |
| ไม่น่าจะทำไมใคร | |
| ๓๘๏ แม่อย่าได้ระย่อท้อใจ | ทำไม้ตรี |
| แก่เขาเปไรเล่านา | |
| ๓๙๏ แม่โคแม่ได้วาจา | ว่าเจ้าแม่อา |
| เจ้าแม่อย่าได้ไว้ใจ | |
| ๔๐๏ เจ้านี้ไม่รู้อะไร | มาดูเบาไฟ |
| ไว้ใจว่าเขาโซมา | |
| ๔๑๏ ดูเขาเท่านี้แลนา | ไฟเท่าฃี้ตา |
| ไม่ข้าจะไหม้ใหญ่โต | |
| ๔๒๏ แม่เขานี้เจ้าโมโห | มาปะเราโค |
| น่าที่จะมาฆ่าเรา | |
| ๔๓๏ เจ้าไซร้อย่าได้ดูเบา | เราปรานีเขา |
| เขาไม่ปรานีเรารา | |
| ๔๔๏ เจ้าพะยะฆาเสาวนา | แม่โคว่ามา |
| เจ้ามีวาจาว่าไป | |
| ๔๕๏ ว่าข้าแต่แม่โคไพร | อย่าหว่าไหวใจ |
| ที่ไหนแม่ข้าแกมา | |
| ๔๖๏ หมีให้แกทำโทษา | ข้าจะพารณา |
| ยอพระคุณาแม่โค | |
| ๔๗๏ ว่ามีคุณาอะโข |
แก่ข้ามื่อ |
| ได้มาอาไศรยกษิรา | |
| ๔๘๏ ถ้าแม่ข้าทำโทษา | ย่ำยีบีฑา |
| มาฆ่าแม่โคประไลย | |
| ๔๙๏ ข้าจะฆ่าแม่ข้าต่อไป | ให้หนำน้ำใจ |
| แม่ข้าข้าไม่ปรานี | |
| ๕๐๏ ถ้าข้ามุสาวาที | ฃอให้ข้านี้ |
| ไปอวิจีแลนา ๚ |
๏ ชื่อสุราคณาฉันท์ ๒๘ คำ ฯ
| ๕๑๏ ขณะในคำ | |
| พะยะฆามาทำ | ให้สะตะยา |
| แม่โคได้คำ | ที่ร่ำว่ามา |
| มีใจกรรุณา | แก่เจ้าพะยะฆี |
| ๕๒๏ ใจซื่อถือแท้ | |
| ชูฅอคลอแคล | เข้าใกล้ใจดี |
| ให้กระษิรา | แก่พะยะฆี |
| มีใจใสศรี | อยู่ที่ในไพร |
| ๕๓๏ เจ้าพะยะฆา | |
| ได้กล้ำกระษิรา | ชูฉ่ำน้ำใจ |
| หน้าตาราคี | มีศรีมีใย |
| มีใจจะใคร่ | ไปหามาดา |
| ๕๔๏ ว่าแกโคไพร | |
| อยู่ช้าไม่ได้ | ใกล้แม่ข้ามา |
| ข้าจะลาไป | อยู่ในมรคา |
| ไปดูแม่ข้า | จะมาหฤๅไร |
| ๕๕๏ แม่โคเข้าลี้ | |
| อยู่ใต้ไม้นี้ | ข้าจะลาไป |
| หมีช้าลาโค | โผเข้าในไพร |
| สู่ที่อาไศรย | แลไปแลมา |
| ๕๖๏ ปะแม่พะยะฆี | |
| มาในไพรศรี | ดีใจไปหา |
| ชุหูชูคอ | เข้าคลอมาดา |
| แม่ไปไหนมา | ละข้าให้โซ |
| ๕๗๏ น้ำท่าอะไร | |
| ไม่มาทาไส้ | ระเหระโห |
| ใกล้จะมรณา | นิจาพุโธ |
| นี้ปะแม่โค | เข้ามาในไพร |
| ๕๘๏ ข้าเข้าไปหา | |
| แม่โคกรรุณา | อะฌา |
| ให้กล้ำกระษิรา | ข้าฉ่ำน้ำใจ |
| หาไม่ที่ไหน | จะมีชีวา |
| ๕๙๏ พะยะฆาผู้แม่ | |
| รู้ในกระแส | หน่อเจ้าเล่ามา |
| ดีใจใคร่ปะ | จะใคร่พาธา |
| ไม่รู้คุณา | ในแม่โคไพร |
| ๖๐๏ ว่าแก่หน่อเจ้า | |
| ไหนแม่โคเล่า | เขาอยู่ที่ไหน |
| น้ำใจเขาดี | เขามีแก่ใจ |
| แม่นี้จะใคร่ | ไปดูหน้าตา |
| ๖๑๏ เจ้าพาแม่ไป | |
| หาเขาเปไร | นะเจ้าแม่อา |
| เจ้าพะยะฆี | ว่าแก่มาดา |
| แม่จะให้ข้า | พาไปก็ไป |
| ๖๒๏ แต่ข้ามายำ | |
| แม่จะไปทำ | แม่โคประไลย |
| จะพาไปหา | ข้าไม่ไว้ใจ |
| ถ้าแม่จะใคร่ | ไปหาแม่โค |
| ๖๓๏ จะขอเอาคำ | |
| สะจา |
โมโหโทโส |
| ถ้าแม่ถือได้ | มีใจพุโธ |
| ไม่ทำแม่โค | ข้าจะพาไป |
| ๖๔๏ อือออพ่อเจ้า | |
| เจ้าอย่าได้เศร้า | แม่ไม่ทำไม |
| แม่โคอารี | แม่มีแก่ใจ |
| ไปหาปราไศรย | ประสาไม้ตรี |
| ๖๕๏ เขามีคุณา | |
| แก่เจ้าเท่าฟ้า | เท่าพระธรณี |
| เขาอารีเรา | เราก็อารี |
| เขาดีก็ดี | ดีต่อเขาไป |
| ๖๖๏ ถ้าแม่หมีซื่อ | |
| กระทำดุดื้อ | ฆ่าแม่โคไพร |
| ขอให้ผีป่า | ปู่เจ้าเขาใหญ่ |
| ห้ำฅอแม่ไป | ในครานี้นา ๚ |
๏ ชื่อกาพย์สุวรรณมาลา ๑๘ คำ ฯ
| ๖๗๏ คราในหน่อเจ้าพะยะฆา | เสาวนามาดา |
| ให้สะตะยาวาที | |
| ๖๘๏ เจ้ามีฤไทยใสศรี | ว่าใจแม่แท้ดี |
| ข้านี้จะพาแม่ไป | |
| ๖๙๏ บ่หมีช้าพาแม่คลาไคล | ไปในวนาไลย |
| ถือใจในกตเวที | |
| ๗๐๏ ไปใกล้ป่าไม้ไทรศรี | ที่แม่โคอารี |
| เข้าลี้อาไศรยกายา | |
| ๗๑๏ เจ้าว่าแม่อยู่แต่นี่นา | ข้าจะเข้าไปหา |
| แม่โคให้รู้คดี | |
| ๗๒๏ หมีช้าลาแม่จรลี | ไปหาแม่คาวี |
| ว่าแม่ข้านี้แกมา | |
| ๗๓๏ แกรออยู่ที่ไม้สาขา | แกให้ข้ามาหา |
| มาเล่าคดีมาดี | |
| ๗๔๏ แม่โคอย่าระย่อท้อหนี | แม่ข้าแกปรานี |
| ว่าแม่โคนี้ใจโต | |
| ๗๕๏ มีพระคุณาอะโข | แก่ข้ามื่อโซ |
| แกว่าแม่โคใจดี | |
| ๗๖๏ ตะแกมีน้ำใจไม้ตรี | ในกตเวที |
| จะมากระทำค้ำชู | |
| ๗๗๏ กาละใน |
เสาวนาเจ้าผู้ |
| พะยะฆะเยาวเล่ามา | |
| ๗๘๏ แม่โคเจ้าโคเสน่หา | ในคำพะยะฆา |
| ก็มีปรีดาในใจ | |
| ๏ ชูฅอคลอเคล้าเข้าไป | มธุราปราไศรย |
| กระไรอยู่หฤๅไรนา | |
| ๘๐๏ จะพาแม่เจ้าเข้าไปหา | ข้าระอาหน้าตา |
| มาดีก็ดีดีใจ | |
| ๘๑๏ ถ้าว่ามาดุทำไฉน | ใจข้านี้ไหวไหว |
| หมีใคร่จะไว้ใจแลนา | |
| ๘๒๏ ถ้าซื่อถือแท้สะตะยา | เจ้าจะพามาหา |
| ข้านี้จะว่าไรมี | |
| ๘๓๏ เจ้าหน่อพะยะฆาพาที | ว่าแม่ข้ามาดี |
| ข้านี้ให้ถือสะตะยา | |
| ๘๔๏ ถ้าแม่ข้าทำดุมุสา | ข้าจะฆ่าชีวา |
| แม่ข้าให้สาแก่ใจ | |
| ๘๕๏ แม่คาวีมีคำซ้ำไป | แม่เจ้ามาอยู่ไหน |
| ถ้าดีก็ดีพามา | |
| ๘๖๏ เจ้าพะยะฆาเสาวนา | ที่แม่โควาจา |
| ก็ลาแม่โคโผไป | |
| ๘๗๏ พาแม่พะยะฆาคลาไคล | มาหาแม่โคไพร |
| เข้าใกล้เจ้ามีวาจา | |
| ๘๘๏ ว่าข้าแต่แม่โคเจ้าขา | แม่ข้าเจ้าแกมา |
| แม่โคอย่าหว่าไหวใจ | |
| ๘๙๏ ขณะพะยะฆาปราไศรย | แม่โคเจ้าโคละไม |
| แลไปปะแม่พะยะฆา | |
| ๙๐๏ กำยำดำพีมหิมา | ชะแง้แลปะตา |
| ประหม่าสง่าพะยะฆี | |
