๏

​รุไบยาต

ของ

ปราชญ์ ฮะกิม โอมาร์ คัยยาม ชาวไนชาปูระ

มหากวีโหราจารย์กรุงเปอเซีย

(กาพย์อุทานโลกิยะทิฎฐธรรมแปลงเปนโคลงสุภาพ)

ภาษาไทย

บทที่ ๑

๏ ตื่นเถีด, อุทัยเจีดเล้า	รัตยา ผยองเอย
ดาวเจิ่ง, เวิ้งสวรรค์ลา	ลิบแล้ว
พรานบูรพ์, ทอดบ่วงถา	โถมคร่อม คล้องแฮ
ปราสาท, ซุ่ลต่านแพร้ว	พรื่อสร้านฉานแสง ๚

บทที่ ๒

๏ ปางอรุณ, เรีงเรื่อฟ้า	เรียมฝัน
ถวิลแว่ว, ดวงชีวัน	โหวกร้อง
“ฟื้นเถีด, เปีดทวารบรร	เทองเซีบ ซดแฮ
องุ่นชีพ, ก่อนชวดต้อง	เติ่งแห้งแหนงนิรา” ๚

​บทที่ ๓

๏ ไก่ขัน, “เอ้กอี๋เอ๊ก” ก้อง	ตโกนโขมง ใครฮือ?
“เร็วเถีด, เปีดปตูโรง	ดื่มเหล้า
รู้ไหม, ใช่ใครชโลง	ลเลีงนั่ง นานเลย
ไปละ, ลับ, กลับเหย้า	อิกครั้งหวังไฉน” ๚

บทที่ ๔

๏ ศกใหม่, ฝันใหม่ฟื้น	ฝันกู เก่าเอย
ซึมศิโรตม์, สันโดษฐ์ดู	เดีดร้าง
โมเซ, และ, เยซู	แสนวิเศษ ไฉนรา
ไหน, อยู่ไหน, ใครอ้าง	อวดชี้ที่หรือ ? ๚

บทที่ ๕

๏ อีรัม, ลือ, ศักดิ์สิ้น	ศักดิ์สิทธิ์
ถ้วยเจ็ดหู, ยัมชิด	ชวดป้อน
ปทัมราช, อรรคะราชติด	แสงองุ่น ดอกพ่อ
แดงอยู่, คู่สวนสท้อน	อุทกเท้อธารถวิล ๚

​บทที่ 6

๏ เดวิด, โอษฐ์ปิดแม้	เนาเวียง สวรรค์ฤๅ
ยังแต่นก, เสนอเสียง	เสร่าร้อง
“องุ่นองุ่น, องุ่นแดง” ผเดียง	ดอกกุหลาบ เจ้าเอย
“เหลืองสร่าง, ปรางแดงน้อง	เรื่อฟื้นฟูฉวี” ๚

บทที่ ๗

๏ รินองุ่น, ซดอุ่นโอ้	อุตุสเบย พี่อา
ถอดสนอบ, น่าหนาวเคย	ห่มทิ้ง
นกสมัย, ใม่ไกลเลย	มลุแหล่ง บินรา
โอ๊ย! นก, ยกปีกสบิ้ง	สบัดแล้วกรรมเอ๋ย! ๚

บทที่ ๘

๏ เนา, ไนชาปุระ, ทั้ง	บาบี โลนฤๅ
ถ้วยเปี่ยม, หวาน, ขม, ศรี	สด, เศร้า
อาสา, วะดีชี	วาเหือด เสมอแฮ
เสมือนกลีบ, พกาชีพเร้า	ร่วงด้วยกสวยกาล ๚

​บทที่ ๙

๏ พันอย่าง, ตละอย่างปลื้ม	เปรมสวาดิ์ หวังเอย
พันอย่าง, ตละอย่างพินาศ	ทั่วหน้า
กุสุมสด, สดศรีดาษ	รดูอุ่น ไฉนเลย
กลับปลิด, ยัมชิดล้า	โลกร้างประลัยเกษม ๚

บทที่ ๑๐

๏ ลืมไก, โกบาดทั้ง	ไกโค ซรูเทอญ
ปล่อยรัสตัม, วางโต	ต่อยตุ้น
ฮาติม, กรีมตกลามโอ	หังเห่อ ไฉนรา
ใช่กิจ, เราคิดคุ้น	แคะใค้คนึงถึง ๚

บทที่ ๑๑

๏ เชีญเปรม, ปราโมทย์เย้า	คัยยาม เถีดรา
ปล่อยปราชญ์, ศาสนาปาม	คลั่งป้วน
จักสวด, จักบวชตาม	แต่จัก แผลงเทอญ
สวรรค์นรก, หมกม้วนต้วน	ตื่นห้าม, ตามไฉน ๚

​บทที่ ๑๒

๏ มาไป, เสวยสุขแคว้น	สวนขวัญ พี่เทอญ
หว่างป่า, หว่างสุธาสวรรค์	แหวกสร้าง
มไหยะราช, กับทาษถวัลย	ะชาติแผก ไฉนเลย
เอกกว่า, อ้าหล่าค้าง	แค่ฟ้าแฝงคน ๚

บทที่ ๑๓

๏ นั่นกระยา, น่าอร่อยน้ำ	องุ่นหอม โน่นแม่
นี่สมุด, กาพย์เพราะออม	อบหล้า
ยังสดับ, นุชะขับถนอม	เสน่ห์เสนาะ ทรวงพี่
สวรรค์มนุษย์, หลุดหล้าคว้า	อื่นเอื้อมไกลไฉน ๚

บทที่ ๑๔

๏ ไญย์ยะธรรม, ช่ำจิตโอ้	เอาใจ พี่อา
เสรีมศิวา, ลัยวิไลย	เลีศแคว้น
กำทุน, ก่อนกำไร	รวยกว่า กมังแม่
ใยตื่น, กลองแมนแม้น	เสนาะแม้นไกลหู ๚

​บทที่ ๑๕

๏ ชักใยใย, อยากแม้น	แมงมุม นักฤๅ
ยุ่งตบิด, ชีวิตรุม	รกเรี้ยว
หวังไฉน, สุดไขสยุม	ภูเยี่ยง นั้นนา
ตายเมื่อไหร่, ใครเกี้ยว	ขู่ค้านวันไหว ๚

บทที่ ๑๖

๏ ชมกุหลาบ, ปลาบเสน่ห์แย้ม	สรวลสวน สวรรค์เอย
หล่อนหยอก, หล่อนยวนลวน	โลกยิ้ม
“กลีบน้อง, ฉ่องโฉมสงวน	สง่าเช่น วิเชียรพี่
เชีญปลิดปราย, พรายพริ้ม	เพรีดแพร้วแนวสนาม” ๚

บทที่ ๑๗

๏ มนุษย์ะโลก, อาโภคเพ้อ	ผวนผยอง
เดี๋ยวเหี่ยว, เดี๋ยวพองฉลอง	โลดครื้น
กลเห็บ, เก็บกองกอง	ธุลีเฉีด ไฉนรา
วิบวับ, เดี๋ยวลับลื้น	เลีศะล้วนหวลหาย ๚

​บทที่ ๑๘

๏ บางท่าน, หว่านกล้ามาศ	มองผล
บางท่าน, หว่านกลฝน	เฟอะพื้น
เสมือนศพ, กลบหลุมคน	คืนขุด มีฤๅ
ถึงอยากฟื้น, จักฟื้น	สุดฟื้นฝืนกระแสร ๚

บทที่ ๑๙

๏ โรงกำมลอ, พิลึกนี้	มีทวาร ทวีเอย
เวียนทิวัส, รัตยากาล	เปลี่ยนเปลื้อง
มหาราช, ทุกราษฐฐาน	ถเกองเกียรดิ์ ไฉนรา
เสด็จอยู่, ครู่เดียวเยื้อง	ย่างเมื้อมองหาย ๚

บทที่ ๒๐

๏ เสือสิงห์, จิ้งจกชั้น	เดรฉาน ก็ดี
สมบัติ, จักระพรรดิทยาน	เยี่ยงได้
ลาป่า, อาจฆ่าพราน	อพราหมฉกาจ ตายแฮ
สุดแต่โชค, แต่ใช้	โชคต้องตามแฉว ๚

​บทที่ ๒๑

๏ นิเวศน์วิจิตร์, สร้างอุทิศเจ้า	จอมสวรรค์ ถวายเอย
มหาราช, ซบนลาตภิวันท์	ถ่อมทู้
ไฉนเล่า, นกเขามัน	ทนงหยิ่ง หยันแฮ
คนองสนุก, “จุ๊กกรุ๊กกรู้”	เกรอกห้องสยองใคร ๚

บทที่ ๒๒

๏ สวิงกาบ, เอ๋! กุหลาบเศร้า	ศรีสลด แดงเอย
กว่าเลือด, ไกซาหยด	เมื่อนั้น
บุบผชาติ, ฉาดสวนสด	แสงเลือด รองฤๅ
จากศิราตม์, น่าสวาดิชั้น	ก่อนโพ้นหนใด ๚

บทที่ ๒๓

๏ รบัดใบ, ติณะชาติโอ้	เอ็นดู
งอกปริ่ม, สินธูชู	ชื่นด้าว
พี่เอน, พี่อดสู	เสียวอก พี่เอย
งอกจาก, ปากเสน่ห์ร้าว	อุระรู้ใครไฉน ๚

​บทที่ ๒๔

๏ ชื่นชิวิน, รินองุ่นถ้วย	ไสเสวย
สร่างรทด, สดแสนสเบย	เมื่อนี้
ถวิลเส๎๎ว, เอ๊ะอกเอ๋ย!	ออกขยาด โฉมอา
เปล่า, เปล่า, ตัวเราลี้	รอดแม้นแสนฉนำ ๚

บทที่ ๒๕

๏ โอ้สหาย, สายเสน่ห์ฉอ้อน	ชีวิต กูเอย
สมัยะโลก, และโชคชิด	ชุ่นเร้า
ต่างดื่ม, ต่างปลื้มจิต	เจรีญสุข กันนา
แล้วต่างหลบ, ต่างเข้า	พักห้องหุรารสถาน ๚

บทที่ ๒๖

๏ เหลือเรา, เนาห้องสนุก	สนานเพลีน เพรียกฮา
ชุดเก่า, หลีกเราเห็น	ห่างร้าง
บทเรา, ป่าวเพลงเดีน	จับออก เดีนนา
ชุดใหม่, ไล่หลังสล้าง	เล่ห์นี้หนีไฉน ๚

