เดือน ๑ จุลศักราช ๑๒๔๒

วันที่ ๔๔๐๕ วัน ๕ ๑ฯ ๑ ค่ำ ปีมะโรงโทศก จุลศักราช ๑๒๔๒

บ่ายวันนี้ หม่อมเจ้าชายในพระองค์เจ้าศรีเสาวภางค์เฝ้า แล้วพระยานรรัตน์กับพระนายไวยเฝ้า เรื่องพระนายศรีจะไปแจกตั๋วทหาร ค่ำไม่เสด็จออกหอ เพราะประชวรพระเนตร ไม่มีราชการ

​วันที่ ๔๔๐๖ วัน ๖ ๒ฯ ๑ ค่ำ ปีมะโรงโทศก จุลศักราช ๑๒๔๒

บ่าย ๒ โมงเสด็จออก พระยาโชฎึกนำของที่สั่งหลวงนายสิทธิ์ถวาย กรมหมื่นพิชิตเฝ้าทรงเซ็นฎีกา แล้วพระองค์สายเฝ้า ไม่เสด็จออกหอธรรมสังเวช ไม่มีราชการ ค่ำพระองค์เทวัญเฝ้า

บัญชีสิ่งของหลวงนายสิทธิ์ไปทำเมืองจีน

พระยาพิพัฒน์ถวายสำเนาหนังสือกงสุลอเมริกัน ตอบเรื่องซิเกลส์จะเฝ้าคืนเอกสกวาเตอร

วันนี้เป็นวันแขกเริ่มเจ้าเซ็น

วันที่ ๔๔๐๗ วัน ๗ ๓ฯ ๑ ค่ำ ปีมะโรงโทศก จุลศักราช ๑๒๔๒

เสด็จออกย่ำเที่ยง ท้าวภัณฑสารนุรักษ์เฝ้า แล้วพระยานรรัตน์เฝ้า กรมพิชิตเฝ้ากับพระองค์เจ้าสายเฝ้า ค่ำเสด็จลงพระตำหนักทูลกระหม่อมปราสาท

วันที่ ๔๔๐๘ วัน ๑ ๔ฯ ๑ ค่ำ ปีมะโรงโทศก จุลศักราช ๑๒๔๒

บ่าย ๒ โมงเศษ กรมหมื่นภูธเรศเฝ้า ถวายพุ่มเข้าบิณฑ์ฉัตรพระแก้ว แล้วพระองค์เจ้าเทวัญเฝ้า

ค่ำไม่เสด็จออกหอธรรมสังเวช พระองค์เจ้าเทวัญเฝ้าถวายฎีกาใบสั่ง ๔ พุ่มเศษเสด็จขึ้น

​วันที่ ๔๔๐๙ วัน ๒ ๕ฯ ๑ ค่ำ ปีมะโรงโทศก จุลศักราช ๑๒๔๒

บ่าย ๓ โมง เสด็จออกในออฟฟิศครู่หนึ่ง แล้วปัลเกรฟกับบุตรภรรยาเฝ้า แล้วไปเฝ้าสมเด็จพระนางเจ้าที่พระตำหนัก และทูลกระหม่อมปราสาทด้วย แล้วพระองค์เจ้าเทวัญเฝ้า ค่ำเสด็จพระตำหนักทูลกระหม่อมปราสาท วันนี้เป็นวันทำบุญเฉลิมพระชนม์พรรษาของท่าน สวดมนต์ ๓๑ รูป เจ้านายข้าราชการเข้าไปพร้อมกัน

วัน ๔๔๑๐ วัน ๓ ๖ฯ ๑ ค่ำ ปีมะโรงโทศก จุลศักราช ๑๒๔๒

เช้าเลี้ยงพระที่ตำหนักทูลกระหม่อมปราสาท เวลาบ่าย ๒ โมงเสด็จออก กรมพิชิตเฝ้า กริ้วพระองค์ทองกองก้อนใหญ่ เรื่องสอนให้พระองค์รพีพัฒน์ทำตูมัชล้อกรมพิชิต รับสั่งให้ไปขอขมา ค่ำเสด็จพระตำหนักทูลกระหม่อมปราสาท มีสวดมนต์เหมือนเวลาวานนี้

