เดือน ๑๑ จุลศักราช ๑๒๔๒

วันที่ ๔๓๔๖ วันจันทร์ ขึ้น ๑ ค่ำ เดือน ๑๑ ปีมะโรง โทศก จุลศักราช ๑๒๔๒

เช้าเสด็จออกพระมหาปราสาท พระบรมวงศานุวงศ์ฝ่ายในจัดโถเข้ายาคูมาตั้งถวายพระสงฆ์ พระฉันแล้วเสด็จออกขุนนาง พระยาศรีอ่านบอกอุปฮาด เมืองอุบลราชธานีบอกลงมา ๔ ฉะบับ (๑) ฉะบับหนึ่งกล่าวโทษท้าวพิมพิสารว่า ตั้งศาลาบังคับความราษฎรเอาเอง ไม่มารวมชำระที่ศาลากลาง (๒) ฉะบับหนึ่งว่าพวกลาวต้อนพวกเมืองพวนไปขายเมืองเขมร (๓) ฉะบับหนึ่งว่าเรื่องความนายร้อยคุณะตองสู้ (๔) ฉะบับหนึ่งว่ามีผู้ร้ายทิ้งไฟจับ​ได้แล้ว รับสั่งจะให้เจ้าพรหมเทวานุเคราะห์วงศ์กลับขึ้นไป แล้วสดับปกรณ์กาลานุการ แต่พระที่สดับปกรณ์นั้นมิใช่พระที่ฉันพระราชทานเข้ากะทง สดับปกรณ์แล้วเสด็จขึ้น แล้วสดับปกรณ์อีก ๕๐๐

บ่าย ๔ โมงกรมหมื่นภูธเรศร์ถวายแหวนศีร์ษะเป็นลูกจักรนารายน์ ๕๐ วง พระนายไวยเฝ้าถวายตั๋วคุ้มสักสำหรับทหารหน้า ทรงประทับพระราชลัญจกร กรมพิชิตเฝ้า ทุ่มเศษเสด็จออกหอธรรมสังเวช พระสาธุศีลสังวรถวายเทศน์กัณฑ์ ๑ พระมหาจุ้ยถวายเทศน์กัณฑ์ ๑ ยามหนึ่งเสด็จขึ้น

พระยาพิพัฒน์ถวายหนังสือพระสยามธุรานุรักษ์ ได้รับเงินปีจากสังฆราชไว้แล้ว ราชทูตจะกลับวันที่ ๕ เสบต์ ร. ๘๙๕

พระยาพิพัฒน์ถวายหนังสือพระสยามธุรานุรักษ์ เรื่องราชทูตให้ตราแก่แอดมิราลเยาเรดิเบิกรับแทนเปรสิเดนต์ฝรั่งเศส กับส่งหนังสือที่ได้รับจากฟอเรนออฟฟิศมา ร. ๘๙๖

หนังสือฟอเรนออฟฟิศถึงพระสยามธุรานุรักษ์ว่าคอเวอนเมนต์อินเดียแจ้งความแก่ฟอเรนออฟฟิศว่า คอเวอนเมนต์สยามได้รับมิสเตอร์เอมิดิบาเดเลียเป็นกงสุลที่ร่างกุ้ง ถ้าคอเวอนเมนต์สยามรับเป็นกงสุลแล้วขอให้หลอดแกรนวีลทราบ

มีพระราชหัตถ์ถึงพระยาพิพัฒน์ ให้ตอบพระยาสยามธุรพาหะว่า มิสเตอร์เอมิดิบาเดเลียได้รับที่กงสุลตั้งแต่ปีนั้นๆ ร.๑๙๕/๔๒

​มิสเตอร์ปัลเครฟ นำหนังสือกงสุลอังกฤษเมืองญวนถวาย ร. ๘๙๗ (ข)

หนังสือกงสุลเมืองญวนมีมาถึงปัลเครฟ เรื่องแขกที่ทำตราเงินปลอม ร. ๘๙๗ (ค)

วันที่ ๔๓๔๗ วันอังคาร ขึ้น ๒ ค่ำ เดือน ๑๑ ปีมะโรง โทศก จุลศักราช ๑๒๔๒

บ่ายพระยาราชภักดีเฝ้า พระองค์เทวัญเฝ้า ทูลกระหม่อมพระองค์น้อยเฝ้า พระยาภาสเฝ้า

บ่าย ๕ โมง เสด็จบ้านสมเด็จเจ้าพระยา ประทับอยู่จนเวลาย่ำค่ำเสด็จกลับ ไม่ได้เสด็จขึ้น แวะประทับหอธรรมสังเวช พระสาธุศีลสังวรถวายเทศน์ วันนี้เป็นวันยกครบ ๕ วัน เทศน์จบแล้วเสด็จขึ้นเวลาเกือบ ๒ ทุ่ม มหาจุ้ยเทศน์ต่อไป

สมเด็จเจ้าพระยาถวายหนังสือตอบพระราชหัตถเลขา เรื่องขัดข้องเจ้าพระยามหินทร์ ฉะบับ ๑ ว่าคนที่ทำบัญชีสำมะโนครัว

วันที่ ๔๓๔๘ วันพุธ ขึ้น ๓ ค่ำ เดือน ๑๑ ปีมะโรง โทศก จุลศักราช ๑๒๔๒

บ่ายพระยานรรัตน์เฝ้า เจ้าพระยามหินทร์เฝ้า เรื่องสักเลข กรมหมื่นพิชิตกับพระนายไวยเฝ้าเรื่องทหาร กรมหมื่นภูธเรศ​ถวายขันทองลงยา

ทุ่มเศษเสด็จออกหอธรรมสังเวช พระยาศรีอ่านบอกเมืองเชียงใหม่ เมืองแพร่ เมืองน่าน ส่งกระดาษเพลาในการพระเมรุ พระยาพิพัฒน์อ่านบอกเมืองนครไชยศรี เมืองนนทบอกผู้ร้ายทั้งสองเมือง พระศรีสยามผู้ช่วยเมืองเสียมราฐกราบถวายบังคมลากลับไป จมื่นทิพเสนาถวายคำพระยาราชภักดีเรื่องฎีกา หลวงสวัสดิ์นคเรศถวายหนังสือพระยาราชรองเมือง พระมหาแฟง กิตติสาโร เปรียญ ๗ ประโยควัดพระนามบัญญัติ ถวายเทศน์กัณฑ์หลวง มหาแก้ววัดพระยาทำ เปรียญ ๓ ประโยค ถวายเทศน์กัณฑ์เจ้าภาพ เทศน์จบแล้วรับสั่งกับพระนายไวย ว่าจีนจะมีการแห่ให้ทหารไปกำกับตามเคย ยามเศษเสด็จขึ้น