​บทที่ ๒๗

๏ ชุดก่อน, นอนน่ายน้ำ	เปนดิน
ชุดใหม่, ใช่ใหม่บิน	เบี่ยงพ้น
ชุดหน้า, ชุดไหนถวิล	ว่ารอด มีฤๅ
ทุกชุดทับ, ซับซ้น	ยอดไซร้ใครหนอ? ๚

บทที่ ๒๘

๏ อไรมี, พอที่ใช้	เฉลีมสุข ไฉนรา
น่าจ่าย, ก่อนกายซุก	ซอกไล้
ธาตุดิน, ก็ดินบุก	ดินเบียด ดินนา
ดินดื่มดิน, ดินไร้	ชีพชื้นดินสูญ ๚

บทที่ ๒๙

๏ จากสุเหร่า, จากเหย้าจาก	ทเยอจาก รย่อรา
จากมิตร์, จากอมิตร์พราก	พี่น้อง
จากอาตม์, จากสวาดิบาก	จากสุข ศัลย์ฤๅ
จากสดับ, จากขับร้อง	จากเหล้าเมาสูญ ๚

​บทที่ ๓๐

๏ บางท่าน, วันนี้ด่วน	เตรียมขมัน
บางท่าน, เตรียมต่อวัน	พรุ่งนี้
เทวะทูต, พูดโผงบรร	ลือบอก “เขลาโวย”
ใช่เขบ็จ, บำเหน็จชี้	นี่โน้นกลหมาย” ๚

บทที่ ๓๑

๏ สนั่นเสียง, เคียงแท่นมื้อ	นางนอน เสนอนา
“สุมาลย์, จักบาน, อรชร	ต่อเช้า”
สาวสดุ้ง, วาบลลุงสมร	มเลืองแว่ว ถวิลแฮ
“สุมาลย์, ที่บาน, แล้วเจ้า	เลีกม้วยนิรันดร” ๚

บทที่ ๓๒

๏ ไฉนปราชญ์, แค่นพิภาษถ้อย	เถียงกัน
อดีตะภพ, ปะระภพผัน	เภทม้วย
จวบขยาก, อุดปากขนัน	นิ่งเงียบ เองพ่อ
โง่เปล่า, เอาชนะด้วย	โง่ฉนี้ดีหรือ? ๚

​บทที่ ๓๓

๏ ฟังคัยยาม, ขยอกบ้วน	นักสิทธิ์ เสียเทอญ
จริงแต่มี, ชีวิต	ว่อนหล้า
ตามรหัด, ปัจจัยประสิทธิ์	ส่อรูป นามฤๅ
แท้พ่าง, ของกลางถ้า	เกีดแล้วหลงทนง ๚

บทที่ ๓๔

๏ ของเรา, ฤๅไม่นั้น	ทำเนา เถีดนา
นึกลูกนาย, นายเรา	มอบเลี้ยง
จำถนอม, อดออมเอา	ธุระประคับประคองแฮ
สุดคิด, บิดเบี่ยงเขวี้ยง	แขวะเจ้าเอาเกษม ๚

บทที่ ๓๕

๏ บุหงาหอม, ถนอมไว้, เผื่อ	เราเชย ชื่นนา
ถนอมชีพ, เผื่อเราเสวย	สุขปลื้ม
อย่าลโมภ, อย่าโกบกะเวย	กะวายอื่น เลยพ่อ
เกีดพัก, รักชีพยื้ม	เยี่ยงผู้เผยอใย ๚

​บทที่ ๓๖

๏ ยามเรา, เยาวะชาติเอื้อ	อุราแสวง หวังเอย
ธิโรวาท, ศาสดาแสดง	เดชเค้า
สาระวัฎ, อมัตตะธรรมแถลง	ทลักเพียบ พอแฮ
กะอักออก, ทางกรอกเข้า	คอกรู้เฉลีมญาณ ๚

บทที่ ๓๗

๏ พืชพิชา, ข้าน้อยพึ่ง	ครูเภาะ
น้ำภักดิ์, น้ำแรงปเหลาะ	รดน้ำ
ผองนิพนธ์, นี่ผลเสาะ	สงวนปลูก ประเทองแฮ
เสมือนอุทก, ตกมาซ้ำ	เมื่อเมื้อเหมือนลม ๚

บทที่ ๓๘

๏ มาใย, ในโลกแจ้ง	จริงไฉน กูเอย
เฉกแต่ไหน, น้ำไหล	เลีกรู้
ปางจาก, ก็จากไป	ปานลิ่ว ลมแฮ
เหลือตระหนัก, จักพัดอู้	อ่วนด้นหนใด ๚

​บทที่ ๓๙

๏ ป่วยถาม, ยามจากนี้	ไปไหน ชีพเอย
ป่วยซัก, ใยจักไป	จากนี้
ขอดื่ม, ปลุกปลื้มใจ	จวบลุ ฤกษ์เทอญ
ขอรริก, ซิกซี้ขี้	เกียจชเง้อเจ๋อสวรรค์ ๚

บทที่ ๔๐

๏ จากพิภพ, จบเจ็ดชั้น	สวรรค์ทวาร โว่งแฮ
กระทั่งอาศน์, โสระราชทยาน	เยี่ยมด้วย
หลายขมวด, ปลดรวดขนาน	รัถเยศร์ ขยายนา
แต่ขมวด, โชค, ขมวดม้วย	มนุษย์นั้นตันขมอง ๚

บทที่ ๔๑

๏ มีประตู, ใยสุดรู้	ไขไฉน แม่เอย
มีมุข, ซุกสใบใย	สุดเขม้น
เราท่าน, นั่นเสียงใคร	คนองหนวก หูพี่
หน่อยเล่า, เราท่านเม้น	ม่อยถ้อยผอยหาย ๚

​บทที่ ๔๒

๏ ไผทใบ้, ทเลบ้าห่อน	หวลเหงา
คนองคลื่น, บ่ลื้นเพลา	โพล่งคลุ้ง
เสมือนฟ้า, น่านิรันดร์เนา	เสนอโลก เฉลีมแฮ
เช้า, ค่ำ, งำเฉกมุ้ง	แมกพื้นแผงพโยม ๚

บทที่ ๔๓

๏ “ไพร่ฟ้า, จักสู่ฟ้า	ฟอนไฉน พระเอย
มรรคุเทศ, โคมดวงใด	โด่งชี้?
มนุษย์ะชน, มืดมลใน	มนุษย์ะโลก เลวงแฮ”
“โคมบอด, ยอดดี” ฉนี้	พระเจ้าเราแถลง ๚

บทที่ ๔๔

๏ “ปางกู, เปนอยู่ต้อง	ปฏิบัติ ไฉนโวย
จึ่งเลีศ, เชีดสวัสดิฉัตร์	ชีพแพร้ว?”
เสียงกระซิบ “,จิบโศมนัศ	ดื่มสุข เสมอเทอญ
ยามอยู่, ยามตายแล้ว	ทลึ่งรู้ชิมไฉน” ๚

​บทที่ ๔๕

๏ ชรอยดุ่ม, ซุ่มตอบนั้น	ใครสิง
มีชีพ, เช่นคนจริง	สักครั้ง
รักสนุก, ปลุกเกษมชิง	ฉลองชีพ เฉลียวแฮ
ถูกจิต, ติดใจตั้ง	จุ๊บตั้งหลายครา ๚

บทที่ ๔๖

๏ ทิวาไสว, ในตลาดข้า	คนองถวิล เห็นฮือ
ช่างม่อคร่ำ, ขยำดิน	เปียกบี้
ถุบถุบ, ทุบดินยิน	ดินครุ่น ครางแฮ
“ค่อยพี่ค่อย, หน่อย!” ฉนี้	แว่วฉนั้นขันไหม? ๚

บทที่ ๔๗

๏ ก้อนดิน, หินะธาตุเคล้า	เปนโคลน
เจ้ามนุษย์, สร้างมนุษย์โกลน	เกลี่ยปั้น
ใช่นิทาน, แต่บุราณตโกน	ก่งต่อ มาฤๅ
บรรพะบุรุษ, หลายชุดชั้น	เชื่อถ้อยแถลงเรา ๚

​บทที่ ๔๘

๏ ใช่หยาด, เราสาดถ้วย	อุทกรด
ลดาเร่า, เพลีงเผาสลด	ล่างนี้
เพื่อสลัก, อัคนีหด	โหมพิโรธ เรีงแฮ
ส้อนซึก, ลับลึกลี้	อยู่ช้าฉวางญาณ ๚

บทที่ ๔๙

๏ เสมือนปาง, นางจิบถ้วย	ทิพรศ
เอีบอุ่น, องุ่นสดซด	เซีบลิ้ม
ไฉนยอม, ถ่อมพยศอด	เอาเรื่อง ไรนา
เปนจอก, เปนถ้วยจิ้ม	ปากเจ้าเราแขวน ๚

บทที่ ๕๐

๏ โอ้ตุลิป, ซิบสยุ่นเยี้ม	ยางทิพ เจ้าเอย
ยามรุ่ง, จรุงจิตจิบ	เถีดเจ้า
อย่าตกละ, เชื่อพระฉิบ	หายโชค เสียเลย
ซดเมื่อฉวย, ถ้วยเหล้า	องุ่นขว้ำขำไฉน ๚

​บทที่ ๕๑

๏ แทนครู่, สูวุ่นไหว้	จอมสวรรค์
แขนทาบแขน, แสนกระศัล	สอดเคล้า
ก่อนแม่, กลับแร่ถลัน	กอดลูก เถีดรา
กอดหน่อย, ปล่อยกรเจ้า	กอดครั้งหลังลา ๚

บทที่ ๕๒

๏ เกลอเอ๋ย, รินองุ่นเอื้อม	อื่นหยุด ใยเพื่อน
ถั่นถั่น, คืนวันรุด	ลอดลี้
ตายวาน, ใม่ผ่านผุด	เกีดพรุ่ง นี้ฤๅ
อย่าขยาด, มาตร์วันนี้	สนุกน้ำใจหวาน ๚

บทที่ ๕๓

๏ ขณะหนึ่ง, สึงชีพเบื้อง	บำเพ็ญ บุญฤๅ
ขณะหนึ่ง, สึงชีพเปน	ปโยชน์ป้วน
ดาวฟ้า, ฟ่องนภาเห็น	สหายพวก เกวียนรา
รีบมุ่ง, สู่รุ่งล้วน	รุ่งแล้วแลเหลว ๚

​บทที่ ๕๔

๏ ช่วยโลก, โลกช่วยเลี้ยง	บรรโลม ชีพนา
ช่วยทิพ, ทิพช่วยโหม	ชีพแห้ง
หวังเปล่า, เชื่อเปล่าโถม	เปล่าเปล่า ประโยชน์พ่อ
ทิ้งองุ่น, มุ่นทิพแห้ง	เท็จเอี้ยเสียที เกีดนา ๚