วันที่ ๔๔๑๑ วัน ๔ ๗ฯ ๑ ค่ำ ปีมะโรงโทศก จุลศักราช ๑๒๔๒

เลี้ยงพระที่ตำหนักทูลกระหม่อมปราสาท ในการแซยิดแล้วเวียนเทียน บ่าย ๒ โมงเศษเสด็จลง บ่าย ๓ โมง พระฤกษ์สรง ๆ แล้ว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้า ฯ พระราชทานพระราชหัตถเลขาพระราชทานพร และพระราชทาน​แหวนงูประดับเพ็ชร์และพลอยนิลวงหนึ่ง กับเงินเท่าพระชนม์พรรษาปีละ ๕ ตำลึง ๖๒ ปีเป็นเงิน ๑๕ ชั่ง ๑๐ ตำลึง แล้วสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ถวายเทศน์กัณฑ์หนึ่ง เป็นสิ้นการเฉลิมพระชนม์พรรษา ทูลกระหม่อมปราสาทเท่านี้

อนึ่งเกิดความเรื่องพระองค์ใหญ่ยิ่งชำระกันอยู่จนเกือบสว่าง ความแจ้งอยู่ในจดหมายถ้อยคำและคำปรึกษานั้นแล้ว

วันที่ ๔๔๑๒ วัน ๕ ๘ฯ ๑ ค่ำ ปีมะโรงโทศก จุลศักราช ๑๒๔๒

บ่าย ๓ โมงเศษ เสด็จประทับที่ออฟฟิศ กรมหมื่นพิชิตเฝ้าแล้วเสด็จพระเมรุ พระราชทานเสื้อคนทำงาน เสด็จกลับมาทอดพระเนตรการวัดพระแก้ว แล้วเสด็จโรงพระเบ็ญจา สมเด็จกรมพระเฝ้า ทรงเรื่องพระองค์ยิ่งเยาวลักษณ์ แล้วพระราชทานจดหมายถ้อยคำและคำปรึกษาให้สมเด็จกรมพระทอดพระเนตร ทุ่มเศษเสด็จกลับจากโรงพระเบ็ญจาตรงไปประทับหอธรรมสังเวช มหาอ่ำ วัดมหาธาตุ ๓ ประโยคถวายเทศน์กัณฑ์หนึ่ง มหาทัศวัดจักรวรรดิ์ ๔ ประโยคถวายเทศน์กัณฑ์หนึ่ง เทศน์วิเศษ ยามเศษเสด็จขึ้น

วันที่ ๔๔๑๓ วัน ๖ ๙ฯ ๑ ค่ำ ปีมะโรงโทศก จุลศักราช ๑๒๔๒

บ่ายมิสเตอรซิกเกลส์เฝ้า แล้วพระองค์สายเฝ้า ค่ำไม่เสด็จออกหอธรรมสังเวช เพราะไม่สู้ทรงสบาย

​วันที่ ๔๔๑๔ วัน ๗ ๑๐ฯ ๑ ค่ำ ปีมะโรงโทศก จุลศักราช ๑๒๔๒

บ่าย ๓ โมง กรมหมื่นภูธเรศเฝ้า แล้วกรมพิชิตเฝ้า และมิสเตอรปรูเออผู้ว่าการแทนกงสุลเยอรมันเฝ้า ถวายหนังสือเคราน์ปรินส์เยอรมัน วันนี้หลวงนายสิทธิ์กลับมาจากเมืองจีนมาเฝ้า