วันนี้เปนวันทหารถือน้ำเดือน

จันที่ ๔๓๔๙ วันพฤหัสบดี ขึ้น ๔ ค่ำ เดือน ๑๑ ปีมะโรง โทศก จุลศักราช ๑๒๔๒

บ่ายโมง ๕๐ มินิตเสด็จออก พระยาพิพัฒน์โกษา ทูลเบิกเจ้าพระยาภาณุวงศ์ พระยารัตนโกษา พระศรีรรมสาสน์ หลวงโกษานุการสวัสดิ์ จมื่นวิชิตไชยศักดาวุธ นายสรรพวิไชย มิสเตอร์ซาล่าม ซึ่งไปราชการเมืองลอนดอนกลับเข้ามา จะเข้าเฝ้าทูลละอองธุลีพระบาท โปรดเกล้า ฯ ให้เข้ามาเฝ้าในพระที่นั่ง

​บรมราชสถิตมโหฬาร ตรัสกับเจ้าพระยาภาณุวงศ์อยู่ชั่วโมงกว่าจึงกราบถวายบังคมลา ครั้นเจ้าพระยาภาณุวงศ์กลับไปแล้ว พระยารัตนโกษาเฝ้าอยู่อีก แล้วกรมหมื่นพิชิตเฝ้าทรงเรื่องฎีกา และความมรดกทรงเซ็น แล้วเสด็จขึ้น

ทุ่มเศษเสด็จออกหอธรรมสังเวช พระยาศรีอ่านท้องตราถึงพระยาตาก เรื่องความหนานคันธมองกะเล พระนรินทร์อ่านบอกเมืองนครศรีธรรมราช เมืองกลันตัน จมื่นไชยาภรณ์ถวายคำสอบถาม เรื่องความหลวงนริศร์กับหลวงพิพิธภัณฑพิจารณ์ ซึ่งทรงตัดสินไปให้สอบถามนั้น พระมหาแฟงถวายเทศน์กัณฑ์ ๑ พระมหาแก้วถวายเทศน์กัณฑ์ ๑ ยามเศษเสด็จขึ้น

วันนี้สวดมนต์พระราชพิธีคเชนทรัศวสนาน พระองค์เจ้าสวัสดิโสภณไปจุดเทียน ขุนทิพกระวีอ่านคำประกาศ พระมงคลเทพ พระครูพระปริตรไทยรวม ๕ รูป พระอุดมญาณ พระครูพระปริตรรามัญรวม ๕ รูป สวดมนต์ที่พระที่นั่งสุทไธยสวรรย์

วันที่ ๔๓๕๐ วันศุกร์ ขึ้น ๕ ค่ำ เดือน ๑๑ ปีมะโรง โทศก จุลศักราช ๑๒๔๒

เวลาเช้าเลี้ยงพระที่พระที่นั่งสุทไธยสวรรย์ ในการพระราชพิธีคเชนทรัศวสนาน ยืนช้างยืนม้าและเดินตามธรรมเนียม

บ่ายโมงเศษเสด็จออก พระยารัตนโกษาเฝ้า ถวายเข็มกลัด​แหวนเพ็ชรและอื่นๆ กรมหมื่นพิชิต พระองค์เทวัญเฝ้า เรื่องลาวเมืองเพ็ชรบุรีร้องทุกข์กล่าวโทษเจ้าเมืองกรมการว่าคุมเหง

บ่ายวันนี้แห่คเชนทรัศวสนานตามธรรมเนียม แต่ไม่ได้เสด็จออก

เวลา ๒ ทุ่มเสด็จออกหอธรรมสังเวช พระมหาแฟงถวายเทศน์กัณฑ์หลวง พระมหาแก้วถวายเทศน์กัณฑ์เจ้าภาพ ยามเศษเสด็จขึ้น

วันนี้ตั้งขุนนางจีนเจ้าภาษี ๘ คน เลื่อนพระภาษีสมบัติบริบูรณ์เป็นพระยาพิสณฑ์สมบัติบูรณ์ จีนฟุ้งเป็นหลวงบานเบิกบุรีรัตน์ จีนแพเป็นหลวงศรีทรงยศ จีนจุ้ยเป็นหลวงชลภูมิพานิช จีนสุ่มเป็นหลวงราชโภคานุกูล จีนเท่งเป็นหลวงเจริญราชธน จีนเขียวเป็นหลวงบำรุงราชากร จีนฉายเป็นหลวงอุดรภัณฑพานิช

(หนังสือ) เจ้าพระยาสุรวงศ์ เรื่องสมเด็จเจ้าพระยาขอตัวอ้ายปั้นเปลี่ยน ซึ่งสมเด็จกรมพระจำฝากคุกไว้ไปสอบถาม ร. ๙๑๔

หนังสือสมเด็จเจ้าพระยา ว่าการสักเลขเมืองราชบุรียังไม่มีแม่กองสัก ร. ๙๑๕

มีพระราชหัตถ์ถึงเจ้าพระยาสุรวงศ์ ให้จัดขุนนางกลาโหมเตรียมไว้ เมื่อประกาศออกจะได้ไปสัก ร. ๒๐๒/๔๒

มีพระราชหัตถ์สั่งให้พระยาราชรองเมือง ให้ซื้อที่ทำวังพระองค์เจ้าศรีเสาวภางค์ ร. ๒๐๓/๔๒

​พระยาไชยสุรินทร์ขอรับพระราชทานตั้งปลัดกรมสรรพากรและพนักงานพระคลังข้างที่ ร. ๙๑๓

สำเนาใบบอกพระยาคทาธร เรื่องได้รับท้องตราถามเรื่องสั่งตรานั้น เพราะคนทำเงินแปปลอมมาก จึ่งสั่งตรามาให้ทำด้วยเครื่องจักรเป็นตราเงินเขมร และส่งเงินต่างๆ มาเป็นตัวอย่าง ร. ๙๑๖

พระนายไวยริโปตศิลาต่างๆ ร. ๙๑๗

มีพระราชหัตถ์ถึงเจ้าพระยามหินทร์พระราชทานตั๋วเจ้านาย ร. ๒๐๔/๔๒

วันที่ ๔๓๕๑ วันเสาร์ ขึ้น ๖ ค่ำ เดือน ๑๑ ปีมะโรง โทศก จุลศักราช ๑๒๔๒

เวลาย่ำเที่ยงกับ ๕๐ มินิตเสด็จออก พระยาอนุชิต พระเทพผลู กัปตันลอฟตัสเฝ้า เสด็จขึ้นบ่าย ๕ โมงเศษ

ทุ่มเศษเสด็จออกหอธรรมสังเวช พระยาศรีอ่านบอกเมืองพนมศก ผู้ร้ายลักกระบือ เมืองเสียมราฐบอกเรื่องรับขุนนางฝรั่งเศส พระยาพิพัฒน์อ่านบอกเมืองนนทบุรี เรื่องผู้ร้ายฆ่านายจันตาย เมืองสมุทรสงครามบอกเรื่องนายจันฆ่านายช่วยตาย พระยาจ่าแสนถวายคัดความเจ้าพรหมเทวานุเคราะห์วงศ์ มหาแฟงถวายเทศน์กัณฑ์หลวง มหาแก้วถวายเทศน์กัณฑ์เจ้าภาพ ยามเศษเสด็จขึ้น พระยาภาสเฝ้า

