สำนวนที่ ๒
ฯลฯ
| ๏ นุชใดไม่ทัน | |
| แสนอัปสรสรรค์ | ฉ้ชั้นราศี |
| ไม่เทียบเปรียบเถิง | ...นารี |
| โฉมกัลยาณี | ทั้งสี่เสมอกัน |
| ๏ อรองค์เอี่ยมเอก | |
| เพียงจันทร์แจ่มเมฆ | รัศมีศรีสรรพ์ |
| ผิวเนื้อเหลืออ่อน | อรชรดุจขวัญ |
| สุดที่จะรำพัน | อื่นอ่อนห่อนเห็น |
| ๏ อ่อนนักอ่อนหนา | |
| อ่อนล้ำอุปรมา | ดุจว่าลวงเล่น |
| ขออภัยชายหญิง | มิจริงจึ่งเป็น |
| นิยายประเด็น | ได้เห็นสืบมา |
| ๏ สี่อรรคนาเรศ | |
| โดยนัยไตรเหตุ | สุดเหาะเสาะหา |
| นุชหนึ่งแน่งน้อย | แต่ช้อยชายตา |
| เห็นยิ่ง ... | มาแต่แลไกล |
| ๏ หญิงนั้นกระเดียด | |
| กระละออมเดินเสียด | เต็มชลล้นไหล |
| ด้วยยอดยุพรา | ทอดทัศนานัยน์ |
| ผิวเนื้ออันละไม | อ่อนชํ้าคล้ำศรี |
| ๏ นุชหนึ่งเนื้อเกลี้ยง | |
| พอสิ่งสำเนียง | เสียงไชยเภรี |
| ผิวพรรณอันอ่อน | ยุบหย่อนทันที |
| ซูบทรุดเสียศรี | ชอกชํ้าคล้ำสกนธ์ |
| ๏ หนึ่งนุชนาริน | |
| สว่างแสงสุริย์สิน | จำรัสพนัสสณฑ์ |
| พอนุชแลพบ | สบแสงสุริยน |
| เนื้อนิ่มนฤมล | หมองน้ำช้ำนวล |
| ๏ นุชหนึ่งนาเรศ | |
| ทอดทัศนาเนตร | นงรามทรามสงวน |
| สบแสงจันทร | เนื้ออ่อน .. |
| สบแล้วเสียนวล | ชอกชํ้ารำคาญ |
| ๏ สี่นุชสุดสมร | |
| น้ำเนื้อเหลืออ่อน | อรชร ... |
| ผิวนุชสุดอ่อน | มิ่งสมรเยาวมาลย์ |
| อ่อนเหลือเหนือการ | ช้ำชอกนอกทาง |
| ๏ ... ขนิษฐ์ | |
| ทั้งนางเขนยสนิท | เราคิดอางขนาง |
| วรนุชเนื้ออ่อน | สมรนี้สี่นาง |
| เอกล้ำสำอาง | เนื้อช่างอรชร |
| ๏ ขอเชิญจอมนาฏ | |
| วรนุชสุดสวาดิ | แสนฉลาดล้ำสมร |
| เชิญแย้มอนุญาต | ประสาทสุนทร |
| สี่นุชเนื้ออ่อน | ใครจะอ่อนกว่าใคร |
| ๏ ฝ่ายสุวรรณร้อยชั่ง | |
| อรองค์ทรงฟัง | บัญชาปราศรัย |
| ซึ่งข้อกังขา | ยุพราแจ้งใจ |
| เยื้อนเสาวนีย์นัย | ปราศรัย ... |
| ๏ ดูราเขนยทอง | |
| เห็นไฉนจงสนอง | เราปองประสงค์ |
| ใคร่แจ้งแห่งเคย | นางเขนยจำนง |
| แก้ไปใจปลง | ตรัสข้อจะขอฟัง |
| ๏ แม้นนางเขนยทอง | |
| แก้ไขไม่ต้อง | ข้องคิดจิตหวัง |
| เราจึ่งจะแก้ | กระแสสัจจัง |
| ซึ่งสิ่งปัญหัง | ภายหลังจึ่งควร |
| ๏ พี่เลี้ยงพระทอง | |
| ... นี้น้อง | ทูลสนองน้ำนวล |
| ข้าพเจ้าเขนยทอง | อรองค์แสนสงวน |
| แม้นแก้แปรปรวน | โปรดด้วยช่วยพลัน |
| ๏ ว่าพลางทูลองค์ | |
| พระอรโฉมยง | สุริย์วงศ์ไอศวรรย์ |
| ข้าพเจ้าหมอนทอง | ขอสนองทรงธรรม์ |
| บัญชาว่านั้น | คมสันสิ้นที |
| ๏ ข้อแก้ลองดู | |
| ในที่กระทู้ | ยุพรามารศรี |
| สี่นุชเนื้ออ่อน | อรชรแสนทวี |
| ข้าพเจ้าเขนยนี้ | เห็นที่ทางความ |
| ๏ โดยทัศนา ... | |
| เข้ากระเดียดหม้อชล | เนื้อช้ำว่าหวาม |
| นุชนี้เนื้ออ่อน | อรชรโฉมงาม |
| กว่าสมรทั้งสาม | ขอทราบบาทา |
| ๏ ฝ่ายพระโฉมยง | |
| ฟังสนิทจำนง | แก้ผิดปริศนา |
| แสร้งทรงสำรวล | สรวลพลันบัญชา |
| นางพระเขนยข้า | รู้ว่าไม่อาย |
| ๏ ทำเนียบเรียบเรียง | |
| ฤๅกล่าวก้าวเฉียง | ไม่เคียงข้อขยาย |
| ตั้งแต่นี้เขนย | อย่าเคยภิปราย |
| จนตราบวันวาย | ฟังว่าวาที |
| ๏ ว่าแล้วพระองค์ | |
| บัณฑิตสุริย์วงศ์ | ทรงสวัสดิ์รัศมี |
| เยื้อนรสพจนารถ | เยาวราชนารี |
| จอมกัลยาณี | ศรีสุวรรณขวัญเมือง |
| ๏ ล้ำยอดยุพเรศ | |
| สมรมิ่งเมศ | อรเพศผิวเหลือง |
| ชนเล่าข่าวลือ | ระบือนุชเนือง |
| เรียมจู่รู้เรื่อง | ประเทืองฤทัย |
| ๏ พี่หวังทังวล | |
| เชิญแจ้งแห่งฉงน | นุสนธิ์สงสัย |
| ข้อนิทานสาม | เนื้อความเป็นไฉน |
| นุชปรีชาไว | แก้ได้โดยดาย |
| ๏ ยังนิทานนี้ | |
| เป็นคำรบสี่ | สำคัญมั่นหมาย |
| นางเขนยกล่าวสนอง | ไม่ต้องที่ทาย |
| ขอเชิญช่วยขยาย | ให้วายทังวล |
| ๏ เชิญจอมสตรี | |
| แย้มโอษฐ์โปรดพี่ | เสาวนีย์อนุสนธิ์ |
| ขอชมมธุเรศ | เยาวเมศนิฤมล |
| แก้พจน์นุพนธ์ | หน่อยหนอขอลา |
| ๏ ไก่แก้วแว่วขัน | |
| พระทัยไหวหวั่น | กระสันต์หรรษา |
| พี่ขอเชิญองค์ | โฉมยงยุพรา |
| ตรัสจำนรรจา | หน่วงช้าว่าไร |
| ๏ ดุเหว่าเร่าร้อง | |
| พระนุชท้าวน้อง | ไม่สนองเลยไฉน |
| ฤๅนุชน้องแก้ว | หลับแล้วฉันใด |
| ฤๅนั่งฟังนัย | เรียมไม่แจ้งการ |
| ๏ แสงทองผ่องแผ้ว | |
| จำจรจากแก้ว | แคล้วคลาดราชฐาน |
| ไม่สมวาสนา | ขอลาเยาวมาลย์ |
| เชิญนุชนงพาล | สำราญพระทัย |
| ๏ ฝ่ายยอดยุพเรศ | |
| ฟังองค์ทรงเดช | บัญชาปราศรัย |
| อ้อนวอนนักหนา | เวทนาภูวไนย |
| จะน้อยพระทัย | ว่าไม่ไยดี |
| ๏ ตริพลางนางน้อง | |
| เสาวนีย์ทูลฉลอง | ด้วยพลันทันที |
| ขอองค์ทรงเดช | โปรดเกศเกศี |
| อย่าเพ่อจรลี | กินแหนงแคลงความ |
| ๏ มิให้อดสู | |
| ขอแปรแก้ดู | ที่กะทู้ท้าวถาม |
| เชิญองค์ทรงไชย | แจ้งในใจงาม |
| ข้าพเจ้าทูลตาม | คดีมีมา |
| ๏ โดยนัยไตรเหตุ | |
| คิดหวังสังเกต | วิเศษหนักหนา |
| สี่โฉมอรชร | เนื้ออ่อนโอ่อ่า |
| หลงเฝือเหลือตรา | บัญชาท้าวไท |
| ๏ อ่อนเหลือเนื้อเลิศ | |
| ผิวพรรณบรรเจิด | เฉิดจริงยิ่งไฉน |
| นารีสี่นาง | สำอางอำไพ |
| นุชหนึ่งพึงใจ | เนื้อล้ำรำพัน |
| ๏ โดยทอดทัศนา | |
| จันทรเทวา | มังสาสรรพสรรพ์ |
| ซูบทรุดเสียศรี | รัศมีหมองพลัน |
| สามสมรห่อนทัน | ผิวพรรณกัลยา |
| ๏ ขอทราบพระทัย | |
| ข้าพระสนองไข | โดยนัยปริศนา |
| จะผิดฤๅชอบ | ระบอบบัญชา |
| เชิญตรัสวัจนา | ขอแจ้งแห่งจริง |
| ๏ พระองค์ทรงฟัง | |
| ทองย้อยร้อยชั่ง | วรนุชสุดหญิง |
| แหลมล้ำน้ำนวล | สมควรทุกสิ่ง |
| นุชตอบชอบจริง | นิ่งนึกตรึกไตร |
| ๏ ดำริภูธร | |
| ว่าดูรดวงสมร | เสมอจิตพิสมัย |
| เสาวนีย์ดีเพราะ | ไพรเราะจับใจ |
| พระนุชแก้นัย | ทำเนียบเทียบทาย |
| ๏ แท้เหลือเชื้อฉลาด | |
| กระเษมเปรมปราชญ์ | สมมาดมุ่งหมาย |
| ถูกต้องส่องแท้ | กระแสภิปราย |
| สารพันบรรยาย | ขยายล้ำน้ำนวล |
| ๏ พระเยาวการุญ | |
| เรียมชอบขอบคุณ | วรนุชสุดสงวน |
| จำลาสายสวาดิ | นิราศรำจวน |
| อุราเรียมป่วน | ปิ้มป้ำทำลาย |
| ๏ เสาวนีย์นุชนาฏ | |
| ขอสนองจอมราช | วรบาทฦๅสาย |
| จงทราบพระทัย | ฟังนัยภิปราย |
| อย่าเพ่อผันผาย | วายวุ่นขุ่นมัว |
| ๏ เกลือกองค์ทรงเดช | |
| สมเด็จบิตุเรศ | พระเจ้าอยู่หัว |
| ตรัสสั่งให้หา | มาไม่เห็นตัว |