ค่ำไม่เสด็จออกหอธรรมสังเวช ประทับตั๋วคุ้มสักทหาร ๔๐๐ ฉะบับ รวมกับของเก่า ๑๙๐๐ ฉะบับ

มิสเตอรปรูเออถวายหนังสือปรินส์เฟรเดอริกวิลเลียมขอบพระเดชพระคุณที่พระราชทานตรา

พระยาพิพัฒน์ถวายหนังสือนำและสำเนาคอริสปอนด์เดนต์ต่าง ๆ เรื่องความนายวัด

วันที่ ๔๕๑๕ วัน ๑ ๑๑ฯ ๑ ค่ำ ปีมะโรงโทศก จุลศักราช ๑๒๔๒

เสด็จออกบ่ายโมงเศษ กรมพิชิตเฝ้าเรื่องความนายวาด แล้วหลวงนายสิทธิ์เอาของต่างๆ เข้ามาถวาย ทูลกระหม่อมพระองค์น้อยถวายความเรื่องผู้ร้ายแทงหม่อมเจ้าเสนหา ทรงเซ็นให้ลูกขุนปรึกษา ค่ำไม่เสด็จออกหอธรรมสังเวช

วันที่ ๔๔๑๖ วัน ๒ ๑๒ฯ ๑ ค่ำ ปีมะโรงโทศก จุลศักราช ๑๒๔๒

บ่าย ๓ โมง กรมหมื่นพิชิตเฝ้าเรื่องปลอมตรา พระยานรรัตน์เฝ้าเรื่องจะทำฝ้าที่พระตำหนัก บ่าย ๔ โมงเศษ​มิสเตอรปัลเกรฟเฝ้าจนเวลาย่ำค่ำ แล้วทูลกระหม่อมพระองค์น้อยเฝ้า ค่ำไม่เสด็จออกหอธรรมสังเวช

อนึ่งวันนี้เวลาบ่าย ๒ โมงเศษ เพลิงไหม้ขึ้นที่บ้านนายอ่วมคลองบางซื่อ ใหม้ไปถึงบ้านกำนันเปี่ยม ประมาณ ๔ หลัง ๕ หลังจึงดับ

วันนี้เป็นวันแขกเลิกเจ้าเซ็น

วันที่ ๔๔๑๗ วัน ๓ ๑๓ฯ ๑ ค่ำ ปีมะโรงโทศก จุลศักราช ๑๒๔๒

พระองค์ชุมพลถวายม้าเล็ก ๆ ๔ ม้า สำหรับตั้งต้นไม้เงินทองบูชาพระแก้วองค์น้อย หลวงนายสิทธิ์ถวายผ้ากราบปักและพัดรอง พระยานรรัตน์ พระนายไวยเฝ้า บ่าย ๔ โมงเศษ มองซิเออบลันเซตองกงสุลฝรั่งเศสเฝ้า ค่ำไม่เสด็จออกหอธรรมสังเวชด้วยไม่ทรงสบาย พระองค์สายเฝ้าถวายพระโอสถ ทูลกระหม่อมพระองค์ใหญ่เฝ้าเยี่ยมประชวร

วันที่ ๔๔๑๘ วัน ๔ ๑๔ฯ ๑ ค่ำ ปีมะโรงโทศก จุลศักราช ๑๒๔๒

บ่าย ๓ โมงเจ้าพระยาภานุวงศ์เฝ้า กราบถวายบังคมลาไปเมืองราชบุรีช่วยสมเด็จเจ้าพระยา ในการทำแซยิด แล้วกรมหมื่นพิชิต กรมหมื่นภูธเรศเฝ้า แล้วทูลกระหม่อมพระองค์น้อยเฝ้า ค่ำไม่เสด็จออกหอธรรมสังเวช ยังไม่หายประชวร

