องก์ที่ ๑
ฉาก : ทางเกวียนในป่าแห่งหนึ่ง ป่านี้เปนที่เตียน ๆ คล้ายป่าทางสระบุรีและพระฉาย และอยู่ใม่ห่างจากหมู่บ้านนัก ฃ้างซ้ายแลเห็นบ้านตาสังเปนเรือนอย่างย่อม ๆ แต่มั่นคงพอประมาณ มีทางเดิรทางหลังเรือนได้.
(เปิดม่านตาสังกับยายมายืนอยู่หน้าบ้านทะเลาะกัน.)
ตาสัง.
เดี๋ยวนี้ขอให้แกเฃ้าใจเสียหน่อยเถอะว่าตัวฃ้าน่ะงานการใม่อยากทำแทมมันอีกต่อไปเลยทีเดียว, และขอให้เฃ้าใจว่าฃ้าน่ะเปนโสตอยู่แก่ตัว ใม่ได้เปนขี้ฃ้าม้าครอกใคร, ถ้าฃ้าชอบใจทำงานก็จะทำ ถ้าใม่ชอบก็จะใม่ทำ.
ยายมา.
ฃ้าก็ขอบอกกะแกเหมือนกัน ว่าแกน่ะจะต้องทำการทำงานมั่ง, ฃ้าใม่ได้มาเปนเมียแกสำหรับให้แกใช้เปนขี้ฃ้า.
ตาสัง.
เฮ้ย! อ้ายเรื่องมีเมียนี่แหละออกเบื่อเสียแล้วละ. จริงนะที่โบราณท่านว่าไว้ว่ามีเมียเหมือนมีตรวนใส่ฃา.
ยายมา.
ชะชะฉลาดจริงนะ เฝ้าแต่ขยายสุภาษิตออกมาร่ำไปและ.
ตาสัง.
ฉลาดจริงซิ แกไปเที่ยวหาดูทีหรือทั้งหมู่บ้านนี้น่ะมีใครที่มีความรู้ดียิ่งไปกว่าฃ้ามีมั่งไหม ? แกรู้ไหมล่ะว่าฃ้าน่ะเคยอยู่กะหมอฝรั่งในบางกอกเปนหกปีนั่นแน่.
ยายมา.
อยู่กวาดเรือนเฃาน่ะซิ.
ตาสัง.
ก็ใครว่ากระไรล่ะ.
ยายมา.
ถุย! แค่นจะเอามาอวดกะเฃาด้วย.
ตาสัง.
อวดซิ ก็หรือตามแถวนี้มีใครเคยกวาดเรือนหมอฝรั่งมั่งล่า.
ยายมา.
เบื่อนักอ้ายคนอวดดีละก็.
ตาสัง.
เบื่อนักอีผู้หญิงปากจัด ๆ ละก็.
ยายมา.
รู้งี้ฃ้าก็ใม่ปราถนาเอาแกเปนผัวหรอก.
ตาสัง.
รู้งี้ละก็ใม่ปราถนาเอาแกเปนเมียเหมือนกันแหละ.
ยายมา.
ชะชะ! คนอย่างแกน่ะ เปนอย่างเคราะห์ดีเหลือเกินทีเดียวที่ได้คนอย่างฃ้าเปนเมีย.
ตาสัง.
เฮ้อแกใม่ต้องพูดอวดดีไปนักหรอก เฃารู้หรอกว่าแกน่ะอยากมีผัวจนตัวสั่น, ที่มาได้เสียกับฃ้าน่ะเปนเคราะห์ดีของแกนา ใม่ยังงั้นป่านนี้ก็ยังอดแง๋อยู่นั่นเอง.
ยายมา.
ถ้าฃ้าใม่ได้มีผัวเสียเลยก็ยังจะดีกว่า นี่อะไรมีผัวกะเฃาคนหนึ่งก็ออกเปนปานนี้, ขี้เกียจหลังยาว, งานการใม่รู้จักทำ, กินแต่เฃ้าเปลืองเปล่า ๆ จนจะหมดยุ้งหมดฉาง.
ตาสัง.
แกนี่แหละตอแหลจริง ๆ เทียว.
ยายมา.
ตอแหลยังไง ?
ตาสัง.
แกว่าฃ้ากินแต่เฃ้า.
ยายมา.
ก็หรือใม่จริงล่ะ.
ตาสัง.
ใม่จริง เหล้าฃ้าก็กิน.
ยายมา.
แล้วสมบัติพัดสถานอะไรที่เปนของในบ้านมีอยู่เท่าไร แกก็เก็บฃายเสียทีละสิ่งสองสิ่ง สำหรับจะเอาเงินไปเล่นกะไปซื้อเหล้ากิน, จนเรือนเตียนแล้วนี่.
ตาสัง.
เตียนก็ดีไปน่ะซี ใม่ต้องกวาดบ่อย ๆ.
ยายมา.
จนชั้นที่นอนหมอนมุ้งก็แทบหมด.
ตาสัง.
ก็ยิ่งดี นอนใม่สบายจะได้ตื่นเช้า ๆ.
ยายมา.
อ้ายแกน่ะมันก็ดีแต่เล่นกะกินเหล้าน่ะแหละ ตั้งแต่เช้าชั่วเย็น.
