เดือน ๒ จุลศักราช ๑๒๔๒
วันที่ ๔๔๓๔ วัน ๖ ๑ฯ ๒ ค่ำ ปีมะโรงโทศก จุลศักราช ๑๒๔๒
บ่าย ๒ โมงเสด็จออก หม่อมเจ้าจรถวายครอบรูปสัตว์ต่าง ๆ กรมหมื่นพิชิตเฝ้าอ่านฎีกาถวาย ทูลกระหม่อมพระองค์น้อยเฝ้า ถวายเงินเดือนบัญชีพระนั่งที่สั่งตั๋วยืมที่ทูลกระหม่อมพระองค์ใหญ่ พระองค์เทวัญเฝ้า พระยานรรัตน์เฝ้ากับพระนายไวย พระราชทานคำตัดสินเรื่องวิวาทและข้อบังคับสำหรับผู้บังคับการทหารหน้า ให้พระยานรรัตน์และพระนายไวยดู
๒ ทุ่มเสด็จหอธรรมสังเวช ตั้งตำแหน่งขุนนาง ๖ คน มหาฑิตและพระครูวัดตรีถวายเทศน์ เสด็จขึ้น ๔ ทุ่มเศษ
วันที่ ๔๔๓๕ วัน ๗ ๒ฯ ๒ ค่ำ ปีมะโรงโทศก จุลศักราช ๑๒๔๒
เวลาเช้า ๒ โมง ๕๕ มินิต พระนางเธอพระองค์เจ้าเสาวภาผ่องศรี ประสูติสมเด็จพระเจ้าลูกเธอเป็นพระราชกุมาร เวลาเที่ยงเจ้านายเข้าไปที่พระตำหนัก เสด็จออกครู่หนึ่ง เวลาบ่าย ๓ โมง เสด็จออกพระที่นั่ง ไม่มีราชการอันใด
ทุ่มหนึ่งเสด็จหอธรรมสังเวช พระมหาฑิตพระครูกุสุมคุณธาดาถวายเทศน์ เสด็จขึ้น ๒ ทุ่มเศษ
วันที่ ๔๔๓๖ วัน ๑ ๓ฯ ๒ ค่ำ ปีมะโรงโทศก จุลศักราช ๑๒๔๒
พระศรีสุนทรเฝ้าเรื่องคิดพระนาม กรมหมื่นพิชิตอ่านฎีกาทูลเกล้า ฯ ถวาย ทูลกระหม่อมพระองค์น้อยเฝ้า
ค่ำไม่เสด็จออกหอธรรมสังเวช ไม่มีราชการ
วันที่ ๔๔๓๗ วัน ๒ ๔ฯ ๒ ค่ำ ปีมะโรงโทศก จุลศักราช ๑๒๔๒
พระศรีสุนทรเฝ้าคิดพระนามสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ ยังไม่ตกลง ท่านผู้หญิงสุ่นภรรยาพระยาโชฎึกเฝ้า กรมหมื่นพิชิตอ่านความ
บ่าย ๔ โมงเสด็จออกพระที่นั่งอนันตสมาคม แฮร์กาลฟอนบาสวิตส์ กงสุลเยอรมันคนใหม่เข้าเฝ้า เจ้านายขุนนางแต่งเยียระบับ
บ่าย ๕ โมงเสด็จกลับจากแขกเมืองแล้ว เสด็จลงพระตำหนัก สมโภชสามวัน สมเด็จพระเจ้าลูกเธอเจ้านายขุนนางเข้าไปมาก ค่ำไม่เสด็จออกหอธรรมสังเวช พระศรีสุนทรเฝ้า
วันที่ ๔๔๓๘ วัน ๓ ๕ฯ ๒ ค่ำ ปีมะโรงโทศก จุลศักราช ๑๒๔๒
พระศรีสุนทรเฝ้า กรมหมื่นพิชิตอ่านความทูลเกล้า ฯ ถวาย ทูลกระหม่อมพระองค์น้อยเฝ้า พระยาภาสเฝ้า พระยามหามนตรี ถวายสารบบความกรมนครบาล จำนวนเดือนอ้าย
๒ ทุ่มเศษเสด็จออกหอธรรมสังเวช พระนรินทร์อ่านบอกเมืองนครเขื่อนขันธ์ เรื่องชำระผู้ร้าย พระสุรินทรามาตย์ ซึ่งออกไปชำระกลับเข้ามาเฝ้าทูลละอองธุลีพระบาท
หม่อมเจ้าพระประสิทธิ์เฝ้าทูลลาสึก รับสั่งให้ถวายเทศน์พระราชทานเงิน ๑๐ ตำลึง มหาฑิตถวายเทศน์ เสด็จขึ้นยามเศษ พระครูวัดตรีเทศน์ต่อไป
วันที่ ๔๔๓๙ วัน ๔ ๖ฯ ๒ ค่ำ ปีมะโรงโทศก จุลศักราช ๑๒๔๒
วันนี้พระองค์เจ้าสิงหนาทสิ้นพระชนม์ เวลาเช้า
หม่อมเจ้าจรถวายครอบรูปสัตว์
บ่าย ๔ โมงเสด็จวังพระองค์เจ้าสิงหนาท สรงน้ำพระศพ พระราชทานลุ้งผ้าขาวทรงพระศพ สดับปกรณ์แล้วเสด็จกลับ แวะทอดพระเนตรการที่พระเมรุ ย่ำค่ำเสด็จขึ้น