| ๙๑๏ ไหวไหวใจไม่สำมะดี | ตะละว่าชีวี |
| เข้าอยู่ในฅอพะยะฆา | |
| ๙๒๏ แม่เจ้าพะยะฆีปรีดา | ชะแง้แลดูหน้าตา |
| แม่โคเจ้าโคละไม | |
| ๙๓๏ พะยะฆาแลมาแลไป | ดำริแต่ในใจ |
| ใคร่ฆ่าชีวีบีฑา | |
| ๙๔๏ รอใจได้ให้สะตะยา | ทำทีดีปรีดา |
| หน้าซื่อใจเซเฉโก | |
| ๙๕๏ วาจาปราไศรยมฤโธ |
ดูกรแม่โค |
| อย่าได้ระย่อท้อใจ | |
| ๙๖๏ เข้ามาหาเราไม่ทำไม | เราปรานีดีใจ |
| แก่เจ้าผู้มีไม้ตรี | |
| ๙๗๏ เจ้ามีคุณาปรานี | มากู้ชูชีวี |
| เจ้าผู้ดไนยในเรา | |
| ๙๘๏ คุณาเจ้านี้มิใช่เบา | ล้ำที่จะร่ำเอา |
| อะไรมาเท่าได้มี | |
| ๙๙๏ แต่นี้ไปหน้าแม่คาวี | กะเราพะยะฆี |
| คือพี่คือเผ่าเหล่ามา | |
| ๑๐๐๏ เจ้าโคกะเจ้าพะยะฆา | คือว่าโอรสา |
| ในเจ้าในข้ายาใจ ๚ |
๏ ชื่อกาพย์สารวิลาสินี ๑๑ คำ ฯ
| ๑๐๑๏ กาละในแม่โค | เจ้าโคโสมนาใน |
| สำมะดีดีใจ | ที่ในคำแม่พะยะฆา |
| ๑๐๒๏ ใจซื่อถือว่าแท้ | แน่ในใจให้ปรีดา |
| อยู่ในพนาวา | กะแม่เจ้าพะยะฆี |
| ๑๐๓๏ เวลาสุริยใส | แม่โคไปในไพรศรี |
| หาหญ้าประดามี | แม่พะยะฆีหามิคา |
| ๑๐๔๏ เจ้าโคเจ้าพะยะฆี | อยู่เฝ้าที่ไม้สาขา |
| แม่โคได้หญ้ามา | แม่พะยะฆาได้มิคี |
| ๑๐๕๏ มาให้แก่หน่อเจ้า | ค่ำแลเช้าอยู่ปรีดี |
| แม่โคใจอารี | แม่พะยะฆีใจพาลา |
| ๑๐๖๏ หมีได้อยู่ในซื่อ | ทำดุดื้อริษยา |
| ดำริร่ำตริตรา | แต่จะฆ่าแม่คาวี |
| ๑๐๗๏ อยู่มาแม่พะยะฆา | ไปในป่าพนาศรี |
| เข้าไปใกล้คีรี | เข้าลี้อยู่ใต้ไม้ไทร |
| ๑๐๘๏ แม่โคไปหาหญ้า | ไม่รู้ว่าจะมีไภย |
| ไล่ล่าหาหญ้าไป | ที่ไม้ไทรใกล้คีรี |
| ๑๐๙๏ พะยะฆาแลมาปะ | ผงะดูทำหูรี่ |
| โผคว้าไม่ช้าที | มือขยี้ขี่ฅอโค |
| ๑๑๐๏ แม่โคโผถลา | แม่พะยะฆาไล่คว้าโผ |
| มือขย้ำทำเดโช | ฅอโคหวะมรณา |
| ๑๑๑๏ พะยะฆาเข้าขย้ำ | ที่ล่ำล่ำลำฅอขา |
| ไส้ในแลไตตา | โอชาดีผีแม่โค |
| ๑๑๒๏ พะยะฆีดีใจล้ำ | จะใกล้ค่ำย่ำสุริโย |
| หมีใคร่คลาไคลโผ | เฝ้าเมาโมหโคในไพร |
| ๑๑๓๏ คราในพะยะฆี | เจ้าคาวีผู้คู่ใจ |
| อยู่ท่าแม่ช้าไป | เจ้าเปล่าใจไห้โศกา |
| ๑๑๔๏ คาวีพิไรร่ำ | จะใกล้ค่ำแม่ไม่มา |
| แต่ไรได้เวลา | มาหาข้าไม่ช้าที |
| ๑๑๕๏ ครานี้ไฉนเล่า | แม่โคเจ้าไม่จรลี |
| หรือไปปะไพรี | ใกล้ราตรีไยหมีมา |
| ๑๑๖๏ เจ้าหน่อพะยะฆี | ว่าครานี้เจ้าพี่อา |
| แม่โคไม่ไคลคลา | โอ้นิจาน่าเศร้าใจ |
| ๑๑๗๏ ใกล้ค่ำย่ำโพล้เพล้ | เวลานี้หมีคลาไคล |
| น่าที่จะมีไภย | ไม่มีใครแม่พะยะฆา |
| ๑๑๘๏ จะฆ่าแม่โคเรา | พี่กับเจ้าอยู่นี้รา |
| ถ้าแม่โคหมีมา | แม่พะยะฆามาหาเรา |
| ๑๑๙๏ เราดูให้รู้เล่ห์ | คะเนแน่ในแง่เงา |
| พี่จะขย้ำเอา | เจ้าเอาเขาตำเอาฅอ |
| ๑๒๐๏ ฆ่าให้ประไลยไป | เอาไว้ไยทำไมหนอ |
| เจ้าอย่าน้ำตาคลอ | เคร่าครอดูแม่กูมา |
| ๑๒๑๏ หมีช้าแม่พะยะฆี | จรลีเข้ามาหา |
| ไอโคโฉกายา | เจ้าพะยะฆารู้แน่ใจ |
| ๑๒๒๏ ทำทีไม่รู้เท่า | เข้าเคล้าหาทำปราไศรย |
| แม่โคไปอยู่ไหน | ไปกะไรแกไม่มา |
| ๑๒๓๏ พะยะฆีผู้แม่ | ว่าไชแชแก้กายา |
| แม่ไม่รู้สีสา | ไม่รู้ว่าไปกะไร |
| ๑๒๔๏ เจ้าหน่อพะยะฆา | เสาวนาแม่แก้ไข |
| รู้แท้แน่ในใจ | ให้หูตาหาเจ้าโค |
| ๑๒๕๏ เจ้าเข้าไปเคล้าแม่ | ได้ทีแร่มุโมโห |
| ขย้ำทำเดโช | เจ้าโคเอาเขาตำฅอ |
| ๑๒๖๏ ฅอหวะศีรษะปรุ | ไส้ทะลุปรุจอหวอ |
| อีเฒ่าหน้าเง้างอ | มรณาชีวาไลย |
| ๑๒๗๏ เจ้าหน่อพะยะฆา | ฆ่ามาดาให้สาใจ |
| หมีช้าพาโคไป | ในป่าไม้ไคลคลามา |
| ๑๒๘๏ ไปหน้าศาลาไลย | ที่อาไศรยพระสิธา |
| ยุติใน ก กา | ต่อไปหนาว่าใน กน ๚ |
๏ ชื่อฉันทฉบำ ๑๖ คำ ฯ
| ๑๒๙๏ กุมารสอนอ่านอย่าฉงน | ให้ตริยุบล |
| ที่ตนเขียนไว้ในกระดาน | |
| ๑๓๐๏ แลดูให้รู้อาการ | ข้อไรในสาร |
| จะเปน กน ก ฤๅ อ |
|
| ๑๓๑๏ แลดูให้รู้ต้นตอ | แต่ ก จน ฮ |
| ให้แม่นให้ยำชำนาญ | |
| ๑๓๒๏ จะได้อ่านไว้โวหาร | เบาใจอาจาริย์ |
| อ่านไปได้รู้ในกลอน | |
| ๑๓๓๏ ครานั้นมุนินทร์ชินวร | เยือนหน้าบัญชร |
| ศิลาชะง่อนศีขริน | |
| ๑๓๔๏ แลเห็นพะยะฆาคาวิน | พากันผันผิน |
| ยินดีปรีดาหากัน | |
| ๑๓๕๏ มุนินทร์กินใจอัศจรรย์ | ครรไลไปพลัน |
| เข้าใกล้ก็มีสุนทร | |
| ๑๓๖๏ ดูราพะยะฆาโคดอน | หากันสัญจร |
| กูเห็นก็เปลี่ยนตาครัน | |
| ๑๓๗๏ แต่ก่อนเห็นกันกินกัน | ครานี้อัศจรรย์ |
| พากันมาได้ไม่กิน | |
| ๑๓๘๏ ฉันใดไยหนอพะยะฆิน | มาละทมิฬ |
| ไม่กินโคนี้ฉันใด | |
| ๑๓๙๏ ครานั้นพะยะฆาโคไพร | ยินยลยุบลใน |
| มุนินทร์มีบัญชาการ | |
| ๑๔๐๏ พากันเข้าใกล้ไม่นาน | อ่อนเศียรเกล้ากราน |
| เจ้าเล่าแต่เค้ามีมา | |
| ๑๔๑๏ แต่ต้นมาจนศาลา | มุนินทร์เสาวนา |
| ก็มีกระมลยลยิน | |
| ๑๔๒๏ สรรเสริญพะยะฆาคาวิน | ดีล้ำแดนดิน |
| ต่ำใต้ไม่มีใครปาน | |
| ๑๔๓๏ ใครในแดนดินถิ่นฐาน | หาซื่อสันดาน |
| ให้เหมือนเช่นเจ้าฤๅมี | |
| ๑๔๔๏ แต่ฆ่ามารดาเป็นผี | ในกตเวที |
| แทนคุณก็หมีควรการ | |
| ๑๔๕๏ อาไศรยเจ้าใจเดรฉาน | หุนหันสันดาน |
| บได้รู้การครุกำม์ |
|
| ๑๔๖๏ เรานี้จะใคร่อุประถำภ์ |
แปรตนเจ้าทำ |
| ให้เปลี่ยนเปนคนยลยิน | |