ตาสัง.
ก็ดีซิ ฃ้าสบายของฃ้ายังงั้นนี่.
ยายมา.
ก็ฃ้าล่ะ จะให้ฃ้าเลี้ยงลูกเต้าของฃ้ายังไง ?
ตาสัง.
แกจะเลี้ยงยังไงก็ตามใจละซิ ใม่ใช่ธุระของฃ้านี่.
ยายมา.
โธ่! ลูกหรือก็มีถึงสี่คน ตื่นเช้าขึ้นก็ต้องหอบหิ้วพะรุงพะรัง.
ตาสัง.
ก็แกเสือกไปหอบหิ้วมันทำใมเล่า ทั้งสี่คนห้าคน, เมื่อแกใม่อยากหอบอยากหิ้วก็วางมันเสียกะพื้นก็จะแล้วกัน.
ยายมา.
แล้วอ้ายลูกหรืออด ๆ อยาก ๆ เสียงแต่ร้องขอฃ้าวกินแหละ แล้วก็ใม่รู้จะไปหาฃ้าวที่ไหนมาให้กินให้พอกัน.
ตาสัง.
ก็ให้มันกินขนมเสียมั่งใม่ได้หรือ? นี่แน่ะขอให้แกเฃ้าใจเสียหน่อยเถอะว่าตัวฃ้าน่ะ ถ้าฃ้าได้กินอิ่มหนำสำราญแล้วละก็ฃ้าก็อยากแต่จะเห็นคนที่หน้าตาเบิกบานเท่านั้นแหละ, นี่แกละก็ดีแต่ปากจัดหนวกหูจะตาย.
ยายมา.
เดี๋ยวนี้น่ะแกจะให้ฃ้าเชื่อหรือว่าเราน่ะจะบริบูรณ์อยู่ได้เช่นแต่ก่อน หายังไง? ตาขี้เมา!
ตาสัง.
เอ๊ะ! อย่าให้มันหนักไปนักนะ.
ยายมา.
ฃ้าขอถามสักหน่อยเถอะ ว่าฃ้าน่ะจะต้องทนความขี้เกียจความเหลวใหลของแกไปอีกสักกี่มากน้อย.
ตาสัง.
บอกว่าอย่าพูดอ้ายเรื่องนี้อีก.
ยายมา.
นี่จะทำยังไงดีถึงจะให้แกคิดกลับตัวได้เสียสักที.
ตาสัง.
นี่แน่ะยาย แกก็รู้อยู่แล้วว่าฃ้าน่ะเปนคนกลั้นโทโษใม่ค่อยจะได้, แล้วก็ถึงยังไง ๆ แขนฃ้ายังมีกำลังพอที่จะเล่นงานแกได้เจ็บ ๆ นะ.
ยายมา.
ใม่ต้องขู่ ฃ้าใม่ได้หวาดเสียวเลย.
ตาสัง.
อ้ายหวาดนะยังใม่รู้ แต่เสียวนะอาจจะเปนได้, บางทีจะถึงเจ็บก็ได้.
ยายมา.
เออ! เออ! ฃ้าใม่กลัวแกหรอก.
ตาสัง.
เอ๋! อีนางนี่ประเดี๋ยวนี้แหละ.
ยายมา.
แหม ๆ น่ากลัวจริง ฮะ ๆ ฮะ ๆ!
ตาสัง.
ประเดี๋ยวนี้ได้ตบหน้าหัน.
ยายมา.
อ้ายขี้เมา!
ตาสัง.
เอ๋! อีนี่กำเริบใหญ่เสียแล้ว.
ยายมา.
อ้ายขี้เกียจ!
ตาสัง.
ตายนะ! ตายนะ!
(ยายมากลับด่าใหญ่ ตาสังออกเคือง ไปฉวยไม้ออกมาตียายมา.)
ยายมา.
โอย! โอย! ช่วยด้วย!
ตาสัง.
ยังงี้และมันถึงจะพอใจแก. (ตีอีก.)
ยายมา.
ตา! ตา! หยุดที! โอย! ช่วยด้วย!
(ผู้ใหญ่บ้านหงวิ่งเฃ้ามา.)
ผู้ใหญ่.
เฮ้ย ๆ! อย่าน่า ๆ หยุดก่อน, พุทโธ่หมอนี่ระยำเสียแสนชาติเทียวนา, อะไรตีเมียได้นี่พ่อเอ๋ย.
ยายมา.
ก็ฉันอยากให้เฃาตีละ แกจะทำใม.
ผู้ใหญ่.
ถ้ายังงั้นในส่วนตัวฉันก็เต็มใจยอมด้วย.
ยายมา.
ก็นี่แกเฃ้ามาเกี่ยวด้วยทำใม?
ผู้ใหญ่.
ฉันเฃ้าใจผิดไป หมายว่าแม่มาเรียกให้ช่วย.
ยายมา.
ก็มันธุระปะปังอะไรของแก?
ผู้ใหญ่.
ถูกละ.
ยายมา.
ผัวเฃาจะตีเมียเฃามั่ง แกมีน่าที่ยังไงที่จะมาห้ามปรามเฃา ?
ผู้ใหญ่.