บทที่ ๕๕

๏ น่ากลัวตาย, น้อยกว่า	กลัวเปน
ทเบียนลบ, จบโฉมประเด็น	ดับคลุ้ม
อุทกทิพ, ยิบยิบเย็น	สยัตร์รด นิรันดร์แฮ
ชีพสงัด, วัฒนาคุ้ม	อยู่รู้นิราไฉน สูเอย ๚

บทที่ ๕๖

๏ ปางเผือเขือ, หลบเข้า	หลังโปง ปกแฮ
ตราบโลก, ปลัยกัลป์ชโลง	อิกช้า
ส่วนเรา, ออกเข้าโขมง	เหมือนวิ่ง เวียนฤๅ
มหาสมุทร์, ผุดคลื่นอ้า	อเนกลม้ายสมัยคน ๚

​บทที่ ๕๗

๏ นมนาน, ง่านจิตกลุ้ม	เปนเกลียว ใยเพื่อน
เดี๋ยวโน่น, เดี๋ยวนี่เดี๋ยว	ง่านเทื้อม
สเรีงหรู, ชีพชูเฉลียว	ลึกกว่า กมังแม่
เหนื่อยเปล่า, หลงเขลาเอื้อม	อร่อยเคี้ยวขมไฉน ๚

บทที่ ๕๘

๏ เกลอรู้, กันอยู่เหย้า	เหงาไฉน เกลอเอย
กันแต่งงาร, ใหม่ใน	หมู่นี้
เมียหมัน, กั่นแก่ใจ	แขยงอย่า แล้วเพื่อน
หรูแต่, แม่องุ่นกระดี้	เสน่ห์ชื้นชิวาถนอม ๚

บทที่ ๕๙

๏ มี, ใม่มี, แม้ทอด	บรรทัด
สูงต่ำ, จำกัดถนัด	แน่วรู้
กนั้นกัน, บ่หันหัด	เหชอบ ไฉนเลย
เสมอองุ่น, กรุ่นสวาดิชู้	ค่ำเช้าเฉลีมทรวง ๚

​บทที่ ๖๐

๏ น่ามนุษย์, ผุดเกีดแล้ว	เฉลีมชาติ ฉลองเฮย
ชุ่นกระชับ, ความลับฉลาด	เลีกโล้
ผมเดียว, ผิเฉลียวอาจ	ปันเท็จ จริงนา
ชีพอลั่ง, หวังอไรโอ้	อุส่าห์รู้เรียนถนอม ๚

บทที่ ๖๑

๏ เส้นผมเดียว, เกี้ยวสกัด	เท็จจริง แถลงรา
ชีวิตเดียว, พยานยิง	ยืดย้วย
ดูดัง, พระคลังศฤง	ฆารกับ ดูเอย
องค์พระเปน, เจ้าด้วย	เด่นชี้เฉลยนัย ๚

บทที่ ๖๒

๏ ลึกลับ, กลับทราบด้วย	ดวงมณี ญาณนา
ทุกข์เลี่ยง, เยี่ยงปรอดดี	ด่วนดิ้น
เลียนมา, ไถ่มาฮี	เห็นเถีด สหายเฮย
ใครเปลี่ยน, ใครเตียนสิ้น	ท่านตั้งตัวเสถียร ๚

​บทที่ ๖๓

๏ ตรองครู่, แล้วสู่ห้อง	หลังจอ เถีดรา
ทนมืด, รอฉายรอ	เชีดชี้
กาลไหน, อดีตะกาลหนอ	เนื่องนับ นิรันดร์เอย
สูทราบเอง, เพลงนี้	แน่น้ำใจสนอง ๚

บทที่ ๖๔

๏ หากใม่หือ, ตื้อโดด	ลงชิด ดินเทอญ
เผ่นสู่, รูสวรรค์ปิด	อย่าเก้อ
วันนี้, พี่แน่จิต	ตัวพี่ เปนพี่
มองพรุ่งนี้, เถิดเน้อ	พี่เว้นเปนตัวพี่นา ๚

บทที่ ๖๕

๏ กาฬะโรค, กรรโชกล้าง	นิรันดร์ไฉน สูเอย
วันพรุ่ง, โดดกดุ้งไป	ลับลี้
นิ้วชีพ, หย่อนหนีบใน	ควงหนีบ หนีบเทอญ
เข้ารีต, นอกรีตฉนี้	สนุกยั้วตัวสวรรค์ ๚

​บทที่ ๖๖

๏ เผยประตู, โรงเหล้าโน่น	ใครมา ดึกนอ
โฉมเฉกโฉม, อับษรา	ลอยเยื้อง
ผะอบประคอง, อ่องอังสา	สาวสุด สวยเอย
อวยพี่ชิม, อิ่มเอื้อง	องุ่นโอ้เอาใจ บาระนี ๚

บทที่ ๖๗

๏ ตรรกะสงเคราห์, วิเคราห์ด้วย	องุ่นผเดียง เด่นพี่
ทิพะรัษฐ์, ดัดเสียงเถียง	ป่วนถ้อย
แปรธาตุ, หลอกฉลาดเรียง	รศล่อ เหลีงแฮ
ชีพตกั่ว, ยั่วกมลชม้อย	นิมิตร์ลม้ายเสมอทอง ๚

บทที่ ๖๘

๏ มหมัด, มหิทธิเดชเจ้า	มหาไชย
ปราบมิจฉา, ทิฐิประลัย	ราบเสี้ยน
เกรงฤทธิ์, พิธะภัยใจ	เสียสทก สเทิ้มแฮ
แทงทิ่ม, ปิ้มพินาศเหี้ยน	หั่นด้วยขรรค์มนต์ ๚

​บทที่ ๖๙

๏ ไฉนเยื่อ, เชื่อพระเจ้า	จึ่งเจรีญ ทวีเฮย
พระอาจแช่ง, ฤๅพเอีน	จวบคล้าย
พระพร, พระสรรเสรีญ	สมมนุษย์ นิยมนา
พระสาบ, พระแช่งร้าย	เลือดเนื้อเหลือกลืน ๚

บทที่ ๗๐

๏ จำขบถ, ยักกถดเลี้ยง	ชีพประส่า สนัดพ่อ
เคยเชื่อ, ครั้นเชื่อพา	ผิดไผล้
หลงหวัง, คลั่งดื่มสุรา	ลัยะเลิศ ไฉนฤๅ
รศะหลอก, กลับกลอกให้	หกเค้ควรแขยง ๚

บทที่ ๗๑

๏ หากสอน. ทิ้งองุ่นทิ้ง	รศะรัก เรียมเอย
เปนมาร์ค, อมระมรรคนัก	พรตเต้า
น่าแหนง, แพร่งสวรรค์จัก	ลวงโลก กมังแม่
คมแต่ฝัก, ชักเหน้า	นิราศไร้ไชยะผล ๚

​บทที่ ๗๒

๏ โอ้อก, ขู่นรกทั้ง	หวังสวรรค์ ล่อรา
เห็นแต่มี, ชีวัน	ว่ายป้วน
มีจริง, สิ่งเดียวอัน	อื่นปด ปวงแฮ
สุมาลย์, ที่บาน, แล้วล้วน	เลีกม้วยนิรันดร” ๚

บทที่ ๗๓

๏ ปลาดมนุษย์, นับนหุตเต้า	ก่อนตัว พี่อา
ผ่านผ่าน, ออกทวารมัว	มืดตื้อ
สักท่าน, ใม่หันหัว	เหกลับ มาเลย
บอกพี่รู้, ทางมื้อ	เมื่อเมื้อหมายไหน ๚

บทที่ ๗๔

๏ ธิโรวาท, นักปราชญ์ทั้ง	นักพรต ก็ดี
เกีดก่อน, ตายก่อนหมด	มุ่นเพ้อ
งมงาย, เฉกนิยายปด	ปนโง่ ฉงนแฮ
สอนศิษย์, คิดชเง้อเฟ้อ	หลับพื้นคืนสรวง ๚

​บทที่ ๗๕

๏ ผิวะชีพ, ลีบหลุดทิ้ง	ธุลีสกล กายรา
เปลือยปล่อย, ลอยพโยมหน	เหาะได้
สมยศ, อับประยศตน	ใยหยิ่ง เถีดพ่อ
กเลวะราก, ทรากโคลนไร้	เลีศะล้วนควรหมาง ๚

บทที่ ๗๖

๏ รูปะกาย, คล้ายกะท่อมเจ้า	จิตสิง
คอยพินาศ, มัจจุราชชิง	ฉีกเนื้อ
ปางชีพ, ถูกบีบสวิง	สวายวิโยค แล้วรา
รื้อใหม่, ปลูกใหม่เอื้อ	ใหม่ให้ใหม่เสถียร ๚

บทที่ ๗๗

๏ ลองพิศูจน์, เจตะภูตเมื้อ	เมืองตาย
สืบหลัก, อักขราธิบาย	เรื่องม้วย
หลายปักษ์, ทูตรักหาย	พึ่งกลับ บอกพี่
“ตัวพี่เปน, เปล่าด้วย	นรกทั้งวังสวรรค์” ๚

​บทที่ ๗๘

๏ ทิพาลัย, ใดมุ่งได้	สมมาน ดอกพี่
นรกก็เงา, เขลาทยาน	ยุ่งร้อน
เปนตัว, ก็มัวซาน	คลำมืด ตกายนา
ปางผละตัว, ตัวย้อน	ยุบย้อยลอยหาว ๚

บทที่ ๗๙

๏ ลองคิด, ขำจิตด้วย	นุศาสน์สดุด แดพี่
ให้เทียบ, เข็มทิศมนุษย์	แน่วชี้
กับศก, ผิยกหลุด	ตากปฏิ ทินนา
หมิใม่เกีด, พรุ่งนี้	มาตร์ม้วยวานหรือ? ๚

บทที่ ๘๐

๏ ปล่อยปราชญ์, อาละวาตโต้	ตามใจ ท่านเทอญ
เรื่องรบ, ภพะตรัยไฉน	มอบข้า
แอบกรอก, ออกฤทธิไกร	เตรียมปราบ ประมูลแฮ
ใม่ถอย, ใม่น้อยหน้า	พระเจ้าเราผยอง ๚

​บทที่ ๘๑

๏ ในนอก, บนล่างล้วน	ลวงตา
เฉกเชีด, กลฉายา	หยอกสิ้น
โคมฉาย, ก็ฉายอา	ฑิตย์ฉ่อง ฉายแฮ
เงารูป, วูบวาบดิ้น	เดชแพ้วพิมพ์เผย ๚