| ๑๔๗๏ ให้มีสัณฐานปานอินทร์ | เจ้าจะถวิล |
| ยินดีปรีดายาใจ |
๏ ชื่อกาพย์โศลกฉันท์ ๓๐ คำ ฯ
| ๑๔๘๏ ครานั้นทะยะฆาโคไทร | |
| ยินยลยุบลใน | คำพระมุนินทร์ |
| ชื่นบานใจเจ้า | โอนเกล้าเกศิน |
| ไหว้ตีนโยคิน | ผินหน้าว่าวอน |
| ๑๔๙๏ ว่าข้าแต่พระโยคาวจร | |
| จะอนุกร | ให้ฉันเปนคน |
| แท้ว่าบุญญา | ฉันได้แผ่ผล |
| มาเข้าใจดล |
ให้ด้นดั้นมา |
| ๑๕๐๏ จิ่งปะพระคุณอันมีศีลา | |
| พระกรรุณา | แก่ข้าใครจะปาน |
| จะแปรสกนธ์ | ให้พ้นเดรฉาน |
| ฉันนี้ชื่นบาน | ในคำภูวดล |
| ๑๕๑๏ ครานั้นมุนินทร์ยินยล | |
| ในอนุสนธิ์ | พะยะฆาคาวิน |
| หมีช้าคลาไคล | ไปสระกระสินธุ์ |
| ชำระมลทิน | อินทรีย์หมีนาน |
| ๑๕๒๏ ลีลามาสู่บริขาร | |
| อันควรแก่การ | ใส่ชฎาทาจันทน์ |
| ถือวีมีด้ำ | ประคำเบญจพรรณ |
| พาเจ้าจรจรัล | มาสู่พิธี |
| ๑๕๓๏ เจ้าพะยะฆาคาวี | |
| โอนเกล้าดุษฎี | ฤๅษีเข้าฌาน |
| สมาธิขันธ์ | อ่านมนต์พิศาล |
| หมีช้าบันดาล | เปนไฟไพบูล |
| ๑๕๔๏ พะยะฆาคาวินสิ้นสูญ | |
| ไหม้ไปในกูณฑ์ | พิธีมินาน |
| จุติปฏิสนธิ์ | สกนธ์กุมาร |
| โสภาอาการ | ปานอำมรินทร |
| ๑๕๕๏ พูนขึ้นอยูในไฟฟอน | |
| คู่กันบวร | อาภรณ์โสภา |
| แหวนคำกำไล | โกไศยเสมา |
| กุณฑลชฎา | กรถือขรรค์ไชย |
| ๑๕๖๏ มุนินทร์บันดาลเอาใจ | |
| เจ้าใส่ไว้ใน | พระขรรค์ไชยชาญ |
| หมีช้าให้ชื่อ | แก่เจ้ากุมาร |
| เจ้าพะยะฆาพาล | ชื่อพหลวิไชย |
| ๑๕๗๏ เจ้าโคโสภีศรีใส | |
| มุนินทร์ผู้ไกร | ให้ชื่อคาวี |
| ดูเจ้าเท่ากัน | อภิวันท์ฤๅษี |
| อ่อนเกล้าเมาลี | สรรเสริญเกริ่นคำ |
| ๑๕๘๏ บุญคุณมุนีอุประถำภ์ | |
| ให้ฉันพ้นกำม์ | สกนธ์โสภา |
| คุณพระอยู่เกล้า | ล้นพ้นคณนา |
| ล้ำคุณบิดา | มาดาบ่ปาน |
| ๑๕๙๏ ข้าขอเป็นไวยาวจการ | |
| ในศาลาลาน | ทำกตัญญู |
| เพลาเช้าค่ำ | อุประถำภ์ครู |
| อาสาพระผู้ | มีคุณกรรุณา ฯ |
๏ ชื่อกาพย์ขับไม้เข้าซอ ๓๒ คำ ฯ ๓๓
| ๑๖๐๏ ครานั้นฤๅษี | |
| ได้ฟังคดี | กุมารว่ามา |
| จะอยู่ให้ใช้ | ฤๅษีหมีได้ |
| มีใจปรีดา | ผินผันบัญชา |
| ตาโมทนา | เจ้ารู้คุณเรา |
| ๑๖๑๏ แต่ว่าตานี้ | |
| หมีได้ไยดี | ที่จะใช้เจ้า |
| ใจจะเอาบุญ | ใช่จะทำคุณ |
| เล่ห์เชาสำเภา |
จำนำสำเนา |
| สินค้าให้เขา | จะเอาทดแทน |
| ๑๖๒๏ ตาใช่เช่นนั้น | |
| ถือใจในธรรม์ | บ่ห่อนคลอนแคลน |
| ว่าให้เจ้าไป | อยู่เย็นเปนใหญ่ |
| ในชำพูแผ่น |
เปนปิ่นดินแดน |
| ได้ไอศูริย์แสน | สำราญบานใจ |
| ๑๖๓๏ ครานั้นคาวี | |
| กับเจ้าผู้พี่ | พหลวิไชย |
| ได้ยินฤๅษี | ถวิลยินดี |
| มีวาจาไป | เจ้าตาอาไลย |
| จะให้หลานไป | ได้ไอศวรรยา |
| ๑๖๔๏ พระคุณล้นพ้น | |
| หลานจะผ่อนปรน | เหมือนคำบัญชา |
| แต่จะขออยู่ | อภิบาลครู |
| เปนธำมสวนา |
หมีช้าจะลา |
| ยุคลบาทา | เจ้าตาครรไล |
| ๑๖๕๏ ครานั้นมุนินทร์ | |
| รู้ในระบิล | กุมารขานไข |
| ยินดีปรีดา | พากุมารา |
| มาศาลาไลย | พหลวิไชย |
| คาวีศรีใส | มีใจชื่นบาน |
| ๑๖๖๏ เพลาเช้าค่ำ | |
| เจ้าเข้าไคลคลำ | บาทาอาจาริย์ |
| น้ำฉันน้ำใช้ | น้ำชาผลไม้ |
| หาให้ในการ | ฤๅษีสำราญ |
| เอ็นดูกุมาร | บานใจไนยนา |
| ๑๖๗๏ ครั้นได้วันดี | |
| พาเจ้าจรลี | ชี้ที่มรคา |
| เจ้าไปหนบูรพ์ | ต้นไม้ขึ้นมูล |
| อยู่โน่นแน่นา | โน่นเนินเทินผา |
| แลไปไกลตา | เหมือนนิลภมร |
| ๑๖๘๏ ไปประมาณวัน | |
| ไปในที่นั้น | ว่านยาถาวร |
| พ้นเขาไปมี | อุบลสระศรี |
| ที่สโมสร | พ้นนั้นสัญจร |
| จะปะนคร | แดนดอนด่านคน |
| ๑๖๙๏ เชิญพระหลานไป | |
| แต่พระขรรค์ไชย | อย่าไกลสกนธ์ |
| คำบูราณว่า | มีปืนมีพร้า |
| คือเพื่อนคู่ชนม์ | ยืนนอนจรดล |
| อย่าให้ไกลตน | ถือไว้ในมือ |
| ๑๗๐๏ ถ้าละไว้ไกล | |
| ไพรีมาใกล้ | คว้าได้ทันหฤๅ |
| พระขรรค์อันนี้ | คือว่าชีวี |
| เจ้าอุส่าห์ถือ | ใครมาหาฤๅ |
| เจ้าอย่าพาซื่อ | เล่าไขยุบล |
| ๑๗๑๏ อย่าไว้ใจใคร | |
| ไว้ใจไม่ได้ | จะจุลาจล |
| จำคำตาไว้ | เชิญพระหลานไป |
| สำราญกระมล | ให้มีพระชนม์ |
| ยืนนานทานทน | โรคาอย่าพาน |
| ๑๗๒๏ ขอให้ไชโย | |
| มีพละเดโช | เหมือนพระสูริย์ฉาน |
| ใครในสากล | จะมาประจญ |
| ให้แพ้พระหลาน | เจ้าไปไม่นาน |
| ให้ได้สํราญ | ได้ผ่านพระนคร |
| ๑๗๓๏ สิ้นกลอนใน กน | |
| จะขอประดน | แม่ กง ลงกลอน |
| ปางนั้นพี่น้อง | กุมารทั้งสอง |
| ฟังมุนินทร์สอน | ปรีดาถาวร |
| ถือเอาพระพร | ใส่เกล้าเจ้าพลาง ๚ |
๏ ชื่อฉันทฉบำ ๑๖ คำ ฯ
| ๑๗๔๏ กระทำอภิวันท์บัญจางค์ | |
| ลามาในทาง | ที่พระฤๅษีขี้มือ |
| ๑๗๕๏ สองราคลาไคลไปคือ |
|
| เทวัญอันฦๅ | หล้าฟ้าลงมาเดินดง |
| ๑๗๖๏ รังสีรุ่งเรืองเครื่องทรง | |
| สังวาลธำมรงค์ | มลังเมลืองเรืองทาง |
| ๑๗๗๏ สองชมมิ่งไม้ไปพลาง | |
| ต้นลำสำอาง | สล้างเสลาเปลาตา |
| ๑๗๘๏ เบื้องบนใบบังสุริยา | |
| พื้นดงลงมา | ก็เย็นระรื่นชื่นบาน |
| ๑๗๙๏ มิ่งไม้เบญจพรรณสัณฐาน | |
| ต่างต่างบันดาล | บ้างต่ำบ้างสูงมุงไป |
| ๑๘๐๏ มะค่าขานางกร่างไกร | |
| กระสังซางไทร | ล้วนไม้ป่าสูงยูงยาง |