ใม่มี.
ยายมา.
ใครใช้ให้แกเสือกเฃ้ามาล่ะ ?
ผู้ใหญ่.
เปล่า.
ยายมา.
ก็ยังงั้นแกวิ่งมาทำใม ?
ผู้ใหญ่.
ฉันใม่เถียงละ.
ยายมา.
เดี๋ยวนี้ฉันชอบให้ผัวเฃาตีฉันละแกจะว่ากระไร ?
ผู้ใหญ่.
ก็ตามใจ.
ยายมา.
ใม่ใช่ธุระปะปังอยากเสือกเฃ้ามาเปล่า ๆ นี่. (ตบหน้าผู้ใหญ่หง.)
ผู้ใหญ่.
(พูดกับตาสัง.) เกลอเอ๋ย! กันขอโทษเถอะ ที่ได้กล่าววาจาใม่สมควรต่อตัวแก, เมียแกน่ะควรที่จะเฆี่ยนจะตีเสียให้พอทีเดียว ผู้หญิงปากจัดมือไวอย่างนี้ใช้ใม่ได้, ตีเถอะฉันใม่ห้ามละ.
ตาสัง.
ฉันใม่อยากตี.
ผู้ใหญ่.
อ้าว! ยังงั้นก็แล้วไปน่ะซิ.
ตาสัง.
ถ้าอยากตีฉันก็จะตี ถ้าใม่อยากตีก็จะใม่ตี.
ผู้ใหญ่.
ดีแล้ว.
ตาสัง.
นั่นเมียฉันต่างหาก ใม่ใช่เมียแก.
ผู้ใหญ่.
ถูกละ.
ตาสัง.
แกใม่มีอำนาจอะไรที่จะมาบังคับฉันในการส่วนตัว.
ผู้ใหญ่.
จริง, จริง!
ตาสัง.
ฉันใม่ได้ขอให้แกช่วยเลยเทียว.
ผู้ใหญ่.
ก็แล้วไป.
ตาสัง.
ก็ยังงั้นแกเสือกเฃ้ามาเกี่ยวด้วยทำใม? กะผัวเมียเฃาจะทะเลากันมั่งนิดหน่อยทำใมต้องเสือกหัวเฃ้ามาด้วย. นี่แหละเฃาว่าหมูเฃาจะหามเอาคานเฃ้ามาสอด ผัวเมียเฃาจะกอดเฃ้ามาแซกกลาง; มันจะใช้ที่ไหนได้.
(เอาไม้ไล่ตีผู้ใหญ่บ้านหง ผู้ใหญ่บ้านหงวิ่งหนีไป.)
ตาสัง.
เออ! คราวนี้เราเห็นจะดีกันเสียทีได้กระมัง.
ยายมา.
อ้อ! ตีเสียเจียนตายแล้วจะดีง่าย ๆ ยังงั้นหรือ ?
ตาสัง.
ก็เปนไรไปล่ะ!
ยายมา.
ฃ้ายังใม่อยากดีกะแก.
ตาสัง.
อะไร?
ยายมา.
ใม่ดี.
ตาสัง.
โธ่! แล้วกันซิแม่มา.
ยายมา.
ใม่ดี.
ตาสัง.
อะไรจะโกรธขึ้งกันไปถึงไหนเทียว ?
ยายมา.
ใม่รู้.
ตาสัง.
เถอะน่า! ดีกันเสียดีกว่า.
ยายมา.
ใม่ดี ฃ้ายังอยากโกรธอยู่นี่.
ตาสัง.
ฮ้าย! อะไรยังงั้น.
ยายมา.
ยังงั้นซิ จะทำใมฃ้าล่ะ?
ตาสัง.
โธ่! แม่มา.
ยายมา.
ใม่ยอม แกทำกะฃ้าน่ะมันเหลือเกินนัก.
ตาสัง.
เอ้า ๆ เอาเถอะฉันขอโทษหล่อนละ แม่มาจ๋าขอโทษทีเถอะ.
ยายมา.
เอ้า ๆ ขอโทษโรดโพยดี ๆ ยังงั้นก็พอจะยกให้ได้.
ตาสัง.
เออดีละ! หล่อนใม่ควรจะทำบ้าไปเลยเทียว อ้ายของพรรค์อย่างงี้มันก็ต้องเปนมั่งซิ คนที่รักใคร่สนิธสนมกันอย่างฉันกะหล่อน. ถึงจะตีกันมั่งสักห้าหกผัวะจะเปนอะไรไป, เอาเถอะฉันจะไปตัดฟนมาให้วันนี้ให้มัดโตเทียว. (ฉวยพร้าเดิรเฃ้าป่าไป)
ยายมา.
เออ, ดีละมึงอ้ายสัง! ตีกูเจ็บนักวันนี้จะต้องหาทางแก้แค้นให้ได้เทียว, เรารู้หรอกว่าผู้หญิงน่ะที่จริงถ้าจะลงโทษผู้ชายแล้วก็ง่ายที่สุด แต่คนอย่างตาสังนี่จะลงโทษกันทางใจคงใม่รู้สึก ต้องให้แกเจ็บอะไรอย่างหนึ่ง ถึงจะพอสมกะที่แกได้ทำกะเราไว้แล้ว. (เฃ้าไปทางบ้าน แล้วเดิรเฃ้าออกเปนทีเหมือนทำงานต่าง ๆ ในบ้าน.)