ทรงประทับพระราชลัญจกรตั๋วคุ้มสักทหาร ไทย ๕๑ ลาว ๖ ​มอญ ๑๒ รวม ๖๙ รวมเก่าใหม่ ๑๕๓ ฉะบับ

มีพระราชหัตถเลขาถึงสมเด็จเจ้าพระยา เรื่องพระยาคทาธรสั่งตราทำเงิน ร. ๒๐๕/๔๒

วันที่ ๔๓๕๒ วันอาทิตย์ ขึ้น ๗ ค่ำ เดือน ๑๑ ปีมะโรง โทศก จุลศักราช ๑๒๔๒

เวลาบ่ายโมงเศษเสด็จออก เจ้าพระยามหินทร์เฝ้า แล้วกรมหมื่นพิชิต พระนายไวย กรมหมื่นภูธเรศเฝ้า

ทุ่มเศษเสด็จหอธรรมสังเวช พระนรินทร์อ่านบอกเมืองราชบุรีส่งเสาพระเมรุ กับร่างตราถึงเมืองตรังกานูตอบเรื่องที่ได้ส่งสิ่งของเข้ามาสดับปกรณ์ พระยามหามนตรีถวายคำให้การผู้ร้ายใช้เงินแดง มหาแฟง มหาแก้ว ถวายเทศน์องค์ละกัณฑ์ ยามเศษเสด็จขึ้น

มีพระราชหัตถเลขาถึงสมเด็จกรมพระ ให้จัดเลือกเจ้าพนักงานออกไปตั้งสักเลขในหัวเมืองมหาดไทย ร. ๒๐๖/๔๒

มีพระราชหัตถเลขาถึงเจ้าพระยาภาณุวงศ์ ให้จัดเลือกเจ้าพนักงานออกไปสักเลขเมืองขึ้นกรมท่า ร. ๒๐๗/๔๒

สมเด็จเจ้าพระยาตอบพระราชหัตถเลขาเรื่องพระยาคทาธรสั่งตราเงิน และเห็นว่าเมืองพระราชอาณาเขตต์ สยามไม่ควรจะทำเงินใช้ต่าง ๆ ควรแต่คอเวอนเมนต์ใหญ่แห่งเดียว แต่การเป็นมา​นานแล้ว เมืองลาวเมืองเขมรเมืองตะวันตกก็ทำใช้มาก จะเปลี่ยนแปลงก็ลำบาก ขอรับพระราชทานตริตรองก่อน ร. ๙๑๘

เจ้าพระยามหินทร์ถวายหนังสือว่าด้วยการที่สมเด็จเจ้าพระยา ท่านจะให้หมายแต่งกองสักออกสักเลขตามหัวเมือง เป็นคนเห็นแก่แผ่นดินอยู่จะจัดการตามท่านก็ได้

มิสเตอร์เดอซาทูลด้วยจะแต่งงาน ร. ๙๒๐

พระราชทานเงิน ๓ ชั่งช่วยในการแต่งงาน

หนังสือพระยาสยามธุรพาหะทูลเกล้าฯ ถวาย ร. ๙๒๑

หนังสือเดวิสบีซิกเกลส์ถวาย นำเรื่องราวมิสเตอร์เยมส์มากล่าวโทษพระยาอนุรักษ์ ร. ๙๒๒

เรื่องราวมิสเตอร์เยมส์มากล่าวโทษพระยาอนุรักษ์ ว่าอำแดงศรีผู้ที่ส่งของพระยาอนุรักษ์ ๆ ไม่ให้เงินเต็ม ร. ๙๒๓

พระราชหัตถ์เซ็นเรื่องราวให้พระยาอนุรักษ์ใช้เงินเสีย ร. ๙๒๔

วันที่ ๔๓๕๓ วันจันทร์ ขึ้น ๘ ค่ำ เดือน ๑๑ ปีมะโรง โทศก จุลศักราช ๑๒๔๒

บ่าย ๓ โมงเศษเสด็จวัดพระแก้ว เสด็จประทับโรงพระเบ็ญจาหน้าวัด สมเด็จกรมพระเฝ้า แล้วเสด็จทอดพระเนตรงานวัด เสด็จทรงรถประพาสสวนสราญรมย์ แล้วเสด็จวังสราญรมย์ แต่ไม่ได้ประทับ แล้วเสด็จกลับ

​เวลา ๒ ทุ่มเสด็จออกหอธรรมสังเวช พระคุณวงศ์ถวายเทศน์กัณฑ์ ๑ พระอุดมญาณถวายเทศน์กัณฑ์ ๑ วันนี้เป็นเทศน์พิเศษทั้ง ๒ กัณฑ์ ยามเศษเสด็จขึ้น กรมหมื่นพิชิต พระยาภาส หม่อมเจ้าต๋งเฝ้า

วันที่ ๔๓๕๔ วันอังคาร ขึ้น ๙ ค่ำ เดือน ๑๑ ปีมะโรง โทศก จุลศักราช ๑๒๔๒

เวลาบ่ายเสด็จออก พระไพรัชเฝ้า พระยารัตนโกษากับเจ้าต๋งเฝ้า โปรดให้ทำหีบและอื่น ๆ ทรงเรื่องความกับกรมหมื่นพิชิต พระองค์เจ้าเทวัญเฝ้า หลวงนริศร์ถวายหนังสือ พระองค์เจ้าโสณบัณฑิตย์ถวายหนังสือ

ทุ่มเศษเสด็จออกหอธรรมสังเวช พระยาศรีทูลเบิก พระยาภักดิ์สุริยเดช พระยาวิชิตรักษา กราบถวายบังคมลาขึ้นไปรักษาเมืองตาก พระนรินทร์อ่านบอกพระยาพิไชยบุรินทรา พระอมรวิไสยสรเดช หลวงเสนางควิจารณ์ข้าหลวง พระยาอมรินทรฤาไชย ผู้ว่าราชการเมืองราชบุรี พระยาราชพงศานุรักษ์ผู้ว่าราชการเมืองสมุทสงคราม บอกเรื่องชำระผู้ร้ายที่เมืองราชบุรี กับบอกเมืองกำเนิดนพคุณ เมืองปราณบุรี เมืองประจวบคีรีขันธ์ เมืองชุมพร เมืองประทุมธานี เมืองนครเขื่อนขันธ์ ๖ หัวเมืองส่งเครื่องพระเมรุ พระมหาแฟงถวายเทศน์กัณฑ์หลวง มหาแก้วถวาย​เทศน์กัณฑ์เจ้าภาพ วันนี้เป็นวันยกครบ ๖ วัน ยามเศษเสด็จขึ้น พระยาภาสเฝ้า