| ๑๘๑๏ จันอินลิ้นจี่ม่วงปราง | |
| ชูช่อฬ่อทาง | ลางต้นทรงผลพู่พวง |
| ๑๘๒๏ อ่อนแก่แลดาป่าหลวง | |
| สองรื่นชื่นทรวง | ชำเลืองดูผลยลยิน |
| ๑๘๓๏ ยื่นกรหน่วงพวงจันอิน | |
| แบ่งปันกันกิน | สำราญบันเทิงเริงใจ |
| ๑๘๔๏ พลางพากันสัญจรไพร | |
| แซ่เสียงเรไร | สนั่นสำเนียงเพียงพิณ |
| ๑๘๕๏ สกุณาพากันผันผิน | |
| ชิงผลกันกิน | บ้างร้องบ้างบินปร๋อปร๋อ |
| ๑๘๖๏ สาลิการ่าร้องร่อนรอ | |
| คู่เคล้าเข้าคลอ | เข้าจ่อเข้าจ้อจำนรรจ์ |
| ๑๘๗๏ กระทาท่าท้าเสียงขัน | |
| ไก่ยองย่องยัน | บินฬ่อเข้าล้อพญาลอ |
| ๑๘๘๏ แอ่นเอี้ยงเอียงหน้าแฝงตอ | |
| คลิ้งโคลงโคลงฅอ | จะจ้อสำเนียงเถียงกัน |
| ๑๘๙๏ ยูงทองท่องท้องไพรสัณฑ์ | |
| กางเขนเผ่นผัน | ทะลวงเข้าล้วงด้วงแมง |
| ๑๙๐๏ กระสาบินซ่าซาแรง | |
| ร่อนร้อนสุริย์แสง | ก็ราร่าร้าหารัง |
| ๑๙๑๏ กะเรียนเวียนร่อนร้องดัง | |
| เห็นหนองน้ำขัง | ก็ถาลงท่าธารา |
| ๑๙๒๏ กระทุงทุ่งทุ้งกุ้งปลา | |
| ไล่ไล้ไซ้หา | กาน้ำก็นำฝูงลง |
| ๑๙๓๏ ยางย่างย้างหยั่งยืนยง | |
| ย่ำย้ำปลาปลง | อีโก้งโกงโก่งคอดู |
| ๑๙๔๏ กระเตนเต่นเต้นเห็นปู | |
| เข้าคูคู่คู้ | กะกุกะกูกู่กัน |
| ๑๙๕๏ กาหลงกาลงพัลวัน | |
| โนรีรี่รัน | เข้ากินพะวาผวาบิน |
| ๑๙๖๏ กระแวนแหงนแง่นจันอิน | |
| ไล่ไล้ไซ้กิน | ขมิ้นเหลืองอ่อนอ้อนกัน |
| ๑๙๗๏ กาลิงบินลงตลิ่งชัน | |
| เหล่าฝูงเบญจวรรณ | จ้าละหวั่นเข้าเคล้าเค้าโมง |
| ๑๙๘๏ กระลางล่างล้างทองโหลง | |
| แลเห็นเปนโพรง | เข้าแยงแย่งแย้งแมงใย |
| ๑๙๙๏ กระเหว่าเว่าเว้าเสียงใส | |
| สองวังเวงใจ | ดูเล่นต่างต่างกลางดง |
| ๒๐๐๏ ถึงที่ศีขรินสูงระหง | |
| แลดูเวิ้งวง | ยิ่งแลยิ่งลานลานใจ |
| ๒๐๑๏ ขึ้นเรียงเคียงกันหลั่นไป | |
| เปนเกรินเนินไศล | ชะแง่ชะง่อนซ้อนกัน |
| ๒๐๒๏ ต่างแสงต่างสีมีพรรณ | |
| เปนสีหิรัญ | สุวรรณมณีสีเพรา |
| ๒๐๓๏ สุริย์ศรีสีส่องปล่องขา | |
| มณีมีเงา | กระจะกระจ่างรางเรือง |
| ๒๐๔๏ บ้างรานฉานฉ่ำน้ำเหลือง | |
| บ้างฟูบ้างเฟื่อง | บ้างเยื้องบ้างโย้โผโผน |
| ๒๐๕๏ มีถ้ำน้ำพุพุ่งโพน | |
| น้ำใสไหลโซน | ลงโดนหน้าผาฉ่าดัง |
| ๒๐๖๏ คฤ้ๅนคฤ้ๅนเพียงพื้นผาพัง | |
| ที่ต่ำน้ำขัง | ว่านยาสะพรั่งเพราตา |
| ๒๐๗๏ รื่นรื่นรินรินกลิ่นยา | |
| จุฬาลัมพา | แลหญ้าฝรั่นจันทน์จวง |
| ๒๐๘๏ กระวานกานพลูชูดวง | |
| ไม้ในเขาหลวง | จะร่ำก็พ้นคณนา |
| ๒๐๙๏ หน้าผาเพิงผาเลียงผา | |
| เผ่นผาผ่าพา | เลียงผาผู้เพื่อนโผนไป |
| ๒๑๐๏ ฝูงค่างเกาคางข้างไศล | |
| เจ้าแลแต่ไกล | เข้าใกล้ก็หนีซ่อนซอน |
| ๒๑๑๏ ชะนีหนีลิงนิ่งนอน | |
| ลิงโลนโจนสลอน | ชะนีตะลอนหนีลิง |
| ๒๑๒๏ อรหันหันหานรสิงห์ | |
| นรสิงห์ประวิง | ก็วิ่งไปโดนกินร |
| ๒๑๓๏ สิ้นในแม่ กง ลงกลอน | |
| แม่ กม สมจร | เข้าซ้อนเข้าเสริมเติมความ ๚ |
๏ ชื่อยติภังค์ฉันท์ ๑๑ คำ ฯ
| ๒๑๔๏ ปางนั้นพระพี่น้อง | ทั้งสององค์ผู้ทรงนาม |
| ไปในวนาราม | ตามมรคาชื่นอารมณ์ |
| ๒๑๕๏ เจ้าเห็นฝูงกวางทอง | เดินท่องท้องไพรพนม |
| เขาโง้งวงตากลม | ก้มกินหญ้าริมท่าธาร |
| ๏ ละโองกระจงโจน | ชุมพาโผนข้ามละหาน |
| ล่าล้าอยู่ท่าฟาน | ข้างสารส้านผ้านผ่านพง |
| ๒๑๗๏ บ้างร้องแปร๋นแปร่นแปร้น | บ้างแหงนแง้นแง่นไม้บง |
| บ้างชูงวงง่วงงง | บ้างลงงาง่าแทงกัน |
| ๒๑๘๏ ลางช้างบ้างตามพัง | เดินล้าหลังกำลังมัน |
| คว้าไขว่ไล่พัลวัน | ดื้อดึงดันดั้นดงตาม |
| ๒๑๙๏ ทั้งฝูงจามจุรี |
เดินระรี่เลี่ยงหนีหนาม |
| สงวนนวลขนงาม | ไม่สามผลามให้หนามพาน |
| ๒๒๐๏ กระทิงมหิงสา | เขาโง้งง่าสง่าหาญ |
| ชนกันลั่นดงดาน | แรงร่านรานคะนองเชิง |
| ๒๒๑๏ โตเต้นเล่นหางตน | วิ่งอลวนขนยุ่งเหยิง |
| กิเลนเล่นละเลิง | แล่นเถลิงเริงร่ารา |
| ๒๒๒๏ สุกรฟอนของเหม็น | หมีเขม้นมองผึ้งหา |
| ส่งเสียงบ่นมนตรา | งึมงึ่มงึ้มดื่มผึ้งวี |
| ๒๒๓๏ ละมั่งเม่นเห็นไกรสร | วิ่งสำส่อนซ่อนซอนหนี |
| โคแดงแฝงอินทรีย์ | หนีพะยะฆีละล้าละลัง |
| ๒๒๔๏ พี่น้องเจ้ามองชม | ให้เกรียมกรมถึงความหลัง |
| คาวีว่าอนิจัง | ดูเหมือนครั้งแม่โคเรา |
| ๒๒๕๏ พะยะฆาเหมือนแม่พี่ | ทำกระลีย่ำยีเขา |
| เดรฉานพาลมึนเมา | บุญสองเรามาเปนคน |
| ๒๒๖๏ บุญคุณพระมุนี | อยู่เกศีที่ล้นพ้น |
| ว่าพลางทางจรดล | ล่วงตำบลวนาไลย |
| ๒๒๗๏ ใกล้ถึงแดนนคร | สองเจ้าจรถึงร่มไทร |
| จึ่งพหลวิไชย | ชวนน้องไปใต้ไทรทอง |
| ๒๒๘๏ พลางชมว่าร่มไทร | ใบหนาดีไม่มีสอง |
| พื้นล่างอย่างหน้ากลอง | มีช่องลมร่มเย็นใจ |
| ๒๒๙๏ เดินมาพี่ล้าอ่อน | จะแรมร้อนนอนอาไศรย |
| เจ้านั่งระวังไภย | ให้พี่นอนผ่อนกำลัง |
| ๒๓๐๏ คาวีชุลีกร | เชิญพี่นอนให้สมหวัง |
| น้องจะนั่งระวัง | ไภยทั้งปวงอย่าห่วงใย |
| ๒๓๑๏ พหลฟังน้องว่า | เข้าไสยาใต้ร่มไทร |
| หริ่งหริ่งเสียงเรไร | ลองไนร้องก้องโกลา |
| ๒๓๒๏ ยิ่งฟังยิ่งเคลิ้มง่วง | อยู่ใต้ควงไทรสาขา |
| คาวีผู้น้องยา | อาสานั่งระวังไภย |
| ๒๓๓๏ พหลครั้นฟื้นองค์ | ประสงค์หาชลาไหล |