| น้องตรึกนึกกลัว | ละเมิดเกิดความ |
| ๏ ประกอบชอบผิด | |
| จงดีพินิจ | น้องคิดเกรงขาม |
| ขอเชิญพระองค์ | สูริย์วงศ์ทรงนาม |
| ยับยั้งฟังห้าม | นางปรามปรานี |
| ๏ สองกระษัตริย์สนทนา | |
| จนพระสูริยา | อรุณรังสี |
| ต่างองค์ต่างคิด | มิตรจิตยินดี |
| ต่างองค์ต่างมี | ไมตรีต่อกัน |
| ๏ ฝ่ายแสนสุรางค์ | |
| ฟังเสาวนีย์นาง | ต่างต่างกระสันต์ |
| นุชตอบบัญชา | เจ้าฟ้าสารพัน |
| ชาวเราชวนกัน | ให้ทันเพลา |
| ๏ ฉันนี้มิได้ | |
| แก่เถ้าชาวใน | เร็วไวซ้ายขวา |
| สับสนอลหม่าน | พนักงานนานา |
| พร้อมมวลถ้วนหน้า | มิช้าประโคม |
| ๏ ครึกครั่นหวั่นไหว | |
| ปี่ทองกลองไชย | เภรีมี่โหม |
| สังข์แตรแซ่เสียง | สำเนียงครืนโครม |
| ดุริยางค์นางโลม | กล่อมขับจับใจ |
| ๏ จนรุ่งสูริยัน | |
| รัศมีศรีฉัน | แอร่มแจ่มใส |
| พิทูรสุริย์วงศ์ | ทรงทราบพระทัย |
| ตรึกจริงสิ่งไร | ได้สิ้นยินดี |
| ๏ แล้วองค์ทรงธรรม์ | |
| จากราชอาสน์อัน | สุวรรณรังสี |
| สู่พระโรงงาม | อร่ามรูจี |
| เสด็จนั่งยังที่ | แท่นรัตน์ชัชวาล |
| ๏ พร้อมหมู่มาตยา | |
| เตรียมเฝ้าเจ้าฟ้า | โยธาทวยหาญ |
| เรียงรายถวายกร | สุนทรโองการ |
| เสนาอย่านาน | เร็วไวไคลคลา |
| ๏ บอกมหาเศรษฐี | |
| มาพลันทันที | กูนี้ให้หา |
| แล้วพระองค์เจ้า | สั่งเหล่ากัลยา |
| สูจงนำมา | ซึ่งราชกุมาร |
| ๏ อำมาตย์จรลี | |
| นำมหาเศรษฐี | สู่ที่ราชฐาน |
| กำนัลกัลยา | จึ่งพากุมาร |
| สู่ท้องพระลาน | ที่เฝ้าท้าวไท |
| ๏ ท้าวทอดทฤษฎี | |
| เห็นมหาเศรษฐี | บัญชาปราศรัย |
| วรราชกุมาร | บุตรท่านฤๅไร |
| บอกจริงนิ่งไย | อย่าได้อำพราง |
| ๏ เศรษฐีตกใจ | |
| จะกราบทูลไท | อุทัจขัดขวาง |
| จะสนองบัญชา | ก้มหน้านึกพลาง |
| สุดจิตคิดขนาง | หนทางกราบทูล |
| ๏ จงทรงกรุณา | |
| ขอกราบบาทา | เจ้าฟ้าไอศูรย์ |
| กุมารบริสุทธิ์ | ใช่บุตรปองปูน |
| แล้วเศรษฐีทูล | แต่เริ่มเดิมมา |
| ๏ ท้าวทราบพระทัย | |
| บัญชาปราศรัย | หน่อไทนาถา |
| ดูรากุมาร | งามปานเทวา |
| ชาติเชื้อราชา | ฦๅว่ากฎุมพี |
| ๏ บอกตามความสัตย์ | |
| เราไซร้ไม่ตัด | อาลัยไมตรี |
| สมศักดิ์ลักขณา | พักตราราศี |
| พร้อมถ้วนควรที่ | ท่วงทีกิริยา |
| ๏ อากัปสรรพสรรพ์ | |
| ทุกสิ่งสารพัน | ทรงธรรม์เสนหา |
| น้ำนวลควรกัน | กับสุวรรณธิดา |
| ตรึกพลันบัญชา | ตรัสซ้ำคำถาม |
| ๏ สัตย์จริงสิ่งไร | |
| จงแจ้งแห่งใจ | อย่าได้เกรงขาม |
| สำคัญอันมี | คดีโดยงาม |
| อย่ากลอกบอกความ | แต่ตามสัจจัง |
| ๏ บัณฑิตฤทธิไกร | |
| ถวายบังคมไท | ทูลนัยหนหลัง |
| พิทูรสุริย์วงศ์ | พระองค์ทรงฟัง |
| สมตรึกนึกหวัง | สั่งพลันทันใด |
| ๏ เหวยหมู่มาตยา | |
| พร้อมหมวดตรวจตรา | เสนานอกใน |
| กูสั่งฟังจำ | เร่งทำเร็วไว |
| โรงพิทธีใน | ท้องสนามงามพลัน |
| ๏ จงให้ใหญ่กว้าง | |
| สูงเยี่ยมเทียมปรางค์ | อย่างเลิศเฉิดฉัน |
| หางหงส์ฉ้ฟ้า | จตุราหน้าบัน |
| ให้สมคมสัน | ขยันเยียรยง |
| ๏ ยาวหวังดังปอง | |
| หกสิบห้าห้อง | กูต้องประสงค์ |
| สารพันชั้นฉัตร | ราชวัติบริวง |
| ล้วนระบายเบญจรงค์ | ให้อร่ามงามเรือง |
| ๏ ฉ้ฟ้าหน้าบัน | |
| เครื่องบนเบญจพรรณ | สุวรรณแลเหลือง |
| สอดแซมแต้มติด | ชวลิตชำเลือง |
| ให้ชนชาวเมือง | มันดูชูใจ |
| ๏ บรรเจิดเลิศลาย | |
| แซมดวงช่วงฉาย | พรรณรายพรายไสว |
| เครือวัลย์ก้านเกี่ยว | ครุฑเฉี่ยวชิงชัย |
| ฉวยสุกรีไกร | เลี้ยวไล่อลวน |
| ๏ เพดานดารา | |
| ประดับรจนา | กูว่าอย่าฉงน |
| ให้ทันฤกษ์พา | วิวาหมงคล |
| กูจะเสกนิฤมล | กับราชกุมาร |
| ๏ แต่ในสามวัน | |
| เร่งรัดจัดกัน | ให้ทันบรรหาร |
| ตรัสสั่งสำเร็จ | สมเด็จนฤบาล |
| ให้ราชกุมาร | สำราญพระโรงทอง |
| ๏ แล้วองค์ทรงไชย | |
| สั่งพลันทันใด | สนมในเนืองนอง |
| เร่งรัดจัดสรร | สารพันสิ่งของ |
| กูจะภิเษกสอง | ให้ครองศฤงคาร |
| ๏ ถ้วนหน้านางสนม | |
| รับสั่งบังคม | บรมณาการ |
| ฝ่ายมหาเสนา | ถ้วนหน้าพนักงาน |
| ทำตามบรรหาร | ภูบาลบัญชา |
| ๏ แล้วสรรพกลับทูล | |
| ขอเจ้าไอศูรย์ | อนุกูลเกศา |
| เสร็จโรงพิธี | ดั่งมีชงคา |
| ขอทราบบาทา | เจ้าฟ้าภพไตร ๚ะ |
| ยานี | |
| ๏ ปางองค์ทรงธรณินทร์ | จอมบูรินทร์ฤทธิไกร |
| ฟังมหาเสนาใน | ทราบพระทัยพระภูธร |
| ๏ แล้วท้าวเธอบัญชา | ถามโหราพยากรณ์ |
| พรุ่งนี้จะสยุมพร | เห็นอย่างไรในฤกษ์ยาม |
| ๏ ปโรหิตวินิจแน่ | เห็นส่องแท้กระแสความ |
| ทูลองค์พระทรงงาม | ยามพรุ่งนี้ดีพ้นไป |
| ๏ ได้เมื่อจอมกัลยา | สุจิตราในตรึงษ์ตรัย |
| กับองค์สหัสนัยน์ | เสวยสุขทุกข์ห่อนมี |
| ๏ เกล้ากระหม่อมพร้อมทูลไท้ | จงทราบใต้ฝ่าธุลี |
| แล้วแต่พระพันปี | จะจัดแจงแต่งวิวาห์ |
| ๏ ฟังว่าโหราทูล | ท้าวยิ่งพูนมนัสา |
| ยินดีมีบัญชา | สั่งถ้วนหน้าพนักงาน |
| ๏ มโหรสพจงครบครัน | จัดจงทันกูบรรหาร |
| ให้ถ้วนกระบวนกาล - | วิวาหมงคล |
| ๏ สั่งแล้วพิทูรราช | เสด็จลีลาศสู่ไพรชน |
| ตรัสแก่จอมสกล | องค์นิฤมลเอกมาลี |
| ๏ เจ้าจงแต่งธิดา | เลิศลักขณามารศรี |
| แล้วจัดกระษัตรีย์ | เป็นเพื่อนสาวจงคราวครัน |
| ๏ จงสรรพประดับประดา | อลังการ์กกุธกัณฑ์ |
| บริสุทธิ์ดุจกัน | ประจงสรรพันอนงค์ |
| ๏ ตัวเราเล่าจะจัด | ล้วนกระษัตริย์สูริยพงศ์ |
| ให้ได้ร้อยเอ็ดองค์ | เพื่อนสูรยวงศ์พงศ์นรา |
| ๏ สารพัดจัดสำเร็จ | พอตีสิบเบ็ดได้เวลา |
| พิทูรพระราชา | เสด็จสู่ราชพิธี |
| ๏ พร้อมหมู่พฤฒามาตย์ | ระดะดาษดุษฎี |
| พราหมณาจารย์กระวี | แล้วล้อมองค์พระทรงธรรม์ |
| ๏ ท้าวมีพระโองการ | สั่งพนักงานด้วยเร็วพลัน |
| ให้ตีฆ้องสำคัญ | ลั่นบันลืออื้อประโคม |
| ๏ สารพันเครื่องสมโภช | ก็อุโฆษณครืนโครม |
| มโหรทึกพิลึกโหม | โห่กัมปนาทนิวาสเวียง |
| ๏ แตรสังข์ระฆังขาน | ดนตรีประสานสำเนียงเสียง |
| เอิกเกริกเลิศไกรเกรียง | พิภพเพียงจะพ่างพัง |
| ๏ ฝ่ายว่าประชากร | ทั่วราษฎรจรโดยหวัง |
| เยียดยัดอัตนัง | ฟังดูเล่นไม่เว้นตัว |
| ๏ ชื่นชมบรเมศ | เพียบนิเวศพระอยู่หัว |
| ธุลีตรลบมัว | ทั่วชายหญิงยิ่งนิยม |
| ๏ ครั้นพระสูรย์ศรีใส | พอดีได้ฤกษ์อุดม |
| สมเด็จพระบรม | พิทูรราชประภาษพลัน |
| ๏ ให้แห่พระบุตรี | สู่พิธีอันฉายฉัน |