เจ้าพระยาภาณุวงศ์ ถวายรายชื่อคนฝรั่งที่จะพระราชทานเครื่องราชอิสสริยยศ ร. ๙๒๕

พระเทพผลูถวายหนังสือว่านายแสงเชือดคอตาย ร. ๙๒๖

หนังสือหมอดีนทูลเกล้า ฯ ถวาย ร. ๙๒๗

พระองค์เจ้าโสณบัณฑิตย์ ถวายเรื่องราวกล่าวโทษหลวงพิไชยเสนา ว่าพูดจาหยาบช้าต่างๆ ร. ๙๒๘

หลวงไกรกรีธาถวายเรื่องราวฟ้องบรดกสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (จี่) ร. ๙๒๙

นายเปียมหาดเล็กถวายเรื่องราวยกความชอบตัวว่าจับผู้ร้ายได้ ขอรับพระราชทานเงินรางวัล ร. ๙๓๐

หนังสือผู้ว่าการต่างประเทศกรุงนิเทอแลนด์ ถึงผู้ว่าการต่างประเทศสยาม ตั้งให้บีเอสฮาเมลเป็นผู้ว่าการกงสุล ร. ๙๓๑

มีพระราชหัตถ์ถึงเจ้าพระยาสุรวงศ์ เรื่องลาวทรงดำร้องทุกข์สมัครเป็นทหาร ร. ๒๐๘/๔๒

มีพระราชหัตถ์ถึงเจ้าพระยาภาณุวงศ์เรื่องเงินแดง ร. ๒๐๙/๔๒

วันที่ ๔๓๕๕ วันพุธ ขึ้น ๑๐ ค่ำ เดือน ๑๑ ปีมะโรง โทศก จุลศักราช ๑๒๔๒

เสด็จออกบ่าย ๒ โมง พระองค์เจ้ากมลาศน์เฝ้าถวายกล่อง​กระสลักใบหนึ่ง ทูลกระหม่อมพระองค์น้อยเฝ้า พระนายไวยกรมหมื่นพิชิตเฝ้า บ่าย ๔ โมงเจ้าพนักงานกรมวัง กรมท่าเป็นต้นนำมิสเตอร์ตอเรเฝ้า

บ่าย ๕ โมงเศษเสด็จออกพระที่นั่งอมรินทรวินิจฉัย เจ้าพรหมาภิพงศธาดาเจ้านครลำปาง ราชวงศ์ราชบุตรท้าวเพี้ยกราบถวายบังคมลากลับขึ้นไปรักษาเมือง

ค่ำไม่เสด็จออกหอธรรมสังเวช ทรงเรื่องลาวทรงดำกับกรมหมื่นพิชิต พระองค์เทวัญ

วันที่ ๔๓๕๖ วันพฤหัสบดี ขึ้น ๑๑ ค่ำ เดือน ๑๑ ปีมะโรง โทศก จุลศักราช ๑๒๔๒

เวลาบ่าย ๒ โมง นายพลพันเฝ้าถวายกระโถนนากปากแกร ๒ ใบ พระราชทานเงิน หลวงสวัสดิโกษาเฝ้าถวายบานแผนกและริโปตภาษีคลังสินค้า พระยาเวียงในเฝ้า กรมหมื่นพิชิต กรมหมื่นภูธเรศเฝ้า มิสเตอร์ปีเอสฮาเมลกงสุลนิเทอแลนด์คนใหม่เฝ้าที่ห้องน้ำเงิน

ทุ่มเศษเสด็จออกหอธรรมสังเวช พระปลัดตาบธมฺมทินฺโน ๓ ประโยควัดราชบพิธถวายเทศน์กัณฑ์ ๑ พระอมรเมธาจารย์วัดระฆังถวายเทศน์กัณฑ์ ๑ ยามเศษเสด็จขึ้น พระนายไวยเฝ้า

วันที่ ๔๓๕๗ วันศุกร์ ขึ้น ๑๒ ค่ำ เดือน ๑๑ ปีมะโรง โทศก จุลศักราช ๑๒๔๒

​บ่ายเสด็จออก หลวงนริศร์ถวายหนังสือทูลกระหม่อมพระองค์ใหญ่ นายจ่ายงถวายกระโถนเขียนเรื่องรามเกียรติ์ และกล่องจันทน์และสายนาฬิกา ดุมกระ พระไพรัสถวายหนังสือ

ทุ่มเศษเสด็จออกหอธรรมสังเวช รับสั่งให้พระสุริยภักดีไปเกาะลูกขุน เรื่องปรึกษาโทษอ้ายสมีทรัพย์และอะเทวะ แล้วให้มีกะทู้ถาม พระปลัดตาบถวายเทศน์กัณฑ์หลวง พระอมรเมธาจารย์ถวายเทศน์กัณฑ์เจ้าภาพ พระราชทานสัญญาบัตรตั้งจีนเกียฮึน เป็นหลวงสวามิภักดิ์ภูวนารถ ยามเศษเสด็จขึ้น

วันที่ ๔๑๕๘ วันเสาร์ ขึ้น ๑๓ ค่ำ เดือน ๑๑ ปีมะโรง โทศก จุลศักราช ๑๒๔๒

ทรงเครื่องใหญ่บ่าย ๒ โมงเศษ บ่าย ๓ โมงเศษเสด็จออก นายไชยขรรค์ทูลลาไปเมืองราชบุรี

เวลา ๒ ทุ่มเสด็จออกหอธรรมสังเวช พระยาศรีอ่านบอกพระยาราชเสนา ขุนแผลงสท้านข้าหลวงบอกลงมาว่า ได้ไปถึงเมืองตาก พอระดูสารทได้รับพระราชทานน้ำพระพิพัฒน์ที่เมืองตาก แล้วออกจากเมืองตากไปเชียงใหม่ พระยาสุจริตบอกลงมา ๒ ฉะบับ ฉะบับ ๑ ว่าเกิดผู้ร้ายขึ้นที่เมืองตาก ฉะบับ ๑ ได้รับหนังสือเมืองมรแมนว่าผู้ร้ายหนีเข้ามาอยู่ในเขตต์แดนเมืองตาก ให้พระยาสุจริตรับส่ง พระสุริยภักดีถวายคำลูกขุนแก้พระกะทู้และปรึกษาโทษตัวเองให้ปรับและถอดจากยศ ทรงเซ็นให้ยก​โทษปรับเสีย ให้สมโภชเศวตฉัตร พระปลัดตาบ และพระอมรเมอาจารย์ถวายเทศน์ ยามเศษเสด็จขึ้น

วันที่ ๔๓๕๙ วันอาทิตย์ ขึ้น ๑๔ ค่ำ เตือน ๑๑ ปีมะโรง โทศก จุลศักราช ๑๒๔๒

วันนี้เสด็จลงทรงบาตร แล้วเสด็จออกพระที่นั่งอมรินทร์ เวลาเช้า ๔ โมงเศษ สดับปกรณ์ผ้าไตรก่อนแล้วจึงฉัน แล้วสดับปกรณ์อีก ๑๐๐ รูป ย่ำเที่ยงเศษเสด็จขึ้น