​วันที่ ๔๔๑๙ วัน ๕ ๑๕ฯ ๑ ค่ำ ปีมะโรงโทศก จุลศักราช ๑๒๔๒

บ่าย ๕ โมง กรมหมื่นภูธเรศ พระองค์เทวัญ พระยานรรัตน์เฝ้ากะของสลาก

วันนี้มีจันทรุปราคา จับเวลา ๒ ทุ่มกับ ๒๗ นาฑี โหรไม่มีผู้ใดทายถูก เสด็จออกสรงพระมุรธาภิเศกที่หน้าพระที่นั่งราชฤาดี แล้วพระราชทานเงินแก่พระบรมวงศานุวงศ์ข้าราชการ คราวนี้รับสั่งว่าไม่สู้ทรงสบายจะทรงแจกเงินนานไม่ได้ พระราชทานให้สมเด็จกรมพระทรงแจกบ้าง ทูลกระหม่อมพระองค์ใหญ่แจกบ้าง ทูลกระหม่อมพระองค์น้อยแจกบ้าง เสด็จขึ้น ๔ ทุ่มเศษ เวลา ๒ ยาม ๑๔ นาฑี เป็นโมกขบริสุทธิ์

วันที่ ๔๔๒๐ วัน ๖ ๑ฯ ๑ ค่ำ ปีมะโรงโทศก จุลศักราช ๑๒๔๒

บ่าย ๔ โมงเศษ กรมหมื่นพิชิตถวายฉันท์ กรมหมื่นภูธเรศเฝ้า แล้วทูลกระหม่อมพระองค์น้อยขอรับพระราชทานเงินล่วงหน้า ๖๐ ชั่งไปทำอนุสสาวรีย์ที่สวนสราญรมย์ พระองค์สายเฝ้า ค่ำไม่เสด็จออก พระองค์เทวัญ พระศรีสุนทรเฝ้า

วันที่ ๔๔๒๑ วัน ๗ ๒ฯ ๑ ค่ำ ปีมะโรงโทศก จุลศักราช ๑๒๔๒

เสด็จออกบ่าย ๕ โมง ทูลกระหม่อมพระองค์ใหญ่เข้ามาเฝ้า ทรงพระกรุณาโปรดให้ทอดพระเนตรคอริสปอนเดนต์เรื่องบ่อทองที่จะคิดทำต่อไป พระองค์เทวัญเฝ้า ค่ำไม่มีราชการอะไร

​วันที่ ๔๔๒๒ วัน ๑ ๓ฯ ๑ ค่ำ ปีมะโรงโทศก จุลศักราช ๑๒๔๒

วันนี้เวลาบ่าย ๓ โมง ๕๗ มินิต เจ้าจอมมารดาโหมดประสูติพระเจ้าลูกเธอเป็นพระองค์ชาย

บ่าย ๕ โมงทูลกระหม่อมพระองค์น้อย กรมหมื่นภูธเรศเฝ้า ค่ำไม่เสด็จออกหอธรรมสังเวช พระองค์เทวัญถวายใบสั่งฎีกา พระองค์เจ้าศรีเสาวภางค์ถวายบัญชีเครื่องมือช่าง พระองค์เจ้าโสณบัณฑิตย์ถวายบัญชีเครื่องมือช่างสลัก

อนึ่งเวลาเช้าวันนี้ชักศพพระองค์สังวาล ที่วัดสุวรรณาราม

วันที่ ๔๔๒๓ วัน ๒ ๔ฯ ๑ ค่ำ ปีมะโรงโทศก จุลศักราช ๑๒๔๒

ทูลกระหม่อมพระองค์ใหญ่เฝ้าเรื่องความ นายหวาด^๑ กับพระอรสุมพลาภิบาลเป็นความกันเรื่องสวนตำบลบางแวก มรดกพระยาสีหราชเดโช พระศรีสุนทรโวหารเฝ้า เรื่องคิดพระนามพระเจ้าลูกเธอที่ประสูติให้ ต้นพระนามว่า “อาภากร” ให้พระศรีสุนทรคิดสร้อยพระนามต่อยังไม่ตกลง ทูลกระหม่อมพระองค์น้อยเฝ้า ทรงเรื่องการพระเมรุ พร้อมกับทูลกระหม่อมพระองค์ใหญ่ นายพลพันเฝ้าถวายขันครอบนาก ค่ำไม่เสด็จออกหอธรรมสังเวช พระองค์เทวัญ พระศรีสุนทรเฝ้า