(อ้ายเหลือกับอ้ายหลอเดิรมา.)
อ้ายหลอ.
เฮ้ย! อ้ายกันน่ะออกจะเบื่อเหลือเกินเทียว, อ้ายการที่ต้องเที่ยวเดิรหาหมอออกรอบบ้านรอบเมืองยังงี้.
อ้ายเหลือ.
ก็จะทำยังไงได้ นายท่านสั่ง, อ้ายเรามันเปนบ่าวก็ต้องทำตาม แล้วอีกอย่างหนึ่งถ้าจะว่าไปตามจริง เราก็ควรจะต้องอยากให้คุณนายจินดาหายเจ็บเหมือนกัน; ถ้าการที่แต่งงานน่ะสำเร็จไปได้ พวกเราก็คงได้รับผลประโยชน์ด้วย คุณห่อน่ะเธอใจดีจะตาย, ถ้าได้มาเปนลูกเขยคุณนายละก็พวกเราก็เรี่ยมละ ขออะไรขอได้เทียว. ที่จริงน่ะคุณจินดาก็รักอยู่กะคุณเหลี่ยม แต่เดี๋ยวนี้คุณนายแกใม่ยอมยกให้ กันนึกว่าคงเกี่ยวด้วยเรื่องนี้ด้วย คุณนายจินดาถึงได้เลยเจ็บเอาใหญ่โต.
ยายมา.
(บ่นคนเดียว.) ทำยังไงถึงจะแก้เผ็ดอ้ายตาสังได้หนอ.
อ้ายหลอ.
ก็คุณจินดาน่ะเธอเปนโรคอะไรหนอ ชอบกลจริง ๆ เทียว, หมอก็มาตรวจหลายหมอแล้ว ยังใม่เห็นได้ความเลย.
อ้ายเหลือ.
ก็นั่นน่ะซิเราถึงต้องเที่ยวหาหมอเก่ง ๆ อยู่จนบัดนี้.
ยายมา.
(เดิรออกมาจากบ้านใม่เห็นอ้ายเหลืออ้ายหลอ.) จะต้องแก้เผ็ดมันให้ได้เทียว. (โดนอ้ายเหลือ.) โอ๊ยตาย! ฉันขอโทษเถอะ, ฉันมัวนึกแต่ถึงอ้ายความทุกข์ของตัวฉันเอง.
อ้ายเหลือ.
นี่และคะพี่สาว คนเราน่ะต่างคนต่างก็มีความทุกข์ต่าง ๆ กัน ต่างคนต่างก็มีธุระที่จะต้องทำไป.
ยายมา.
ฉันจะช่วยอะไรได้มั่งไหม ?
อ้ายเหลือ.
บางทีพี่สาวก็จะช่วยฉันได้ เดี๋ยวนี้ฉันน่ะเที่ยวหาคนมีปัญญาดีมีความรู้ในทางหมอรักษาโรคต่าง ๆ สำหรับไปรักษาลูกสาวท่านหมื่นจำเนียรนายฉัน, คุณแม่จินดาเธอเปนโรคอะไรชอบกล เดี๋ยวนี้เลยกลายเปนใบ้ไป; ท่านหมื่นจำเนียรก็ได้หาหมอมารักษาหลายรายแล้วแต่ก็ใม่หาย ท่านถึงได้สั่งให้ฉันหาพ่อหมอ, นี่แหละมาเที่ยวหาหมอวิเศษที่จะไปรักษาคุณแม่จินดา เผื่อท่านจะหายมั่ง.
ยายมา.
(พูดทางคนดู.) เออ! เห็นจะได้การ นึกทางแก้เผ็ดอีตาสังได้แล้ว. (พูดกับอ้ายเหลือ.) แหม ถ้ายังงั้นละก็แกมาทางนี้ดีทีเดียว, ที่นี่มีคนเก่งที่สุดอยู่คนหนึ่ง เปนหมอรักษาโรคต่าง ๆ ดีนัก.
อ้ายเหลือ.
อ้อ! ก็อยู่ที่ไหนล่ะยะ ?
ยายมา.
อยู่โน่นแน่ะคะ แกไปตัดฟนโปก ๆ อยู่โน่นแน่.
อ้ายหลอ.
เอ๊ะ! หมออะไรตัดฟน.
อ้ายเหลือ.
แกตัดไม้ทำยากระมัง.
ยายมา.
ใม่ใช่! แกตัดฟน แกเปนคนประหลาดละตาหมอคนนี้ แกชอบทำอะไรแปลก ๆ, รูปร่างท่าทางก็ใม่สมเปนหมอเลยทีเดียว แต่งเนื้อแต่งตัวก็รุงรัง แล้วก็ชอบทำเปนโง่ใม่รู้สีสาอะไร, วิชาของแกน่ะมีมาก แต่ใม่ค่อยจะขยายเลย.
อ้ายเหลือ.
ชอบกลจริง.
ยายมา.