บทที่ ๘๒

๏ ดูลคร, ขำอกโอ้	ลครฉงน ใยแม่
เราก็เล่น, ลครคน	คึกหล้า
ตลกละ, พระนางกล	ลครเล่น ลครพ่อ
แปลกแต่ชุด, เร็วช้า	เท่านั้นขวัญเอ๋ย! ๚

บทที่ ๘๓

๏ องุ่นจิบ, หมิบปากแล้ว	เล็งผล ผยองเทอญ
ผิวะเปล่า, เหล่าสากล	เปล่าด้วย
คนึงตัว, เถีดตัวตน	ต่างเช่น ใดรา
เปล่าเท่านั้น, ขนันย้วย	เยี่ยงน้อยไปไฉน ๚

​บทที่ ๘๔

๏ กุหลาบแฉ่ง, แดงรเรื่อเวิ้ง	วาริน สลัวรา
องุ่นฉ่ำ, คัยยามชิม	ชื่นลิ้ม
อึดทึด, มฤตยูบิน	มากรอก เตรียมเทอญ
น้ำหมึก, ดื่มหมึกยิ้ม	อย่าต้องสยองใด ๚

บทที่ ๘๕

๏ แพทย์ฉลาด, ปราชญ์เอกแม้	เทศนา ไฉนฤๅ
ตามต่างใจ, ต่างหา	เหตุอ้าง
โซ่พิภพ, จบโลกา	กมวดเยี่ยง เดียวพ่อ
ใครลอด, ใครข้ามง้าง	หักได้ไฉนมี ๚

บทที่ ๘๖

๏ ตากระดาน, หมากรุกเค้า	คืนวัน วนนา
หมากมนุษย์ ชุดพนันขัน	แข่งด้น
นี่โน่น, ย่างโผนผัน	รุกฆาฎ โขมงแฮ
ต่างชนะ, ต่างแพ้พ้น	ต่างตั้งกินไฉน ๚

​บทที่ ๘๗

๏ เบียดเบียฬ, เดือดร้อนแก่	เขาเขา
กลับเบียด, เบียฬเราเรา	เดือดร้อน
หมดเบียฬ, เพราะหมดเงา	ต่างเบียด เบียฬนา
จึ่งปราชญ์, โอวาทต้อน	โลกทิ้งทางเบียฬ ๚

บทที่ ๘๘

๏ อยู่เดียว, เปลี่ยวชีพไร้	สำเรีง
จำอยู่, พึ่งหมู่เชีง	ช่วยเกื้อ
กรุณา, นุเคราห์เถลีง	คุณะเลีศ ล้ำแฮ
ปราชญ์จึ่งเกรี่น, เชีญเอื้อ	เพื่อนหล้าสามะคี ๚

บทที่ ๘๙

๏ หาสุข, จักสุขต้อง	หาทุน ก่อนรา
หาอย่าหา, ทารุน	รวบกว้าน
ทุนชั่ว, ส่อชั่วหนุน	ผลชั่ว ฉลองแฮ
ทุนชอบ, ตอบผลสร้าน	สุขด้วยหาดี ๚

​บทที่ ๙๐

๏ เชื่อเขา, พระเจ้าแต่ง	ทุกอัน แล้วพ่อ
พวกที่น้อม, จอมสวรรค์	วุ่นไหว้
กับพวก, ที่หุนหัน	ห่อนเชื่อ ไฉนเลย
ใยปล่อย, สองพวกให้	ป่วยม้วยเสมอกัน ๚

บทที่ ๙๑

๏ ลูกกลม, ผสมกลิ้งตอบ	ใครเปน
ใครเตะขวา, ซ้ายกระเด็น	ดุจต้อน
ท่านชุ่น, เพื่อนผลุนเห็น	กระดอนเหิ่ม สนามนา
ท่านกระหนัก, เพื่อนจักสท้อน	ท่านั้นฉันใด ๚

บทที่ ๙๒

๏ มือเสมียน, เขียนลิขิตจ้ำ	เขยิดขยด ขยันแฮ
ถูกผิด, ฤๅคิดกถด	ขีดแก้
น้ำตา, บ่กล้าหยด	ลบอัก ษรเลย
เอาแต่ต่อ, ตบึงแม้	มุ่นฉนี้ดีหรือ? ๚

​บทที่ ๙๓

๏ กะทะขว้ำ, สำเหนียกฟ้า	ฝังใจ เราเอย
เราเกีด, เราตายใน	ครอบนี้
ยอกร, ว่าวอนใคร	ช่วยป่วย การนา
เอาแต่มุ่น, วุ่นบี้	วุ่นปั้นขันเหลือ ๚

บทที่ ๙๔

๏ โคลนสวรรค์, ปั้นมนุษย์ท้าย	ขยำขยำ
ควักหนีบ, ชีพท้ายตำ	ชุ่ยทิ้ง
เรียกวัน, พระเจ้าทำ	นุกนิมิิตร์ มนุษย์นา
วันพิพาก, ษาสดิ้ง	เรียกได้ไงหนอ ? ๚

บทที่ ๙๕

๏ วานนี้, วันนี้คลั่ง	คลุมกมล
ไชยะเฉียบ, ฤๅเงียบ, ทุรน	พรุ่งนี้
ดื่มใช่, จากไหนดล	นี่เพราะ ไฉนนา
ดื่มใช่, ใยจากชี้	ช่องด้นหนใด ๚

​บทที่ ๙๖

๏ เถีดเรา, เดาบอกให้	ยามผละ ผลิวแฮ
จากพระหัดถ์, พระพระ	พลุ่ยขว้าง
จำกัด, จริยวัตร์กระ	ดิกรอด ไฉนนา
กนั้นสร่าย, กายะจิตคว้าง	เควีกอุ้งอวนหนี ๚

บทที่ ๙๗

๏ องุ่นตระการ, ร้านองุ่นเลื้อย	เฉลาแด พี่อา
ปล่อยโง่, โซฟีแก	เกย่งเคลิ้ม
ธาตุสถุล, แกะกุญแจ	พอจัก ได้นา
ไขประตู, ครูเงิ้ม	ชโงกเข้าในไฉน ๚

บทที่ ๙๘

๏ ทราบจริง, ว่าสิ่งนี้	ศรีชนม์ เฉลีมเอย
ถึงรัก, ถึงเกลียดทน	ทอดสู้
สว่างแวบ, แปล๊บเดียวยล	ในกะท่อม สุราฤๅ
ปราโมทย์, กว่าโบถจู๊	เจื่อนเว้นเห็นแสง ๚

​บทที่ ๙๙

๏ ทีมเพลิง, เรีงร้อนหัดถ์	หายหรือ พี่อา
ถึงสวด, อ้อนวอนมือ	ปลกเพ้อ
เหตุรหัด, ปัจจัยกระพือ	ผลประกอบ กรรมนา
ตัวพึ่งตัว, มัวชเง้อ	พระเจ้าเขลาใย ๚

บทที่ ๑๐๐

๏ ทยานยึด, แต่ประพฤติร้าย	ดีไฉน เถิดพ่อ
ใดประโยชน์, ใดโทษไผท	เกีดเกล้า
ประพฤติชอบ, กอบสวัสดิไพ	บูลย์บวก เกษมนา
ประพฤดิผิด, ทุจริตเร้า	ทุกข์ร้ายโรมถนอง ๚

บทที่ ๑๐๑

๏ เลีกเบียฬ, เพื่อนมนุษย์เอื้อม	อนุเคราะห์ มนุษย์นา
ทุกปราชญ์, ศาสดาเภาะ	เพื่อนหล้า
เฉลีมชาติ หยาดเหยาะเสาะ	สเรีงชีพ ฉลวยแฮ
ถึงอยู่ดิน, อยู่ฟ้า	อยู่ฉนี้ศรีคน ๚

​บทที่ ๑๐๒

๏ โลกประจักษ์, รศะรักเที้ยร	ทิพะรศ
ชุบชนิด, ชีวิตสด	สร่างม้าน
ดำฤษณ์, เฉกพิษม์ซด	สุราร่าน สเรีงแฮ
ใช้เสน่ห์, ชุ่นเสน่ห์สร้าน	เสน่ห์เร้ารมย์ถวิล ๚

บทที่ ๑๐๓

๏ นักพรต, ชวนขยดขึ้น	คเยอสวรรค์
นักองุ่น, ชวนผลุนผลัน	ดื่มดื้อ
ลลานคนึง, นิ่งตลึงงัน	ฉงนอยู่ ใยเพื่อน
สวรรค์อยู่ไหน, ใครตื้อ	ตื่นท้องแขวนเขว ๚

บทที่ ๑๐๔

๏ สวรรค์ของ, นักบวชนั้น	เปนไฉน แม่เอย
สวรรค์พี่, มีอุประมัย	กว่าฟ้า
เชื่อพรต, อดรอาไป	สุเหร่าข่อน คอยแฮ
เชื่อพี่, ปรีดาท้า	เมื่อม้วยเสมอกัน ๚

​บทที่ ๑๐๕

๏ ยัมชิด, ดับจิตแม้	ปฏิสนธิ์
เปนท่าน, ท่านรู้ตน	ใม่ได้
โภคา, พิทยาวน	มาทบ ท่านฤๅ
เปล่าหมด, หมดโชคใช้	ชาติโน้นโจนสนอง ๚

บทที่ ๑๐๖

๏ อวยทาน, หว่านชั่วทั้ง	ดีประดล
สุดแต่เหตุ, แต่ผล	เภทให้
บาปบุญ, โทษคุณคน	คแนนยุค นิยมนา
หวังชอบ, กอบช่องใช้	ชอบแล้วเฉลีมแรง ๚

บทที่ ๑๐๗

๏ หวังสู่, น่านน้ำโสรด	สรงสกนธ์
แหวกว่าย, สายชละชนม์	ชื่นชื้น
ไฉนไต่, กิ่งไม้ทน	ทุเรศเร่า รงมนา
เชื่อชุบ, โฉมฟุบฟื้น	ใหม่ทเล้นเปนทอง ๚

​บทที่ ๑๐๘

๏ อยากดื่ม, ใม่ดื่มดื้อ	แดหมาย
อดดื่ม, หายกระหาย, หาย	แสบท้อง
องุ่นปลื้ม, ใม่ดื่มตกาย	ดื่มเพ็ชร์์ โผงแฮ
จริงใม่ชอบ, ชอบต้อง	แตง่วหม้ายอายไหม? ๚

บทที่ ๑๐๙

๏ อยากบาป, สาบมนุษย์ให้	เปนโขลง แกะฤๅ
สุดแต่ใคร, จูงชโลง	สู่เล้า
สมองมี, ด่วนรี่ตะโพง	ก่อนสอบ ไฉนนา
ชอบผิด, น่าคิดเค้า	เงื่อนให้สมงาม ๚