​วันนี้เผาศพพระองค์สังวาล ไม่ได้เสด็จ

วันที่ ๔๔๒๔ วัน ๓ ๕ฯ ๑ ค่ำ ปีมะโรงโทศก จุลศักราช ๑๒๔๒

เช้าเลี้ยงขนมเบื้อง พระสงฆ์รับพระราชทานฉันที่พระที่นั่งอมรินทร ไม่ได้เสด็จออก พระองค์กิตติยากรเสด็จไปทรงประเคน

บ่าย ๔ โมง พระยาโชฎึกเฝ้า ถวายขวดยานัดถุ์มาแต่จีน พระยารัตนโกษาเฝ้า พระราชทานเครื่องประดับพระโกศพระอัฏฐิ สมเด็จพระนางเจ้า ส. ก. ร. และ ส. ม. เจ้าฟ้า ก.พ. ให้พระยารัตนโกษาดู หม่อมเจ้าจรถวายครอบภาพจับอย่างเล็ก กรมหมื่นพิชิต พระศรีสุนทรเฝ้า เรื่องทำฉันท์ ทูลกระหม่อมพระองค์น้อยเฝ้า

๒ ทุ่มเสด็จออกหอธรรมสังเวช พระยาพิพัฒน์อ่านบอกเมืองสมุทรสงครามเรื่องฆ่ากันตาย เมืองนนท์บอกเรื่องฆ่ากันตาย ๓ ฉะบับ ผู้ร้ายปล้นฉะบับหนึ่ง พระนรินทร์อ่านบอกเมืองตะกั่วป่า พระยาตะกั่วป่าตาย เมืองกาญจนบุรีบอกเข้ามาว่า พระยากาญจนบุรีตาย พระศรีเสนาอ่านบอกเมืองอ่างทองขอรับพระราชทานพระปลัดเอี่ยมเป็นที่พระครูพุทธรักขิต เมืองพิจิตรบอกขอพัทธสีมาฉะบับหนึ่ง บอกถวายพระราชกุศลในการทอดกฐินบรรดาศักดิ์ที่พระราชทานไปฉะบับหนึ่ง พระนรินทร์ถวายรายงานภาษีฝิ่นภาษีร้อยชักสามจำนวนเดือน ๑๑ พระมหาบุญ ๔ ประโยควัดสุทัศน์​ถวายเทศน์กัณฑ์หนึ่ง พระครูมงคลวิลาศถวายเทศน์กัณฑ์หนึ่ง ๔ ทุ่มเสด็จขึ้น

วันที่ ๔๔๒๕ วัน ๔ ๖ฯ ๑ ค่ำ ปีมะโรงโทศก จุลศักราช ๑๒๔๒

เสด็จออกบ่ายโมงเศษ พระศรีสุนทรเฝ้า คิดพระนามพระเจ้าลูกเธอ ตกลงเป็นพระนามว่า “พระองค์เจ้าอาภากรเกียรติวงศ์” จะพระราชทานในวันสมโภชพรุ่งนี้ กรมหมื่นภูธเรศ ถวายแพรลายตราที่สั่งมาทำถลกบาตร ย่าม หมอน ผ้าห่อคัมภีร์ และแพรปักเป็นตราทำพัดรองสังเค็ตโท กรมหมื่นพิชิตเฝ้าเรื่องฉันท์วรรณพฤติ ทูลกระหม่อมพระองค์ใหญ่เฝ้าเรื่องบ่อทอง ทูลกระหม่อมพระองค์น้อยเฝ้าถวายคำลูกขุนปรึกษาโทษแทงเจ้าปิ๋ว (คือหม่อมเจ้าเสนหา) พระองค์เจ้าเทวัญเฝ้า