ประหลาดเหลือเกินเทียวละคะ แกบ้าจนใม่น่าเชื่อว่าจะเปนได้, บางทีถึงต้องตีแกเสียเจียน ๆ ตาย, แกถึงจะรับว่าเปนหมอ, เชื่อฉันเถอะ, ถ้าตาหมอแกใม่ยอมรับว่าตัวแกเปนหมอละก็ อย่ารอเถียงกะแกให้เสียเวลาเลยทีเดียว ฉวยไม้ตีแกเสียจนแกรับจงได้; พวกชาวบ้านตามเหล่านี้เฃาต้องทำกันยังงั้นทั้งนั้นแหละ
อ้ายเหลือ.
ฮือ! ประหลาดจริงนะ!
ยายมา.
จริงอย่าฉันว่าแท้ ๆ เทียว แต่ว่าพอแกตกลงรับเสียทีหนึ่งละก็. แกเปนแสดงวิชาของแกเต็มที่ทีเดียว.
อ้ายเหลือ.
แกชื่อไร ?
ยายมา.
ชื่อสัง.
อ้ายเหลือ.
วิชาดีนักจริง ๆ หรือ ?
ยายมา.
พุทโธ่! ดีจริง ๆ ซิ, ทางแถบนี้เฃาเรียกกันว่าหมอเทวดาเทียวนะ ก็เมื่อต้นปีนี้เองแหละ มีผู้หญิงคนหนึ่งเจ็บหนักเหลือเกิน ใม่มีหมอไหนรับหมด พอสักหน่อยก็แน่ไปนอนเหมือนคนซื่อรื่อ ใม่หายใจเสียครึ่งวันแล้ว, เผอิญเฃานึกกันขึ้นถึงตาหมอสังนี่ออก มาเอาแกไปรักษา ตาหมอสังพอไปถึงแกก็ลูบ ๆ คลำ ๆ อยู่ครู่หนึ่ง แล้วก็เอายาอะไรของแกก็ใม่รู้หยอดเฃ้าไปในปาก พอหยอดยาเฃ้าไปคนเจ็บนั่นก็ลุกขึ้นจากที่นอน ลุกขึ้นเดิรไปได้รอบเรือนเหมือนกะใม่ได้เจ็บไข้อะไรเลยจนนิดเดียว.
อ้ายหลอ.
แม่โว้ย!
อ้ายเหลือ.
ยานั่นเห็นจะเปนยาวิเศษจริง!
ยายมา.
แล้วก็เมื่อวานซืนนี้เองแหละ เด็กลูกศิษย์วัดที่ฃ้างนี้ตกต้นไม้ลงมา หัวแตก แขนฃาหักทั้งสองฃ้าง, เฃามาตามตาสังไป แกเอายาอะไรใม่รู้ทาตัวเด็กคนนั้น แหมพอทาเสร็จอ้ายเด็กนั่นก็ลุกขึ้นวิ่งไปเล่นต้องเตได้ทีเดียว.
อ้ายหลอ.
ยังงั้นเทียวหรือ ?
อ้ายเหลือ.
ตาหมอนี่เห็นจะมียาสำหรับรักษาโรคได้ทุกชนิด.
อ้ายหลอ.
ได้การแล้ว ต้องเอาแกไปรักษาคุณนาย.
อ้ายเหลือ.
ไปหาแกเถอะน่ะ.
ยายมา.
ใม่ต้องไปหรอกคะ นั่นแน่ะเดิรดุ่ม ๆ มานั่นแล้ว.
อ้ายหลอ.
ตาที่แบกมัดฟนมานั่นหรือ ?
ยายมา.
นั่นแหละ เฃาละ.
อ้ายเหลือ.
ยังงั้นก็ดีทีเดียว ฉันขอบใจพี่สาวมากในการที่บอกให้.
ยายมา.
(พูดทางคนดู.) เออ อ้ายสัง! มึงดีละประเดี๋ยวได้ดูดีกัน. (เฃ้าไปในบ้านเพื่อแอบมองดู.)
(ตาสังแบกฟนมัดหนึ่งเดิรเฃ้ามาจากทางป่า ถึงกลางโรงแล้วทิ้งมัดฟน.)
ตาสัง.
เฮ้ย! เหนื่อยจะตาย เหงื่อแตกหรือท่วมตัว, ใม่เคยทำงานหนักยังงี้มานานแล้ว.
อ้ายเหลือ.
ตานี่แน่ละนะ!
อ้ายหลอ.
แน่ละ!
ตาสัง.
(ยังใม่เห็นอ้ายบ่าว ๒ คน) เออ! ยายมาคราวนี้เห็นจะพอใจละ, แหมตัดไม้เสียพร้าแทบบิ่นแน่ะ. (เหลือบเห็นอ้ายเหลืออ้ายหลอเฃ้ามาจ้องดู.) เอ๊ะ! อ้ายพวกนี้มันมองอะไรนะ.
อ้ายเหลือ.
ใช่นะ!
อ้ายหลอ.
ใช่ซิน่า!
(ตาสังวางพร้าทางขวามือ พอเห็นอ้ายเหลือกรากเฃ้ามาตาสังเฃ้าใจว่าจะมาฉวยพร้า หยิบเปลี่ยนมาวางฃ้างซ้าย พออ้ายหลอกรากเฃ้ามา ตาสังเลยหยิบพร้าขึ้นมากอดไว้กับอก.)