ค่ำไม่เสด็จออกหอธรรมสังเวช พระศรีสุนทรเฝ้า
วันที่ ๔๔๔๐ วัน ๕ ๗ฯ ๒ ค่ำ ปีมะโรงโทศก จุลศักราช ๑๒๔๒
วันนี้เลี้ยงพระ ที่พระที่นั่งสุทไธยสวรรย์ ๑๕ รูป ในการพระราชพิธีตรียัมปวาย เช้าสามโมงเศษ แห่พระยานานามานั่งโล้ชิงช้าที่หน้าเทวสถาน
บ่ายพระนายไวยเฝ้า กรมหมื่นพิชิตอ่านความฎีกา ทูลกระหม่อมพระองค์น้อยเฝ้า พระศรีสุนทรเฝ้า พระองค์เทวัญเฝ้า
๒ ทุ่มเศษ เสด็จหอธรรมสังเวช ตั้งขุนพรหมสมบัติบุตรพระมงคลรัตน์ เป็นขุนมหาวิสูตรปลัดนั่งศาลกรมสรรพากรใน นายยมมหาดเล็ก บุตรพระอินทรมนตรี เป็นขุนศรีสาครปลัดนั่งศาลกรมสรรพากรนอก จีนเข้ารีตเป็นหมื่นคนหนึ่ง พระมหาฑิตและพระครูวัดตรี ถวายเทศน์ ยกทั้งสองกัณฑ์ เสด็จขึ้น ๔ ทุ่มเศษ
ค่ำสวดมนต์ ๕ รูป ที่วัดพระแก้ว ในการพระราชพิธีตรียัมปวาย
วันที่ ๔๔๔๑ วัน ๖ ๘ฯ ๒ ค่ำ ปีมะโรงโทศก จุลศักราช ๑๒๔๒
เสด็จออกที่พระที่นั่งบ่าย ๒ โมง ไม่มีราชการ
บ่าย ๓ โมง เสด็จออกประทับหน้าโรงทอง อารบาสเตอร์เฝ้า แล้วเสด็จทอดพระเนตรการในโรงทอง แล้วเสด็จวัดพระแก้ว พระองค์เจ้าศรีสิทธิถวายตัวอย่างซุ้มสังเค็ตยอด ทอดพระเนตรแล้ว เสด็จโรงพระเบ็ญจา ทอดพระเนตรตั้งเครื่องตั้ง แล้วเสด็จพระเมรุ เจ้าพระยาภานุวงศ์มาเฝ้า แล้วเสด็จมาที่โรงละครท้องสนาม ทอดพระเนตรการต่าง ๆ ที่ทำ เสด็จกลับย่ำค่ำเศษ
ยามเศษเสด็จหอธรรมสังเวช มหาแก้ว ๔ ประโยค วัดรังษี พระครูสังฆวินิต วัดราชบูรณ ถวายเทศน์ เทศน์วิเศษ ๔ ทุ่มเศษเสด็จขึ้น
สวดมนต์พระราชพิธีตรียัมปวายที่วัดพระแก้ว ๕ รูป
วันที่ ๔๔๔๒ วัน ๗ ๙ฯ ๒ ค่ำ ปีมะโรงโทศก จุลศักราช ๑๒๔๒
บ่าย ๓ โมง พระยาพิทักษ์ภูบาลเฝ้าเรื่องค้นกระถางต้นไม้ลายคราม หม่อมเจ้าจรถวายครอบรูปสัตว์ กรมหมื่นภูธเรศถวายดอกไม้ไหวประดับ พระโกศพระบรมอัฏฐิ ในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เสด็จออกพระที่นั่งสุทไธยสวรรย์ ทอดพระเนตรแห่พระยานานาพิธภาษีไปนั่งชิงช้า ทูลกระหม่อมพระองค์น้อยถวายสมุดอาลเบตเมมโมเรียน ซึ่งจะเป็นตัวอย่าง ทำน้ำพุที่พระเมรุ เสด็จขึ้นจากพระที่นั่งสุทไธยสวรรย์ ประทับพระที่นั่งบรมพิมาน ประดับดอกไม้ไหวพระโกศพระบรมอัฏฐิ ค่ำไม่เสด็จออกหอธรรมสังเวช
วันที่ ๔๔๔๓ วัน ๑ ๑๐ฯ ๒ ค่ำ ปีมะโรงโทศก จุลศักราช ๑๒๔๒
บ่าย ๒ โมงเศษ พระศรีสุนทรเฝ้าเรื่องพระนามทูลกระหม่อมชายที่ประสูติใหม่ กรมหมื่นภูธเรศเอาลองโมรามาถวายทอดพระเนตร โปรดให้จารึกอักษรทั้ง ๔ ด้าน พระยาเทพประชุนกลับมาแต่เชียงใหม่เข้ามาเฝ้า ตรัสอยู่นานแล้ว กรมหมื่นพิชิต พระองค์เทวัญ พระศรีสุนทรเฝ้าเรื่องพระนาม ค่ำไม่เสด็จออกหอธรรมสังเวช ไม่มีราชการ