๒ ทุ่มเสด็จหอธรรมสังเวช พระมหาบุญ พระครูมงคลวิลาศถวายเทศน์ ๔ ทุ่มเสด็จขึ้น

วันที่ ๔๔๒๖ วัน ๕ ๗ฯ ๑ ค่ำ ปีมะโรงโทศก จุลศักราช ๑๒๔๒

มิสเตอรวอนบาสีวิสกงสุลเยอรมันคนใหม่ซึ่งจะเข้ามาเป็นกงสุลในกรุงเทพ ฯ เฝ้าไปรเวตเวลาบ่าย ๔ โมงเศษ แล้วกรมหมื่นพิชิตอ่านคำปรึกษาลูกขุนเรื่องความหม่อมเจ้าเสนหา

​บ่าย ๕ โมงเศษ เสด็จลงตำหนัก พระองค์ศรีวิลัยสมโภชพระเจ้าลูกเธอที่ประสูติใหม่ ค่ำไม่เสด็จออกหอธรรมสังเวช ไม่มีราชการ

วันที่ ๔๔๒๗ วัน ๖ ๘ฯ ๑ ค่ำ ปีมะโรงโทศก จุลศักราช ๑๒๔๒

บ่ายหม่อมเจ้าปรีดา หม่อมเจ้าจรเฝ้า ถวายตุ๊กตาทอง เป็นรูปไลออนบ้าง รูปเสือโคบ้าง หุ้มทองใบมีครอบแก้วครอบ สำหรับพระราชทานในการพระเมรุ

บ่าย ๔ โมงเศษ เสด็จพระเมรุ ทรงพระราชยานทอดพระเนตรโดยรอบแล้วประทับพลับพลา สมเด็จกรมพระเฝ้า ทูลกระหม่อมพระองค์น้อยถวายที่รองดอกไม้ และดอกไม้ผ้าเชิงเทียนเป็นของสั่งมาแต่นอก สำหรับตั้งประดับพระเบ็ญจา นายพุ่มรัตนายัติ ถวายธารพระกรกัลปังหา เวลาจวนค่ำเสด็จกลับจากพระเมรุ เสด็จวัดพระแก้วทรงนมัสการที่แท่นศิลาลานหน้าพระอุโบสถ แล้วเสด็จทางหน้าวัด เสด็จขึ้นทางพระที่นั่งอนันตสมาคม

๒ ทุ่มเสด็จออกหอธรรมสังเวช พระมหาเขียว ๓ ประโยค วัดประยุรวงศ์ กับพระครูปริยัติธรรมคุณาจารย์ถวายเทศน์วิเศษทั้งสองกัณฑ์ วันนี้นายรอดมหาดเล็กข้าหลวงเดิมถวายฎีกาเป็นเรื่องดับไฟในวังแต่ครั้งปีมะแม​ตรีศก ๑๒๓๓ และเรื่องตัดผม ด้วยนายรอดคนนี้เป็นคนเสียจริต เสด็จขึ้นยามเศษ