บ่ายกรมหมื่นพิชิต กรมหมื่นภูธเรศ พระนายไวย กรมหมื่นนเรศร์เฝ้า

ยามเศษเสด็จออกพระที่นั่งอมรินทรวินิจฉัย พระสงฆ์ ๒๐ รูปสวดมนต์ แล้วพระอมรโมลีถวายเทศน์ทานมัย จบแล้วเสด็จลงลอยพระประทีป เวลา ๒ ยามเสด็จขึ้น

วันที่ ๕๓๖๐ วันจันทร์ ขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๑๑ ปีมะโรง โทศก จุลศักราช ๑๒๔๒

เช้า ๔ โมงเศษ ทรงบาตรแล้ว เสด็จออกพระที่นั่งอมรินทรวินิจฉัย สดับปกรณ์ผ้าไตรแล้วเลี้ยงพระ วันนี้เลี้ยง ๗๖ รูป ด้วยเป็นวันนับแต่วันมหาประสูติในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ณวันพฤหัสบดี ขึ้น ๑๑ ค่ำ เดือน ๑๑ ปีชวด ๑๑๖๖ ​ตรงกับวันที่ ๑๘ ออกโตเบอร์ จนถึงวันนี้พระชนม์ได้ ๗๖ พรรษาตามสุริยโคจร องษาพระอาทิตย์และฤกษ์ดิถิจันทรมาศ ตรงต้องวันมหาประสูติ เดิมตามกำหนด ๑๙ ปีนี้ อาทิตย์จันทร์ต้องกันครั้งหนึ่งทั้ง ๓ รอบ รอบที่ ๔ ครบ ๗๖ ปีนี้คลาดออกเต็ม ๒๔ ชั่วโมง คือวันหนึ่ง ก็พอตรงวันเสด็จสวรรคตด้วย อนึ่งนับแต่วันเสด็จสวรรคตมา ก็พอบรรจบรอบ ๑๒ ปี จึงทรงบำเพ็ญพระราชกุศล เพิ่มพระสงฆ์ขึ้นเป็น ๗๖ เท่าพระชนม์พรรษา ครั้นพระสงฆ์รับพระราชทานฉันแล้ว สดับปกรณ์เพิ่มขึ้นเป็น ๓๐๐ แล้วทรงแจกเงินพระราชทานพระบรมวงศานุวงศ์ ตามห่างและชิดเป็นชั้นๆ (เหมือนแจกที่พระที่นั่งอนันตสมาคม เมื่อณวันจันทร์ แรม ๔ ค่ำ เดือน ๕ ปีมะโรง โทศก) อนึ่งวันนี้เป็นวันครบกำหนดแจกเงินค่าเช่าตึกหน้าวัดประยูรวงศ์ พระยาไชยสุรินทร์นำเงินมาทูลเกล้า ฯ ถวาย ทรงแจกส่วนละ ๙ ตำลึง ๓ บาท ๑ สลึง เวลาย่ำเที่ยงเศษเสด็จขึ้น

บ่ายกรมหมื่นภูธเรศเฝ้า แล้วนายพลพันถวายถังนาก ถ้วยน้ำร้อน ๒ ถัง

ยามเศษเสด็จออกพระที่นั่งอมรินทร์ พระสงฆ์ ๗๖ รูปสวดมนต์จบแล้ว หม่อมเจ้าพระประภากรถวายเทศน์ศีลมัยจบแล้ว เสด็จลงลอยพระประทีป ๗ ทุ่มเสด็จขึ้น

​วันที่ ๔๓๖๑ วันอังคาร แรม ๑ ค่ำ เดือน ๑๑ ปีมะโรง โทศก จุลศักราช ๑๒๔๒

เช้าเสด็จออกสดับปกรณ์กาลานุการที่พระที่นั่งอมรินทรวินิจฉัย ย่ำเที่ยงเสด็จขึ้น

บ่ายกรมหมื่นภูธเรศเฝ้า รับสั่งให้ทำดอกไม้ไหวประดับพระโกศพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เปลี่ยนของเก่า กรมหมื่นพิชิตเฝ้า พระองค์เจ้าเทวัญเฝ้า

ค่ำไม่เสด็จออกทรงธรรม โปรดให้พระองค์เจ้าสวัสดิโสภณ มีเทศน์ที่พระที่นั่งอมรินทรวินิจฉัย พระโพธิวงศ์ถวายเทศน์ภาวนามัย เวลา ๕ ทุ่มเศษเสด็จลอยพระประทีป ๒ ยามเสด็จขึ้น

วันที่ ๔๓๖๒ วันพุธ แรม ๒ ค่ำ เดือน ๑๑ ปีมะโรง โทศก จุลศักราช ๑๒๔๒

บ่าย ๒ โมงครึ่ง เจ้าพระยาสุรวงศ์เฝ้าเรื่องลาวทรงดำ แล้วพระนายไวย หลวงพิไชยเสนา ถวายตั๋วคุ้มสักทหารทรงประทับพระราชลัญจกร เดิมประทับไปแล้ว..ฉะบับ ทรงประทับในวันนี้..ฉะบับ รวม..ฉะบับ กรมหมื่นพิชิต พระองค์เจ้าเทวัญเฝ้า

วันที่ ๔๓๖๓ วันพฤหัสบดี แรม ๓ ค่ำ เดือน ๑๑ ปีมะโรง โทศก จุลศักราช ๑๒๔๒

​บ่ายพระองค์เจ้าสายกลับมาจากสิงคโปร์เฝ้า แล้วพระอมรวิไสยเฝ้า พระยาโชฎึกเฝ้า พระนายไวยเฝ้า ทูลอาการพระยานรรัตน์

๒ ทุ่มเสด็จออกหอธรรมสังเวช พระยาศรีอ่านบอกพระยาอุตรการโกศล เมืองพิไชยบอกส่งหนังสือเมืองน่าน หนังสือเจ้าอนันตฤทธิเดชเมืองน่านมีมาถึงพระยาพิไชย นำหนังสือเมืองเชียงแข็ง เมืองเชียงรายบอกเรื่องการสงครามเมืองเชียงแสน พระนรินทร์อ่านบอกเมืองนครศรีธรรมราช ๓ ฉะบับ ฉะบับ ๑ บอกส่งเงินปี้จีนจำนวนปีเถาะเอกศก ๑๒๔๒ ฉะบับ ๑ บอกส่งเงินค่านาจำนวนปีขาลสัมฤทธิศก ๑๒๔๒ ฉะบับ ๑ บอกส่งของเครื่องพระเมรุ โปรดเกล้า ฯ พระราชทานสัญญาบัตรตั้งพระสุริยภักดี เป็นพระยาราชวรานุกูล พระสุรินทรามาตย์ เป็นพระยาพิพิธโภคัยสวรรย์ จมื่นไชยาภรณ์ เป็นพระสุริยภักดี หลวงพิพิธภักดี เป็นพระสุรินทรามาตย์ รวม ๔ คน พระปลัดตาบและพระอมรเมธาจารย์ถวายเทศน์คนละกัณฑ์ วันนี้เป็นวันยกทั้งสองกัณฑ์ ครบ ๕ วัน เวลายามเศษเสด็จขึ้น