| คาวีจึ่งครรไล | ไล่แสวงตำแหน่งธาร |
| ๒๓๔๏ ไปถึงสระหนึ่งกว้าง | ดูท่าทางรโหฐาน |
| โกสุมประทุมมาลย์ | บ้างบานตูมกลุ้มเกลื่อนตา |
| ๒๓๕๏ สระนั้นมีขุนมาร | กำแหงหาญอยู่หรรษา |
| แม้นใครผู้ใดมา | ฝ่าลงท่าชโลธาร |
| ๒๓๖๏ บ่ห่อนจะคงคืน | มันโจมกลืนเปนอาหาร |
| ฦๅนามขามขุนมาร | ใกล้ชานจันทบูรา |
| ๒๓๗๏ พระเจ้าจอมราชะ | นามมะคะธะนาถา |
| นางเมืองมิ่งสุดา | ทรงนามจันทรวดี |
| ๒๓๘๏ มีองค์พระธิดา | วราโฉมอันสมศรี |
| ล้ำนางในธาตรี | นามศรีสุรสุดา |
| ๒๓๙๏ เมืองกว้างช้างม้ามูล | บริบูรณ์พูนวถา |
| โภไคยไหลหลั่งมา | โยธาหาญชาญฝีมือ |
| ๒๔๐๏ เมืองอื่นพื้นชมพู | เกรงภูธรบ่ห่อนหือ |
| แต่พระผู้เลื่องฦๅ | สิ้นฝีมือเกรงขุนมาร |
| ๒๔๑๏ อั้นอ้นจนพระไทย | พระหมีได้กระเษมสานต์ |
| สิ้นเรื่องใน กม การ | ตั้งปราณ กด ขึ้นทดแทน |
๏ ชื่อฉันทฉบำ ๑๖ คำ ฯ
| ๒๔๒๏ บัดนั้นคาวีสิทธิแสน | |
| ฤทธิ์ล้ำดินแดน | ถึงสระอุบลชลบท |
| ๒๔๓๏ ตัดได้ปล้องไม้ไผ่สด | |
| ลงจ้วงชลจรด | กุมภัณฑ์ก็โผฉุดยุด |
| ๒๔๔๏ คาวีอันมีฤทธิรุทร | |
| ทรงขรรคาวุธ | ก็โจมประจัญฟันฟาด |
| ๒๔๕๏ กุมภัณฑ์ต้านต่อนรนาถ | |
| ต่างเอื้อมต่างอาจ | ต่างกราดต่างโกรธโดดดึง |
| ๒๔๖๏ พระขรรค์ฟันเปรี้ยงเสียงผึง | |
| กระบองก้องกึง | สะท้านสะเทื้อนชลธี |
| ๒๔๗๏ คฤ้ๅนคฤ้ๅนคลื่นกลุ้มสระศรี | |
| ปลากุ้งพุ่งหนี | อุบลก็ป่นเปนจุณ |
| ๒๔๘๏ มารยุดพระแย้งแข็งขุน | สังหารมารซุน |
| ได้ทีก็โถมโจมฟัน | |
| ๒๔๙๏ ต้องฃอมารขาดผาดผัน | |
| โยนขึ้นตลิ่งพลัน | ทะโมนทมิฬมรณา |
| ๒๕๐๏ เลือดสาดดาดแดงพสุธา | |
| พลางยูรยาตรา | ชำระพระองค์สรงชล |
| ๒๕๑๏ สำเร็จสำราญกระมล | |
| จ้วงวารีดล | ไปสู่พระเชษฐาทูล |
| ๒๕๒๏ ตามเหตุตัดเกศอสูร | |
| เชษฐาฟังพูน | สวัสดีปรีดา |
| ๒๕๓๏ สรรเสริญฤทธิรุทรอนุชา | |
| เลิศล้ำโลกา | มาฆ่ากุมภัณฑ์บรรไลย |
| ๒๕๔๏ ครั้นเสร็จสองทรงอาไศรย | |
| ใต้ควงพระไทร | ก็ร่มระรื่นชื่นชม ฯ |
๏ ชื่อยติภังค์ ๑๖ คำ ฯ
| ๒๕๕๏ บัดนั้นบันหมู่นิคม | |
| ชนบทนุกรม | มะคะธะราชกระษัตรา |
| ๒๕๖๏ ทรงพระกระเษมเปรมปรา- | |
| โมชในกิจจา | ตรัสสั่งอำมาตย์บัดใจ |
| ๒๕๗๏ อย่าช้าเร่งพากันไป | |
| สอดแนมว่าใคร | ผู้ใดมาผลาญมารมรณ์ |
| ๒๕๘๏ เราจะบำเหน็จสยุมพร | |
| เร่งพากันจร | ไปปะอย่าเนิ่นเชิญมา |
| ๒๕๙๏ บัดนั้นจึ่งขุนมหา- | |
| อำมาตย์ราชา | ประณตบทบงสุ์โองการ |
| ๒๖๐๏ มาจัดพหลพลหาญ | |
| ไปบ่ทันนาน | ก็ลุถึงสระอุบล |
| ๒๖๑๏ แลเห็นอสุรินทร์สิ้นชนม์ | |
| ต่างตนต่างยล | อเนจอนาถขาดฅอ |
| ๒๖๒๏ ตาปลิ้นลิ้นพองผมงอ | |
| กลิ้งอยู่กลางสม- | รภูมิเพียงภูผาโพน |
| ๒๖๓๏ เลือดสาดดาดดินแดงโซน | |
| ที่ขลาดหวาดโจน | ขยัดขยั้งรังควาน |
| ๒๖๔๏ ที่กล้าหาฤๅสื่อสาร | |
| จะมีผู้ชาญ | ณรงค์นเรศเรืองฤทธิ์ |
| ๒๖๕๏ จึงหาญผลาญมารทุจริต | |
| เชาเรา |
ติดตามหาตนคนดี |
| ๒๖๖๏ เร่งไปเราอย่าช้าที | |
| ว่าพลางกรูกรี | ชวนกันไล่ดูจูโจม |
| ๒๖๗๏ แลเห็นสององค์ทรงโฉม | |
| สถิตใต้ไทรโสม- | นัสนิ่งคิดพิศดู |
| ๒๖๘๏ ดั่งองค์เทวราชโฉมสู- | |
| ริย์วงษ์พระภู | ปิ่นเกล้าเสด็จแรมดง |
| ๒๖๙๏ ต่างตนต่างคิดพิศวง | |
| สององค์อาจอง | อันทรงพระแสงแสงเงา |
| ๒๗๐๏ สงไสยในโฉมโฉมเฉลา | |
| ต่างจิตคิดเดา | มนุษย์ภุชงค์สงกา |
| ๒๗๑๏ ว่าจะเปนพระมหา- | |
| กระษัตริย์พลัดมา | ฤๅว่าเทวาเวียนดู |
| ๒๗๒๏ ผินหน้าหารือกันกรู | |
| บ้างพูดว่าตู | คะเนเห็นแน่ความงาม |
| ๒๗๓๏ แท้ว่ากุมารชาญสนาม | |
| สององค์สงคราม | พิฆาตอสูรอาธรรม์ |
| ๒๗๔๏ จริงหนออออือพร้อมกัน | |
| ชวนกันผาดผัน | ครั้นถึงจึ่งตั้งบังคม |
| ๒๗๕๏ ว่าข้าขอถามบรม- | |
| นรินทร์สองสม | เสด็จดลหนใด |
| ๒๗๖๏ ข้าบาทข้าเจ้ากรุงไกร | |
| โองการท่านไท | ใช้ให้มาถามความมาร |
| ๒๗๗๏ ว่าใครผู้ใดสังหาร | |
| บัดนี้โปรดปราน | ปรีดาพระไทยให้มา |
| ๒๗๘๏ พหลได้ฟังมหา- | |
| เสนีปรีดา | ว่าน้องเราผลาญมารเอง |
| ๒๗๙๏ เสนียินยลอลเวง | |
| ชมชื่นคฤ้ๅนเครง | ช่างเรืองมหิทธิ์ฤทธา |
| ๒๘๐๏ บ้างว่าโองการให้หา | |
| ผู้ล้างชีวา | อสูรจะปูนบำนาญ |
| ๒๘๑๏ พหลฟังพลันบรรหาร | |
| เรานี้ใช้การ | แต่น้องนี้ต้องจำไป |
| ๒๘๒๏ เจ้าผู้ร่วมจิตพิสมัย | |
| เจ้านั้นครรไล | เราพี่จะไปเพื่อนกัน |
| ๒๘๓๏ ว่าพลางทางทรงพระแสงขรรค์ | |
| นำน้องจรจรัล | มากลางพหลมนตรี |
| ๒๘๔๏ ไม่ช้ามาถึงกรุงศรี | |
| บุรุษนารี | รู้เรื่องก็เนื่องกันมา |
| ๒๘๕๏ ชมสองเยาวราชอันสา- | |
| มารถล้างอสุรา |
มหามหัตอัศจรรย์ |
| ๒๘๖๏ อ้อนแอ้นไม่น่าแข็งขัน | |
| มาผลาญมารบรร- | ไลยได้ดั่งนี้ดีจริง |
| ๒๘๗๏ เสนาพาสองถึงสิง- | |
| หาสน์ไท้ทูลอิง | ว่านี้แลผู้ผลาญมาร |
| ๒๘๘๏ ภูวนาถครั้นได้ฟังสาร | |
| ทอดทัศนาการ | กุมารพี่น้องสององค์ ๚ |
๏ ชื่อกาโกโลกนา ฯ ๔๒
| ๒๘๙๏ พิศโฉมงามโฉมระหง | |
| งามศรีงามทรง | งามขนงงามเนตรเกศกร |
| ๒๙๐๏ งามเครื่องงามครบสบสมร | |
| งามสง่างามงอน | งามแสงพระแสงทรงมา |