วันที่ ๔๔๒๘ วัน ๗ ๙ฯ ๑ ค่ำ ปีมะโรงโทศก จุลศักราช ๑๒๔๒

บ่าย ๒ โมง พระนายไวยเฝ้าเรื่องทหาร พระยาอาหารถวายหนังสือ พระองค์สายเฝ้าเรื่องสังเค็ต กรมหมื่นภูธเรศถวายตัวอย่างพุ่มเข้าบิณฑ์ยอดพระโกศแล้วรับสั่งให้ทำตราพระนามสมเด็จ ส.ก.ร. สมเด็จ ก.พ. ติดกรอบกระจกกรอบนอกเป็นไม้เลื่อยปรุ โปรดเกล้า ฯ ให้พระยาประภากรวงศ์ทำนั้น ให้กรมหมื่นภูธเรศ และพระยานรรัตน์ทำตราติดที่กรอบไม้นั้น สำหรับใส่ผ้าปักฉันท์วรรณพฤติ พระองค์เจ้าจิตรเจริญถวายแผนที่และบัญชีแอศติเมตทำบ้าน พระราชทานเงิน ๔๐ ชั่ง ทูลกระหม่อมพระองค์น้อยถวายกำยานมาแต่นอก โรยบนถ่านกลิ่นหอม ใช้ถ่านมาแต่นอก สำหรับจะอบที่พระเมรุ กรมหมื่นพิชิตอ่านฎีกานายรอดถวาย ทูลกระหม่อมพระองค์ใหญ่ทูลลาไปเที่ยว พระยาภาสเฝ้า พระศรีสุนทรถวายฉันท์วรรณพฤติ

๒ ทุ่มเสด็จออกหอธรรมสังเวช พระยาศรีอ่านบอกเมืองพนมศก ว่าพระยาพนมพินิตได้รับพระราชทานทราบท้องตราพระราชสีห์โปรดให้ชำระผู้ร้ายแขวงเมืองจงกันได้​ชำระได้ตัวบ้าง พระยาคทาธรเมืองปัตบองบอกมา ๒ ฉะบับ ฉะบับหนึ่งความเหมือนบอกเมืองพนมศก ฉะบับหนึ่งว่าได้ทำบุญในวันเฉลิมพระชนม์พรรษา ขอถวายพระราชกุศล พระนรินทร์อ่านบอกพระอมรวิสัยแม่กองและข้าหลวงสักเลขเมืองราชบุรีว่าได้สักเลขเท่านั้น ๆ พระยาราชบุรีบอกน้ำฝนต้นเข้า ๒ ฉะบับ พระมหาบุญ พระครูมงคลวิลาศ ถวายเทศน์ ๔ ทุ่มเสด็จขึ้น

วันที่ ๔๔๒๙ วัน ๑ ๑๐ฯ ๑ ค่ำ ปีมะโรงโทศก จุลศักราช ๑๒๔๒

บ่ายทรงเซ็นเรื่องราวเจ้าพระยามหินทร์ เรื่องจีนทัศ พระยามหาเทพเฝ้า ถวายคำปรึกษาเรื่องจีนสงฆ่าเมียตายและคำให้การอ้ายผู้ร้ายลักเรือ ๒ ฉะบับ พระยานรรัตน์ถวายพระโอสถแก้เมื่อยขนานหนึ่ง พระวุฒิการเข้ามากะบัญชีสิ่งของทำบุญในการพระเมรุ แล้วทูลกระหม่อมพระองค์น้อยเฝ้า

๒ ทุ่มเสด็จหอธรรมสังเวช มหาบุญถวายเทศน์ เสด็จขึ้นยามหนึ่ง พระครูมงคลวิลาศเทศน์ต่อไป

วันที่ ๔๔๓๐ วัน ๒ ๑๑ฯ ๑ ค่ำ ปีมะโรงโทศก จุลศักราช ๑๒๔๒

บ่าย ๒ โมงพระอมรเฝ้า ถวายบัญชีสักเลข กับนายชิตหุ้มแพร กรมหมื่นภูธเรศ พระรจนารังสรรถวายลอง​โมรา ทูลกระหม่อมพระองค์น้อยถวายที่ใส่ดอกไม้สำหรับตั้งพระเบ็ญจา พระวุฒิการบดีเข้ามากะบัญชีสิ่งของทำบุญในการพระเมรุพร้อมด้วยพระยาภาส เจ้าพระยาสุรวงศ์เข้ามาเฝ้า ทูลกระหม่อมพระองค์ใหญ่เฝ้า