วันที่ ๔๓๖๔ วันศุกร์ แรม ๔ ค่ำ เดือน ๑๑ ปีมะโรง โทศก จุลศักราช ๑๒๔๒

บ่ายนายเสนอถวายกระเช้าสำหรับปลูกกล้วยไม้ และต้นไม้​ต่างๆ แขวน ทูลกระหม่อมพระองค์น้อยเฝ้าเรื่องไล่บาลี พระองค์สายเฝ้าเรื่องที่สวนที่นาและถวายน้ำมันตะไคร้พระยาพิทักษ์ภูบาล ถวายรายงานไพร่หลวงรักษาพระองค์

๒ ทุ่มเศษเสด็จออกหอธรรมสังเวช พระยาจ่าแสนเฝ้าเรื่องจะไปสักเลขเมืองตาก พระยาศรีอ่านบอกเมืองพิศณุโลก ๓ ฉะบับ เรื่องผู้ร้ายปล้น ๒ ฉะบับ กล่าวโทษหลวงวาสุเทพว่าลงเอาเงินแก่ราษฎร พระมหายังเปรียญ ๕ ประโยค วัดโสมนัสวิหารถวายเทศน์กัณฑ์ ๑ พระมหาครุธเปรียญ ๓ ประโยค วัดสามพระยาถวายเทศน์กัณฑ์ ๑ ๔ ทุ่มเสด็จขึ้น พระยาภาสเฝ้า

วันที่ ๔๓๖๕ วันเสาร์ แรม ๕ ค่ำ เดือน ๑๑ ปีมะโรง โทศก จุลศักราช ๑๒๔๒

เวลาเช้า ๕ โมงเศษ ทรงฉลองพระองค์ฟรอกโค๊ตทรงรถพระที่นั่ง ประทับวัดราชประดิษฐ์ที่ ๑ พระราชทานผ้าพระกฐินแล้วโปรดให้ทูลกระหม่อมพระองค์น้อยถวายของ แล้วเสด็จจากวัดราชประดิษฐ์ลงถนนข้างครองขึ้นตะพานช้างโรงสี เลี้ยวสี่กั๊กทางถนนเฟื่องนคร ประทับวัดบวรนิเวศที่ ๒ พระราชทานผ้าพระกฐิน แล้วโปรดให้กรมหมื่นนเรศร์ถวายของ แล้วเสด็จจากวัดบวรนิเวศกลับมาประทับวัดมหรรณพารามที่ ๓ พระราชทานผ้าพระ​กฐินแล้ว โปรดให้กรมขุนเจริญผลถวายของ แล้วเสด็จจากวัดมหรรณพารามกลับทางเดิมอ้อมท้องสนามหลวง ประทับวัดมหาธาตุที่ ๔ พระราชทานผ้าพระกฐินแล้วเสด็จออกจากพระอุโบสถ ประทับที่พลับพลาหน้าวัด ทอดพระเนตรตวอย่างพระเมรุและการพระเมรุต่างๆ โปรดให้สมเด็จกรมพระเจ้าพระยาสุรวงศ์ ขึ้นไปเฝ้าบนพลับพลาด้วย ประทับอยู่ประมาณครึ่งชั่วโมงเสด็จกลับจากวัดมหาธาตุตรงเข้าในพระบรมมหาราชวัง

วันนี้เจ้านายขุนนางแต่งอีวนิงเดรส สวมเครื่องราชอิสสริยยศตามที่ได้รับพระราชทาน

วันที่ ๔๓๖๖ วันอาทิตย์ แรม ๖ ค่ำเดือน ๑๑ ปีมะโรง โทศก จุลศักราช ๑๒๔๒

เวลาเช้า ๕ โมง ทรงพระราชยานถมตะทองพร้อมด้วยกระบวนนำตามออกประตูวิเศษไชยศรี เลี้ยวป้อมเผด็จดัษกรลงถนนเจริญกรุง เลี้ยวตามถนนริมกำแพงพระนคร ออกประตูตะพานหัน ประทับวัดจักรวรรดิราชาวาสที่ ๑ พระราชทานผ้าพระกฐิน แล้วโปรดให้กรมหมื่นพิชิตถวายของ แล้วเสด็จจากวัดจักรวรรดิตรงไปประทับวัดสัมพันธวงศารามที่ ๒ พระราชทานผ้าพระกฐินแล้วโปรดให้กรมหมื่นภูธเรศถวายของ แล้วเสด็จออกจากวัดสัมพันธวงศ์ ประทับวัดประทุมคงคาที่ ๓ พระราชทาน​ผ้าพระกฐิน แล้วโปรดให้กรมหลวงวรศักดาถวายของ แล้วเสด็จกลับทางเดิม เวลาเสด็จกลับนั้นฝนตกมากในถนนสำเพ็ง แต่ที่ในพระบรมมหาราชวังฝนไม่ตก วันนี้ในหลวงทรงฉลองพระองค์ครึ่งยศทหารมหาดเล็ก ทรงดวงตรานพรัตน์ และดวงตราจุลจอมเกล้า ทรงสายตะพายจุลจอมเกล้า เจ้านายข้าราชการสวมเสื้อเยียระบับ สวมเครื่องราชอิสสริยยศตามที่ได้รับพระราชทาน

วันที่ ๔๓๖๗ วันจันทร์ แรม ๗ ค่ำ เดือน ๑๑ ปีมะโรง โทศก จุลศักราช ๑๒๔๒

เวลาย่ำรุ่งแล้ว ทรงรถพระที่นั่งเสด็จพระราชดำเนินไปประทับประทุมวัน ทอดพระเนตรที่สวนที่นา แล้วเสวยเช้าที่ประทุมวัน เช้า ๔ โมงเศษเสด็จกลับ

บ่าย ๕ โมง เจ้าพระยามหินทร์เฝ้าเรื่องลาวทรงดำ แล้วพระราชทานให้ดูคอเรสปอนเดน แล้วกรมหมื่นพิชิต พระองค์เทวัญเฝ้า ๕ ทุ่มเศษเสด็จขึ้น

วันนี้ทรงประทับพระราชลัญจกรตั๋วทหาร ๑๐๐ ฉะบับ รวมของเก่า ไทย ๑๘๗ ลาว ๒๒ มอญ...