| เดินโดยอันดับกัน | ถ้วนทั้งพันบริพาร |
| ๏ อีกองค์กุมารราช | ให้ลินลาศยังโรงธาร |
| ทั้งวงศ์บริวาร | ถ้วนร้อยเอ็ดให้เสด็จมา |
| ๏ จรโดยถนนแนว | เป็นสองแถวรัถยา |
| แถวนอกให้ลีลา | บ่าวเป็นบ่าวเป็นราวเรียง |
| ๏ พวกสาวเหล่าสตรี | ให้จรลีโดยเฉลียง |
| แถวในเสนาเคียง | อย่าแกล่ใกล้แต่ไกลกัน |
| ๏ สุรางค์นางเถ้าแก่ | รับสั่งแร่มาเร็วพลัน |
| เถิงพระอรเอววัลย์ | องค์อุบลมาลี |
| ๏ จึ่งสนมบังคมนาฏ | ทูลจอมราชกระษัตรีย์ |
| ดุจองค์พระพันปี | มีชงคาใช้มาเชิญ |
| ๏ นางท้าวผู้อุดม | ฟังสาวสนมเสด็จดำเนิน |
| นำหน้าธิดาเดิน | ลำดับกันพันอนงค์ |
| ๏ ฝ่ายองค์พระทรงฤทธิ์ | ไชยบัณฑิตสูริยวงศ์ |
| กับพระยาร้อยเอ็ดองค์ | ทรงเครื่องเสร็จเสด็จคลา |
| ๏ ออกจากพระโรงราช | พร้อมกับนาฏกัลยา |
| จรโดยอันดับมา | ตามบัญชาพระทรงไชย |
| ๏ พระยาร้อยเอ็ดองค์ | พินิจวงศ์สุรางค่ใน |
| เยี่ยงอย่างนางตรึงษ์ตรัย | แลวิไลใจละลาน |
| ๏ ฝ่ายฝูงอนงค์นาฏ | แลเห็นราชกุมาร |
| โดยเทพบันดาล | โดยจะเปรียบก็เทียบทัน |
| ๏ พวกบ่าวชมนารี | พวกสาวศรีกระเษมสันต์ |
| ต่างจิตคิดผูกพัน | ต่างชมกันจรัลพลาง |
| ๏ เครื่องทรงบรรจงสุด | ประดับนุชคณานาง |
| ทั้งพันสรรสุรางค์ | รุ่นวรโฉมประโลมลาน |
| ๏ งามองค์พระชนนี | แสนสตรีไม่มีสมาน |
| วรรูปวโรภาน | แม้นเยาวมาลย์ในเมืองแมน |
| ๏ แสงระยับจับสูริยา | ทรงภูษาค่านับแสน |
| ชนใดในด้าวแดน | แม้นได้เห็นเป็นบุญตัว |
| ๏ งามองค์พระบุตรี | อันดับที่แม่อยู่หัว |
| ทรงปล้องทองทั้งตัว | สอดสีฟ้าราคาพัน |
| ๏ แจ่มจับพยับแสง | ดังจะแข่งดวงสูริย์ฉัน |
| วรหัตถ์นพรัตน์พรรณ | มีราคาค่าภพไตร |
| ๏ ลินลาศดังราชหงส์ | บริเวณวงแวดล้อมไสว |
| ตามแนวถนนใน | ผู้ใดผาดประหลาดตา |
| ๏ งามล้นพ้นอุปรไมย | เลิศวิไลเหลืออุปรมา |
| งามราชกุมารา | ดังรูปหล่อหน่อนรินทร์ |
| ๏ เครื่องทรงพระองค์สรรพ | เรืองระยับดับสูรย์สิน |
| วิเชียรปาณิน | นพรัตน์จำรัสดวง |
| ๏ มงกุฎแก้วสูริย์กานต์ | สังวาลวรรณแลทับทรวง |
| ล้วนเพชรรัตน์พวง | มณีช่วงวิเชียรแนม |
| ๏ ชายแครงแลชายไหว | แก้วเจียระไนจำหลักแหลม |
| มรกตสูริย์กานต์แกม | ทับทิมแนมแซมมุกดา |
| ๏ สนับเพลาแลเชิงงอน | รัตนาภรณ์อำไพตา |
| แจ่มดวงช่วงดาหา | พ้นพรรณนาวราองค์ |
| ๏ บรรดาประชากร | ทั่วราษฎรตะลึงหลง |
| ด้วยพระวรโฉมยง | ทั้งสูริย์วงศ์บริวาร |
| ๏ งามจริงยิ่งอุปรมา | หมู่ประชาสาธุการ |
| ขอพึ่งพระโพธิญาณ | จงภิญญาสถาวร |
| ๏ ได้พบลบลานตา | เพราะเจ้าฟ้านรากร |
| บัณฑิตฤทธิรอน | บุญภูธรใครจะทัน |
| ๏ ชายหญิงยิ่งนิยม | น้อมประนมบังคมคัล |
| พลางช่วยอวยไชยพลัน | จอมไอศวรรย์ขวัญธานี |
| ๏ ถ้วนเหล่าชาวนิคม | ตั้งใจชมพระภูมี |
| ทั้งราชกุมารี | จนสิ้นเสร็จเสด็จดล |
| ๏ เถิงราชพิทธี | เข้าสู่ที่พระจุมพล |
| บังคมบาทยุคล | องค์พิทูรราชา |
| ๏ ท้าวทอดพระเนตรนาง | อย่างอัปสรกัญญา |
| พวกราชกุมารา | ดั่งว่าเทพเทวัญ |
| ๏ แล้วท้าวเธอลินลาศ | จากราชอาสน์สุวรรณพลัน |
| ยึดหัตถ์พระทรงธรรม์ | จูงเอากรพระกุมาร |
| ๏ ให้นั่งบัลลังก์แล้ว | ด้วยกองแก้วเจ็ดประการ |
| ฝ่ายองค์พระชนมาร | จูงวรนุชพระบุตรี |
| ๏ ให้นั่งบัลลังก์ทอง | สุวรรณรองจำรูญศรี |
| เคียงองค์เนียรบดี | แล้วท้าวนั่งในที่ควร |
| ๏ แล้วจึ่งให้ท้าวนาง | ประคองข้างพระทรามสงวน |
| ตามแบบกระบวนควร | ระบอบเบื้องบุราจาร |
| ๏ ฝ่ายองค์พระทรงฤทธิ์ | ให้ปโรหิตผู้ชำนาญ |
| ประคองราชกุมาร | ควรแก่กาลวิวาห์ |
| ๏ ปโรหิตกุมพระหัตถ์ | หน่อกระษัตริย์ข้างเบื้องขวา |
| ท้าวนางผู้ปรีชา | กุมกรซ้ายพระบุตรี |
| ๏ ระดับกันเข้าทันใด | พอฤกษ์ไชยได้ดิบดี |
| นายฆ้องประโคมตี | เบิกบายศรีสุวรรณพลัน |
| ๏ เถ้าแก่แซ่ซ้ายขวา | นั่งพร้อมหน้าอังเชิญขวัญ |
| สมควรแล้วชวนกัน | รำพันช่วยอำนวยพร |
| ๏ ปโรหิตร่ำพิไร | ว่าโภไคยจอมนคร |
| จงสุขสถาวร | ทุกทิวันดร์นิรันดร์ภัย |
| ๏ ท้าวนางให้พรว่า | จอมกัลยาสนมใน |
| อย่ารู้ร้อนพระทัย | สิ่งไรภัยอย่าพึงมี |
| ๏ หมู่พราหมณ์พร้อมอวยพร | ภูมินทรรอนไพรี |
| พินาศด้วยฤทธี | ทุกธานีประนมเนียน |
| ๏ เถ้าแก่ว่าแม่เจ้า | อยู่หัวเล่าจงเสถียร |
| พัสถาจงอาเกียรณ์ | ประกอบสุขทุกนิรันดร์ |
| ๏ พราหมณ์ว่าพระทรงฤทธิ์ | จงประสิทธิ์สารพัน |
| จะประสงค์ซึ่งสิ่งอัน | ใดให้ได้ดังจินดา |
| ๏ หม่อมยายว่าจอมหญิง | แม้นยอดมิ่งแม่ปรารถนา |
| สิ่งไรในพสุธา | พระทัยหวังดังจำนง |
| ๏ พฤฒาว่าภูมินทร์ | หน่อนรินทร์ปิ่นสูริย์วงศ์ |
| ขอเชิญจำเริญองค์ | พงศ์กระษัตริย์ขัตติโย |
| ๏ กำนัลว่าจอมนาง | จงสำอางพระองค์โอ |
| เอกเอี่ยมเทียมจันโท | เมื่อทรงกลดหมดมุลทิน |
| ๏ พฤฒาว่าทรงสวัสดิ์ | จงกำจัดจากราคิน |
| ถนอมองค์ทรงธานินทร์ | เป็นปิ่นกรุงบำรุงชน |
| ๏ พร้อมหญิงว่ามิ่งแม่ | จงเพียรแผ่บำเพ็งผล |
| เพิ่มเติมกุศลตน | ให้ภิญญาศีลาทาน |
| ๏ พร้อมหน้าเสนามาตย์ | ว่าจอมราชนรังหาญ |
| บำรุงนราการ | ประกอบแท้กระแสธรรม |
| ๏ ท้าวนางว่านิ่มนวล | อย่าก่อกวนซึ่งกองกรรม |
| เวราจะเนืองนำ | อย่าควรในพระทัยมี |
| ๏ ปโรหิตจึ่งว่าเล่า | จงพระเจ้าจอมโมลี |
| เสวยสุขสวัสดี | จำเริญฤทธิประสิทธิ์พร |
| ๏ ท้าวนางจึ่งว่าเล่า | แม่ ณ หัวเจ้าผู้จอมสมร |
| จงสุขสถาวร | ทุกทิวาอย่าคลาคลาย |
| ๏ พฤฒาจึ่งว่าเล่า | ขอพระเจ้าผู้ฦๅสาย |
| โปรดเหล่าชาวนิกาย | จากกองทุกข์สุขนฤพาน |
| ๏ เถ้าแก่แซ่อวยพร | ว่าจอมสมรสุดามาลย์ |
| จงวัฒนานาน | สำราญมุ่งบำรุงสกล |
| ๏ พร้อมช่วยอำนวยไชย | สองหน่อไทตระบัดดล |
| ขอเชิญจำเริญพระชน- | มายืนสักหมื่นปี |
| ๏ หลากหลายถวายพร | พระภูธรหน่อธรณี |
| เสร็จพลันในทันที | ดนตรีโหมประโคมเพลง |
| ๏ สังข์แตรแซ่สำเนียง | เสนาะเสียงอยู่วังเวง |
| เพียงเทพบรรเลง | พิลึกลั่นสนั่นไป |
| ๏ เสร็จแล้วสองกระษัตริย์ | จากแท่นรัตนามัย |
| กราบถวายบังคมไท | พระบิดุราชนาฏชนนี |
| ๏ สองกระษัตริย์ตรัสอนุญาต | แล้วประสาทพระพรศรี |
| จงสุขสวัสดี | ประสิทธีสองบุตรา |
| ๏ ว่าตั้งแต่นี้ไป | เสกระฉัตรไชยของบิดา |
| เป็นของกุมารา | ไชยบัณฑิตประสิทธิ์พร |