วันที่ ๔๔๔๔ วัน ๒ ๑๑ฯ ๒ ค่ำ ปีมะโรงโทศก จุลศักราช ๑๒๔๒
บ่าย ๒ โมง เสด็จออกทรงบัญชีเบี้ยหวัด แล้วพระองค์เจ้าดิศวรกุมารนำกัปตันลอฟตัสเฝ้า แล้วกรมหมื่นพิชิตอ่านฎีกา กรมหมื่นภูธเรศเฝ้า พระยานรรัตน์เฝ้า พระนายไวยเฝ้า เรื่องที่สวนสระประทุม นายเสนอถวายรายงานนักโทษ และถวายตะกร้าถ่านพัดสาน ซึ่งจะใช้เป็นของสังเค็ต
วันที่ ๔๔๔๕ วัน ๓ ๑๒ฯ ๒ ค่ำ ปีมะโรงโทศก จุลศักราช ๑๒๔๒
เสด็จออกบ่าย ๔ โมงเศษ พระยานรรัตน์ พระยานานาเฝ้า กรมหมื่นพิชิตเฝ้า แล้วกรมหมื่นภูธเรศเฝ้า กรมหมื่นนเรศร์เฝ้า เรื่องแกรซีค้างเงิน พระองค์เจ้าเทวัญเฝ้า ค่ำไม่เสด็จออกหอธรรมสังเวช พระยาภาสเฝ้า
วันที่ ๔๔๔๖ วัน ๔ ๑๓ฯ ๒ ค่ำ ปีมะโรงโทศก จุลศักราช ๑๒๔๒
บ่าย ๒ โมงเศษ กรมหมื่นภูธเรศเฝ้า แล้วกรมหมื่นพิชิตเฝ้า พระองค์ชุมพลถวายฐานรองต้นไม้เงินทองและม้ารอง ตั้งบูชาพระจุลบุษยรัตน์ ทูลกระหม่อมพระองค์น้อยเฝ้ากะลูกมะนาวกัลปพฤกษ์ที่จะพระราชทานคน ถวายผ้าขาวช่วยในการพระศพครั้งนี้ พระไชยยศเอาบัญชีคนถวายผ้าขาวช่วยในการพระศพแต่ครั้งก่อน ๆ มาทูลเกล้าฯ ถวาย พระยาราชสงครามถวายแผนที่พระเมรุ ทรงกะห้องที่พระที่นั่งทรงธรรม เจ้าพระประสิทธิ์เข้ามาถวายพระราชกุศล
ค่ำไม่เสด็จออกหอธรรมสังเวช พระยาภาสเฝ้า
วันที่ ๔๔๔๗ วัน ๕ ๑๔ฯ ๒ ค่ำ มะโรงโทศก จุลศักราช ๑๒๔๒
บ่าย ๒ โมง พระนายสรรเพ็ธเฝ้า จะขอรับพระราชทานใช้ตราของพระองค์เจ้าสิงหนาทต่อไป ด้วยตราดวงนี้ ได้ใช้เบิกเงินทองมาแต่ก่อน อนึ่งหนังโรงใหญ่ของพระองค์สิงหนาท จะขอรับพระราชทานเล่นในการพระเมรุพระยานรรัตน์เฝ้าเรื่องสลากและเรื่องทหารปากน้ำ กรมหมื่นพิชิตเฝ้า และกรมหมื่นภูธเรศเฝ้า ทูลกระหม่อมพระองค์น้อยเฝ้า ค่ำเจ้าพระประสิทธิ์เข้าไปถวายเทศน์จุลพน พระราชทานรางวัลผ้าม่วง ๒ ผืน และของกินอีกสองสามสิ่ง
ค่ำไม่เสด็จออกหอธรรมสังเวช พระยาภาสเฝ้า พระศรีสุนทรถวายคำฉันท์ที่จะจารึกพระลองโมรา และพระนามสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ
วันที่ ๔๔๔๘ วัน ๖ ๑๕ฯ ๒ ค่ำ ปีมะโรงโทศก จุลศักราช ๑๒๔๒
บ่าย ๔ โมง หม่อมเจ้าจรถวายครอบรูปสัตว์ เจ้าพระยาพลเทพเฝ้า ถวายของช่วยในการพระเมรุ หมอเกาแวน พระองค์สายเฝ้า รับสั่งว่าให้มาเฝ้าในวันพรุ่งนี้อีก เสด็จออกบ่าย ๕ โมง ขุนเหมมณฑิรานุรักษ์เฝ้า เรี่ยรายมีงิ้วที่บางปอินกลางเดือน ๓ แล้วเสด็จโรงพระเบ็ญจา แล้วเสด็จพระเมรุ ประทับตรัสกับสมเด็จกรมพระบนพระที่นั่งทรงธรรม แล้วพระวิสูตรสาครดิษฐ์มาเฝ้าที่พระเมรุ เสด็จกลับย่ำค่ำเศษ
ยามเศษเสด็จหอธรรมสังเวช พระวินัยธรรมเกษ มหาสายถวายเทศน์ เทศน์วิเศษจบแล้วทรงปิดทองพระพุทธรูปฉลองพระองค์สมเด็จพระนางเจ้าสุนันทากุมารีรัตน์ และสมเด็จเจ้าฟ้ากรรณาภรณ์ เสด็จขึ้น ๕ ทุ่ม