๒ ทุ่มเสด็จหอธรรมสังเวช พระราชทานสัญญาบัตร์ตั้งขุนนาง ๙ คน ๑ พระสุภาลังการ เป็นพระยาสุภาลังการ ๒ ขุนพินิจอนันต์ เป็นหลวงพินิจอนันต์ ๓ ขุนผลาญไพรีรณปลัดกรม เป็นหลวงศรีรณรงค์เจ้ากรมไพร่หลวงกองกลางขวา ๔ ขุนชำนาญตรวจพล สมุหบัญชี เป็นขุนผลาญไพรีรณ ปลัดกรมไพร่หลวงกองกลางขวา ๕ หมื่นรามนที เป็นหลวงวิสูตรสมบัติ เจ้ากรมคลังวังไชย ๖ หมื่นคุณแพทยพิทยากรรณ์ เป็นขุนสิทธิพรหมา ๗ หมื่นสิทธิแพทยา เป็นขุนไชยแพทย์ เจ้ากรม หมอฝรั่ง ๘ หมื่นประสาทแพทยา เป็นขุนราชแพทย์ ๙ หมื่นประดิษฐโอสถ เป็นขุนราชวโรสถ จางวางกรมหมอเครื่องต้น มหาบุญ กับพระครูมงคลวิลาศ ถวายเทศน์ ๔ ทุ่มเสด็จขึ้น

วันที่ ๔๔๓๑ วัน ๓ ๑๒ฯ ๑ ค่ำ ปีมะโรงโทศก จุลศักราช ๑๒๔๒

วันนี้เสด็จออกหอธรรมสังเวช เมื่อเวลาเสด็จขึ้น รับสั่งให้หาพระยานรรัตน์ พระนายไวย เข้าไปเฝ้า รับสั่งถามไล่เลียงเรื่องที่วิวาทกัน

​วันที่ ๔๔๓๒ วัน ๔ ๑๓ฯ ๑ ค่ำ ปีมะโรงโทศก จุลศักราช ๑๒๔๒

ทรงร่างข้อบังคับสำหรับผู้บังคับการทหารหน้า กรมหมื่นพิชิต พระองค์สายเฝ้า แล้วทูลกระหม่อมพระองค์น้อยเฝ้า พระยาวิเศษสงคราม และฝรั่งพระหลวงในกรม ฝรั่งแม่นปืน ทูลเกล้า ฯ กถวายของในการคริสมัส เสด็จประทับที่พระบัญชรในออฟฟิศ พระยาวิเศษสงครามและฝรั่งเข้ารีดทั้งปวงเฝ้าที่ชาลา

๒ ทุ่มเสด็จออกหอธรรมสังเวช มหาฑิต ๔ ประโยควัดสามพระยา ถวายเทศน์กัณฑ์หนึ่ง พระครูกุสุมคุณธาดา วัดตรีทศเทพ ถวายเทศน์กัณฑ์หนึ่ง ๔ ทุ่มเสด็จขึ้น

วันที่ ๔๔๓๓ วัน ๕ ๑๔ฯ ๑ ค่ำ ปีมะโรงโทศก จุลศักราช ๑๒๔๒

บ่าย ๓ โมงเสด็จวัดพระแก้ว แล้วเสด็จโรงพระ ทอดพระเนตรจัดเครื่องตั้งพระเบ็ญจา แล้วเสด็จทอดพระเนตรการพระเมรุ เวลาย่ำค่ำเศษเสด็จกลับ

๒ ทุ่มเสด็จหอธรรมสังเวช มหาสายสุทธิสีโล วัดบวรนิเวศ ถวายเทศน์กัณฑ์หนึ่ง พระวินัยรักขิตถวายเทศน์กัณฑ์หนึ่ง (เทศน์วิเศษ) เสด็จขึ้นยามเศษ