| ๏ พร้อมหน้าพฤฒามาตย์ | ฟังประภาษชุลีสลอน |
| สองก้มประนมกร | รับอนุญาตแทบบาทบงสุ์ |
| ๏ แล้วเสร็จสำเร็จกิจ | ไชยบัณฑิตสูริยวงศ์ |
| เลื่อนลดพระองค์ลง | นั่งพวกบ่าวโดยกระบวน |
| ๏ ฝ่ายสุวรรณมารศรี | เอกบุตรีมณีนวล |
| ถอยหลังนั่งที่ควร | ตามพวกสาวเหล่าสุรางค์ |
| ๏ ฝ่ายองค์พิทูรราช | จึ่งประภาษแก่จอมนาง |
| ว่าเจ้าผู้สำอาง | องค์อุบลมาลี |
| ๏ จงพาหน่อนรา | กับธิดาสู่ปรางค์ศรี |
| ตามแต่ประเพณี | พระนางจัดให้สองครอง |
| ๏ แล้วท้าวกล่าวประภาษ | พฤฒามาตย์สิ้นทั้งผอง |
| สมนึกเราตรึกตรอง | ครั้งนี้เสร็จสำเร็จการ |
| ๏ แล้วสั่งให้เก็บวัด | พวกสารพัดพนักงาน |
| แล้วองค์พระภูบาล | เสด็จลินลาศสู่ราชวัง |
| ๏ ฝ่ายสุวรรณมณี | จอมสตรีภักดีหวัง |
| ประฏิพัทธ์โดยสัจจัง | ต่อพระนราสวามิน |
| ๏ ฝ่ายองค์พระทรงฤทธิ์ | ไชยบัณฑิตนฤบดินทร์ |
| พิสมัยในยุพิน | โดยสมพองประเพณี |
| ๏ สองสุขสังวาส | ในปรางค์มาศมณีศรี |
| เปรมสุขสวัสดี | บ่มีภัยสิ่งไรพาน |
| ๏ สองสมภิรมย์รส | ห่อนรู้หมดสโมสาร |
| สองสุขสำราญนาน | บริบูรณ์พูนโภไคย |
| ๏ ท้าวแต่งพี่เลี้ยงเคียง | อันพ่างเพียงหฤทัย |
| ให้สถิตตำหนักใน | ราชนิเวศบริวง |
| ๏ แล้วจัดสนมนาง | ที่สำอางพอสมองค์ |
| สารพัดจัดจำนง | ประจงมุ่งบำรุงกัน |
| ๏ นายสนิทบดีมี | กระเกษมศรีศฤงคารครัน |
| เฝ้าองค์พระทรงธรรม์ | เป็นเอกที่มนตรีนาย |
| ๏ ส่วนองค์พระทรงฤทธิ์ | ไชยบัณฑิตผู้ฦๅสาย |
| เป็นที่อุปราชฝ่าย | หน้าราชาบิดานาง |
| ๏ เป็นสุขทุกนิกร | หมู่ราษฎรไม่มีหมาง |
| โดยสัจจธรรม์ทาง | เทียมเมืองฟ้าสุราลัย ๚ะ |
| ฉบัง | |
| ๏ ยังมีอาจารย์หนึ่งใน | นครพิไชย |
| สงสัยวิมุติจึ่งปุจฉา | |
| ๏ ว่าเป็นเหตุไฉนจึงไฉยา | สุวรรณธิดา |
| ท่านท้าวพิทูรทรงธรรม์ | |
| ๏ มิได้ตอบคำจำนรรจ์ | ด้วยบุรุษชายอัน |
| ผู้อื่นในพื้นปฐพิน | |
| ๏ จำเพาะพูดด้วยภูมินทร์ | บัณฑิตบดินทร์ |
| แต่องค์เดียวเพื่อใด | |
| ๏ ท่านผู้รู้แท้แก้ไข | เชิญวิสัชนาใน |
| เราไซร้ขอแจ้งแห่งความ | |
| ๏ อาจารย์หนึ่งหวังฟังถาม | เจนในใจตาม |
| เนื้อความเห็นแน่แก้พลัน | |
| ๏ ดูราอาจารย์พรหมจรรย์ | คมหนอข้อนั้น |
| สำคัญอย่าหมางคลางแคลง | |
| ๏ ฟังว่าอย่าหมิ่นกินแหนง | เราจักสำแดง |
| ให้เห็นอดีตติดมา | |
| ๏ โดยปองเดิมสองกระษัตรา | เป็นจาบสกุณา |
| สำนักอาศัยไพรพนม | |
| ๏ เคยเรียงเคียงคู่สู่สม | สองสกุณทรามชม |
| นางนกมีไข่ในรัง | |
| ๏ เมียผัวร่วมหัวใจหวัง | ผลัดกันระวัง |
| ซึ่งไข่มิให้ภัยพาน | |
| ๏ ผลัดเวียนเปลี่ยนหาอาหาร | อย่างนั้นนิจกาล |
| ฟักไข่จนได้เป็นตัว | |
| ๏ ปราศรัยไกล่เกลี่ยเมียผัว | ผลัดกันด้วยกลัว |
| ว่าลูกจะเกิดอันตราย | |
| ๏ ผัวอยู่เมียไปใจหมาย | หาเหยื่อเผื่อชาย |
| ไม่วายสมัครรักรึง | |
| ๏ วันเมื่อเวรามาเถิง | ผัวเมียจะพึง |
| พินาศพรากจากจร | |
| ๏ พออรุณรังสินทินกร | สองนกตื่นตอน |
| ถ้อยสนทนาพาที | |
| ๏ พ่อนกว่านางปักษี | เจ้าจงอยู่ดี |
| วันนี้เถิงเวรเกณฑ์เรา | |
| ๏ แม่นกว่าจริงแล้วเจ้า | เพื่อนยากปากเบา |
| จงไปขมันพลันมา | |
| ๏ ลูกเต้าตัวข้าเจ้าคอยหา | อย่าล่วงเวลา |
| ถ้อยว่าถ้อยหวังสั่งกัน | |
| ๏ เสร็จแล้วพ่อนกผกผัน | โผจากรังพลัน |
| สำคัญจะหาอาหาร | |
| ๏ บินตะบึงพักหนึ่งมินาน | ลุเถิงแถวสถาน |
| สนานสนุกขรณี | |
| ๏ เห็นอุบลบานแบ่งแสงสี | นึกถวิลยินดี |
| คอยรี่ค่อยราถาลง | |
| ๏ เพลินไซ้เกสรโสภา | เคลิ้มจิตสกุณา[๑] |
| จนสูริยากล้าแสง | |
| ๏ ผกากาบเกสรีคลี่แคลง | กลับกล้ำกลีบแสดง |
| ดั่งแกล้งอุบัติกลัดกลม | |
| ๏ ปักษีรู้สึกนึกตรม | เตรียมใจไม่สม |
| เหมือนหนึ่งคะเนเวไลย | |
| ๏ ชะรอยกรรมจะทำกลใด | สุดจนพ้นใจ |
| จะทำไฉนใดดี | |
| ๏ สุดคิดจนจิตปักษี | อยู่ในมาลี |
| รำลึกเถิงลูกผูกพัน | |
| ๏ อัสดงเย็นลงสายัณห์ | นางปักษากระศัลย์ |
| สำคัญชะแง้แลคอย | |
| ๏ เหลียวหาปิ้มเลือดตาย้อย | โกรธใจใช่น้อย |
| แม้นมาจะว่าให้หนำใจ | |
| ๏ คอยผัวจนมัวเวไลย | พอบังเกิดไฟ |
| ป่าไหม้มาใกล้รวงรัง | |
| ๏ นางนกนิ่งนึกตรึกหวัง | ลูกเราเล่ายัง |
| อ่อนนักไม่รู้จักบิน | |
| ๏ เห็นจะตายวายชนม์ชีวิน | สุดแค้นแสนถวิล |
| ประคิ่นแล้วแค้นแสนเข็ญ | |
| ๏ ด้วยพ่อนกไปไม่เห็น | มาเลยจนเย็น |
| เป็นน่ารำคาญจ้านจริง | |
| ๏ เห็นลูกอาลัยใหญ่ยิ่ง | มิทิ้งจำทิ้ง |
| ลูกแล้วนะแก้วกลอยใจ | |
| ๏ ด้วยเจ้ามีกรรมจะทำไฉน | แม่ช่วยไม่ได้ |
| สุดใจมารดาจะปรานี | |
| ๏ ว่าพลางนางผินบินหนี | พอเปลวอัคคี |
| มาเถิงที่รังราญรอน | |
| ๏ ลูกนั้นบรรลัยไฟฟอน | ไม่ไหล้ในดอน |
| ก็นอนระเนนเอนตาย | |
| ๏ พลบค่ำน้ำค้างพรมพราย | ผกาประกับกลับกลาย |
| ขยายเขยื้อนเบือนบาน | |
| ๏ ปักษีจากที่ประทุมมาลย์ | เปรียบดุจลมพาน |
| ทะยานขยับกลับรัง | |
| ๏ พักหนึ่งเถิงไวใจหวัง | เห็นไฟไหม้รัง |
| เสียแล้วลูกตายวายชนม์ | |
| ๏ โศกเศร้าง่วงเจ่าเหงาฉงน | นางสกุณทน |
| คอยหนเห็นผัวตัวมา | |
| ๏ เข้าใกล้ปราศรัยเจรจา | หอมกลิ่นบุปผา |
| ติดผัวตรลบอบอาย | |
| ๏ แม่นกนึกในใจหมาย | ชะรอยว่าชาย |
| ไปชมซึ่งชู้ชูเชย | |
| ๏ นางว่าดูราเจ้าเอย | ไปเที่ยวเล่นเลย |
| หลงเชยซึ่งชู้ชูใจ | |
| ๏ พ่อนกบอกเล่าเท่าไร | นางยิ่งฟูมฟาย |
| มิได้จะหวังฟังคำ | |
| ๏ เคืองแค้นแน่นเหลือเนื้อกรรม | วิบากหากนำ |
| จึ่งจำให้ตนจนตาย | |
| ๏ เอากำเนิดเกิดใหม่ใจหมาย | สัญชาติว่าชาย |
| เราหนอไม่ขอไยดี | |
| ๏ ขึ้นชื่อว่าชายชาตรี | อย่าพักพาที |
| ให้ยากไม่อยากเจรจา | |
| ๏ พ่อนกฟังแค้นแน่นหนา | จึ่งตั้งสัจจา |
| ธิษฐานด้วยงามตามนัย | |
| ๏ จริงจัดสัจจังตั้งใจ | ขอเทพท้าวไท |
| จงได้มาเห็นเป็นพยาน | |
| ๏ ชาตินี้ข้าตายวายปราณ | ชาติหน้าอย่านาน |
| บันดาลด้วยพลันทันที | |
| ๏ ขึ้นชื่อว่านางปักษี | ภริยาข้านี้ |
| กำเนิดในที่ใดใด | |
| ๏ เห็นเราให้เจ้ามีใจ | เจรจาปราศรัย |
| จงได้เป็นคู่ชูชม | |
| ๏ เกิดไหนให้พบสบประสม | ดุจมีนิยม |
| อารมณ์เรานึกตรึกตรอง | |
| ๏ โดยสัจจวาจาทั้งสอง | พร้อมกันผันผยอง |
| ขยับขึ้นสู่โพยมบน | |
| ๏ รวบปีกรวบหางวางตน | ตกตายวายชนม์ |