วันที่ ๔๓๖๘ วันอังคาร แรม ๘ ค่ำ เดือน ๑๑ ปีมะโรง โทศก จุลศักราช ๑๒๔๒

​เวลาเช้า ๕ โมงครึ่ง ทรงพระราชยานลงยาราชาวดี เสด็จพระราชดำเนินทางสถลมารค เลี้ยวป้อมเผด็จดัษกรตรงไปประทับวัดพระเชตุพนที่ ๑ พระราชทานผ้าพระกฐิน แล้วโปรดให้ทูลกระหม่อมพระองค์น้อยถวายของ พระปลัดชุ่มวัดนั้น ถวายกล้องกัลปังหา ๒ คัน แล้วเสด็จออกจากวัดพระเชตุพนตรงไป เลี้ยวข้ามตะพานช้างคลองตลาด ไปตามถนนริมกำแพง ประทับวัดราชบุรณที่ ๒ พระราชทานผ้าพระกฐินแล้ว โปรดให้กรมขุนภูวนัยถวายของ แล้วเสด็จพระราชดำเนินจากวัดราชบุรณ เลี้ยวลงถนนบ้านหม้อตรงมาประทับวัดราชบพิธที่ ๓ พระราชทานผ้าพระกฐินแล้ว โปรดให้ทูลกระหม่อมพระองค์น้อยถวายของ แล้วเสด็จพระราชดำเนินจากวัดราชบพิธ เลี้ยวลงสี่กั๊กถนนบำรุงเมืองประทับวัดสุทัศน์ที่ ๔ พระราชทานผ้าพระกฐินแล้ว โปรดให้กรมขุนบดินทรถวายของ อนึ่งโปรดเกล้าฯ ให้เจ้าพระยาสุรวงศ์ไปเฝ้าในพระอุโบสถ เวลาบ่าย ๒ โมงเศษเสด็จออกจากวัดสุทัศน์ตรงขึ้นทางถนนบำรุงเมือง เข้าในพระบรมมหาราชวัง

วันนี้ทรงพระภูษาดำ (มอนนิง) ทรงฉลองพระองค์เยียระบับขาว ทรงสายตะพายนพรัตน์ และดวงตรา ๔ ดวง คือนพรัตน์ จุลจอมเกล้า ช้างเผือก มงกุฎสยาม พระบรมวงศานุวงศ์ทรงเสื้อเยียระบับขาว ทรงผ้าม่วงแดง ติดเครื่องราชอิสสริยยศตามที่ได้รับพระราชทาน ข้าราชการแต่งเต็มยศเหมือนวันอาทิตย์ ​แรม ๖ ค่ำ เดือน ๑๑

วันที่ ๔๓๖๙ วันพุธ แรม ๙ ค่ำ เดือน ๑๑ ปีมะโรง โทศก จุลศักราช ๑๒๔๒

เวลาย่ำเที่ยงทรงเรือพระที่นั่ง เทวาธิวัดถ์ เรือพระที่นั่งรองชื่อเพ็ชรรัตนดาราราย เรือศรีสุนทรไชย เป็นเรือผ้าไตร เสด็จประทับวัดอรุณที่ ๑ สมเด็จกรมหลวงถวายของ แล้วประทับวัดโมลีโลกที่ ๒ พระองค์เจ้าทองกองก้อนใหญ่ถวายของ แล้วประทับวัดหงษารามที่ ๓ พระองค์เจ้าวรรัตน์ถวายของ แล้วประทับวัดราชสิทธิ์ที่ ๔ พระองค์เจ้ากมลาสน์ถวายของ บ่าย ๓ โมงเสด็จกลับ

วันนี้ทรงฉลองพระองค์เยียระบับ ทรงสายตะพายตราช้างเผือก ทรงติดตรา ๔ ดวง คือ น.ร, ป.จ, ม.ช, ม.ส.ม, เจ้านายขุนนางแต่งเหมือนวันอาทิตย์ แรม ๖ ค่ำ เดือน ๑๑

วันที่ ๔๓๗๐ วันพฤหัสบดี แรม ๑๐ ค่ำ เดือน ๑๑ ปีมะโรง โทศก จุลศักราช ๑๒๔๒

เวลาย่ำเที่ยง ทรงเรือพระที่นั่งรัตนดิลก เรือพระที่นั่งรองบุขบกพิศาล เรือศรีประภัศรไชยเป็นเรือผ้าไตร เสด็จประทับวัดประยูรวงศาวาสที่ ๑ ทรงทอดพระกฐิน เจ้าพระยาสุรวงศ์เข้าไปเฝ้า โปรดให้ถวายของ แล้วทรงพระราชยานลงยาราชาวดี ประทับ​วัดบุบผารามที่ ๒ พระองค์เจ้าเทวัญถวายของ แล้วทรงพระราชยานไปประทับวัดพิไชยญาติที่ ๓ โปรดให้เจ้าพระยาศรีพิพัฒน์ถวายของ แล้วทรงพระราชยานไปประทับวัดอนงคารามที่ ๔ โปรดให้พระองค์เจ้าเกษมศรีถวายของ แล้วเสด็จลงเรือพระที่นั่งเสด็จกลับ

วันนี้ทรงฉลองพระองค์ครึ่งยศทหาร ทรงสายตะพายมงกุฎสยาม ทรงติดตรา ๒ ดวง คือ น.ร, ม.ส.ม. เจ้านายขุนนางแต่งเหมือนวันอาทิตย์ แรม ๖ ค่ำ เดือน ๑๑

วันที่ ๔๓๗๑ วันศุกร์ แรม ๑๑ ค่ำ เดือน ๑๑ ปีมะโรง โทศก จุลศักราช ๑๒๔๒

เวลาย่ำเที่ยงเศษ ทรงเรือพระที่นั่งเพ็ชรรัตนดาราราย เรือพระที่นั่งรองรัตนติลก เรือศรีสุนทรไชยเป็นเรือองค์กฐิน เสด็จประทับวัดดุสิดารามที่ ๑ เจ้าพระยามหินทรศักดิ์เข้าไปเฝ้าในพระอุโบสถ พระองค์เจ้าศรีสิทธิธงไชยถวายของ แล้วเสด็จประทับวัดระฆังที่ ๒ ทรงทอดพระกฐินแล้ว โปรดให้พระองค์เจ้าชุมพลสมโภชถวายของ แล้วเสด็จประทับวัดกัลยาณมิตร์ที่ ๓ โปรดให้พระองค์เจ้าสวัสดิประวัติถวายของ แล้วเสด็จนมัสการพระพุทธรูปองค์ใหญ่ในวิหาร แล้วเสด็จลงเรือพระที่นั่งประทับวัดบพิตรพิมุขที่ ๔ ทรงสรรเสริญพระอมรโมลี ว่าอุส่าห์ดูแล​ปฏิสังขรณ์พระอารามหมดจดงดงามดี แล้วโปรดให้พระองค์เจ้าไชยานุชิตถวายของ แล้วเสด็จกลับ

วันนี้ในหลวงทรงฉลองพระองค์ฟรอกโค้ต เจ้านายข้าราชการแต่งอีวนิงเดรส ติดตราเครื่องราชอิสสริยยศตามที่ได้รับพระราชทาน

วันที่ ๔๓๗๒ วันเสาร์ แรม ๑๒ ค่ำ เดือน ๑๑ ปีมะโรง โทศก จุลศักราช ๑๒๔๒

เวลาย่ำเที่ยงเศษ ทรงเรือพระที่นั่งทวยเทพถวายพร เรือพระที่นั่งรองจักรพรรดิภิรมย์ เรือศรีสมรรถไชยเป็นเรือองค์กฐิน เสด็จจากท่าราชวรดิษฐ์ ขึ้นตามลำน้ำเข้าคลองผดุง ประทับวัดพระนามบัญญัติที่ ๑ โปรดให้ทูลกระหม่อมพระองค์ใหญ่ถวายของ แล้วเสด็จประทับวัดโสมนัสวิหารที่ ๒ โปรดให้ทูลกระหม่อมพระองค์น้อยถวายของ แล้วเสด็จประทับวัดบรมนิวาสที่ ๓ โปรดให้พระองค์เจ้าวรวรรณากรถวายของ แล้วเสด็จนมัสการพระเจดีย์ แล้วเสด็จมาประทับวัดสระเกษที่ ๔ โปรดให้กรมขุนเจริญผลถวายของ แล้วเสด็จกลับทางคลองบางลำภู

วันนี้ทรงฉลองพระองค์ฟรอกโค๊ต เจ้านายขุนนางแต่งเหมือนวันศุกร์ แรม ๑๑ ค่ำ เดือน ๑๑

เวลาค่ำพระองค์เทวัญ พระองค์สาย พระยาอนุชิต พระยา​รัตนโกษา กัปตันลอฟตัส พระนายไวย เฝ้าเรื่องจะทำสวนตำบลประทุมวัน

วันที่ ๔๓๗๓ วันอาทิตย์ แรม ๑๓ ค่ำ เดือน ๑๑ ปีมะโรง โทศก จุลศักราช ๑๒๔๒

เวลาย่ำเที่ยง ทรงเรือพระที่นั่งประจำทวีป เรือพระที่นั่งรองประภาสแสงจันทร์ เรือศรีประภัศรไชยเป็นเรือผ้าไตร เสด็จพระราชดำเนินขึ้นตามลำน้ำ ประทับวัดราชาธิวาสที่ ๑ โปรดให้เจ้าพระยามหินทร์เข้าไปเฝ้าในพระอุโบสถ แล้วโปรดให้พระองกค์เจ้าศรีเสาวภางค์ถวายของ แล้วเสด็จประทับวัดเขมาภิรตารามที่ ๒ โปรดให้เจ้าพระยาสุรวงศ์เข้าไปเฝ้าในพระอุโบสถ โปรดให้พระองค์เจ้าจริตเจริญถวายของ รับสั่งให้พระองค์เจ้าวรวรรณากรไปบูชาพระเจดีย์ แล้วเสด็จประทับวัดเฉลิมพระเกียรติที่ ๓ โปรดให้เจ้าพระยาภาณุวงศ์เข้าไปเฝ้าในพระอุโบสถ แล้วโปรดให้กรมขุนภูวนัยถวายของ แล้วเสด็จกลับมาประทับท่าราชวรดิษฐ์ พระราชทานสัญญาบัตร์ตั้งพระวิเศษสงคราม เป็นพระยาวิเศษสงคราม เวลาย่ำค่ำเสด็จขึ้น

วันนี้ทรงฉลองพระองค์ฟรอกโค๊ต แต่เจ้านายข้าราชการแต่งเต็มยศ คาดราดคดติดตราตามที่ได้รับพระราชทาน

​วันที่ ๔๓๗๔ วันจันทร์ แรม ๑๔ ค่ำ เดือน ๑๑ ปีมะโรง โทศก จุลศักราช ๑๒๔๒

เวลาบ่าย ๒ โมง ทรงเรือพระที่นั่งนารายน์ทรงสุบรรณ์ เรือสุวรรณเหราเป็นพระที่นั่งรอง เรือไชยสุวรรณหงส์เป็นเรือผ้าไตร เสด็จพระราชดำเนินเข้าคลองบางกอกใหญ่ เลี้ยวด่านประทับวัดนางชีที่ ๑ โปรดให้พระองค์เจ้าวัฒนานุวงศ์ถวายของ แล้วพระราชทานผ้าไตรพระกฐิน ให้ทูลกระหม่อมพระองค์ใหญ่ไปทอดกฐินวัดหนัง โปรดให้ทูลกระหม่อมพระองค์น้อย ไปทอดกฐินวัดนางนอง แล้วเสด็จวัดราชโอรส โปรดให้พระองค์เจ้าจิตรเจริญเอาไตรปีไปถวายพระสังวรวิมล ซึ่งอาพาธอยู่ลงไม่ได้ โปรดให้เจ้าพระยาสุรวงศ์ไวยวัฒน์เข้าไปเฝ้าในพระอุโบสถ แล้วโปรดให้กรมขุนเจริญผลถวายของ แล้วเสด็จพระราชดำเนินไปนมัสการพระพุทธไสยาศน์ แล้วเสด็จกลับเวลาบ่าย ๓ โมง

วันนี้ทรงฉลองพระองค์ฟรอกโค๊ต เจ้านายและข้าราชการแต่งอีวนิงเดรส ติดตราตามทีได้รับพระราชทาน

เจ้าพระยามหินทร์ถวายหนังสือเรื่องเลขเขยสู่ เรื่องบ่อทองนั้นขอรับพระราชทานให้กรมมหาดไทยทำ ร. ๑๐๑๒

มีพระราชหัตถ์ถึงสมเด็จกรมพระ ส่งหนังสือเจ้าพระยามหินทร์และเตือนให้จัดการเสีย และเตือนคำตอบเรื่องเลขเจ้าพระยาภูธราภัย ร. ๒๓๓/๔๒

​มีพระราชหัตถ์ถึงเจ้าพระยามหินทร์ เรื่องประกาศขุนหมื่นยังไม่ทรงเข้าพระทัย เรื่องตั๋วคุ้มสักขุนหมื่นมีกำหนดอย่างไร เรื่องเขยสู่ถ้าไม่ได้ร่องรอยให้สักไป ร. ๒๓๔/๔๒

สมเด็จกรมพระถวายหนังสือ นำเรื่องราวนายด้านวัดพระเชตุพนถวาย และจำนวนเดือน ๑๒ จะจ่ายเลขวัดพระเชตุพน ๕๐ ทำพระเมรุ ๕๐ ร. ๑๐๑๓

เรื่องราวนายด้านวัดพระเชตุพน ว่าเจ้าพระยาศรีพิพัฒน์ไม่จ่ายเลขให้ ร. ๑๐๑๔ มากับ ๑๐๑๓