วันที่ ๓๑ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๗๐ น

​ชลบุรี

วันที่ ๓๑ พฤษภาคม ๒๔๗๐

กราบทูลทราบฝ่าพระบาท

เกล้ากระหม่อมขอถวายพระกุศล ได้ไปดูหนังฉายมาเมื่อวานซืนนี้ เขาเชิญไปดู เขามารับไปทั้งครัวเรือน พอไปนั่งลงพร้อมกัน ทุกคนในครัวเรือนบ่นคิดถึงฝ่าพระบาท เกล้ากระหม่อมจึงรับฉันทะที่จะเขียนหนังสือมาถวายพระกุศล แต่หนังเล่นเรื่องอไร มีเนื้อเรื่องเปนอย่างไรหาทราบไม่ เพราะเมื่อไปถึงนั้นเขาฉายอยู่แล้ว แลพอนั่งดูได้ครู่หนึ่ง โมเตอก็หยุด แก้กันกึกกักอยู่ช้านานจึ่งหมุนได้อีก แต่ประเดี๋ยวก็หรี่แลไม่เหน ประเดี๋ยวก็โพลงขึ้น ประเดี๋ยวหยุดอีก ดูบ้างนั่งคอยบ้างสิ้นเวลาถึง ๕ ทุ่ม ๑๕ นาที เลยต้องลาเขากลับ ได้ความว่ารับเลหลังเชื่อกันมาเล่น แปลว่าเขาเอาเครื่องเสียมาปล่อยพระบาท เวลาฉายมีแตรแป๊ด ๆ เหมือนบางกอก แต่จะต้องชมโรงเขาดีกว่าบางกอกมีช่องลมโปร่ง แลมีลมมากพอพัดเข้าไปได้ นั่งในนั้นมีลมโชยสบายไม่อบอ้าวอย่างโรงหนังบางกอก

ได้โปรสรับสั่งบอกหญิงพูน แม่โต^๑ขอให้เขียนบอกคุยมาว่า ทุกทีมีหนังแล้วเปนเจ็บไปดูไม่ได้ แต่ทีนี้แม่โตไม่เจ็บ แต่หนังกลับเจ็บมีอภินิหารดีพิลึก

วันที่ ๒ มิถุนายนจะพากันออกจากเมืองชลไปแปดริ้ว จะค้างที่นั่นคืนหนึ่ง รุ่งขึ้นวันที่ ๓ จะกลับกรุงเทพฯกับรถเย็น

ทั้งครอบครัวที่มามีความสุขสนุกสบายด้วยกันหมด พากันมาจากศรีราชาโดยทางบกด้วยรถยนตรแต่วันที่ ๒๗ มาพักอยู่เมืองชลอาศัยยังสถานที่เรียกว่าตำหนักน้ำ ได้เที่ยวเดิรเกะกะเหนวัดใหญ่^๒เปนวัดเก่าที่สุด มีการเปรียญทำหลังคาอย่างศาลาลูกขุนเก่า มุงกเบื้องกบู แต่ฝีมือหยาบๆ เปนอย่างชานนอก โบสถวิหารก็ทรงอย่างเก่าเหมือนกัน แต่ไม่ประณีตน่าดูเท่าใดนัก วัดกลาง^๓ไม่มีอไรที่ทำให้หูผึ่งเลย วัดป่าปลาดหน่อย มีรูปเขียนรัชกาลที่ ๔ ที่ในโบสถ เปนเรื่องปฐมสมโพธิ เปนยุคเขียนเลียนขรัวอินโค่ง มีตึกฝรั่งสีมัวๆ เหนจะเปนพวกพรหมพิจิตรม่วง ฤๅอะไรพวกนั้นออกมาเขียน คงได้ซ่อมในรัชกาลที่ ๔ ​แต่ตัวโบสถนั้นทรงเก่ามาก ได้ซ่อมชั้นหลังนี้เจ๊กทำตามใจเสียหมดแล้ว มีพระเจดียรูปหม้อเข้าคว่ำ เหนเข้ายังทำให้ชื่นใจ บันดาวัดวาในเมืองชล แม้มีมากเขาก็ได้ซ่อมแซมกันไว้ดีอยู่ทั่วไป ไม่มีซุดโซมที่ทำให้สังเวชใจ ข้อนี้ควรสรเสริญยิ่งนัก

ควรมิควรแล้วแต่จะโปรส