บทที่ ๑๑๐

๏ ท่านเยาะ, เราเคราะห์ร้าย	แรงบาป
โทษถูก, เทวะทัณฑ์สาบ	ส่อให้
ชอบเชื่อ, สิ่งเหลือทราบ	เหลือสรบ วิไสยแฮ
สิ่งเด่น, ตรองเห็นได้	เดียดเอื้อนเชือนฉงน ๚

​บทที่ ๑๑๑

๏ ชอบพนัน, ขันต่อฉ้อ	ฉิบหาย
ชอบเชื่อ, หมอดูทาย	โชคหน้า
ชอบหลอก, บอกสวรรค์ตกาย	สวรรค์เกย่ง สวรรค์แฮ
ชอบฤทธิ์, ศักดิ์สิทธิ์บ้า	ระห่ำฉนี้ดีหรือ? ๚

บทที่ ๑๑๒

๏ เรามนุษย์, เยี่ยงมกุฎเชื้อ	เฉลีมศักดิ์ โลกรา
ใยอยาก, เปนยักษ์รัก	ดุร้าย
ใยอยาก, เหาะเช่นปัก	ษาโบก บินแฮ
ใยอยาก, ดำน้ำคล้าย	เพสกุ้งปลาผวา ๚

บทที่ ๑๑๓

๏ ไฉนอุดม, สมสวัสดิ์ได้	ดังหวัง แล้วรา
แสนตระหนี่, ชีวังยัง	อยากพริ้ง
เบื้องวิบัติ, ตัดหวังประนัง	ทุกข์เทวศ ทวีแฮ
หน่ายชีพ, อยากรีบทิ้ง	ชีพทั้งกายหนี ๚

​บทที่ ๑๑๔

๏ ชีวิต, ศักดิ์สิทธิ์แก้ว	สาระพัด นึกฤๅ
นึกเล่ห์ไหน, ใจประวัติ	เล่ห์นั้น
ฝึกเล่น, เช่นหัดสัตว์	สนุกเล่น ฉนั้นรา
คนฉลาด, อาจปั้นชั้น	ชีพได้โดยถวิล ๚

บทที่ ๑๑๕

๏ เหมือนพี่เลี้ยง, เลี้ยงเด็ก	ชีวิต คนเอย
คอยปลอบ, ปางปงอบพิษม์	ผ่าวร้อน
คอยปราบ, คาบแผลงฤทธิ์	ลเลีงซุก ซนนา
คอยกล่อม, ถนอมนอนป้อน	ภักษ์มื้อหิวโหย ๚

บทที่ ๑๑๖

๏ นายมนัศ, ดำรัสได้	ดังทาษ
แต่ใช่นาย, กายขนาด	ลูกจ้าง
ชีพเฉก, เอกราชอาจ	อวยกิจ สกนธ์แฮ
ไฉนถ่อม, ยอมออกอ้าง	อื่นคร้ามตามเขา ๚

​บทที่ ๑๑๗

๏ นายกำปั่น, นั่นคล้าย	ชีวงค์
มโนเล่ห์, ลูกเรือคง	คู่เอื้อ
กายล่ำ, เฉกลำกง	เรือแล่น ทเลแฮ
บรรทุก, ทุกข์สุขเมื้อ	มุ่งค้าสุราเหลว ๚

บทที่ ๑๑๘

๏ เสียดาย, ดวงชีพโอ้	อาทวา
พิปลาด, ศาสนาพา	พ่วนเพ้อ
ประโยชน์ยิ่ง, สิ่งเดียวหา	สุขภิเษก สมรเอย
หลงแต่คลั่ง, งั่งเชง้อ	เท็จทิ้งจริงไฉน ๚

บทที่ ๑๑๙

๏ จิตเผยอ, เจ๋อสุขเที้ยร	เทวดา
แต่ร่างกาย, ลม้ายหมา	กระนั้น
กายอดัก, จิตจักผวา	วิมานสรบ ประสงค์ฤๅ
ผานิ่ง, หยิ่งเยี่ยงรั้น	เลีกกระเดี้ยเยี่ยเกษม ๚

​บทที่ ๑๒๐

๏ องุ่นทิพย์, จิบแล้วจัก	เปนไฉน
องุ่นโลก, โซกสราญฤทัย	เทือกนั้น
ถ้วยเดียว, เชี่ยวชลาไหล	จุกว่า เต็มฤๅ
โศกมั่ง, ช่างมันกลั้น	โศกไร้ไฉนเกษม ๚

บทที่ ๑๒๑

๏ สัญชาติ, มนุษย์ะชาติเพี้ยน	เดรฉาน นักฤๅ
เลีศที่สอง, สมองญาณ	หยั่งกว้าง
กินนอน, ร่อนสเรีงปาน	สัตว์หาก สูงแฮ
หลงเขย่ง, ลอยเคว้งคว้าง	ชวดคว้าชิวาถวัลย์ ๚

บทที่ ๑๒๒

๏ โลภมาก, วุ่นมากร้อน	ใจมาก เพื่อนเฮย
อยากสุข, อย่าอยาก, อยาก	มักน้อย
โขนสนุก, ออกทุกฉาก	ชวดพัก ผงมแฮ
ง่านเหงื่อไหล, ไคลย้อย	เลีกแล้วเหลือ, เลมอ! ๚

​บทที่ ๑๒๓

๏ ซุ่ลต่าน, ผ่านพิภพแม้	มไหศวรรย์ วิโรจน์ฤๅ
ยาจก, วนิพพกอัน	ต่ำตื้อ
ไฉนแผก, แปลกแต่ฝัน	ฝ่ายนอก หนะเพื่อน
ล้วนอิ่มมื้อ, หลับมื้อ	จอดมื้อ, เสมอกัน ๚

บทที่ ๑๒๔

๏ ตุ่มเตียบ, เพียบน้ำปริ่ม	ปรนไฉน อิกนา
หมื่นครุ, แสนครุไหล	บ่าสร้า
เปรียบประทุก, ทุกข์สุขใน	ทรวงมนุษย์ ขนานนอ
พอนึก, สำนึกถ้า	ทลั่งล้นมลายแผลว ๚

บทที่ ๑๒๕

๏ เรืองเดช, แผลงเดชผล้า	ผลาญคน
เรืองเดช, แผลงเดชปดล	สุขด้าว
อุภัยะเดช, เดชร้ายกล	สุรารวด เดียวพ่อ
เดชชอบ, ชูชอบน้าว	นิตย์ฉนี้ดีไหน? ๚

​บทที่ ๑๒๖

๏ สงวนเงิน, สงวนศักดิ์นั้น	ถนัดมือ ไหนแม่
โลกว่าเงิน, ธรรมถือ	ศักดิ์ซั้น
ชีวิต, สุจริตรบือ	วิบูลย์ะสุข สมแฮ
เพราะอย่างไหน, อย่างนั้น	และเจ้าจงสงวน ๚

บทที่ ๑๒๗

๏ สวรรค์วิถี, มีหลากเลี้ยว	หลายลเบง เจ้าเอย
โก้หร่าน, ค้านกันเอง	ออกกลุ้ม
มวยวัด, มักถนัดเพลง	หมัดหลอก หลงฤๅ
พี่กะผีก, หลีกมาอุ้ม	องุ่นพ้นภัยสวรรค์ ๚

บทที่ ๑๒๘

๏ เช้าเย็น, เว้นนะหมาดเว้น	วอนไฉน พระเฮย
ริดชีพ, ลีบหรอไป	ปวดแล้ว
หากบุญ, พบองุ่นไว	ผวาดื่ม เสบยเอย
ปล่อยพรต, อดแตง่วแพ้ว	เพสโกร้โงแหง ๚

​บทที่ ๑๒๙

๏ ปากปงับ, คอยขยับเคี้ยว	ขนมชู ชีพรา
แค่นบอก, กรอกรูหู	อิ่มอุ้ย
เกีดครั้ง, น่าหวังหรู	รศะชีพ ฉลองเอย
แค่นตคอก, หลอกลเมอบุ้ย	เบิ่งกว้านวิมานโหล ๚

บทที่ ๑๓๐

๏ ผิวะพี่, ขี้ปดบ้าง	จักอุบาย บอกฮา
ดื่มองุ่น, ได้บุญหลาย	ลุฟ้า
แมวสวรรค์, รับขวัญขยาย	โก้หร่าน ใหม่พี่
ใครนะหมาด, ละอุบาทว์บ้า	บาปเค้อเวจี ๚

บทที่ ๑๓๑

๏ บอกจริง, สิ่งประจักษ์ให้	หนิเห็น พี่อา
เปนงั่ง, เปนคลั่งเปน	ปดโป้
กลับโกรธ, กลับโทษเอ็น	ดูกลับ ชังนา
เกีดป่าย, ทำร้ายโต้	ต่อม้วยไฉนมี ๚

​บทที่ ๑๓๒

๏ ยอมคับ, ยอมแค้นใม่	ยอมตาย ละฮือ
ปล่อยอยู่, โกฏิ์รดูกลาย	อยากม้วย
เกีดทุกข์, ฉุกลหุกกระหาย	หวลฆ่า ตัวพ่อ
เอาแน่, เอานอนด้วย	จิตได้ไฉนคน ๚

บทที่ ๑๓๓

๏ รักตัว, ตัวรักผู้	รักตัว อื่นซี
แสนเสนียด, ก็เกลียดกลัว	ทุกข์ม้วย
ช่วยท่าน, ท่านช่วยครัว	เดียวช่วย ไฉนรา
โลกจะดี, ขึ้นด้วย	เดชเกื้อกันเกษม ๚

บทที่ ๑๓๔

๏ ต่างคน, ต่างคิดเบื้อ	บัดซบ แสนรา
ตัวและ, สำคัญลบ	เพื่อนหล้า
ใครพินาศ, กลาดพิภพหลบ	ตัวรอด เดียวพ่อ
ทุกชีพ, รักชีพบ้า	บทนี้วิถีประลัย ๚

​บทที่ ๑๓๕

๏ เพลีงพินาศ, เคหาศน์ล้าน	หลังๆ เดียวพ่อ
สองอย่าง, ต่างกันจัง	แจ่มชี้
เสียตน, แต่คนยัง	อเนกรอด ควรนา
มากจิต, ร่วมคิดฉนี้	เชนาะด้าวฉาวเจรีญ ๚

บทที่ ๑๓๖

๏ อิศริยา, นุภาพทั้ง	ศฤงฆาร ก็ดี
ศริราตม์, ญาติบริพาร	เพีกทิ้ง
แค่อาศน์, มรณาศทยาน	พิโยคแต่ เดียวพ่อ
คุณะฤทธิ์, ศักดิ์สิทธิ์กลิ้ง	กระเถีดเขวี้ยงเพียงหลุม ๚