| แต่ชาตินั้นพลันมา | |
| ๏ เกิดในสูริย์วงศ์ราชา | เพราะสัตย์ปัฏิญาณ์ |
| ต่อกันแลกันทันที | |
| ๏ แม่นกคือสุวรรณมณี | องค์พระราชบุตรี |
| พิทูรราชสูริย์วงศ์ | |
| ๏ พ่อนกคือพระโฉมยง | บัณฑิตฤทธิรงค์ |
| ผู้ทรงประสิทธิ์วิทยา | |
| ๏ นี้แลเนื้อแท้ทำมา | จริงจัดสัจจา |
| เพื่อวาจาเจ้าเข้าใจ | |
| ๏ จึ่งพระน้อยหน่ออรไท | ห่อนตอบชายใด |
| ปราศรัยแต่ราชกุมาร | |
| ๏ จงแจ้งแห่งข้าว่าขาน | ดูราอาจารย์ |
| เราแก้ที่ถามความเธอ | |
| ๏ จึ่งใจมิได้ยอมเออ | อย่าฟังเผอเรอ |
| พูดเพ้อเปล่าไปไม่ดี | |
| ๏ เที่ยงแท้ตามกระแสบาลี | ควรข้อพอที |
| อันมีนิยมสมความ | |
| ๏ นำชาติสองราชนงราม | สิ้นกระแสแก้ถาม |
| ยกความตามเรื่องเนื่องไป | |
| ๏ จักกล่าวเถิงองค์ทรงไชย | บัณฑิตฤทธิไกร |
| พระทัยดำริตริตรอง | |
| ๏ กิจการบ้านเมืองเนืองนอง | วันหนึ่งพระทอง |
| บรรทมเหนือแท่นพรรณราย | |
| ๏ เที่ยงคืนท้าวฝืนวรกาย | พระทัยไม่สบาย |
| วุ่นวายวิตกอกองค์ | |
| ๏ ปานนี้บิตุราชมาตุรงค์ | สองท้าวจะทรง |
| พระโศกกระศัลย์รัญจวน | |
| ๏ ด้วยลูกเดียวดอกโดยสงวน | ตัวกูฤๅควร |
| มาอยู่นี่เพลินเกินกาล | |
| ๏ เดิมลาว่ามาไม่นาน | เรียนศิลปศาสตร์ชาญ |
| ประมาณพองามสามปี | |
| ๏ เลยลาคำรบครบสี่ | สงสารชนนี |
| ปานนี้จะนองชลนา | |
| ๏ เห็นลูกหายจะละห้อยคอยหา | ไม่วายถวิลจินดา |
| อนิจจาฤๅกูดูเบา | |
| ๏ หลงสนุกท้าวทุกข์ทำเนา | ไม่ควรด้วยเรา |
| ผู้เป็นโอรสยศไกร | |
| ๏ อย่าเลยจำจะลาคลาไคล | พาสุวรรณทรามวัย |
| ไปไหว้ไปคัลวันทา | |
| ๏ ให้ท้าวรู้จักพักตรา | ศรีสะใภ้ไฉยา |
| เห็นว่าประกอบชอบการ | |
| ๏ ตรึกเสร็จสมเด็จภูบาล | พอแสงสุริย์ฉาน |
| จำรัสอรุณรังสี | |
| ๏ อ่าองค์สรงพักตร์ภูมี | เสด็จพลันทันที |
| แล้วกล่าวสุนทรวอนวิง | |
| ๏ ดูราวรนุชสุดหญิง | จงแจ้งแห่งจริง |
| ในจิตสังเกตเจตนา | |
| ๏ เรียมจงจำนงใคร่พา | นุชไปวันทา |
| ท่านท้าวผู้จอมโมลี | |
| ๏ เห็นไฉนหฤทัยเทวี | เชิญนุชเสาวนีย์ |
| ให้พี่กระจ่างแจ่มใจ | |
| ๏ ปางนั้นจึ่งสุวรรณทรามวัย | ทูลสนองภูวไนย |
| ขอทราบพระทัยทรงธรรม์ | |
| ๏ น้องนี้มีจิตผูกพัน | ขอตามเสด็จพลัน |
| จะพลอยอภิวาทบาทบงสุ์ | |
| ๏ พระร่มโพทองสององค์ | ใจน้องจำนง |
| หากนิ่งระฦกนึกนาน | |
| ๏ ขอองค์ทรงทราบพระญาณ | ทูลแล้วอภิวานท์ |
| ภิวาทกระษัตริย์พัสดา | |
| ๏ ปางนั้นบัณฑิตอิศรา | ฟังเยาวยุพา |
| เปรมปราภิรมย์สมปอง | |
| ๏ ตรัสปลอบขอบควรนวลละออง | เนื่องนึกเสนอสนอง |
| สนิทเสน่ห์น้ำนวล | |
| ๏ พลางว่าราชาเชิญชวน | พะงางามทรามสงวน |
| ด้วยควรขึ้นเฝ้าท้าวไท | |
| ๏ บังคมทูลพลันทันใด | เดชะองค์ทรงไชย |
| ภูวไนยสองราปรานี | |
| ๏ ลูกหนอขอลาฝ่าธุลี | ไปเยียนบทศรี |
| ณ กรุงกระษัตริย์มัททรา | |
| ๏ พระองค์จงทรงกรุณา | โปรดให้ยาตรา |
| เวลาพรุ่งนี้จะกรีพล | |
| ๏ ฟังเสร็จสมเด็จภูวดล | มาลีนิฤมล |
| สุดจนน้ำจิตคิดปราม | |
| ๏ สองท้าวนิ่งนึกตรึกความ | เห็นชอบตอบตาม |
| ต้องที่คดีมีมา | |
| ๏ พ่อฤๅคือดวงนัยนา | ตามแต่จะปรารถนา |
| บิดาไม่ขัดตัดใจ | |
| ๏ สุดแท้แต่น้ำพระทัย | กุมารชาญไชย |
| สิ่งไรประสงค์จงดาล | |
| ๏ มนตรีโยธีทวยหาญ | แหล่งหลักพนักงาน |
| กุมารจงตรัสจัดแจง | |
| ๏ อย่าพะวังหวังถวิลกินแหนง | แล้วท้าวสำแดง |
| นุญาตอำนวยอวยพร | |
| ๏ สำเร็จเสร็จสั่งภูธร | สองลาบทจร |
| เถิงพระที่นั่งสั่งพลัน | |
| ๏ ดูราเสนาเนืองนันต์ | จงรัดจัดกัน |
| ให้ทันทุกหมวดตรวจตรา | |
| ๏ จงครันแปดพันโยธา | กุญชรอาชา |
| รถาประเทืองเรืองทอง | |
| ๏ สิ่งละพันล้วนขยันผันผยอง | แต่งตามทำนอง |
| ให้ต้องตำรับทัพไชย | |
| ๏ โดยกระบวนพยุหบาตรคลาดไคล | เราปองจะไป |
| ยังมัททราธานี | |
| ๏ ตีสิบเบ็ดให้เสร็จโยธี | สั่งแล้วภูมี |
| ตรัสสั่งบดีด้วยพลัน | |
| ๏ พี่จงเร่งรัดจัดสรร | ทุกสิ่งสารพัน |
| ให้ทันคะเนเวลา | |
| ๏ สั่งเสร็จเสด็จสู่ปรางค์ปรา | สั่งสาวซ้ายขวา |
| ถ้วนหน้าสนมกรมใน | |
| ๏ แล้วองค์ทรงสู่นิทราไสย | แท่นรัตนามัย |
| สองไท้บรรทมสมพอง | |
| ๏ พี่เลี้ยงรับสั่งดังปอง | จัดเสนานอง |
| คะเนคะแนนแกว่นการ | |
| ๏ พลหน้ายอดโยธาหาญ | ล้วนปืนยืนทะยาน |
| ชำนาญณรงค์คงกระพัน | |
| ๏ พลถัดเป็นขนัดเนืองนันต์ | ล้วนเสน่าเกาทัณฑ์ |
| ธนูหน้าไม้ใส่ยา | |
| ๏ พลง้าวหลาวแหลนแน่นหนา | ล้วนขยันกลั่นกล้า |
| ไม่ขลาดไม่กลัวตัวดี | |
| ๏ พลเหล่าโล่ดั้งดาบตรี | เยียดยัดปัฐพี |
| ล้วนมีฝีมือดื้อดึง | |
| ๏ พลหอกกำแหงแข็งขึง | ตัวกลั่นตันตึง |
| ไม่พรึงประหวั่นพรั่นใคร | |
| ๏ พลทวนทวนพร้อมล้อมไสว | ล้วนคะนองว่องไว |
| ที่ในณรงค์สงคราม | |
| ๏ พลแซงคชสารชาญสนาม | ซ้ายขวาสง่างาม |
| แต่งตามกระบวนถ้วนตน | |
| ๏ พลช้างเชี่ยวชาญเชิงชน | ต่อต้านทานทน |
| เข้ารณรงค์คงพัง | |
| ๏ ลำพองว่องไวใจหวัง | มหิทธิล้ำกำลัง |
| ไม่รั้งไม่รอต่ออรินทร์ | |
| ๏ สังขทันต์พวกเนียมเทียมนิล | มอหมอกโคมินทร์ |
| สีม่วงสีเมฆเอกทันต์ | |
| ๏ เงยหน้างาหงายฉายฉัน | ชูสีสุวรรณสรรพ์ |
| อันสวมสง่างางอน | |
| ๏ ตากลมกลอกแดงแรงรอน | สกุณจาบจอกจร |
| ก็จับด้วยไวได้จริง | |
| ๏ งามงวงช่วงหางอย่างยิ่ง | พร้อมพู่หูพริ้ง |
| ทุกสิ่งเห็นล้นคณนา | |
| ๏ รถทรงอรองค์ยุพรา | เรืองวโรโอภา |
| จัดม้าวิเศษเทศเทียม | |
| ๏ ชาติเชี้อพาชินนิลเนียม | มหิทธิไกรใจเกรียม |
| แหงเหี้ยมระเหินเดินดง | |
| ๏ ประดับรถสดสุวรรณบรรจง | ประกอบกุมดุมกง |
| จำนงชำนาญชาญทำ | |
| ๏ งอนแอกแปรกอร่ามงามขำ | เบื้องบันประจันจำ |
| ล้วนล้ำจำหลักลวดลาย | |
| ๏ สามชั้นพรรณรังบังฉาย | เบื้องบนกลายระบาย |
| เป็นบุษบกเบญจพรรณ | |
| ๏ สุดอย่างช่างแต่งแกล้งสรรค์ | เปรียบเวไชยันต์ |
| ที่อันพระองค์ทรงญาณ | |
| ๏ ดับนั้นพื้นพลบริพาร | พร้อมมวลควรการ |
| ขนานขนัดอัดพล | |
| ๏ เตรียมเสร็จจักเสด็จจรดล | อื้ออึงอลวน |
| อเนกอนันต์ในกระบวน | |
| ๏ ตราตรวจหมวดกรมสมควร | จนเวลาจวน |
| จะตีสิบเบ็ดเสร็จพลัน ๚ะ | |
| สุรางคนางค์ | |
| ๏ สองท้าวบรรทม | |
| ตื่นนิทรารมย์ | สองสมกระสันต์ |
| กระเษมเปรมปรีดิ์ | ยินดีใครจะทัน |
