คำนำ

บรรพชนไทยได้สร้างสรรค์วรรณกรรมร้อยกรองจำนวนมาก ไว้เป็นมรดกทางวัฒนธรรมของชาติ วรรณกรรมดังกล่าวย่อมสะท้อนถึงความคิด ความเชื่อ วิถีชีวิตและความเป็นไปของสังคมในยุคสมัยที่แต่งเรื่องนั้น ๆ อาจกล่าวได้ว่าวรรณกรรมเป็นจดหมายเหตุรูปแบบหนึ่งซึ่งกวีเป็นผู้บันทึก ดังนั้นข้อมูลต่าง ๆ ที่สอดแทรกอยู่ในวรรณกรรมแต่ละเรื่องจึงมีประโยชน์อย่างยิ่งต่อการศึกษาสืบค้นเรื่องราวในอดีต

สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ได้ตรวจสอบชำระและจัดพิมพ์เผยแพร่วรรณกรรมของชาติมาอย่างต่อเนื่อง แต่ก็ยังมีวรรณกรรมโบราณอีกหลายเรื่องที่ยังไมได้ตรวจสอบชำระ วรรณกรรมเหล่านี้บันทึกไว้ในเอกสารสมุดไทยซึ่งนับวันจะชำรุดสูญสลายไปตามกาลเวลา แม้ว่าบางเรื่องจะด้อยด้วยคุณค่าทางวรรณศิลป์ แต่เป็นที่รู้จักและเคยนิยมแพร่หลายในอดีตกาล

หนังสือนกกระจาบกลอนสวดแต่งขึ้นในแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช กรมศิลปากรยังไม่เคยจัดพิมพ์มาก่อน ต้นฉบับเป็นเอกสารสมุดไทยเก็บรักษาไว้ที่กลุ่มหนังสือตัวเขียนและจารึก สำนักหอสมุดแห่งชาติ กรมศิลปากรพิจารณาเห็นว่า เรื่องนี้มีคุณค่าต่อการศึกษาด้านอักษรศาสตร์และคติชนวิทยา จึงมอบให้นายบุญเตือน ศรีวรพจน์ นักอักษรศาสตร์ ๘ ว. ข้าราชการสำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ เป็นผู้ตรวจสอบชำระและจัดพิมพ์เผยแพร่

อนึ่ง ในการตรวจสอบชำระครั้งนี้ได้ปรับปรุงอักขรวิธีบางส่วนให้ใกล้เคียงกับปัจจุบัน เพื่อความสะดวกแก่นักเรียน นักศึกษา และได้นำสำเนาเอกสารต้นฉบับที่ใช้เป็นข้อมูลในการตรวจสอบชำระมาพิมพ์ไว้ในภาคผนวกของหนังสือนี้ด้วย

กรมศิลปากรหวงว่าหนังสือนกกระจาบกลอนสวดนี้จะอำนวยประโยชน์ต่อนักเรียน นักศึกษาและผู้สนใจวรรณกรรมไทยโดยทั่วกัน

อธิบดีกรมศิลปากร

สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์

๒๕ มีนาคม ๒๕๔๘