ตาสัง.
เอ๊ะ! เจ้าพวกนี้มันจะมาขโมยพร้าหรือไงหื่อ ดูไนยตามันจ้องราวกะแมวขะโมยทั้งสองคนนี่นา.
อ้ายเหลือ.
รับประทาน ท่านใม่ใช่หรือชื่อสัง ?
ตาสัง.
หา ?
อ้ายหลอ.
ท่านชื่อสังใช่ไหม ?
ตาสัง.
ฃ้าจะชื่อหรือใม่ชื่อก็ช่างฃ้าประไร แกจะทำใม ?
อ้ายเหลือ.
อยากจะแสดงความนับถืออย่างสูงเท่านั้น.
ตาสัง.
อ๋อ! ถ้ายังงั้นก็เชิญเถอะ ฉันแหละชื่อสัง.
อ้ายเหลือ.
ผมมีความยินดีเหลือเกินที่ได้พบปะคุณครั้งนี้ มีคนเฃาแนะให้ผมมาหาคุณ ขอคุณโปรดกรุณาผมสักครั้งเถอะครับ.
ตาสัง.
(พูดทางคนดู.) เอ๊ะ! อ้ายหมอนี่มันนึกว่าเราเปนอะไรหนอ. (พูดกับอ้ายเหลือ.) ถ้าฉันจะทำอะไรให้แกได้ก็ยินดี.
อ้ายเหลือ.
ผมขอบพระเดชพระคุณมาก.
ตาสัง.
(พูดทางคนดู.) พิลึก! อ้ายพวกนี้มันจะเล่นกันท่าไรหื่อ!
อ้ายเหลือ.
ผมได้ยินข่าวเฃาเล่าลือถึงวิชาของคุณมากมายทีเดียว.
ตาสัง.
อ้อ! เฃาเล่าลือถึงตัวฉันหรือ เฃาว่าฉันน่ะเปนคนตัดฟนเก่งที่สุดในโลกยังงั้นหรือ ? บางทีก็จะเปนได้จริงอย่างเฃาว่า ยังไง ๆ อ้ายการตัดฟนละก็ฉันเชื่อว่าใม่มีใครสู้ฉันละ.
อ้ายเหลือ.
ผมใม่ได้หมายจะกล่าวถึงเรื่องนั้น.
ตาสัง.
อ๋อ! แกจะมาซื้อฟนหรอกหรือ! ได้, ได้, ฉันฃายให้ได้, ดีเสียอีกฉันใม่ต้องหอบไปฃายไกล. เอาซิจะต้องการเท่าไหร่ล่ะ ฉันฃายให้ถูก ๆ มัดละสองสลึงเฟอง.
อ้ายเหลือ.
ใม่ต้องพูดเรื่องนี้อีกหรอกขอรับ.
ตาสัง.
ฃายถูกกว่านั่นใม่ได้ ใม่ได้แท้ ๆ ทีเดียว, ฉันต้องออกกำลังมาก.
อ้ายเหลือ.
คุณใม่ต้องหลอกผม ผมรู้เรื่องราวตลอดแล้ว.
ตาสัง.
ถ้ายังงั้นก็ดีซิ ดีกว่าฉัน ฉันน่ะมืดแปดด้าน ใม่รู้ว่าแกจะประสงค์อะไร, ถ้าเมื่อต้องการฟนก็ว่ามา มีไม้ต่าง ๆ เลือกเอาตามชอบใจ, ดีก็มี เลวก็มี ปานกลางก็มี.
อ้ายเหลือ.
ขอประทานงดอีเรื่องนั้นเสียทีเถอะครับ.
ตาสัง.
ต่อใม่ได้, บอกแล้วก็แล้วกันมั่งซิน่ะ ฉันพูดเปนคำฃาดแล้วว่าจะฃายให้มัดละสองสลึงเฟอง.
อ้ายเหลือ.
พุทโธ่!
ตาสัง.
ราคาของฉันใม่แพงเลยเทียวนะ ฟนของฉันนะรับรองได้ทีเดียวว่าเปนอย่างดีที่สุดในแถวนี้ แต่เจ้าคุณสระบุรียังต้องมาซื้อที่ฉันเลย.
อ้ายเหลือ.
นี่แน่ะเปนการสมควรแล้วหรือที่คุณจะแกล้งพูดเล่นเปนตลกคนองให้เปนที่เสื่อมเสียเกียรติยศ, ผู้ที่รู้หลักนักปราชญ์ที่เปนหมอยาอย่างวิเศษเช่นคุณยังงี้ ใม่ควรจะแกล้งทำเปนคนบ้าเลย, นี่คุณเห็นสมควรหรือในการที่ปิดบังวิชาไว้ยังงี้น่ะ.
ตาสัง.
เอ๊ะ! นี่บ้าหรือยังไง.
อ้ายเหลือ.
อย่าคิดหลอกผมเลย ใม่เปนประโยชน์หรอก.
ตาสัง.
หา ?
อ้ายเหลือ.
การที่แกล้งพูดกลบเกลื่อนน่ะใม่เปนประโยชน์ เฃารู้ความจริงเสียตลอดแล้ว.