| ๒๙๑๏ จึ่งเอื้อนมธุรสเสน่หา | |
| เจ้าทั้งสองรา | สกุลวงษ์พงษ์ใด |
| ๒๙๒๏ วงษ์กระษัตริย์ฤๅพราหมณ์เปนไฉน | |
| จงแจงแจ้งใน | สกุลวงษ์พงษ์นาม |
| ๒๙๓๏ พหลยลยินตรัสถาม | |
| ทูลเยื้องเรื่องความ | ไปตามท่ามกลางอย่างดี |
| ๒๙๔๏ ว่าข้าพี่น้องสองศรี | |
| น้องชื่อคาวี | ข้าชื่อพหลวิไชย |
| ๒๙๕๏ สองข้ามาแต่แดนไกล | |
| จะทูลวงษ์ไท | บัดนี้บ่มีที่อิง |
| ๒๙๖๏ ผู้ใดใครจะเห็นจริง | |
| เปนที่ประวิง | ดั่งหนึ่งมาอ้างอวดวงษ์ |
| ๒๙๗๏ พราหมณ์ฤๅกระษัตริย์ราชหงษ์ | |
| เชิญพินิจทรง | ข้าบาทก็อาจเล็งยล |
| ๒๙๘๏ ภูวนาถฟังอรรถพหล | |
| ทูลแหลมแกมกล | ก็เข้าพระไทยไม่แคลง |
| ๒๙๙๏ ว่ากระษัตริย์ขัตติย์วงษ์ทรงแสง- | |
| ขรรค์สิทธิ์ฤทธิ์แรง | มาแผลงฤทธาฆ่ามาร |
| ๓๐๐๏ จึ่งมีมธุรสบรรหาร | |
| เราใคร่แจ้งการ | ซึ่งผลาญกุมภัณฑ์บรรไลย |
| ๓๐๑๏ พี่ฆ่าฤๅว่าน้องเปนไฉน | ฤๅสองชิงไชย |
| ประหัตประหารร่วมกัน | |
| ๓๐๒๏ พหลบังคมทูลพลัน | ไปตามสัจธรรม์ |
| ว่าข้าบ่ได้ต้องพาน | |
| ๓๐๓๏ เดิมข้าอาไศรยไทรสถาน | ประสงค์สำราญ |
| ให้น้องไปหาวารี | |
| ๓๐๔๏ เจ้าลงไปในสระศรี | จึ่งเกิดกูลี |
| กุมภัณฑ์นั้นผุดยุทธยง | |
| ๓๐๕๏ เจ้าจึงผลาญมารปลดปลง | |
| จงแจ้งบาทบงสุ์ | พระพงษ์นเรศเกศเมือง |
| ๓๐๖๏ สิ้นกลอนใน กด ปลดเปลือง | จะขอประเทือง |
| กลอน กก ยกยอต่อตาม ๚ |
๏ ชื่อกาพย์เกริ่น ๔๔ คำ ฯ
| ๓๐๗๏ ปางองค์พระทรงศักดิ์ | |
| ฟังประจักษ์แจ้งความ | ออกโอษฐ์โปรดพะงางาม |
| คาวีดีนัก | มาแก้ทุกขราช |
| ยอดยงองอาจ | พิฆาตชลยักษ์ |
| จะยกยศศักดิ์ | เจิมพักตร์ให้เจ้ากึ่งเมือง |
| ๓๐๘๏ ธิดาแห่งเรา | |
| จะให้เจ้าฤทธิ์เรือง | โยธาม้ารถปลดเปลื้อง |
| เปนเครื่องรางวัล | ให้เจ้าคาวี |
| สมโภชเปนศรี | ราไชยไอศวรรย์ |
| เปนบุตรจอมขวัญ | รางวัลแทนคุณสงคราม |
| ๓๐๙๏ จึ่งพระคาวี | |
| อัญชุลีทูลความ | ข้าแต่พระองค์ทรงนาม |
| ซึ่งทรงเมตตา | อันพระเดชพระคุณ |
| อุดหนุนสมบุญ |
ล้นพ้นคณนา |
| แต่ข้าบาทมา | ตริตราเห็นผิดบูราณ |
| ๓๑๐๏ เดิมข้าบาทนี้ | |
| อาสาพระพี่อยู่งาน | พี่ให้ไปตักชลธาร |
| จึงได้ผลาญยักษ์ | อันเหตุทั้งนี้ |
| คืออาสาพี่ | จึ่งได้หาญหัก |
| จะยกยศศักดิ์ | ขวางอยู่ภูบาล |
| ๓๑๑๏ หนึ่งนั้นข้าบาท | |
| เยาวราชกุมาร | จะได้ธิดาประทาน |
| มีก่อนพี่ยา | ไตรโลกจะติฉิน |
| พระภูบดินทร์ | ทรงพระจินตนา |
| ต้นเหตุเชษฐา | ของข้าบาทนี้เปนประธาน |
| ๓๑๒๏ ป่างพระจอมจักร | |
| ฟังตระหนักในสาร | สรรเสริญพระกุมาร |
| เจ้านี้ดีจริง | รักพี่สุจริต |
| เราจะประสิทธิ์ | ธิดาดวงหญิง |
| เจ้าทัดท้วงติง | อ้างอิงให้พี่ภิรมย์ |
| ๓๑๓๏ ใครจักเทียมทัด | |
| เบือนสมบัติเบือนสม | น่ารักหลักแหลมลิ้นลม |
| ควรชมสมทรง | เจ้าว่าดั่งนั้น |
| เราจะผ่อนผัน | ตามความประสงค์ |
| จะยกโฉมยง | ให้องค์พหลพี่ยา |
| ๓๑๔๏ พลางสั่งโยนก | |
| ให้แต่งตกการมหา- | อภิเษกการวิวา- |
| หมงคลพลัน | ครั้นได้พิไชยฤกษ์ |
| ก็เอิกเกริก | ทั้งไอศวรรย์ |
| พราหมณ์ชีก็นี่นัน | พร้อมกันในราชพิทธี ๚ |
๏ ชื่อยติภังค์ฉันท์ ๑๑ คำ ฯ
| ๓๑๕๏ จึ่งแต่งพระองค์เอก | เยาวเรศบุตรีศรี |
| ผัดพักตร์เพียงจันทรี | บูรณ์เพ็งขึ้นเปล่งดวง |
| ๓๑๖๏ แต่องค์พหลวี | ไชยเพียงอมรสรวง |
| เจิมจุณจันทน์จวง | โอภาสพักตร์เพียงสูริยัน |
| ๓๑๗๏ ทั้งสอง ธ ทรงโขม- | พัสตร์พื้นอันเฉิดฉันท์ |
| สอดทรงมกุฎกรร- | เจียกวิจิตรกระจังจอน |
| ๓๑๘๏ สบสรรพเครื่องรัต- | นรุ่งประภัสสร |
| โยธาพลากร | เชิญเสด็จดล |
| ๓๑๙๏ พหลขึ้นทรงยาน- | นุมาศพร้อมสะพรั่งพล |
| เสด็จยังพระมณฑล | วิมลราชพิทธี |
| ๓๒๐๏ โฉมจันทรสุร- | สุดาทรงพระวอศรี |
| พร้อมนาฏนารี | ก็แห่ห้อมมามณฑล |
| ๓๒๑๏ พระเจ้าผู้จอมจัน- | ทบูราปิ่นสากล |
| ทั้งมิ่งพระนฤมล- | โฉมจันทรวดี |
| ๓๒๒๏ พร้อมหมู่อำมาตย์สู- | ริย์วงษ์ราชอันเรืองศรี |
| สู่ราชพิทธี | ก็พร้อมถ้วนจำนวนการ |
| ๓๒๓๏ สององค์ขึ้นทรงบน | สุวรรณกองมุกดาหาร |
| พราหมณ์ครูพฤฒาจาริย์ | จำเริญไชยมงคล |
| ๓๒๔๏ สังข์แตรก็แซ่เสียง | ดุริยางค์โกลาหล |
| แว่นเทียนก็เวียนวน | เปนทักขิณวัฏเวียน |
| ๓๒๕๏ ครั้นถ้วนกำหนดพราหมณ์ | ก็โบกควันฉวัดเฉวียน |
| เลิกคลุมบายศรีเทียน | ระคนเจิมเฉลิมจันทน์ |
| ๓๒๖๏ ครั้นเสร็จประดาวงษ์ | สุริเยศสมโภชขวัญ |
| เครื่องบริโภคภัณฑ์ | แลเครื่องทรงอลงกรณ์ |
| ๓๒๗๏ ให้สองกระษัตริย์ตาม | ทำนุกโลกย์อดิศร |
| ครั้นเสร็จสยุมพร | ก็เสด็จออกเลียบเมือง |
| ๓๒๘๏ ขึ้นทรงพิไชยรา- | ชรถรัตน์จำรัสเหลือง |
| เสนาอเนกเนือง | ขนัดแห่ประโคมกลอง |
| ๓๒๙๏ พร้อมถ้วนกระบวนเสร็จ | หน่อบดินทร์เจ้าทั้งสอง |
| สองหัตถสาดทอง | ให้ทานราษฎรชิง |
| ๓๓๐๏ เวียนไปในมณฑล | จังหวัดเสร็จเสด็จสิง- |
| หาสน์ปรางค์สำอางอิง | อรองค์สมพงษ์ภาร |
| ๓๓๑๏ สองสมภิรมย์ตาม | ทำนุกโลกย์กระเษมสานต์ |
| ว่าไปก็ใช่การ | อาตมา |
| ๓๓๒๏ ว่าไปก็ใช่กิจ | สมณะนี้ขัดสน |
| อาตมานี้จำนน | จึ่งแหนงหนีผนวชเนา |