| ตรัสสนทนากัน | สารพันพิไร |
| ๏ กรสอดกอดแก้ว | |
| เสียงไก่ไจ้แจ้ว | แว่วจิตพิสมัย |
| องค์พิงอิงแอบ | เนียนแนบสนิทใน |
| เนื้อสมรอ่อนละไม | ละมุนอุ่นองค์ |
| ๏ ชูชื่นรื่นรส | |
| เริงร่าปรากฏ | ห่อนลดลืมหลง |
| ท้าวสนองจอมนาฏ | นุชสวาดิสุริย์วงศ์ |
| สองสมประสงค์ | จงถวิลจินดา |
| ๏ ครั้นอรุณเรืองราง | |
| สองกระษัตริย์ค่อยสร่าง | กระสันต์หรรษา |
| ทรงทราบสุรเสียง | สำเนียงสกุณา |
| ก้องกู่หมู่กา | เมื่อราตรีกาล |
| ๏ ดุเหว่าแว่วแว่ว | |
| จักรจั่นแจ่มแจ้ว | ไก่แก้วขันขาน |
| วิหคโห่โหย | โหวกโหวยกังวาน |
| ซ้อแซ้ประสาน | สุรศัพท์สำเนียง |
| ๏ พระองค์ทรงฟัง | |
| วิเวกเวงวัง | หว่าหวังสุรเสียง |
| ชะรอยสุรีย์ราง | ใกล้สว่างไกรเกรียง |
| เสียงพลพ่างเพียง | พิภพพ่างพัง |
| ๏ สุนทรจอมราช | |
| ปราศรัยวรนาฏ | ดวงสวาดิโดยหวัง |
| ว่าดูรพุ่มพวง | เพียงดวงชีวัง |
| จวนรุ่งแล้วกระมัง | ร้อยชั่งพี่อา |
| ๏ ขอเชิญทรามชม | |
| จากนิทรารมย์ | เร็วพลันหรรษา |
| อรองค์สรงพักตร์ | เราจักลีลา |
| ให้ทันฤกษ์พา | สุริยารุ่งราง |
| ๏ องค์อรทรามวัย | |
| ฟังบัญชาไท | ปราศรัยไม่ขนาง |
| เยาวจากไสยาสน์ | ราชอาสน์สำอาง |
| สองสรงพักตร์พลาง | จัดแจงแต่งองค์ |
| ๏ เสร็จแล้วกระษัตรา | |
| จากปรางค์ลีลา | ดังพญาราชหงส์ |
| ครั้นลุบัลลังก์ | พระที่นั่งเกยทรง |
| แออัดจัตุรงค์ | เรียงรายถวายกร |
| ๏ บัณฑิตภูวดล | |
| ทรงคชมงคล | ดังกลไกรสร |
| ฝ่ายสุวรรณโฉมยง | ทรงรถเรืองรอน |
| พลแห่แลสลอน | ยอกรประนม |
| ๏ ราชรถสุรางค์ | |
| โดยเสด็จจอมนาง | เนืองแน่นนักสนม |
| แน่งน้อยนิ่มนวล | ชี่นชวนชูชม |
| เริงร่าอารมณ์ | นิยมยินดี |
| ๏ องค์ไชยบัณฑิต | |
| ตรัสสั่งนายสนิท | ให้นำวิถี |
| ยามไชยได้ฤกษ์ | ให้เลิกโยธี |
| ฆ้องสำคัญมี | ให้ตีสัญญา |
| ๏ แล้วยิงปืนใหญ่ | |
| สามนัดชัดไชย | หวั่นไหวเวหา |
| พลแห่โห่ฮือ | บันฦๅสามลา |
| ยกพยุหบาตรา | เอิกเกริกไกรเกรียง |
| ๏ จากราชธานินทร์ | |
| เข้าสู่ไพรสิณฑ์ | สัตว์ยินสุรเสียง |
| พลรถคชร้อง | กึกก้องสำเนียง |
| พ่างปัฐพีเพียง | จะระยำทำลาย |
| ๏ สารพัดสัตว์สิง | |
| ประหวั่นหวาดวิ่ง | หลบลี้หนีหาย |
| ไม่หาญราญรอ | ต้านต่อใกล้กราย |
| ด้วยกลัวตัวตาย | พรายพลัดลัดแลง |
| ๏ ท้าวกรีธาพล | |
| ครั้นพระสูริยน | รอมร่อยอแสง |
| ให้ยุดโยธา | ช้างม้ามีแรง |
| แล้วตรัสจัดแจง | ให้แต่งพลับพลา |
| ๏ สำเร็จเสร็จพลัน | |
| สูริย์วงศ์ทรงธรรม์ | กระสันต์หรรษา |
| สู่นิทรารมย์ | บรรทมสองรา |
| ตรัสสั่งสนทนา | บัญชาวาที |
| ๏ เวลาการศัพท์ | |
| เสียงจักรจั่นจับ | ซาบซับโสตศรี |
| เรไรจำเรียง | ดุจเสียงดนตรี |
| สำเนียงสกุณี | เสนาะน้ำนวล |
| ๏ นานาต่างต่าง | |
| สบสรรพละอย่าง | บ้างโวยโหยหวน |
| วิเวกแว่วแว่ว | แจ่มแจ้วรำจวน |
| วังเวงเครงครวญ | พิลึกครึกครัน |
| ๏ ระวังไพรไก่ฟ้า | |
| จำเรียงเสียงร่า | จ้าจ้านขานขัน |
| ไพรเราะเพราะร้อง | กึกก้องกู่กัน |
| เหลือล้ำรำพัน | สนั่นในดง |
| ๏ สองหวังฟังเพราะ | |
| สุรสำเนียงเสนาะ | พินิจพิศวง |
| วังเวงวิเวก | อรเอกสององค์ |
| ขับพลด้นดง | แรมค้างกลางดอน |
| ๏ อรุณสูริยา | |
| พระพายชายพา | รสาเกสร |
| รุกขชาติดาษดิน | ทรงกลิ่นกำจร |
| โฉมตรูภูธร | ธิเบศเบิกบาน |
| ๏ พระทัยบันเทิง | |
| เปรมปราร่าเริง | แรมในไพรสาณฑ์ |
| รุ่งสรรพขับพล | รีบร้นโรมราน |
| จรโดยประมาณ | สิบห้าวันมา |
| ๏ เถิงราชนิเวศ | |
| มัททราชบิตุเรศ | ปิ่นเกศเกศา |
| องค์ไชยบัณฑิต | ทรงฤทธิ์อิศรา |
| จึ่งหยุดโยธา | ด้วยพลันทันที |
| ๏ ข้าเก่าเข้าใจ | |
| ว่าหน่อภพไตร | มาได้ยินดี |
| ทั่วหมู่มาตยา | แต่งมามากมี |
| ของถวายพันปี | ล้ำล้นพ้นไป |
| ๏ ท้าวประทานสิ้น | |
| ทั่วพลพฤนท์ | จนกินไม่ไหว |
| แล้วหน่อกระษัตริย์ | ให้จัดทันใจ |
| ของถวายท้าวไท | ทรงฤทธิ์บิตุรงค์ |
| ๏ โดยหวังสังเกต | |
| ของต่างประเทศ | วิเศษประสงค์ |
| สำเร็จเสร็จพลัน | ชวนสุวรรณโฉมยง |
| ขึ้นเฝ้าพระองค์ | ทรงฤทธิ์อิศรา |
| ๏ เสด็จสู่ราชยาน | |
| พลแห่แลลาน | เหลือหลายซ้ายขวา |
| ฝ่ายสุวรรณรูปหล่อ | ทรงวอรจนา |
| กำนัลกัลยา | แวดล้อมพร้อมเพรียง |
| ๏ สองเสด็จยาตรา | |
| เถิงทวารพารา | เข้าในไกรเกรียง |
| สู่สนนคนคึก | ก้องกึกด้วยเสียง |
| แซ่ศัพท์สำเนียง | พหลมนตรี |
| ๏ อำมาตย์ราษฎร | |
| เรียบรายถวายกร | ประณตบทศรี |
| เริงรื่นชื่นชม | นิยมยินดี |
| เลิศด้วยบารมี | พ้นที่อุปรมา |
| ๏ ด้วยเดิมจอมราช | |
| แรกเสด็จลีลาศ | เข้าในไพรสา |
| แต่พระองค์เจ้า | เสด็จเข้าหิมวา |
| เป็นสองลีลา | พี่เลี้ยงเคียงองค์ |
| ๏ ไปสี่ปีตรา | |
| บัดนี้เสด็จมา | เป็นน่าพิศวง |
| พร้อมพวกพหล | รี้พลจัตุรงค์ |
| ดีร้ายสูริย์วงศ์ | พงศ์นราธานินทร์ |
| ๏ ได้ผ่านสมบัติ | |
| เป็นเอกเสกระฉัตร | ล้ำเลิศเฉิดฉิน |
| ทั้งนาฏนารี | มเหสีภูมินทร์ |
| แม้นอัปสรอินทร์ | เอกเอี่ยมเทียมกัน |
| ๏ อำมาตย์ราษฎร | |
| ชมบุญภูธร | อวยพรสารพัน |
| หน่อท้าวควรถนอม | เป็นจอมไอศวรรย์ |
| ประชานานันต์ | พูดกันนานา |
| ๏ ฝ่ายเจ้าธรณี | |
| แจ้งสิ้นยินดี | ว่าโอรสา |
| กรูกรีรี้พล | พหลโยธา |
| ตั้งทัพพลับพลา | นอกเสมาเมือง |
| ๏ ท้าวมีชงคา | |
| เหวยหมู่มาตยา | เสนานองเนือง |
| บัดนี้ตัวเรา | บรรเทาประเทือง |
| ด้วยโอรสเรือง | รุ่งฟ้าธาตรี |
| ๏ สูรัดจัดแจง | |
| จงครบตบแต่ง | ตำแหน่งกรุงศรี |
| สารพันขัณฑ์เขต | นิเวศธานี |
| ให้อร่ามงามดี | พลดูชูใจ |
| ๏ แล้วสั่งพนักงาน | |
| เลี้ยงโยธาหาญ | คาวหวานสิ่งไร |
| อย่าให้ขัดสน | รี้พลอาศัย |
| จนสรรพกลับไป | อย่าให้นินทา |
| ๏ แล้วสั่งนางใน | |
| ให้จัดปรางค์ไชย | หน่อไทนาถา |
| นักงานรับสั่ง | ล้าลังออกมา |
| ทำตามบัญชา | แล้วพลันทันใด |
| ๏ สมเด็จมัททราช | |
| เยื้อนรสพจนารถ | บัญชาปราศรัย |
| จงสูอย่าช้า | เสนาเร่งไป |
| เชิญพระหน่อไท | ให้เจ้าเข้ามา |
| ๏ อำมาตย์ประนม | |
| รับสั่งบังคม | ก้มเศียรเกศา |
| จากที่เฝ้าพลัน | พากันลีลา |
| พอเถิงมหา | ทวารราชวัง |