บทที่ ๑๓๗

๏ คนวิเศษ, กฤษดิเดชขึ้น	ยานผลุน แผลงฤๅ
คนโฉด, ทูนโทษซุน	เซ่อเต้า
ไปไหน, นึกไกล, หมุน	ไปแค่ หลุมรา
ผละหมด, นอนขดเหน้า	อนารถเคว้งควันฝัน ๚

​บทที่ ๑๓๘

๏ ชั่วดี, ศรีเปลี่ยนได้	ขาวดำ
ผวนผิ, อัคตินำ	หน่อเพี้ยน
ความนิยม, ติชมสำ	เหนียกแน่ นานพ่อ
หยกหยก, วกป้วนเปี้ยน	ประจบแจ้งจริงไฉน ๚

บทที่ ๑๓๙

๏ ฤศยา, อาฆาฏเสี้ยน	สอึกทรวง
พิโรธโลภ, โกบขยากยวง	เหยอะเปื้อน
หลงเขลา, นั่นเข้าพวง	คอโขยก แขยงแฮ
รักสอาด, รักอาตม์เขยื้อน	โหย่งพ้น, กมลเฉลา ๚

บทที่ ๑๔๐

๏ ตายดี, ตายร้ายก็	จำตาย หนแฮ
กลัวมิกลัว, ตัวตกาย	ใม่พ้น
ยิ่งประหม่า, ยิ่งน่าขาย	หน้าน่า สยองแม่
ตายทื่อทื่อ, ดื้อด้น	เถีดกล้ำขำคม ๚

​บทที่ ๑๔๑

๏ คนตาย, คล้ายหลับแล้ว	ลืมสุบิน กมังแม่
เปนเช่น, ฝันเห็นถวิล	ว่อนป้วน
เวลว่าง, ฉ่างชิวินริน	องุ่นจิบ เจรีญเทอญ
เกษมสั่ว, ดีชั่วล้วน	ชั่วมื้อฮือเหลว ๚

บทที่ ๑๔๒

๏ ทิวาสวรรค์, ขวัญโลกโอ้	อังสุมาลย์ พี่อา
จันทร์จรัส, รัตยาลหาร	หิ่งห้อย
ดาวแอร่ม, แจ่มพโยมปาน	พวงเพ็ชร์ ประไพเอย
พี่พ่าง, เรณูน้อย	แหมะหล้าหรือทนง ๚

บทที่ ๑๔๓

๏ สงสาร, มนุษย์ะโลกเบื้อง	ดึกดำ บรรพ์เฮย
เร่ร่อน, อ่อนแอถลำ	โลดเพ้อ
อาฑิตย์, อสรพิษม์สำ	นึกพึ่ง ตพัดพ่อ
เขาและไม้, ไฟชเง้อ	ปงกไหว้ภัยสยอง ๚

​บทที่ ๑๔๔

๏ มนุษย์นิมิตร์ เทวะบิต์เจ้า	จุฬามกุฎ สวรรค์เอย
อ้าหล่าจึ่ง, นิมิตร์มนุษย์	ใหม่โจ้
อิทธิฤทธิ์, ศักดิ์สิทธิ์สุด	สาบโลก ตลุยแฮ
มหมัด, แอบงัดโก้	หร่านอ้างอุบายขยาย ๚

บทที่ ๑๔๕

๏ ทั้งกลัว, ทั้งเชื่อทั้ง	นับถือ ท่านนอ
ทั่วทิศ, อิสลามลือ	ราบน้อม
คัยยาม, ศิษย์อิมามมือ	สลามนะหมาด เสมอแฮ
จวบองุ่น, หนุนญาณย้อม	ยั่วห้าวเหรบิล ๚

บทที่ ๑๔๖

๏ เบ็ญจพิธ, ะกาเมศร์เอื้อม	องุ่นเปรียบ ภิเปรยแม่
หวานก็เฉียบ, ฉุนเฉียบ	ชักเคลี้ม
ถ่านตลุ่น, ผิสยุ่นเหยียบ	แผ่วแผ่ว ลุยพี่
พอผ่าน, ทยานจิตเยิ้ม	ชีพเย้าเราเกษม ๚

​บทที่ ๑๔๗

๏ โลกะวิไสย, ใช่พี่แกล้ง	ตกลามพะวง เลยแม่
ดื่มองุ่น, มุ่นมโนชทนง	ร่านปลื้ม
ธรรมดา, น่าพิศวง	สันนิวาศ นิเอย
รุนมนุษย์, สุดใจยื้ม	เยี่ยงผล้าชิวาเฉา ๚

บทที่ ๑๔๘

๏ เปนคน, เปนต้นพฤก	ษาผิด กันพ่อ
จักดุด, ชีพมนุษย์ชนิด	ง่าวดุ้น
ชึมงึม, นั่งขรึมคิด	แตง่วแตง่ว ไฉนนา
ขู่นรก, ยกสวรรค์คุ้น	เล่ห์รู้เหลือตาม ๚

บทที่ ๑๔๙

๏ เราเกีด, เกีดเพื่อเกื้อ	กุลชีวิต เรานา
ใช่เกีด, เพื่อปเหลาะ, ขวิด	พระเจ้า
เราเกีด, เพื่อเฉีดชนิด	มนุษย์อิ่ม องุ่นพี่
ป่วยประจบ, ป่วยรบเร้า	เรื่องค้าศิวาเหลว ๚

​บทที่ ๑๕๐

๏ พระเพลีง, เรีงร้อนเพื่อ	เผาประลย ดอกแม่
ใช่พระคง, คาไฉน	ชุ่มชื้น
องุ่นพี่, นี่กำไร	เฉลีมชีพ มนุษย์นา
ใช่พฤกษา, ลดาลื้น	แหล่งเลื้อยขรึมครึม ๚

บทที่ ๑๕๑

๏ เอ๋! ฉิวกริ้วข้าผิด	แผนใด พระเอย
ข้ามิรัก, สุราลัย	เบื่อร้อง
รักองุ่น, มิ่งลมุลใจ	จรุงชีพ นิฮา
เปนพนิช, ปิดช่องป้อง	ลูกค้าไฉนควร ๚

บทที่ ๑๕๒

๏ ความกลัว, ชั่วใช่ขึ้น	เชีงอาย ดอกแม่
ทนงหนัก, ใช่ศักดิ์ชาย	เฉีดเผ้า
มื่อทื่อ, ใช่ซื่อ, ทุบาย	เท็จใช่ ธรรมเลย
สวรรค์วุ่น ใช่องุ่นเจ้า	พี่ช้อนชิวาเฉลีม ๚

​บทที่ ๑๕๓

๏ ดีต่อ, เก่งก้อก่า	เก่งรบ
กลาง, กะตึง, หย่อนทบ	เทียบแพ้
ฟุ้งซ่าน, พ่ายฐานสงบ	โลภพ่าย พอพ่อ
องุ่นพี่, ว่าที่แท้	เลีศฟ้ากว่าสวรรค์ ๚

บทที่ ๑๕๔

๏ กตัญญู, ชูมนุษย์ให้	สถาวร
ผูกโลก, โพกปิยาภรณ์	ผึ่งเกล้า
อดทน, เล่ห์มนต์ถอน	พิษม์ผิด แสลงฤๅ
หมั่นเฉก, ทหารเอกเข้า	พิฆาฏคร้านงารหรู ๚

บทที่ ๑๕๕

๏ ป่วยไล่, ไพร่ฟ้าเอก	เขนกเตียง เดียวพ่อ
ขอพัก, สักคนเพียง	ผ่อนล้า
นึกแขก, แปลกมาเวียง	ใหม่เมื่อ หนึ่งแล
เกะกะใย, ใช่ช้า	ขวดแกล้วแจวหาย ๚

​บทที่ ๑๕๖

๏ ศรีชิวัน, ขวัญชิวาตม์แท้	ทำใด เจ้าเอย
โดยชอบ, ปลอบใจไส	สร่างเศร้า
โสตถิ์เสถียร, เลีกเบียฬใคร	แต่นุเคราะห์ เขานา
สมานจิต, จนชิวิตเจ้า	จบฉนี้ดีแสน ๚

บทที่ ๑๕๗

๏ มนุษย์ะโลก, เลอโลกแล้ว	เลยไฉน พี่อา
ใม่นุเคราะห์, ก็ประลัย	โลกมื้อ
ใครเก่ง, น่าเกย่งใคร	สูงชนะ ฉนั้นพ่อ
คมกว่า, ฉุดขารื้อ	โลกเตี้ยเสียแรง ๚

บทที่ ๑๕๘

๏ มหาโจร, เที่ยวปล้นฆ่า	มหาชน
ด่าอุบาทว์, ราชทัณฑ์ปรน	ปราบป้อง
มหาราช, ยาตร์์พหลผจณ	มหาราษฐ์ ละพ่อ
ชมฉกาจ, ราชะเดชก้อง	เกียรดิกนั้นขันไหม ? ๚

​บทที่ ๑๕๙

๏ อยากเปน, เปนต้องอยาก	เปนงาร สิพี่
บาลชีพ, ชีพบาน, ภิบาล	อื่นเอื้อ
ช่วยท่าน, ท่านช่วยปาน	ตัวช่วย ตัวนา
ถนอมชิวิต, ฉันชิวิตเกื้อ	ชิวิตกนี้, หาไหน! ๚

บทที่ ๑๖๐

๏ ความชั่ว, คงชั่วพื้น	ดีไฉน โลกเอย
ถึงว่าดี, ดีไป	ฤทธิ์เคลิ้ม
ความดี, ย่อมดีใคร	ว่าชั่ว ก็ดี
คงจะมี, วันเยี้ม	เยื่อให้เห็นดี ๚

บทที่ ๑๖๑

๏ สนอบทราม, ตามสอาดโอ้	สอางองค์ พี่อา
เหย้าย่อม, ออมโอ่ผจง	จัดเกลี้ยง
เมียจน, แต่กมลมง	คลรวม รักพี่
งารหน่อย, เงินหน่อยเลี้ยง	ชีพยิ้มริมสวรรค์ ๚

​บทที่ ๑๖๒

๏ ยามตื่น, ฝืนสติยั้ง	ดังมโน มัยเทอญ
อย่าเฆี่ยน, บังเหียนโย	ยุดไว้
ลเลีงทเล้น, โลดเผ่นโผ	เผื่อตก ลงเฮย
ปวดนัก, ยากจักให้	เหือดเคว้งขวัญบิน ๚