| ๓๓๓๏ ว่าไปก็ใจตรอง | ประหวัดตรึกก็ง่วงเหงา |
| ยอมแพ้ในแง่เงา | ใครว่าโง่ก็โมทนา |
| ๓๓๔๏ สิ้นกลอนในแม่ กก | จะยก กบ สมทบหา |
| ป่างสองกระษัตรา | ธ ผาสุกภาพพูน ๚ |
๏ ชื่อยติภังค์ ๑๑ คำ ฯ
| ๓๓๕๏ ให้พระคาวีผู้ | นุภาพปราบอสุรสูญ |
| อยู่ปรางค์อันไพรบูรณ | แต่ร้างชู้แลคู่ชม |
| ๓๓๖๏ กำดัดสัมผัสพาล | ฤดีพูนอดูรสม |
| รื่นรื่นในอารมณ์ | ระทมทนเทวษทรวง |
| ๓๓๗๏ ถึงยามเข้าไสยาสน์ | ให้เยือกเย็นในแดดวง |
| เทเวศประโลมลวง | ให้เห็นเพศยุพินพูน |
| ๓๓๘๏ ครั้นหลับก็คลับคล้าย | ครั้นตื่นเคลิ้มก็คลาดสูญ |
| แดดิ้นอดูรพูล |
ถวิลหวาดบ่ขาดวัน |
| ๓๓๙๏ นึกในมโนจำ | จะจรจากมไหศวรรย์ |
| ไปสืบแสวงขัณ- | ฑเสมาพาราเรือง |
| ๓๔๐๏ คงจักประสบพบ | วรนุชนางเมือง |
| ให้ปลดประเทืองเปลื้อง | ที่ทุกข์กรอมที่ร้อนกรม |
| ๓๔๑๏ ตริเสร็จจึ่งตรัสสั่ง | อนงค์นาฏนักสนม |
| ตามเสด็จอันอุดม | ขึ้นเฝ้ายังพระพี่ยา |
| ๓๔๒๏ ครั้นถึงวันทาท้าว | ไท้ธิเบศผู้เชษฐา |
| ว่าน้องจะขอลา | พระพี่เจ้าพเนจร |
| ๓๔๓๏ น้องโศกไม่มีสุข | มีแต่เศร้าดังต้องศร |
| เดินนั่งแลกินนอน | ให้อั้นจิตจะจำลา |
| ๓๔๔๏ ป่างไท้พหลเทพ | ผู้ทรงธรรม์อันเชษฐา |
| สดับโฉมพระอนุชา | ก็รันทดฤไทยไท |
| ๓๔๕๏ จึ่งเอื้อนสุนทรทัด | พ่อมิ่งมิตรผู้พิสไมย |
| หลัดหลัดจะลาไป | อนาถใจพี่จินต์จล |
| ๓๔๖๏ เหตุไรจะไปจาก | อุระพี่ระเหระหน |
| หมีควรทุเรศรน | จะแรมร้างนครจร |
| ๓๔๗๏ อั้นใจฤๅใจเจ้า | ประหวัดมิตรสวาดิสมร |
| ฟังพี่อย่าอาวรณ์ | จะหาให้เป็นไรมี |
| ๓๔๘๏ พระนุชสดับอรรถ | จึงเอื้อนโอษฐ์เกษมศรี |
| ทูลว่าในธานี | อนงค์นับอเนกเนือง |
| ๓๔๙๏ แต่น้องบต้องเนตร | มโนแหนงทั้งหมดเมือง |
| พระพี่จงอยู่เรือง | อิศเรศในบูรี |
| ๓๕๐๏ น้องรักนี้จักขอ | บังคมลาไปหาศรี |
| ศุภลักษณ์กระษัตรีย์ | ตามมโนเสน่ห์เนา |
| ๓๕๑๏ พระพี่เจ้าจงกา- | รุญภาพพระพรเฉลา |
| แม้นทัดมิให้เทา | ก็จะวอดชิวาวาง |
| ๓๕๒๏ พหลสดับนุช | ก็อนาถบ่อาจขวาง |
| ตรัสปลอบประโลมพลาง | โอ้ว่าพ่อผู้ดวงใจ |
| ๓๕๓๏ เจ้าตอบสำนวนตัด | พี่ก็เติ่งจะทำไฉน |
| สุดเล่ห์สุดอาไลย | พ่อสุดใจจะสัญจร |
| ๓๕๔๏ เจ้าห้ามมิให้ห้าม | พี่ก็สุดจะห้ามสอน |
| ใจพี่จะขาดรอน | ออกจากร่างไปตามเรียง |
| ๓๕๕๏ หาไหนจะเหมือนน้อง | สนิทแน่บ่แชเฉียง |
| หมื่นคนจะมาเคียง | ไม่คู่คิดเหมือนคาวี |
| ๓๕๖๏ เพื่อนยากมาร่วมสุข | หมีทันสร่างจะร้างหนี |
| ได้ดีบดูดี | จะหนีจากไปยากเย็น |
| ๓๕๗๏ จักทัดเหมือนขัดลาภ | สุดแต่ใจเจ้าเพื่อนเข็ญ |
| จะไปก็จำเป็น | จะพาเจ้าไปทูลลา |
| ๓๕๘๏ พลางชวนกันแต่งโฉม | อันเฉิดฉัน ธ หรรษา |
| ขึ้นเฝ้าพระบิดา | พระมารดรนิกรตาม |
| ๓๕๙๏ ครั้นถึงทั้งสองท้าว | คำรพไทธิเบศสยาม |
| พหลจึ่งทูลความ | ขอพระเดชพระกรรุณา |
| ๓๖๐๏ บัดนี้คาวีน้อง | มาประนมนมัสสา |
| กราบบาทยุคลคลา | ไปเล็งวังแสวงเวียง |
| ๓๖๑๏ ห้ามเจ้าบฟังห้าม | ก็จนจิตจะปากเสียง |
| หาคู่จะให้เคียง | ก็ตอบปัดจะตัดไป |
| ๓๖๒๏ ปางองค์พระทรงภพ | ภิญโญภาพผู้ผ่านมไห- |
| ศวรรยาได้ยินไนย | พหลแจงก็แจ้งจริง |
| ๓๖๓๏ ดำรงดำริทราบ | ทำนุกหนุ่มกำหนัดหญิง |
| แย้มสรวลสำรวลติง | อันสิ่งนี้ก็จนใจ |
| ๓๖๔๏ จะหาให้เจ้าไม่ชอบ | บสบเชิงจะทำไฉน |
| จักขืนก็เคืองใจ |
เสน่ห์น้องจะหมองนวล |
| ๓๖๕๏ ใจเจ้าคะนองหนุ่ม | กำหนัดในภิรมย์สงวน |
| ห้ามเจ้าจะรัญจวน | จริงฤๅไม่เจ้าคาวี |
| ๓๖๖๏ คาวีชุลีเหนียม | หมีอาจกลั้นเกษมศรี |
| ยิ้มยิ้มอยู่ในที | ทูลว่าลาไปชมไพร |
| ๓๖๗๏ ธิเบศก็รู้ถึง | สำรวลแสร้งตรัสเสไส |
| ตามแต่พ่อดวงใจ | จะจงเปรมพี่ไม่ปราม |
| ๓๖๘๏ เจ้าไปให้ผาสุก | ให้พ้นโศกในโลกสาม |
| ชมดงอย่าหลงลาม | ตะลึงเล่ห์สุมาลี |
| ๓๖๙๏ ดอกไม้นี้มักชื่น | ถ้าแม้นชมประสมศรี |
| แม้นพบที่สบที | จะปลักปลื้มจนลืมวัง |
| ๓๗๐๏ พหลสดับบิด- | ตุเรศตรัสเปนคำขัง |
| หมอบเมียงละไมฟัง | พลางยิ้มหาพระนุชนวล |
| ๓๗๑๏ ทั้งสองประสานพักตร์ | บมิอาจจะกลั้นสรวล |
| ชนนีก็สำรวล | ประสิทธิ์ไชยมงคล |
| ๓๗๒๏ พ่อไปให้สมปอง | ให้เปนปิ่นในสากล |
| ประจา |
ให้เสร็จสมภิรมยา |
| ๓๗๓๏ คาวีชุลีรับ | พรพิพัฒน์มนัสสา |
| เสร็จสองชุลีลา | เสด็จขึ้นมาปรางค์เปรม |
| ๓๗๔๏ ทั้งสองจึ่งตั้งสัตย์ | เสี่ยงโกสุมทั้งสองเกษม |
| สองเอื้อนพระโอษฐ์เอม | ภิวาทเทพธาดา |
| ๓๗๕๏ เดชะข้าทั้งสอง | สุจริตมนัสสา |
| ซื่อสัจในสัตยา | บมิแพร่งระแวงวง |
| ๓๗๖๏ ขอเทพประสิทธิ์เสริม | ให้เสร็จสมอารมณ์ประสงค์ |
| ครั้งนี้ข้าสององค์ | จะทุเรศนิรากัน |
| ๓๗๗๏ แม้นข้าทั้งสองสุข | เจริญศรีกระเษมสันต์ |
| ให้บุษบันอัน | นี้ชอุ่มกระพุ่มบาน |
| ๓๗๘๏ แม้นว่าพิราไลย | ให้หุบแห้งดั่งแกล้งผลาญ |
| สองเสร็จธิฐานการ | จึ่งเปลี่ยนดอกจงกลกัน |
| ๓๗๙๏ จงกลพระนุชให้ | พระพี่ในไอศวรรย์ |
| จงกลพระที่ปัน | ให้พระนุชพเนจร |
| ๓๘๐๏ เปนที่สำเหนียกใน | ทุกข์แลสุขสโมสร |
| ครั้นเสร็จพยากร | พระคาวีชุลีลา |
| ๓๘๑๏ พหลผู้พี่ให้ | เปนห่วงหันพระพักตร์หา |