| ๏ พบเสด็จหน่อไท | |
| กลับพลันทันใด | ว่องไวใจหวัง |
| เถิงกราบทูลบาท | มัททราชทรงฟัง |
| เสด็จจากพระที่นั่ง | บัลลังก์จรลี |
| ๏ ลุเถิงมณเฑียร | |
| สนมนางนองเนียน | น้อมเศียรเกศี |
| ก้าวตรัสประภาษ | จอมราชนารี |
| ผู้เป็นชนนี | บัณฑิตฤทธิไกร |
| ๏ พระท้าวทุกข์หนัก | |
| ด้วยโอรสรัก | ร่วมจิตพิสมัย |
| บัดนี้มาแล้ว | ไม่แคล้วหฤทัย |
| สองท้าวปราศรัย | บัดนั้นทันที |
| ๏ ฝ่ายองค์ทรงฤทธิ์ | |
| พระไชยบัณฑิต | กับมิตรมารศรี |
| สั่งพี่เลี้ยงท้าว | ถ้วนเหล่านารี |
| รีบบทจรลี | เฝ้าองค์ทรงธรรม์ |
| ๏ เถิงกราบบาทา | |
| บิตุเรศมารดา | เจ้าฟ้าไอศวรรย์ |
| เซ็งแซ่แก่เถ้า | ถ้วนเหล่ากำนัล |
| มี่ทั้งปรางค์จันทน์ | รับขวัญหน่อไท |
| ๏ ฝ่ายสุรางค์ราช | |
| โดยเสด็จวรนาฏ | ประนมคมไสว |
| รายรอบหมอบกลาด | เดียรดาษปรางค์ใน |
| สองกระษัตริย์ตรัสไตร | ปราศรัยสูริย์วงศ์ |
| ๏ ทรงฤทธิ์บิตุเรศ | |
| ว่าสุวรรณขวัญเนตร | เจตนาประสงค์ |
| เรียนศิลปศาสตร์ | สามารถอาจอง |
| สมคิดจิตจง | จำนงฤๅนา |
| ๏ หน่อท้าวกราบทูล | |
| องค์พระนเรนทร์สูร | อนุกูลเกศา |
| ลูกเรียนสำเร็จ | เสร็จสิทธิวิทยา |
| สมถวิลจินดา | ขอทราบพระทัย |
| ๏ ฝ่ายเกสรศรี | |
| นิฤมลชนนี | ถามมาปราศรัย |
| แรกเจ้าจากจร | ทุกข์ร้อนอย่างไร |
| จอมศวรรย์ขวัญใจ | จงให้ข้อความ |
| ๏ หนึ่งอรทรามวัย | |
| องค์อรรควิไล | เลิศลบภพสาม |
| เดิมนั้นฉันใด | จึ่งได้โดยงาม |
| หนึ่งหนอหน่อนาม | วรนุชบุตรี |
| ๏ ฉันใดโฉมยง | |
| ปิตุราชมาตุรงค์ | สูริย์วงศ์มารศรี |
| ภูบาลผ่านกรุง | บำรุงบุรี |
| หนึ่งนามธรณี | มีนั้นฉันใด |
| ๏ หนึ่งแก้วแม่มา | |
| พร้อมพลคณนา | มรคานั้นไฉน |
| กี่คืนกี่วัน | สำคัญใกล้ไกล |
| พระอรทรามวัย | เล่าให้แม่ฟัง |
| ๏ บัณฑิตภูวดล | |
| ทูลบอกยุบล | แต่ต้นหนหลัง |
| เดิมลูกจากจร | แรมนอนไพรกรัง |
| สองคนเซซัง | พานจะวังเวงใจ |
| ๏ เดือนหนึ่งลูกยา | |
| ถึงตักกสีลา | มหากรุงไกร |
| สำนักอาจารย์ | ชำนาญชาญไชย |
| ลูกเพียรเรียนไว | ได้สิ้นยินดี |
| ๏ ลูกจึ่งกราบลา | |
| อาจารย์ไคลคลา | จักมากรุงศรี |
| ชะรอยเทพไท | เจ้าไพรพงพี |
| ดลใจลูกนี้ | จรลีลีลา |
| ๏ หลงลัดตัดดอน | |
| ลำเนาเขาขร | เข้าเขตยักษา |
| สัประยุทธชิงชัย | มารไซร้อัปรา |
| จึ่งถวายคาถา | ถอดทรวงดวงใจ |
| ๏ แล้วลูกจรมา | |
| ลุเถิงพารา | บิดาอรไท |
| เธอทูลถ้วนถี่ | คดีมีนัย |
| หนหลังอย่างไร | ทูลไท้สององค์ |
| ๏ จนได้มารศรี | |
| สุวรรณมณี | นพรัตน์โฉมยง |
| นามเอกมาลี | ชนนีอนงค์ |
| พิทูรสูริย์วงศ์ | ปิตุรงค์นงพาล |
| ๏ โดยนามนครินทร์ | |
| พิไชยธานินทร์ | กรุงศรีพิศาล |
| บริบูรณ์พูนสุข | แสนสนุกศฤงคาร |
| เลิศล้นพลหาญ | เหลือล้ำรำพัน |
| ๏ เมื่อลูกลามา | |
| สมเด็จราชา | พิทูรทรงธรรม์ |
| ท้าวให้จัดแจง | ตบแต่งทุกอัน |
| เครื่องบรรณานั้น | ครามครันงามตา |
| ๏ ถวายองค์ทรงเดช | |
| ล้วนดีพิเศษ | จิตเจตน์ปรารถนา |
| ฝากราชไมตรี | ภูมีส่งมา |
| ขอทราบบาทา | เจ้าฟ้าภพไตร |
| ๏ ทรงฤทธิ์บิตุราช | |
| เกสรสายสวาดิ | นาถชนนีใน |
| ฟังหน่อธรณินทร์ | ทราบสิ้นสงสัย |
| ยินดีมีใจ | สองไท้เปรมปรีดิ์ |
| ๏ แล้วองค์ทรงธรรม์ | |
| ชมโฉมสาวสวรรค์ | สุวรรณมารศรี |
| ชมราชโอรส | เหมาะหมดราคี |
| แจ่มจัดรัศมี | ละม้ายคล้ายกัน |
| ๏ ไม่ล้ำก้ำเกิน | |
| ยิ่งพิศยิ่งเพลิน | จำเริญรับขวัญ |
| พลางว่าปราศรัย | พิไรรำพัน |
| หน่อไทใจธรรม์ | สมกันทั้งสอง |
| ๏ ปรากฏยศศักดิ์ | |
| แม้นอื่นขืนรัก | ไหนจักปานปอง |
| เหมือนดังอย่างนี้ | ไม่มีมัวหมอง |
| เปล่งปลั่งดังทอง | ผ่องล้ำน้ำนวล |
| ๏ บุญแล้วแก้วเนตร | |
| สองหน่อนเรศ | วิเศษทรามสงวน |
| ปรองดองครองใจ | อย่าได้เรรวน |
| กล่อมเกลี้ยงเคียงควร | อย่าด่วนลวนลน |
| ๏ สองลูกผูกรัก | |
| อย่ารานหาญหัก | จงสมัครภักดิ์ผล |
| สืบศรีสูริย์วงศ์ | ดำรงมณฑล |
| จอมภพสบสกล | พหลโยธา |
| ๏ สองท้าวกล่าวสอน | |
| แล้วประสาทพร | บวรเดชา |
| สองเจ้าเคารพ | จอมภพนาถา |
| รับพรผ่านฟ้า | พร้อมหน้าท้าวนาง |
| ๏ ถ้วนสนมกรมใน | |
| ถวายกรพรไชย | เพรียกไปทั้งปรางค์ |
| เอี่ยมเอกเนกแน่น | นับแสนสุรางค์ |
| พร้อมใจไม่ขนาง | ต่างถวิลยินดี |
| ๏ ปางนั้นภูวนาถ | |
| มัททราธิราช | ประสาทพรศรี |
| เสร็จแล้วพระองค์ | ผู้ทรงธรณี |
| จากแท่นสู่ที่ | พระโรงรัตน์ชัชวาล |
| ๏ เสด็จเหนือพระที่นั่ง | |
| เอื้อนอรรถตรัสสั่ง | อำมาตย์ฉาดฉาน |
| จงสูชาวเจ้า | ถ้วนเหล่าพนักงาน |
| เร่งรัดจัดการ | ทั้งทหารพลเรือน |
| ๏ หกเหล่าอาสา | |
| นอกในซ้ายขวา | ตรวจตราอย่าเชือน |
| เร่งทำร่ำไป | อย่าได้บิดเบือน |
| นอกเดือนในเดือน | ทุกกรมระดมกัน |
| ๏ กูสั่งฟังจำ | |
| เร่งรัดจัดทำ | จงยวดกวดขัน |
| ให้พลันทันใจ | แต่ในสามวัน |
| กูจะทำขวัญ | บัณฑิตฤทธิไกร |
| ๏ จงจบครบการ | |
| พิทธีฉ้ทาน | ทุกทวารเวียงไชย |
| บริเวณจังหวัด | ราชวัติฉัตรไสว |
| ให้อร่ามงามไป | จงหมดรจนา |
| ๏ โอ่โถงโรงเล่น | |
| ระบำรำเต้น | ทุกสิ่งภาษา |
| ทั้งไม้สูงต่ำ | รำแพนผาลา |
| เหล่าลวดลังกา | บรรดาการมี |
| ๏ ให้จงหมดอย่าง | |
| หลวงจีนเล่นช่าง | มาต่างกรุงศรี |
| ทำได้หลายเล่ห์ | ถ่ายเทท่วงที |
| แท้ว่าชาตรี | เล่นดีน่าดู |
| ๏ เมืองเราเล่าเล่น | |
| เรียนร่ำทำเป็น | พอเห็นพึงรู้ |
| ด้วยเพียรน้อยนัก | มันมักนอกครู |
| อวดอ้างล้างหลู่ | รู้น้อยถอยลง |
| ๏ เล่นตามทำนอง | |
| สมโภชพระทอง | กูต้องประสงค์ |
| ให้ชนหญิงชาย | ทั้งหลายจำนง |
| ดูเล่นเป็นกง | เฮเฮฮาฮา |
| ๏ ทั้งดอกไม้เพลิง | |
| กึกก้องร้องเริง | จงครันหรรษา |
| โรงรำทำนอง | ทุกช่องระทา |
| แต่งจงรจนา | กูว่าสารพัน |
| ๏ ทั้งแปดทิศานต์ | |
| กูจะโปรยทาน | กรรมพฤกษ์คึกขัน |
| ให้มีมโหรสพ | คำรบเจ็ดวัน |
| จงรัดจัดกัน | ให้ทันโองการ |
| ๏ อำมาตย์มาตยา | |
| รับพระชงคา | ลาจากราชฐาน |
| เกณฑ์กันทันใด | ว่องไวไม่นาน |
| ถ้วนสามวันวาร | การสรรพกลับทูล |
| ๏ เดชะพระกรุณา | |
| ขอทราบบาทา | เจ้าฟ้าไอศูรย์ |
| ฟังเสนาใน | พระทัยเพิ่มพูน |