บทที่ ๑๖๓

๏ เมาเหล้า, เมาใม่แม้น	เมาเขลา
เมายศ, เมายอเมา	ลาภด้วย
เมาอื่น, หมื่นเมาทุเลา	เมาศาส นานา
เมาสุด, สาบมนุษย์ม้วย	เปล่ารู้หรูไฉน ๚

บทที่ ๑๖๔

๏ เมายศ, ยศช่วยคุ้ม	ตายใคร มีฤๅ
เมาลาภ, ลาภเหลวไหล	เล่ห์ยื้ม
เมายอ, อิ่มยอไป	นานหน่อย กนั้นนา
เมาองุ่น, เถีดองุ่นปลื้ม	ปลอบใกล้ไปสวรรค์ ๚

​บทที่ ๑๖๕

๏ อกเรา, อกโลกโอ้	อกเดียว กันรา
เดี๋ยวน่า, ฝนหนาวเดี๋ยว	น่าร้อน
เภตรา, ล่องชลาเหลียว	ลิบหาด หายแฮ
คลื่นพัก, เดี๋ยวขยักขย้อน	พยุซ้ำทำไฉน! ๚

บทที่ ๑๖๖

๏ แพทย์พิเศษ, ยาพิเศษรู้	รำงับ
โรคจิต, ดับพิษม์ดับ	เดือดร้อน
ของแสลง, จักแสลงจับ	กำจัด เสียนา
ประโลมปลอบ, ชื่นชอบป้อน	โพชน์น้ำตรำถนอม ๚

บทที่ ๑๖๗

๏ พฤกษะพันธุ์ ฉันมนุษย์ทั้ง	เดรฉาน
มีชีพ, บ่มีญาณ	หยั่งใช้
สนองสัตว์, ห่อนสมรรถปาน	มนุษย์ะยอด ชิวานา
ใยบีบ, ชีพมนุษย์ให้	เหี่ยวแกล้วไกลเกษม ๚

​บทที่ ๑๖๘

๏ กลัวตาย, ขายศักดิ์ซื้อ	กระสือตะกละ แทนพ่อ
โลภสุข, เสียสุขสละ	ใม่รู้
เกีดชาติ, มาทมหิศระ	สเรีงชีพ ไฉนเลย
หลงหลอก, หลงตคอกฟู้	เฝื่อนคร้ามตามเขา ๚

บทที่ ๑๖๙

๏ อยู่ก็อยู่, อยู่แล้ว	ลำพอง ชีพนอ
ตายก็ตาย, ตายคนอง	กริ่มยิ้ม
ตายเปน, อย่าเห็นสยอง	เห็นสนุก ไฉนเลย
เล่นเล่น, เช่นผึ้งมิ้ม	จิบแปล้มเดียวหาย ๚

บทที่ ๑๗๐

๏ คราอยู่, หลงอยู่รู้	ตายไฉน
ตายก็หลง, ตายไป	สู่ฟ้า
สองหลง, ส่งหทัยไถล	เลยแหล่ง เกษมรา
สุขชิวิต, ชิดหล้าคว้า	อื่นเอื้อมอมเขลา ๚

​บทที่ ๑๗๑

๏ ไหนโรค, ไหนโศกซ้ำ	สังขาร พี่เอย
ไหนโชค, ไหนลาภทยาน	ยั่วคว้า
ไหนพรต, กดทรมาน	ม่อยชีพ ไฉนเลย
รอดทุกข์, เสวยสุขอ้า	องุ่นน้องถนอมเรียม ๚

บทที่ ๑๗๒

๏ ฤศยา, กาละพิษม์เร้า	โรมขันธ์ พี่อา
พิโรธโลภ, โฉบชีวัน	พี่เพ้อ
หากองุ่น, อุ่นชีพขวัญ	ชีพพี่ ผดุงพี่
หาใม่, ไหนพี่ชเง้อ	โง่พ้นดลเกษม ๚

บทที่ ๑๗๓

๏ เดีนผิด, ใยอิดเอื้อน	ลอายคลาย เถีดพ่อ
เสียพยศ, บ่เสียหลาย	อย่าดื้อ
เกีดชาติ, ใช่ชิวาตม์ตาย	แล้วกลับ เปนนา
แสวงสุขตัว, ชั่วมื้อ	ก่อนม้วยขวยใคร ๚

​บทที่ ๑๗๔

๏ พจน์เผือเผยไว้ยั่ว	ญาณตรึก กระวีนอ
ยิ่งตริ, ยิ่งลึกซึ้ง	ยิ่งซึ้ง
ธรรมจริง, ใช่หยิ่งนึก	หยิ่งแค่น คุยเลย
นักอ่าน, วานอย่าอึ้ง	อ่านแล้วเฉลียวตรอง ๚

บทที่ ๑๗๕

๏ หากใม่, ไร้ฉลาดแล้ว	ลเมอไฉน คนเอย
ถนอมชื่อ, ถือตัวไส	ชีพล้อ
ทุกแพรก, แหวกแสวงไฉวย	ะสุขสุด สมแฮ
แค่คดข้อ, เบียฬข้อ	หยาบข้อ, ขอที ๚

บทที่ ๑๗๖

๏ สัตว์เข็ญใจ, ใช้นี่	อไรเฉลย หน่อยรา
ทอง, ค่าเลน, ชโลมเลย	มอบซื้อ
ทวงนี่, ที่ใม่เคย	เปนนี่ ใครนา
เหลือตอบ, ค้ารบอบตื้อ	ตู่ฉนั้นสวรรค์ไฉน ๚

​บทที่ ๑๗๗

๏ แขยงพิษม์, อมหิทธิ์ร้าย	พาโล โลกรา
ยอมมุติ, อยุติธรรมอโห	สิแล้ว
ศิษย์พระ, ผิจะโผ	พึ่งกะท่อม สุราฤๅ
เมาเฟะ, เปนเตะแอ๊ว	ออกพ้นถนนเรียม ๚

บทที่ ๑๗๘

๏ พระเอย, พระนิมิตร์ข้า	เปนคน แล้วรา
วางกับ, วางเหวกล	ดักแกล้ง
ปิดตา, คร่าให้ดล	แดนดัก นั้นนา
เสมอปลูก, ลูกแอ้งแม้ง	นรกฉนี้ดีไฉน ? ๚

บทที่ ๑๗๙

๏ พระนิมิตร์, ฝูงมนุษย์ด้วย	ดินทราม
มิหนำนิมิตร์, อสรพิษม์ตาม	ตอดผล้า
มนุษย์บาป, เฉกฉาบคราม	เคลอะภักตร์ แล้วรา
ขอโทษ, โปรดอภัยข้า	แต่ข้างเดียวไฉน พระเอย ๚

​กูซะ-นามะ

บทที่ ๑๘๐

๏ สายัณห์, วันหนึ่งสิ้น	รามะซาน แสงเอย
ดาวฉ่ำ คัมะราลอุฬาร	ล่าฟ้า
เรียมโย่ง, สู่โรงงาร	ช่างม่อ มองแฮ
หวังตรวจ, พลดินอ้า	อเนกล้อมเรียงไสว ๚

บทที่ ๑๘๑

๏ โอ่งอ่าง, กถางตุ่มตั้ง	เคียงเคียง กันนอ
แว่ววุ่วเว่า, พาวเพียง	พูดจ้อ
โคลนเท่า, แต่กระเส่าเสียง	เสมอมนุษย์ เฉลยนา
หูพี่ฟัง, ดังล้อ	พิลึกน้ำคำขัน ๚

บทที่ ๑๘๒

๏ ถลองตลก, ถกเรื่องอ้าย	หวดไห
รู้พูด, บางใบใบ	อื่นอั้น
ปลาดสนุก, ฉุกลหุกไฉน	หนอโอ่ง ลุงเอย
“ใครน่อ, ใครช่างปั้น	ม่อ?” โอ้อึงถาม ๚

​บทที่ ๑๘๓

๏ เดี๋ยวไหใบหนึ่งเอื้อน	เอ่ยเฉลย
“โฉมพี่, นี่ดินเคย	ขุดปั้น
แสนขัน, ช่างปั้นเอ๋ย	ปั้นพี่ แล้วพ่อ
ไฉนกลับ, ยุบยับคั้น	พี่เค้นเปนดินอิกรา ? ๚

บทที่ ๑๘๔

๏ ตุ่มอื่น, ยื่นปาก "อ้าย	เด็กซน
ชอบถ่อย, ต่อยโถตน	ดื่มปลื้ม
เพราะรัก, จึ่งสมัครทน	เหนื่อยนิมิตร์ แล้วนา
ฉุนหน่อย, ต่อยนึกยิ้ม	ท่านใช้ไฉนกู” ๚

บทที่ ๑๘๕

๏ เงียบอึ้ง, พักหนึ่งแล้ว	แถลงโลน ล้อฤๅ
เสียงหวด, จำอวดตโกน	“เพราะเบี้ยว
ท่านชัง, ว่าตั้งโงน	เงนน่า ชังนา
พิโธ่! ท่าน, มือสั่นเลี้ยว	โทษอ้ายเราไฉน”

​บทที่ ๑๘๖

๏ อ่างเอ่ย, ว่า “พวกขี้	เมาโว
ควันนรก, ปกหน้าโซ	เสือกเต้น
พูดซิ่ง, หยิ่งโยโส	แสนหยาบ คายนา
ผุย! พระ, แค่นจะเว้น	โทษให้มันดี” ๚

บทที่ ๑๘๗

๏ โอ่งถอน, ใจใหญ่ “เอ้อ!	อกกู โอ่งเอย
แห้งเกราะ, เพราะรักหรู	เรีดทิ้ง
หยอดยาง, ฉ่างชื่นชู	ชิวาเซีบ มั่งซี
คงค่อย, คลายหงอยปิ้ง	ฉี่ฟื้นคืนเผยอ” ๚

บทที่ ๑๘๘

๏ คุยโขมง, ตุ่มโอ่งโอ้	อึงนัว อยู่นา
ใบหนึ่งมอง, โสมสลัว	หลิ่วเว้า
เบือนบอก, หยอกยิ้มหัว	“พี่พี่ พี่โวย
ช่างม่อ, ห่อไหล่เง้า	ชโงกถ้าขมึงทึง” ๚

​บทที่ ๑๘๙

๏ โอ้องุ่น, ฉุนชื่นเลี้ยง	ชีวิต พี่เอย
สรงศพ, ปางสลบจิต	จากแล้ว
ลมฉิว, ไปล่ปลิวปลิด	ใบร่วง โรยรา
ฝังพี่ข้าง, สวนแก้ว	พี่กนั้นหวานแด ๚