| กอดโฉมพระนุชา | พิไรร่ำรำพันพร |
| ๓๘๒๏ พ่อไปให้ไชเยศ | อุดมเดชดั่งไกรสร |
| วิบัติกำจัดจร | ให้ถาวรสวัสดี |
| ๓๘๓๏ สิ่งไรที่ใจจิต | จงเสร็จสมกระเษมศรี |
| สิ้น กบ จบวาที | ต่อไปนี้จะว่า เกย |
๏ ชื่อสุราคณาฉันท์ ๒๘ คำ ฯ
| ๓๘๔๏ ดับนั้นคาวี | |
| กราบรับพรพี่ | ใส่เกศาเสย |
| กระทำทักษิณ | แล้วลิ้นลาเลย |
| ทรงพระขรรค์เคย | ถือนาดยาตรา ๚ |
๏ ต่อคำ ฯ
| ๓๘๕๏ จรจากนคเรศ | |
| นครินทร์สิ้นเขต | สิ้นขัณฑเสมา |
| สามารถอาจอุก | อาจองค์เอกา |
| เอโกลีลา | ลีลาศเข้าไพร |
| ๓๘๖๏ เข้าเพราะใจเจ้า | |
| ใจจิตร้อนเร่า | ร้อนฤทธิ์พิศไสมย |
| พิศสมรหมดเมือง | หมดไม่ชอบใจ |
| ชอบแต่เมืองไกล | เมืองใกล้ไม่ดี ๚ |
๏ ก้านต่อดอก ฯ
| ๓๘๗๏ ไม่ดีไม่ดู | |
| ดูไม่ควรคู่ | คู่ควรนวลศรี |
| ศรีนวลนางเอก | เอกนางผู้มี |
| มีต่างกรุงศรี | ศรีกรุงรุ่งเรือง |
| ๓๘๘๏ เทวาช่วยชัก | |
| ชักชวนร่วมรัก | รักร่วมนางเมือง |
| เมืองพระให้พี่ | พี่ไม่แค้นเคือง |
| เคืองแต่บุญเรือง | เรืองฤทธิ์เดินดง |
| ๓๘๙๏ ดงเดินแสนยาก | |
| ยากเย็นลำบาก | บากไปโดยจง |
| จงใจเสน่หา | หานางนวลหง |
| หงษ์เหิรเดินดง | ดงไม้มากมี ฯ |
๏ ทองสลับแก้ว ฯ
| ๓๙๐๏ เกดกระทุ่มกุ่มกระถิน | |
| อ้อยหนาดอินทนิล | สมอสมี |
| สมักเสม็ด | สนเข็ดสักขี |
| โลดจันลิ้นจี่ | พุงจาบโพแจง |
| ๓๙๑๏ ชมเลยเชยล่วง | |
| ขึ้นหาดข้ามห้วง | ตัดแควตามแขวง |
| ชมโขดเชิงเขา | เพราศรีพรายแสง |
| มอดำม่วงแดง | เขียวแซงขาวแซม |
| ๓๙๒๏ ลางก้อนล้วนแก้ว | |
| เลื่อมพรายลายแพรว | แสงแววสุกแวม |
| มรกตเม็ดก่าย | ภูกามผุดแกม |
| เพชรนิลผุดแนม | ดูเพลินเดินพลาง ฯ |
๏ ประสานงา ๑๖ คำ ฯ
| ๓๙๓๏ เสด็จนาดนวยดำเนินขนาง | |
| ขนาดเดินทาง | เดินถึงเจ็ดเดือนโดยจง |
| ๓๙๔๏ สิ้นสมุดสมมุติจบลง | |
| ไว้สืบสุริย์วงษ์ | ที่ทรงพระเยาว์อ่านเอย ๚๛ |
| ๏ สิ้น อักษรสืบสู้ | พยายาม |
| สุด คิดสุดค้นความ | ยากแท้ |
| สมุด เขียนประดิษฐ์ตาม | สติ เชาว์นา |
| แต่ง ถวายให้แผร้ | พระเกียรติท้าวเฉลิมเมือง ๚ |
| ๏ ป ดิษฐศุภสร้อย | อักษร |
| ถม ปะทุกกลกลอน | กล่าวไว้ |
| ก ก้ ก่ อักษร | สามสี่ ห้าแฮ |
| กา กบาทบอกให้ | เด็กน้อยแรกเรียน |
| ๏ ปถม ก กา น่าต้น | เสือโค |
| พระสมีมีพุตโต | แต่งไว้ |
| หวังสืบพระศาสโน | นับท่วน ห้าพัน |
| ขอเดชจงอย่าได้ | ลบล้างเลือนมลาย ฯ |
----------------------------
-
๑. ฉบับเลขที่ ๓๖๘ ว่า “ยอกรชุลี” ↩
-
๒. ไภย = ภัย ↩
-
๓. อะขะระ = อักขระ ในที่นี้ต้องการให้เป็นแม่ ก กา (ไม่มีตัวสะกด) ↩
-
๔. ฉบับเลขที่ ๓๖๔ และ ๓๖๗ ว่า “ที่ในราคี” ↩
-
๕. พะยะฆา = พยัคฆา ↩
-
๖. ฉบับเลขที่ ๓๖๔ ว่า “อาไศรยในคู” ↩
-
๗. สาระพะ = สารพ, สรรพ ↩
-
๘. คราใน = ครานั้น ↩
-
๙. สำมะดี = สมประดี ↩
-
๑๐. ฉบับเลขที่ ๓๖๔ และ ๓๖๗ ว่า “แม่นี้ไปไกลไม่มา” ↩
-
๑๑. เปไร เป็นไร ↩
-
๑๒. ฉบับที่ ๓๕๘ ว่า “ข้าให้ไม่ได้ไภรี” ↩
-
๑๓. คราใน = ครานั้น ↩
-
๑๔. พุโธ = พุทโธ เนื่องจากเนื้อหาตอนนี้ว่าด้วย “แม่ ก กา” จึงใช้คำที่ไม่มีตัวสะกด ↩
-
๑๕. ไม้ตรี = ไมตรี ↩
-
๑๖. พารณา = พรรณนา ↩
-
๑๗. อะโข = อักโข ↩
-
๑๘. มือโซ = เมื่อโซ ในที่นี่ต้องการใช้สระเดี่ยว ↩
-
๑๙. สะตะยา = สัตยา ↩
-
๒๐. ฉบับเลขที่ ๓๘๕ ว่า “ที่ร่ำรู้มา” ↩
-
๒๑. ฉบับเลขที่ ๓๖๔ ความหายไป ๕ วรรค ↩
-
๒๒. อะฌา = อัชฌา ↩
-
๒๓. สะจา = สัจจา ↩
-
๒๔. กาละใน = กาลนั้น ↩
-
๒๕. มฤโธ = มฤธุ, มธุ หมายถึง อ่อนหวาน ↩
-
๒๖. ฉบับเลขที่ ๓๖๔ ความหายไป ๒ บท ↩
-
๒๗. พระสิธา = พระสิทธา ↩
-
๒๘. ฉบับเลขที่ ๓๖๔ ว่า “จะเปน กน มะกอหฤๅ จอ” ↩
-
๒๙. กำม์ = กรรม ในที่นี้ต้องการให้เป็น แม่ ก กา (ไม่มีตัวสะกด) ↩
-
๓๐. อุประถำภ์ = อุปรถัมภ์, อุปถัมภ์ ↩
-
๓๑. ฉบับเลขที่ ๓๖๔ ว่า “ยินดีปรีดา” แต่ฉบับเลขที่ ๓๐ มีรอยเพิ่มด้วยเส้นดินสอว่า “ยินดีปรีดายาใจ” ↩
-
๓๒. ฉบับเลขที่ ๓๖๔ ว่า “มาเข้าใจตน” ↩
-
๓๓. ดูจากจำนวนคำ มี ๙ วรรค วรรคละ ๔ คำ น่าจะเป็น ๓๖ ไม่ใช่ ๓๒ ↩
-
๓๔. เชาสำเภา = ชาวสำเภา ในที่นี้ต้องการให้เป็นแม่ ก กา (ไม่มีตัวสะกด) ↩
-
๓๕. ชำพูแผ่น หมายถึง ชมพูทวีป ในที่นี้ต้องการให้ “ชำ” เป็นแม่ ก กา ↩
-
๓๖. ธำมสวนา = ธรรมสวนา หมายถึง ฟังธรรม ↩
-
๓๗. ฉบับเลขที่ ๓๖๔ ว่า “สองราพากันไปคือ” ↩
-
๓๘. จามจุรี = จามรี ↩
-
๓๙. วถา = วัตถา เสื้อผ้าอาภรณ์ ↩
-
๔๐. เชาเรา = ชาวเรา ↩
-
๔๑. ฉบับเลขที่ ๓๖๗ ว่า “ชมสองเยาวราชกระสัตรา”
ฉบับเลขที่ ๓๖๔ ว่า “ชมสองเยาวราชหันษา มาล้างอสุรา” ↩ -
๔๒. ฉบับเลขที่ ๓๕๘ ว่า “กาโกกะนา”
ฉบับเลขที่ ๓๖๑ ว่า “กาโกโลฆะนา”
ฉบับเลขที่ ๓๖๒ ว่า “กาโกโลกะใน” ↩ -
๔๓. ฉบับเลขที่ ๓๖๔ ว่า “อุดหนุนสมยา” ↩
-
๔๔. แสดงว่าผู้แต่งยังอยู่ในสมณเพศ ↩
-
๔๕. ฉบับเลขที่ ๓๖๑ ว่า “มูล” ↩
-
๔๖. ฉบับเลขที่ ๓๖๔ ว่า “จะขืนจะเคืองใจ” ↩
-
๔๗. ประจา = ปัจจา ↩
-
๔๘. ฉบับเลขที่ ๓๖๔ ว่า “ต่อไปนี้ว่าใน เกย” ↩
-
๔๙. โคลง ๒ บทสุดท้าย ปรากฏเฉพาะฉบับเลขที่ ๓๖๘ ↩