| ผ่องใสไพบูลย์ | พูนสวัสดิ์ตรัสมา |
| ๏ ให้ตั้งสมโภช | |
| มโหรสพโสตถิ์ | ทุกสิ่งภาษา |
| เจ็ดคืนเจ็ดวัน | ทำขวัญสองรา |
| สุขกระเษมเปรมปรา | ไพร่ฟ้าประชากร ๚ |
| ยานี | |
| ๏ บทนี้จงยกไว้ | กล่าวบทไปเถิงภูธร |
| พิทูรราชฤทธิรอน | สัถาวรพระเวียงไชย |
| ๏ ตั้งแต่พระลูกยา | ยกโยธาจากกรุงไกร |
| ท้าวเธอทุกข์พระทัย | เพราะลูกไปอยู่ช้านาน |
| ๏ สองไทให้ละห้อย | กำสรดสร้อยกระศัลย์สาร |
| โศกศรีทุกทิวาร | พระโรครานรุมราวี |
| ๏ ด้วยองค์ทรงชรา | นับวันท่าสองมารศรี |
| เกือบเถิงโดยกึ่งปี | ไม่แจ้งที่คดีเลย |
| ๏ ภูธรประชวรลง | ไม่เป็นสรงทรงเสวย |
| แต่ก่อนบ่ห่อนจะเคย | เห็นประจักษ์หนักพระทัย |
| ๏ ภูมินทร์ทรงจินดา | แต่งสารตราแล้วปราศรัย |
| สั่งมหาเสนาใน | จัดม้าใช้ไปเร็วรา |
| ๏ เชิญองค์พระทรงฤทธิ์ | ไชยบัณฑิตกับธิดา |
| หน่อไทไปวันทา | กรุงมัททราธิบดี |
| ๏ ทูลท้าวให้ถี่ถ้วน | จงสมควรกับสารศรี |
| เร็วพลันในทันที | ธุระร้อนอย่านอนใจ |
| ๏ อำมาตย์รับราชสาร | จอมจักรพาฬภพไตร |
| สามลาวันทาไท | จากเวียงไชยครรไลจร |
| ๏ ข้ามเขาลำเนาแนว | แถววิถีคีรีขร |
| สิบห้าราตรีนอน | ถึงนครมัททรา |
| ๏ อำมาตย์ผู้ถือสาร | ย่อมเชี่ยวชาญเชิงโวหาร์ |
| เช้าตรู่สู่ศาลา | แจ้งกิจจาเสนาใน |
| ๏ พอพระหริวงศ์ | องค์บัณฑิตฤทธิไกร |
| จากแท่นบรรทมไท | สู่โรงไชยช่วงวิเชียร |
| ๏ ทรงรูดวิสูตรกร่าง | ขุนนางกรานประสานเศียร |
| เนืองแน่นประนมเนียน | น้อมเฝ้านาถพระบาทบงสุ์ |
| ๏ ปรึกษาว่าราชการ | ประเทืองทานแทนพระองค์ |
| สนองราชบาทบิตุรงค์ | กว่าจะคงคืนนคร |
| ๏ พิไชยราชธานี | เมืองมารศรีสโมสร |
| ทูลว่าจะลาจร | สองภูธรตรัสทัดทาน |
| ๏ จนเถิงกึ่งปีเกิน | เพลินสุโขสโมสาร |
| ทรงนึกระฦกนาน | เหนือพระที่นั่งบัลลังก์พราย |
| ๏ นายสนิทชิดบทศรี | ได้ท่วงทีชุลีถวาย |
| เคียมคัลแล้วบรรยาย | ข้อราชกิจอันติดพัน |
| ๏ บัญชาร่าสำรวล | ทรงพระสรวลกระเษมสันต์ |
| ครั้นเสร็จสำเร็จพลัน | พลางตรึกไตรพระทัยตรอง |
| ๏ ได้ทีแล้วพี่เลี้ยง | ประคมเคียงชุลีฉลอง |
| แผ่นสุวรรณอันจำลอง | ลิขิตขยายถวายไท |
| ๏ นายสนิทกราบทูลเสนอ | ว่าท้าวเธอกรุงพิไชย |
| ตรัสใช้เสนาใน | นำสารามากราบทูล |
| ๏ ปางนั้นหน่อสูริย์วงศ์ | พงศ์โภไคยมไหศูรย์ |
| ผ่องใสพระทัยพูน | พระพักตร์เปล่งดังเพ็งจันทร์ |
| ๏ แย้มโอษฐ์โปรดประภาษ | เอ๊ะประหลาดหลากมหันต์ |
| หวาดใจมาหลายวัน | นิมิตฝันก็ฟั่นเฟือน |
| ๏ ชะรอยพระโรคราน | เราตริการประมาณเหมือน |
| ทูลลาว่าบิดเบือน | จึ่งเชือนช้ากว่าครึ่งปี |
| ๏ เฮ้ยชายนายชำนาญ | เอ็งเร่งอ่านซึ่งสารศรี |
| แยบคายร้ายฤๅดี | มีเหตุไฉนจึ่งให้มา |
| ๏ ฝ่ายชายนายชำนาญ | รับราชสารทูนเกศา |
| คลี่แผ่นสุวรรณา | อ่านสาราถวายไท |
| ๏ ในลักษณลิขิต | ของทรงฤทธิ์ผู้พิสมัย |
| พิทูรราชผู้เรืองไกร | เจ้าพิไชยนคร |
| ๏ เชิญแจ้งแห่งศุภักษร | ขออวยพรพระโฉมศรี |
| อย่าหมางทางไมตรี | ฝากชีวีเจ้าสองรา |
| ๏ จริงชัดรหัสเหตุ | เราบิตุเรศไม่มุสา |
| สัตย์จริงสิ่งสารตรา | ใช่แกล้งว่าอย่าสาละวน |
| ๏ แต่เจ้าจรจากวัง | พ่อภายหลังระโหยหน |
| ทุกข์ทับรำจวนทน | เทวษทวีไม่มีวาย |
| ๏ วิโยคโศกกำสรด | ห่อนลืมลดละลายหาย |
| ชราทุกข์บุกเบียนกาย | วรรณโรคร้ายกำเริบรุม |
| ๏ คือข้อรอคอยข่าว | อุราผ่าวเพียงเพลิงสุม |
| โรคาประคองคุม | ประชุมชักนักประชวร |
| ๏ จึ่งใช้เสนานาย | นำสารถวายพระทรามสงวน |
| แจ้งแล้วลูกแก้วควร | บังคมองค์พระทรงธรรม์ |
| ๏ ให้ทราบพระบาทา | สองกระษัตรานราสรรค์ |
| แล้วลามาจงพลัน | ให้เถิงทันเห็นพระทัย |
| ๏ ครั้นสิ้นระบิลสาร | นายชำนาญสนองไข |
| คดีเท่านี้ใน | ขอทราบใต้ฝ่าธุลี |
| ๏ ทูลแล้วบังคมลง | แทบบาทบงสุ์บทศรี |
| ฝ่ายว่าหน่อธรณี | ทราบคดีมีโองการ |
| ๏ กูคิดไม่ผิดเลย | นี้แน่ะเฮ้ยโยธาหาญ |
| เกณฑ์กันอย่าทันนาน | ประมาณคนพลพวกมา |
| ๏ จงสูทุกหมู่หมวด | เร่งไตรตรวจคชรถา |
| จงพลันทันเวลา | รุ่งพรุ่งนี้จะกรีพล |
| ๏ คืนสู่ราชนิเวศ | เยียนบิตุเรศพระนิฤมล |
| สั่งเสร็จเสด็จดล | สู่ไพรชนมณเฑียรไชย |
| ๏ เล่าสิ้นระบิลเหตุ | สมรเมศผู้พิสมัย |
| จึ่งชวนนวลคลาไคล | เฝ้าสองไท้ธิบดี |
| ๏ เถิงเล่าเจ้ากราบทูล | พระนเรนทร์สูรโปรดเกศี |
| ทราบในใต้ธุลี | บัดนี้มีสารามา |
| ๏ ด้วยท้าวเจ้าบูรินทร์ | ปิ่นพิภพนาถา |
| พิไชยนัครา | ให้เสนานำยุบล |
| ๏ คดีมีเป็นมูล | เจ้ากราบทูลพระจุมพล |
| ท้าวนั่งฟังอนุสนธิ์ | ทราบเสร็จสิ้นไม่กินใจ |
| ๏ แย้มโอษฐ์โปรดประภาษ | โอรสราชผู้พิสมัย |
| สองเจ้าจงเร่งไป | แม้นช้าไซร้จะเสียการ |
| ๏ ด้วยองค์ทรงชรา | โอ้อนิจจาน่าสงสาร |
| เอ็นดูพระภูบาล | ไม่พานพักตร์รู้จักเลย |
| ๏ กลมเกลียวเกี่ยวดองได้ | มิทันไรนะอกเอย |
| ควรฤๅจะละเลย | ล่วงสวรรคครรไล |
| ๏ บอกมาว่าประชวร | เห็นเจียนจวนจะตัดษัย |
| ลูกจรอย่านอนใจ | แทนคุณไท้ให้สมควร |
| ๏ แล้วคิดเถิงพระองค์ | ท้าวเธอทรงกำสรดสรวล |
| โรคาชรารวน | มักก่อกวนแห่งกองกาย |
| ๏ ทั่วหล้านราโลก | ย่อมวิโยคระยำหาย |
| กำเนิดเกิดแล้วตาย | ทั่วหญิงชายประชาชน |
| ๏ ใคร่ครวญแต่ล้วนเข็ญ | บ่ห่อนเห็นจะเป็นผล |
| ย่อมทุกข์ระทมทน | ทั่วสกลโลกา |
| ๏ ตรัสพลางทางประภาษ | โอรสราชเสนหา |
| ไปแล้วแก้วนัยนา | มาบ้างหนาหาบิดร |
| ๏ เสร็จตรัสกระษัตรา | หน่อนราประนมกร |
| ทูลสั่งพระภูธร | สองพระองค์อยู่จงดี |
| ๏ ทูลพลางทางอภิวาท | แทบเบื้องบาทบทศรี |
| คำรบครบสามที | แล้วจรลีลีลามา |
| ๏ เถิงปรางค์ทางปราศรัย | สั่งนางในทั้งซ้ายขวา |
| พรุ่งนี้จะยาตรา | คืนนครอย่านอนใจ |
| ๏ สั่งพลางทางเสด็จดล | ชวนนิฤมลผู้พิสมัย |
| สู่แท่นบรรทมไท | ถ้อยปราศรัยกันสององค์ |
| ๏ บดีผู้ปรีชา | ลากระษัตราดังประสงค์ |
| สุจริตจิตดำรง | แล้วจำนงลาชนนี |
| ๏ เสร็จแล้วลีลามา | เตรียมโยธาถ้าสองศรี |
| พลรถคชพาชี | แต่งตามมีวโรงการ |
| ๏ คชทรงองค์กระษัตริย์ | รถเนาวรัตน์จำรัสฉาน |
| สำหรับพระยุพาล | แลชวาลพระลานไชย |
| ๏ ฝ่ายองค์พระทรงภพ | บันฦๅลบสบสมัย |
| เยี่ยมแลพระแกลไกร | พร้อมพลไพร่ได้เวลา ๚ะ |
(ความในสมุดไทย เอกสารที่ ๖๙๔ จบเพียงนี้)