วันที่ ๔๔๔๙ วัน ๗ ๑ฯ ๒ ค่ำ ปีมะโรงโทศก จุลศักราช ๑๒๔๒
บ่าย ๔ โมงเศษ พระองค์สายหมอเกาแวนเฝ้า แล้วเสด็จออกพระที่นั่งอมรินทรวินิจฉัย แจกเบี้ยหวัดมหาดเล็กแล้วเสด็จพระเมรุ เสด็จกลับทุ่มเศษ ค่ำไม่เสด็จออกหอธรรมสังเวช
วันนี้เป็นวันพระราชพิธิตรียัมปวาย แห่พระนเรศวร
วันที่ ๔๔๕๐ วัน ๑ ๒ฯ ๒ ค่ำ ปีมะโรงโทศก จุลศักราช ๑๒๔๒
บ่าย ๓ โมง พวกพราหมณ์พิธีเข้ามาเฝ้า ถวายของต่าง ๆ พระมหาราชครูพิธีถวายน้ำสังข์ พระครูอัษฎาจารย์ยกพานแว่นฟ้ามีเข้าตอกเต็มเสกเป็นภาษาพราหมณ์ (ดูเหมือนภาษาสังสกฤต) เป็นคำถวายพระพร แล้วหลวงราชมุนี หลวงศิวาจารย์ เสกอย่างเดียวกัน พระราชทานเงินทั่วทุกคน พระยานรรัตน์ถวายราวผ้าเช็ดหน้า พระนายเสมอใจถวายแผนที่วางโคมพระเมรุ กัปตันลอฟตัส พระยาอนุชิตชาญไชย พระยารัตนโกษาเฝ้าเรื่องสวนริมสระประทุมวัน หม่อมเจ้าจรถวายครอบรูปสัตว์ หม่อมเจ้าปรีดาถวายต้นไม้กระถางแก้ว กรมหมื่นพิชิตเฝ้าเรื่องงะบันดอ พระศรีสุนทรถวายวิสุงคามสีมาทรงเซ็น และถวายชื่อขุนนางซึ่งจะทรงพระกรุณาโปรดให้ตั้งขึ้น รับราชการในสมเด็จพระนางเจ้า และถวายคำแปลคาถาพระราชทานพระนามเจ้านาย (คาถานี้เป็นพระราชนิพนธ์ ในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระราชทานแก่พระเจ้าลูกเธอทุกๆ พระองค์ โปรดให้คัดไว้แล้วให้พระศรีสุนทรแปลเป็นคำไทย) พระองค์ทองแถมถวายกล้องไม้ราชวัง และตลับยาแดงหลังโมรา โปรดเกล้าฯ พระราชทานรางวัลชั่งสิบตำลึง กรมหมื่นภูธเรศถวายแพรย่าม แพรถลกบาตร แพรพัดรอง
ยามหนึ่งเสด็จหอธรรมสังเวช พระสุรินทรามาตย์อ่านบอกเมืองนครเขื่อนขันธ์ ผู้ร้ายปล้น ตั้งขุนนาง ๓ คน เจ้ากรมเกณฑ์บุญ ๑ ชาวที่ ๒ คน มหาคำ ๔ ประโยควัดมหาธาตุ มหาอิ่ม ๓ ประโยควัดบุณศิริถวายเทศน์ เสด็จขึ้น ๔ ทุ่มเศษ พระนายไวยเฝ้า
วันที่ ๔๔๕๑ วัน ๒ ๓ฯ ๒ ค่ำ ปีมะโรงโทศก จุลศักราช ๑๒๔๒
หม่อมเจ้าชายในกรมหมื่นนเรศร์มาเฝ้า พระราชทานชื่อว่า หม่อมเจ้าเสรฐศิริ พระนายไวยถวายแผนที่ ๆ จะตั้งทหารโปลิศอยู่ประจำรักษารอบพระนคร กรมหมื่นพิชิตถวายโคลงโสฬสไตรยางค์ ซึ่งทรงพระกรุณาโปรดเกล้า ฯ ให้ไปแต่งแก้ใหม่ให้ถูกกับความในภาษาอังกฤษ
พระราชทานใบอนุญาตให้มิสเตอรอาลเบิตยุเกอ เป็นกงสุลอิตาลีในกรุงเทพ ฯ พระราชทานตราทิพยาภรณ์แก่กอลอแนลนอกซ์
บ่าย ๕ โมงเศษ เสด็จลงสมโภชพระองค์เจ้าอาภากรเกียรติวงศ์ สมโภชเดือน
ค่ำไม่เสด็จหอธรรมสังเวช
วันที่ ๔๔๕๒ วัน ๓ ๔ฯ ๒ ค่ำ ปีมะโรงโทศก จุลศักราช ๑๒๔๒
พระองค์สายเฝ้า ท้าวแพถวายหนังสือเจ้าพระยาภานุวงศ์ พระนายศรีกลับมาจากราชบุรีเข้ามาเฝ้า พระยาเจริญเฝ้าถวายประกาศเรื่องคนไทยที่จะซื้อของสั่งของฝรั่ง ให้มีลายมือเป็นสลักสำคัญ พระยาโชฎึกทูลเรื่องเลี้ยงตรุษจีน สั่งเลิก