ตาสัง.
อะไรกัน นี่แกหมายว่าฉันน่ะเปนอะไร, ขอให้บอกให้ฉันรู้หน่อยเถอะ.
อ้ายเหลือ.
ผมรู้แล้วละน่ะว่าคุณน่ะเปนหมอวิเศษ.
ตาสัง.
แกน่ะซิหมอ!
อ้ายเหลือ.
คุณต่างหากเปนหมอ.
ตาสัง.
ฉันใม่ได้เปนหมอ ยังใม่เคยรักษาใครสักคนหนึ่ง.
อ้ายเหลือ.
อย่าให้ผมต้องใช้วิธีรุนแรงหน่อยเลยครับ.
ตาสัง.
รุนแรงยังไง ?
อ้ายเหลือ.
ถ้าคุณใม่ยอมรับว่าเปนหมอก็คงได้เห็นกันละ.
ตาสัง.
ก็จะมาเอาอะไรกะฉันล่ะ ฉันใม่ใช่หมอจะให้ว่าเปนหมอยังไง, อยู่ดี ๆ จะมาเกณฑ์เอาให้เปนหมอเอาเองยังงั้นจะใช้ได้หรือ ?
อ้ายเหลือ.
รับเสียก็รับเถอะครับ จะได้ใม่ต้องลำบาก.
อ้ายหลอ.
อย่าโยกโย้ไปให้มากให้เสียเวลาเลยครับ รับสารภาพเสียดี ๆ ว่าเปนหมอรู้แล้วรู้รอดไป.
ตาสัง.
เอ! พวกนี้บ้าแน่เสียแล้ว.
อ้ายเหลือ.
ก็เฃารู้อยู่แล้วนี่นะครับ.
อ้ายหลอ.
จะมาแกล้งทำไขสืออยู่อีกทำอะไร.
ตาสัง.
นี่แน่ะ ฉันขอบอกแกเปนคำที่สุดว่าฉันใม่ใช่หมอ.
อ้ายเหลือ.
ใม่ใช่หมอหรือ ?
ตาสัง.
(ออกโกรธ.) ใม่ใช่.
อ้ายหลอ.
แน่หรือ ?
ตาสัง.
ก็แน่น่ะซิ!
อ้ายเหลือ.
ตาหลอ เห็นจะต้องรับงานจริง.
(ฉวยไม้คนละอันตีตาสัง.)
ตาสัง.
โอย! โอย! โอย! พ่อจ๋า! พ่อจ๋า! ฉันยอมแล้วจ๊ะ พ่อจะให้ฉันเปนอะไรก็ตามใจเถอะจ๊ะ.
อ้ายเหลือ.
เท่านั้นก็จะแล้วกัน ทำใมถึงต้องให้ตีด้วย.
อ้ายหลอ.
อ้อนวอนด้วยปากใม่ชอบ ชอบให้อ้อนวอนด้วยไม้.
อ้ายเหลือ.
ผมต้องขอรับประทานโทษในการที่ล่วงเกิน.
อ้ายหลอ.
ผมก็เหมือนกัน.
ตาสัง.
ฉันขอถามสักหน่อยว่านี่น่ะพ่อทั้งสองเห็นเปนของขันหรือ? หรืออยากจะข่มหมูฉันเล่นยังงั้นเอง?
อ้ายเหลือ.
เอ๊ะ! นี่ยังใม่ยอมว่าเปนหมออีกหรือนี่.
ตาสัง.
ก็ฉันใม่ใช่หมอเลยนี่หนา ตกกะรกซิ.
อ้ายหลอ.
ก็คุณใม่เปนหมอจริงหรือ?
ตาสัง.
ก็ใม่ได้เปนน่ะซิ.
(อ้ายเหลือกับอ้ายหลอตีตาสังอีก.)
ตาสัง.
เฮ้ย! เฮ้ย! อุย! เจ็บน่า! อย่าเล่นน่า! โอย! โอย! เอาเถอะ ๆ ถ้าพ่อว่าฉันเปนหมอ ฉันก็ตกลงเปนหมอ หรือจะให้ฉันเปนอะไรต่อไปอีกก็ตามใจเถอะ ฉันยอมทุกอย่าง ดีกว่าถูกตี.
อ้ายเหลือ.
เท่านั้นก็จะแล้วกัน ผมยินดีที่คุณแลเห็นทางที่ถูกแล้ว.
อ้ายหลอ.
ผมดีใจมากที่ได้ยินคุณพูดจาตกลงเสียอย่างนั้น.
ตาสัง.
(พูดทางคนดู.) นี่เรานอนหลับฝันอยู่ละกระมัง หรือเราเปนหมอจริง ๆ แต่ใม่รู้ตัวหื่อ.
อ้ายเหลือ.
ในการที่คุณตกลงรับว่าเปนหมอนี้ ผมขอรับรองอย่างแขงแรงว่าตัวคุณจะใม่ฃาดประโยชน์อย่างหนึ่งอย่างใดเลย และคงจะเปนที่พอใจของคุณเปนแน่.
ตาสัง.