บทที่ ๑๙๐

๏ ถึงฟื้น, ฤๅใม่ฟื้น	ฝังสลบ ไสลฤๅ
สหายรัก, จักพบพบ	พี่ได้
พยอมหยิ่ง, ยืนกิ่งตระหลบ	สุคนธรื่น มารา
โรยร่วง, พวงพกาให้	ท่วมท้าวถึงเศียร ๚

บทที่ ๑๙๑

๏ ทรากศ๎รีร์, แม้พี่ม้วย	หมองไฉน แม่เอย
หอมพลุ่ง, ฟุ้งไผทใคร	ผ่านเต้า
นักธรรม, ช่ำเชลงพิไสย	แสวงถ่อง ธรรมแฮ
ถึงจักงอด, จักเง้า	จักเว้นมองหรือ? ๚

​บทที่ ๑๙๒

๏ เทวะรูป, พี่รักช้า	ชวนปรวน
ใจมนุษย์, ดุดพี่ผวน	ผิดเค้า
ปลดศักดิ์, พี่หมักมวญ	ลงม่อ ขนันนา
ขายชื่อ, พี่ลือเหน้า	แลกด้วยโคลงเดียว ๚

บทที่ ๑๙๓

๏ เดีมทื่อ, ถือพระน้อม	สรณา คมนอ
โศมนัศ, ศรัทธาครา	เคร่งเอื้อ
องุ่นหรู, ลุรดูผวา	ชิมชื่น ชิวีพี่
เชือกรัด, มหมัดเรื้อ	ลุ่ยพล้ำทำไฉน ๚

บทที่ ๑๙๔

๏ ยิ่งดิ่ม, ยิ่งปลื้มองุ่น	งัวเงีย ง่านแฮ
เสื่อมศรัทธา, ภรณ์เพลีย	เพลีดเปลื้อง
พิศวง, พี่หลงเสีย	แสนสนัด แล้วแม่
เซี่ยวค่า, คราซื้อเยื้อง	ใคร่ยั้งเหลือโย ๚

​บทที่ ๑๙๕

๏ โอ้พเอีน, พวงองุ่นทั้ง	กุหลาบโรย รารา
ดรุณะรศ, พจนาโชย	เชื่อมเศร้า
เสนาะอก, แต่พิหคโหย	หวลร่ำ รเบงแฮ
“เมื่อไหร่, หนไหนเจ้า	จักฟื้น?” แฝงญาณ พี่อา ๚

บทที่ ๑๙๖

๏ ถึงเปลี่ยว, เรี่ยวน้ำน่า	สนานธาร เถลีงเอย
ชวนชื่น, ถึงชื่นบาน	เบ่งน้อย
พอชัก, นักเที่ยวสถาน	ทุเรศเที่ยว เถีงแฮ
ยลพี่ไส, ยาลห้อย	ห่วงน้องปองเกษม ๚

บทที่ ๑๙๗

๏ ผิวะโลก, เปนโลกฟื้น	นฤมิตร์ ใหม่แม่
เผยอหยุด, สมุดโชคปิด	ป่านนี้
เฉลีมศักดิ์, ศักดิ์สิทธิ์ลิขิต	คุณะเลีศ ฉลองแฮ
พี่กระเดื่อง, เลื่องชื่อชี้	เชีดร้อยพันหรู ๚

​บทที่ ๑๙๘

๏ ดีกว่า, หลบหน้าจาก	จำนวน
นักปราชญ์, เอ้อนารถครวญ	เคราะห์ร้าย
หยดหยด, รศะธรรมประมวญ	มลักท่วม ทเลแฮ
สมัยเหลื่อม, เสื่อมสยิ่วย้าย	โชคเอื้อนอวยขวัญ พี่ฤๅ ๚

บทที่ ๑๙๙

๏ เปนโต, เปนใหญ่พ้น	ภยันตราย ไฉนนา
ยศะหยิ่ง, ศฤงฆารคาย	คุ่มได้
กรุณา, นุเคราะห์ขยาย	คุณะยืด ยงนอ
อย่าสนิท, อย่าห่างไว้	ศักดิ์ลม้ายสายกลาง ดีแล ๚

บทที่ ๒๐๐

๏ คัยยาม, คนสร้างทัพ	ะวิทยา นี้นอ
พลัดตก, เตาโศกผวา	วอดไหม้
ตไกรโชค, ตัดเชือกชิวา	กระหวัดทัพ ทลายแฮ
หวังสั่ว, ขายตัวได้	เปล่าเปลี้ยเสียคน ๚

​บทที่ ๒๐๑

๏ เสน่ห์เอ๋ย, ออมโชคเจ้า	เสมอใจ พี่เทอญ
เสน่ห์อย่าโศ, กาลัย	เรี่องร้าง
ยามตื่น, ชื่นชิวาไฉน	ถนอมเสน่ห์ ฉนั้นแม่
ยามหลับ, ลาหลับค้าง	โลกช้าเฉลีมนาม พี่เอย ๚

บทที่ ๒๐๒

๏ โสมสวรรค์, ขวัญฟ้าหลืบ	แรมแฝง
โสมสวาดิ์, พี่ผงาดแสง	สุกเจื้อย
โสมสวรรค์, สุกะวันแผลง	พราโลก เรีมแฮ
โสมสวาดิ์, พี่ปะลาตเลื้อย	หลืบหล้าลาสูญ ๚

บทที่ ๒๐๓

๏ แขเอ๋ย, เคยพี่ปลื้ม	เปรมเห็น
สว่างวโนท, ธยานเพ็ญ	ผ่องพื้น
เฉลีมขวัญ, มิ่งขวัญเอ็น	ดูพี่ ไฉนเลย
พี่พิโยค, แขโศกสอื้น	เอ่อฟ้าหาใคร ? ๚

​บทที่ ๒๐๔

๏ บุหลันฟ้า, ยาตร์ฟ้าฉ่อง	ฉลองบาท หิรัญเอย
ดาวแห่, แผ่นภางค์ลาด	เล่ห์หญ้า
สเรีงโลก, สร่างโศกสวาดิ์	ศิวะรัษฐ์ วิไลยแฮ
บุหลันพี่ลุย, หญ้าหล้า	ตลิบพลิ้วผลอยหาย แล้วโฮ ๚

ตะมาม - ชุด

๏ จบรุ, ไบยาดเอื้อน	อุทานธรรม แถลงแฮ
ไถ่โอษฐ, โอมาร์จำ	หลักถ้อย
คัยยาม, ยอดกวินท์ชำ	นิห์นิติ ศาสตร์พ่อ
โหรเอก, ปราชญ์เอกอ้อย	อิ่งไว้ไฉวย์เวียง บาระนี ๚
๏ พจนา, นราธิปเปลื้อง	ปรุงยุบล
อังกฤษ, เปนไทยกล	ะโกบร้อย
สุมาไลย, ไขว่กมลคน	อ่านเอีบ อุราเอย
ภิรมย์จิต, มิตร์กวีชม้อย	เมื่อไร้อไรเสนอ ๚

​หัวใจพระพุทธศาสนา

๏ สัพ์พปาปัส์ส อกรณํ กุสลัส์สูปสัม์ปทา

๏ เลีกทำ, กรรมชั่วร้าย	เล็งเห็น โทษรา
ทำชอบ, กอบคุณเปน	ปโยชน์ด้าว

สจิต์ตปริโยทปนํ เอตํ พุท์ธานสาสนํ ๚

ฟอกใจ, สดไสเย็น	พิโยคหม่น หมองแฮ
นั่นและพุท, ธศาสน์น้าว	มนุษย์ให้เหตาม ๚

หัวใจธรรมะจักร์

๏ เยธัม์มาเหตุปกภา เตสํ เหตุํ ตถาคโต อวจ

๏ ธรรมใด, มีเหตุให้	สังหรณ์ เหีมแฮ
พระตรัส, เหตุนั้นสอน	สัตว์รู้

เตสัญ์จ โย นิโรโธจ เอวํ วาที มหาสมโณ ๚

บอกเหตุ, ดับเหตุถอน	ทางดับ ด้วยรา
นี่และวา, ทีผู้	พุทธเจ้าจอมนิพาน ๚

​อุทานปลงธรรมะสังเวช

๏ อนิจ์จาวต สํขารา อุปาทวยธัม์มิโน

๏ อนารถหนอ! โฉมชีพโอ้	อนิจจธรรม นิเอย
เกีดดับ, กำกับผจำ	โลกเคล้น

อุปัช์ชิต๎วา นิรุช์ฌัน์ติ เตสํ วูปสโม สุโข ๚

เกีดแล้ว, กระลับถลำ	ถลายเล่า อกอา
เลีกเกีด, เลีกตายเร้น	รอดแล้วเหลือเกษม ๚

๏ สัพ์เพ สัต์ตามรัน์ติจ มรึสุจ มริส์สเร

๏ ใครชัก, อดักอดักสิ้น	ชีวิต อยู่ฤๅ
ตายลับ, ฤๅปงับพิษม์	จักม้วย

ตเถวาหํ มริส์สามิ นัต์ถิ เม เอต์ถ สํสโย ๚

ไฉนเขา, ก็เราคิด	เถีดจัก ฉนั้นนา
เรามิสง, ไสยด้วย	มอดมื้อมารถึง ๚

​พระบรมราชปัจฉิมะวาจา

ของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

๏ อาตุรัส๎มึปิ เม กาเย จิต์ตํนเหส์สตาตุรํ

๏ แม้กาย, กสับกสร่ายเร้า	รทมไฉน ก็ดี
จิตมิพัก, พวักไป	ป่วนด้วย

เอวํ สิก์ขามิ พุท์ธัส์ส สาสนานุคตึ กรํ ๚

เผือฝึก, ศึกษาใจ	เผือเล่ห์ นี้รา
ชื่อยุด, พุทธศาสน์ย้วย	เยี่ยงผู้ผยองธรรม ๚

----------------------------

๏ พุทธวิถี, คลี่ทุกข์ทิ้ง	เถลีงวิมุติ สุขพ่อ
คติใหม่, คัยยามยุด	องุ่นปลื้ม
สองแพร่ง, ต่างแสวงวรุต	ตมะชีพ เฉลีมแฮ
ไหนเหมาะ, เสาะนั่นยิ้ม	เยี่ยงเลี้ยงชิวาถวัลย์ ๚
๏ โปรด นิด, ของสกิดห้าม	สหายมนุษย์ เพื่อนเอย
อย่า คลั่ง, หวังสมมุติ	มากเคลิ้ม
ประ โยชน์, อย่างเดียวสุด	สมชีพ เรานา
มาท มุ่ง, ผดุงชาติเทิ้ม	โทษทิ้งเถลีงคุณ ยิ่งเทอญ ๚

ศุภมัสดุ