บ่าย ๕ โมงเศษเสด็จลงตำหนักแพ สวดมนต์จบแล้ว ย่ำค่ำเสด็จกลับ
วันที่ ๔๔๕๓ วัน ๔ ๕ฯ ๒ ค่ำ ปีมะโรงโทศก จุลศักราช ๑๒๔๒
บ่าย ๓ โมง มิสเตอรปัลเกรฟเฝ้าอยู่จนบ่าย ๕ โมง หม่อมเจ้าจรเฝ้าถวายครอบรูปสัตว์ สมเด็จกรมพระส่งรายเดือน รับเงินจ่ายเงินหอรัษฎาจำนวนเดือนอ้าย เสด็จลงตำหนักแพ มีการฟังสวดมนต์โกนจุกหม่อมราชวงศ์เปียในหม่อมเจ้าจร ๑ หม่อมราชวงศ์ชม ๑ หม่อมราชวงศ์ข้อ ๑ ในพระองค์เจ้าสายสนิทวงศ์ หม่อมราชวงศ์ส่อสี ในหม่อมเจ้าบงกช ๑ รวม ๔ คน สวดมนต์ในพระที่นั่งราชกิจวินิจฉัย จบแล้ว ขุนนางเฝ้า เสด็จกลับย่ำค่ำ พระนายศรีเฝ้าเรื่องออกไปแจกตั๋วทหารที่ราชบุรี พระศรีสุนทรถวายฉันท์วรรณพฤติและคำแปลชื่อเจ้านาย พระยาภาสกรวงศ์ถวายหนังสือ ขอรับพระราชทานเงินยืมทำบ้าน โปรดพระราชทานเงินพระคลังข้างที่ ๓๐๐ ชั่ง ให้ยืมแล้วให้ส่งปีละ ๓๐ ชั่ง ไป ๕ ปี ๒๐ ชั่งปี ๑ รวม ๖ ปี แล้วไม่ต้องส่งต่อไป พระราชทานพระราชหัตถเลขาเป็นสำคัญฉะบับหนึ่งแจ้งอยู่ในสำเนาพระราชหัตถเลขา ป. ที่ ๒๒/๔๒ หน้า ๒๗๖ นั้นแล้ว แล้วเขียนลงท้ายใบยืมของพระยาภาสกรวงศ์ ความต้องกันกับพระราชหัตถเลขา ทรงเซ็นพระนามมอบให้ท้าวภัณฑสารไว้
วันที่ ๔๔๕๔ วัน ๕ ๖ฯ ๒ ค่ำ ปีมะโรงโทศก จุลศักราช ๑๒๔๒
บ่าย ๓ โมงเสด็จลงเรือเวสาตรี สมเด็จพระนางเจ้าตามเสด็จพระราชดำเนินไปด้วย แล่นลงไปตามลำน้ำถึงเมืองนครเขื่อนขันธ์ ใต้ลัดบนลงไป แล้วกลับเรือพระที่นั่ง กลับขึ้นมาถึงท่าราชวรดิษฐ จวนย่ำค่ำ เสด็จขึ้นทรงจุดเทียน พระสงฆ์สวดมนต์จบแล้ว เสด็จขึ้นจวนทุ่ม
วันที่ ๔๔๕๕ วัน ๖ ๗ฯ ๒ ค่ำ ปีมะโรงโทศก จุลศักราช ๑๒๔๒
เช้า ๒ โมงครึ่ง เสด็จตำหนักแพ ทรงรดน้ำสังข์หม่อมราชวงศ์ทั้ง ๔ คน สมเด็จกรมพระ กรมขุนภูวไนยตัดจุกแล้วเสด็จรดน้ำเสร็จแล้ว ทรงประเคนสำรับเลี้ยงพระ แล้วโปรดเกล้า ฯ พระราชทาน ตราคอมมานเดอเซ็นต์ไมเคอลแอนต์เซ็นต์ยอช และตราคอมมานเดอ ลิอองออฟออเนอ รวม ๒ ดวง แก่เจ้าพระยาภานุวงศ์ พระราชทานตราคอมเปเนี่ยนเซ็นต์ไมเคอลแอนต์เซ็นต์ยอช และตราคอมเปเนียนลิอองออฟออเนอ ๒ ดวง แก่พระยารัตนโกษา พระราชทานตราคอมเปเนียน ลิอองออฟออเนอดวงหนึ่ง แก่พระศรีธรรมสาสน์ ตรานี้เมื่อเจ้าพระยาภานุวงศ์และพวกทูตทั้งปวงออกไปราชการเมืองอังกฤษ และเมืองฝรั่งเศสได้มา เมื่อกลับเข้ามาเฝ้า จึงทูลเกล้า ฯ ถวาย เพื่อพระราชทานพระบรมราชานญาตให้แต่ง วันนี้เป็นวันดีจึงพระราชทาน รับสั่งกับสมเด็จกรมพระเจ้าพระยาสุรวงศ์ เจ้าพระยาภานุวงศ์ให้รวมทำบัญชีคน ซึ่งต้องเกณฑ์ในการพระเมรุ จะยกเงินค่าราชการในปีนี้ เวลาเช้า ๔ โมงเสด็จลงเรือพระที่นั่งเวสาตรี