ขอโทษเถอะพ่อคุณ อย่าเพ่อตีอีกนะ ขอถามสักหน่อยเถอะ! นี่พ่อใม่มาจับผิดตัวละหรือ ฉันน่ะเปนหมอแน่หรือ ?
อ้ายเหลือ.
แน่ซิครับ.
ตาสัง.
ยังงั้นจริง ๆ หรือ ?
อ้ายหลอ.
จริงซิครับ ผมใม่สงไสยเลยจนนิดเดียว.
ตาสัง.
ยังไงตัวฉันเองถึงใม่รู้สึกตัวว่าเปนหมอหื่อ.
อ้ายเหลือ.
ทำใม! ก็คุณน่ะเปนหมออย่างวิเศษที่สุดในโลกทีเดียวนี่ครับ.
ตาสัง.
อ้อ !
อ้ายหลอ.
ก็คุณเคยรักษาโรคมาใม่รู้จักว่ากี่ชนิดแล้วนี่ครับ.
ตาสัง.
ยังงั้นเทียวหรือ ?
อ้ายเหลือ.
ก็รายผู้หญิงนั้นยังไงล่ะครับ ที่คนนึกว่าตายต้อยเสร็จสรรพแล้วเปนครึ่งวันกว่า คุณยังเอายาวิเศษกรอกเฃ้าไปในปาก ลุกขึ้นเดิรได้เหมือนคนดี ๆ.
ตาสัง.
แม่เจ้าโว้ย!
อ้ายหลอ.
แล้วก็ยังอีรายเด็กลูกศิษย์วัดที่ตกต้นไม้หัวแตกแขนฃาหักทั้งสองฃ้าง คุณยังเอายาอะไรทาทั่วตัว เด็กนั่นก็ลุกวิ่งไปเล่นต้องเตได้ทันทียังไงล่ะครับ.
ตาสัง.
โอโห!
อ้ายเหลือ.
คนไข้ที่ผมมาเชิญคุณไปรักษาคราวนี้ก็เปนโรคประหลาด แต่ผมเชื่อว่าคุณคงจะรักษาหายได้ง่ายๆ ทีเดียว, ยังไง ๆ ก็คงจะใม่เปนการเสียเวลาเปล่า เพราะท่านหมื่นจำเนียรนายผมน่ะ ท่านเปนเศรษฐี ท่านคงจะให้รางวัลคุณถึงขนาดเปนแน่.
ตาสัง.
อ้อ! ถ้าฉันไปกะแกละก็ฉันคงจะได้รับผลประโยชน์จนเปนที่พอใจของฉันทีเดียวหรือ ?
อ้ายเหลือ.
เปนแน่ทีเดียวครับ.
ตาสัง.
ถ้ายังงั้นละก็ฉันก็ยอมรับว่าฉันเปนหมอ แต่แรกฉันลืมไป พึ่งนึกขึ้นมาออกเมื่อแกพูดถึงว่าจะได้ผลประโยชน์นั่นแหละ. ถ้าพูดกันให้น่าฟังยังงี้ละก็อย่าว่าแต่จะให้เปนหมอเลย ให้เปนหมาก็เอา ก็นี่แน่ะใครเจ็บไปล่ะยะ ?
อ้ายเหลือ.
ลูกสาวคุณนายท่านเจ็บครับ ชอบกล อยู่ดี ๆ เปนใบ้ไป.
ตาสัง.
อ๋อ! ได้! ได้! รักษาใม่ยาก ฉันไปเอาเสื้อก่อน.
อ้ายเหลือ.
ใม่ต้องหรอกครับ ไปซื้อเอาใหม่ที่ตลาดอีกตัวหนึ่งก็ได้. (พูดกับอ้ายหลอ.) ใม่ได้ ขืนปล่อยไปเดี๋ยวจะเลยตีกินไปเสีย ก็จะเกิดความ.
ตาสัง.
ไปเอาแว่นตาเดี๋ยวได้ไหม ?
อ้ายเหลือ.
ใม่ต้องหรอกครับ ไปซื้อเอาใหม่ที่ตลาดก็ได้.
ตาสัง.
เอา! เอา! ยังงั้นก็ไป. (ยื่นพร้าให้อ้ายเหลือ.) เอ้าวานถือไปด้วยทีเถอะพ่อคุณ.
อ้ายเหลือ.
จะเอาไปทำใมล่ะครับ.
ตาสัง.
มีดหมอใม่เอาไปได้หรือ ?
อ้ายเหลือ.
อ้อ! ผมใม่ทราบ.
ตาสัง.
แกมันโง่.
อ้ายเหลือ.
ก็ยามีแล้วหรือครับ ?
ตาสัง.
มีเสร็จ ใม่ต้องวิตก, ยาคินินแอ๊ดจะแปนแนนยาซิงโกนา ยา–เอ้อ–โอ้ยอีกหลายอย่าง ทั้งฝรั่งทั้งไทย.
อ้ายเหลือ.
ยังงั้นก็ดีซิขอรับ.
ตาสัง.
ไปหรือยังล่ะ ?
อ้ายเหลือ.
เชิญซิครับ.
(ตาสัง อ้ายเหลือ อ้ายหลอ พากันเดิรไป ยายมายืนหัวเราะอยู่ที่ประตูบ้าน.)