สมเด็จพระนางเจ้าตามเสด็จด้วย แล่นลงไปตามลำน้ำถึงเมืองสมุทรปราการ บ่าย ๒ โมงกับ ๑๕ มินิต แล่นเรือพระที่นั่งพ้นพระสมุทรเจดีย์ไปหน่อยหนึ่งกลับขึ้นมา พระยาสมุทบุรานุรักษ์ ลงเรือไฟเล็กมากับพระยาพิพัฒนโกษา มาจอดที่เรือพระที่นั่งถวายเครื่องเกาเหลา แล้วเสด็จจากเมืองสมุทรขึ้นมาถึงกรุงเทพ ฯ ประทับตำหนักแพ บ่าย ๕ โมงกับ ๒๐ มินิต ทำขวัญหม่อมราชวงศ์ ๔ คนที่พระที่นั่งราชกิจวินิจฉัย แล้วเสด็จมาประทับหอธรรมสังเวช ทอดพระเนตรพระโกศทองใหญ่ ทรงพระศพสมเด็จพระนางเจ้า ส. ก. ร. ซึ่งเจ้าพนักงานเปลี่ยนแต่เวลากลางวัน แล้วทรงผ้าพระพุทธรูปฉลองพระองค์ทั้ง ๒ องค์ แล้วเสด็จขึ้น
วันที่ ๔๔๕๖ วัน ๗ ๘ฯ ๒ ค่ำ ปีมะโรงโทศก จุลศักราช ๑๒๔๒
กลางวัน กรมหมื่นภูธเรศถวายแหวนเพ็ชร์ ซึ่งโปรดเกล้า ฯ ให้ทำ ๓ หีบ พระองค์เจ้าดิศวรกุมารถวายกระบะหมากเครื่องในพร้อมเป็นลายเลื่อยปรุ หม่อมเจ้าจรถวายครอบรูปสัตว์ หลวงนายฤทธิ์ถวายบัญชีของถวายต่าง ๆ กรมหมื่นนเรศร์ถวายฉลองพระองค์ต่างๆ ซึ่งโปรดเกล้า ฯ ให้สั่งแบตแมนให้ตัดครั้งจะเสด็จยุโรป พระองค์เทวัญเฝ้าทูลเรื่องศิลาที่จะกลึงกล่องบรรจุพระอัฏฐิหาไม่ได้ โปรดเกล้า ฯ ให้เอาแท่นสิงห์โตที่ทิ้งอยู่ที่ทรงบาตรไปใช้ พระศรีสุนทรถวายสัญญาบัตรพระทรงเซ็น แล้วรับสั่งให้ทำฉันท์จารึกลองโมราเล็ก
บ่าย ๕ โมง เสด็จโรงพระเบ็ญจาครู่หนึ่งแล้วเสด็จพระเมรุ กลับย่ำค่ำ
๒ ทุ่มเศษ เสด็จหอธรรมสังเวชมีการสวดมนต์ฉลองพระพุทธรูป ฉลองพระองค์ สมเด็จพระนางเจ้า ส. ก. ร. และสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ ก.พ. ของหลวง ๒๐ ของเจ้าภาพ ๑๐ รวม ๓๐ สวดมนต์จบแล้วสดับปกรณ์ สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ถวายเทศน์กัณฑ์หลวง พระโพธิวงศ์ถวายเทศน์กัณฑ์เจ้าภาพ ๕ ทุ่มเสด็จทรงจุดดอกไม้ที่นางร้องไห้ ร้อง ๓ เวลา คือย่ำเที่ยง ย่ำค่ำ ยามหนึ่ง ร้องตั้งแต่วันนี้เสมอไป กว่าจะพระราชทานเพลิง
วันที่ ๔๔๕๗ วัน ๑ ๙ฯ ๒ ค่ำ ปีมะโรงโทศก จุลศักราช ๑๒๔๒
เวลาเช้า ๒ โมงเสด็จทรงรถพระที่นั่ง สมเด็จพระนางเจ้าตามเสด็จพระราชดำเนินด้วย ทอดพระเนตรพระเมรุแล้ว เสด็จลงถนนบำรุงเมืองออกประตูวัดสระเกษ ตรงไปประทับวังใหม่ซึ่งจะพระราชทานพระองค์เจ้าสวัสดิโสภณ แล้วเสด็จสระประทุมวัน ลงถนนหัวลำโพง แล้วเสด็จกลับมาประทับที่เรือนเจ้าคุณตำหนักเดิม พระยาโชฎึกตั้งเครื่องและเลี้ยงเจ้านายข้าราชการที่ตามเสด็จ เวลาเช้า ๕ โมงเศษเสด็จกลับประทับหอธรรมสังเวช เลี้ยงพระเสร็จแล้วพระราชทานตาลปัตรยศผ้าไตรย่ามบริกขารเล็กน้อย พระราชทานสัญญาบัตรตั้งพระสงฆ์ ๑๐ รูป คือ (๑) พระครูปิฎกธรวัดทรงธรรมเป็นพระครูวิสุทธิวงศ์ เจ้าคณะใหญ่ฝ่ายรามัญ เมืองนครเขื่อนขันธ์ มีนิตยภัตรเดือนละ ๘ บาท (๒) เจ้าอธิการรอด เปรียญนอกราชการ วัดกลางนาแขวงเมืองนครเขื่อนขันธ์ เป็นพระครูปิฎกธร เจ้าคณะรองฝ่ายรามัญเมืองนครเขื่อนขันธ์ มีนิตยภัตรเดือนละ ๖ บาท (๓) พระมหาพ่วงเปรียญ ๓ ประโยควัดศาลาเขื่อนแขวงเมืองเพ็ชรบุรี เป็นพระครูญาณวิมล เจ้าคณะรองเมืองเพ็ชรบุรี (๔) พระวินัยธรแฝนวัดยางแขวงเมืองเพ็ชรบุรี เป็นพระครูญาณเพ็ชรรัตน์ เจ้าคณะรองเมืองเพ็ชรบุรี (๕) พระปลัดพ่วงวัดแก่นเหล็กแขวงเมืองเพ็ชรบุรี เป็นพระครูญาณวิสุทธิวงศ์ เจ้าคณะรองเมืองเพ็ชรบุรี (๖) พระปลัดเอี่ยมวัดท้ายย่านแขวงเมืองอ่างทอง เป็นพระครูพุทธรักขิต เจ้าคณะใหญ่เมืองอ่างทอง (๗) พระสมุห์สวนวัดช่องลมแขวงเมืองนครสวรรค์เป็นพระครูธรรมราชมุนี เจ้าคณะใหญ่เมืองนครสวรรค์ (๘) เจ้าอธิการช้างวัดไชยชุมพลชะนะสงคราม (ตันฉะบับมีเท่านี้ หาหลักฐานทางอื่นก็ไม่พบ)
วันที่ ๔๔๕๘ วัน ๒ ๑๐ฯ ๒ ค่ำ ปีมะโรงโทศก จุลศักราช ๑๒๔๒
บ่าย ๓ โมง พระยาโชฎึกนำจีนแพถวายของตรุษจีน กรมหมื่นพิชิตถวายร่างตอบกงสุลอังกฤษ เรื่องความงะบันดอ พระยาเจริญกับจมื่นราชามาตย์ถวายของในการพระเมรุ นายพลพันถวายหนังสือเจ้าพระยาพลเทพ หมอเกาแวนเฝ้าเรื่องไปดูอาการพระยาราชโยธา พระองค์สายเฝ้า กรมหมื่นนเรศร์ถวายพวงระย้าห้อยฉัตรเป็นตัวอย่าง หม่อมเจ้าประวิชเฝ้าเรื่องทำเรื่อนแก้วตั้งพระอัฏฐิ ทูลกระหม่อมพระองค์น้อยเฝ้ากะของแจกในการพระเมรุ
เวลา ๒ ทุ่มเสด็จหอธรรมสังเวช พระศรีเสนาอ่านบอกข้าหลวงสักเลข มหาคำ ๔ ประโยค วัดมหาธาตุ ถวายเทศน์กัณฑ์หลวง มหาอิ่ม ๓ ประโยค วัดบุรณศิริ ถวายเทศน์กัณฑ์เจ้าภาพ ตั้งข้าราชการ ๑๒ คน (๑) หม่อมราชวงศ์ทัดเป็นหลวงบรมนารินทรามาตย์ รับราชการในสมเด็จพระนางเจ้า ถือศักดินา ๘๐๐ (๒) นายเย็นเป็นหลวงบรมนารถนิตยภักดี รับราชการในสมเด็จพระนางเจ้าถือศักดินา ๘๐๐ (๓) นายแย้มเป็นขุนรัตนเทวีภัตติการ รับราชการในสมเด็จพระนางเจ้า ถือศักดินา ๖๐๐ (๔) หม่อมหลวงจำเริญเป็นขุนบริบาลบรมรักษ์ สมุห์บัญชีขอเฝ้า รับราชการในสมเด็จพระนางเจ้า ถือศักดินา ๖๐๐ (๕) นายร้ายเป็นหมื่นวรนาฏพลารักษ์ สมุห์บัญชีขอเฝ้า รับราชการในสมเด็จพระนางเจ้า ถือศักดินา ๔๐๐ (๖) นายภัศดามหาดเล็กเวรเดชบุตรพระยาธรรมจรันยานุกูลมนตรี เป็นนายรองบำรุงราชบทมาลย์มหาดเล็กเวรเดช ถือศักดินา ๓๐๐ (๗) นายพร้อมมหาดเล็กเวรเดช บุตรพระราชวรินทร์ เป็นนายรองขรรค์มหาดเล็กเวรเดช ถือศักดินา ๓๐๐ (๘) นายเฉื่อยมหาดเล็กเวรสิทธิ์ บุตรพระยาสัมภารากร เป็นนายรองชิตมหาดเล็กเวรสิทธิ์ ถือศักดินา ๓๐๐ (๙) นายว่างมหาดเล็กเวรสิทธิ์ บุตรขุนอินทรรักษา เป็นนายรองพินิตราชการ มหาดเล็กเวรสิทธิ์ ถือศักดินา ๓๐๐ (๑๐) นายเพิ่มมหาดเล็กเวรศักดิ์ บุตรพระพิเรนทรเทพ เป็นนายรองไชยขรรค์ มหาดเล็กเวรศักดิ์ ถือศักดินา ๓๐๐ (๑๑) นายสมบุญมหาดเล็กเวรศักดิ์ บุตรขุนอมรภักดี เป็นนายรองเล่ห์อาวุธมหาดเล็กเวรฤทธิ์ ถือศักดินา ๓๐๐ (๑๒) ขุนรามสรชิตปลัดกรม เป็นหลวงสนิทอาวุธ เจ้ากรมแสงปืนต้นซ้าย ถือศักดินา ๔๐๐ เสด็จขึ้น ๔ ทุ่มเศษ กรมหมื่นพิชิต พระองค์เจ้าเทวัญเฝ้า เรื่องงะบันดอ
วันที่ ๔๔๕๙ วัน ๓ ๑๑ฯ ๒ ค่ำ ปีมะโรงโทศก จุลศักราช ๑๒๔๒
บ่าย ๓ โมง กรมหมื่นภูธเรศเฝ้า ถวายเครื่องล้างหน้าลงยา พระนายไวยกับกรมหมื่นพิชิตเฝ้า ไปเรรากงสุลโปรตุเกตเฝ้า พวกญวนถวายของตรุษจีน ทูลกระหม่อมพระองค์น้อยเฝ้า กะของแจกในการพระเมรุ
เวลา ๒ ทุ่มเสด็จหอธรรมสังเวช มหาคำถวายเทศน์ จบแล้วเสด็จขึ้น มหาอิ่มเทศน์ต่อไป พระยาภาสเฝ้า พระองค์เทวัญถวายบัญชีเบี้ยหวัดเจ้านาย และบัญชีแผนกอากรยาสูบ
วันที่ ๔๔๖๐ วัน ๔ ๑๒ฯ ๒ ค่ำ ปีมะโรงโทศก จุลศักราช ๑๒๔๒
เวลาบ่าย ๒ โมงครึ่ง พวกญวนถวายของตรุษจีน เจ้าพระยาภานุวงศ์เฝ้าพร้อมกับพระยาเทพประชุม เรื่องความงะบันดอ นายพลพันถวายหนังสือ เจ้าพระยาพลเทพ ทูลกระหม่อมพระองค์น้อยเฝ้า เอาของต่างๆ เข้ามาถวายที่จะใช้แจกในการพระเมรุ ไม่โปรดไม่ได้เอาไว้
เวลา ๒ ทุ่ม เสด็จหอธรรมสังเวช มหาคำถวายเทศน์กัณฑ์หลวง มหาอิ่มถวายเทศน์กัณฑ์เจ้าภาพ เสด็จขึ้นเวลา ๔ ทุ่มเศษ
วันที่ ๔๔๖๑ วัน ๕ ๑๓ฯ ๒ ค่ำ ปีมะโรงโทศก จุลศักราช ๑๒๔๒
บ่าย ๓ โมง พวกจีนถวายของตรุษจีนหลายคน วันนี้เป็นวันแจกเบี้ยหวัดเจ้านาย แจกในพระที่นั่งบรมราชสถิตย์มโหฬารตามเคย ทูลกระหม่อมพระองค์น้อย กรมหมื่นพิชิต กรมหมื่นภูธเรศเฝ้า กะของแจกในการพระเมรุ
เวลา ๒ ทุ่มเศษ เสด็จหอธรรมสังเวช บอกเมืองนครสวรรค์ขัดข้องเรื่องเลขหางกุ้ง มหาคำถวายเทศน์กัณฑ์หลวง มหาอิ่มถวายเทศน์กัณฑ์เจ้าภาพ เสด็จขึ้น ๔ ทุ่มเศษ
วันที่ ๔๔๖๒ วัน ๖ ๑๔ฯ ๒ ค่ำ ปีมะโรงโทศก จุลศักราช ๑๒๔๒
เช้าเสด็จลงเลี้ยงพระตำหนักแพในการตรุษจีน บ่าย ๓ โมง พระนายไวยเฝ้าเรื่องเจ้าหมู่เอาตัวพรรคพวกของทหารสมัครไปขัง พระยาภาส กรมหมื่นพิชิตถวายโคลงโสฬศไตรยางค์ กรมหมื่นภูธเรศถวายถาดชาเงิน ทรงซื้อไว้สำหรับพระราชทานนายด้านทำการพระเมรุ ทูลกระหม่อมพระองค์น้อยเฝ้า พระศรีสุนทรเฝ้าเรื่องคิดคำฉันท์ ไม่เสด็จหอธรรมสังเวช
วันที่ ๔๔๖๓ วัน ๗ ๑๕ฯ ๒ ค่ำ ปีมะโรงโทศก จุลศักราช ๑๒๔๒
เช้าเสด็จตำหนักแพ เลี้ยงตรุษจีน บ่ายกรมหมื่นภูธเรศเฝ้า เอาถาดชามาถวายทรงซื้อไว้อีก พระองค์เทวัญ พระนายไวยเฝ้า
บ่าย ๔ โมงเสด็จวัดพระแก้วและโรงพระเบ็ญจา แล้วเสด็จพระเมรุ เสด็จกลับ เวลาค่ำเสด็จขึ้น ไม่ได้เสด็จหอธรรมสังเวช
