๖ ประเพณีเสด็จพระราชทานพระกฐิน พระอารามหลวงกรุงศรีอยุธยา

แต่ก่อนพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก ได้เคยเสด็จพระราชดำเนิรขึ้นมาพระราชทานพระกฐินณอารามที่ได้ทรงตั้งพระราชาคณะและพระครูที่ได้รับพระราชทานนิจภัตรบ้าง เสด็จพระราชดำเนิรไปทรงนมัสการพระพุทธบาทบ้าง เสด็จพระราชดำเนิรไปการสงครามแล้วแวะประพาสบ้างหลายครั้ง แต่อาราม ๕ อาราม คือวัดโลกสุธาศาลาปูน วัดสุวรรณดาราม วัดพนัญเชิง วัดตูม วัดศาสดาราม นี้ได้รับพระราชทานนิจภัตรและกฐินบรรดาศักดิ์อยู่เป็นนิจ ถึงจะไม่ได้เสด็จพระราชดำเนิรไปพระราชทานกฐิน ก็ได้ทรงพระราชทานผ้าพระกฐินให้พระราชวงศานุวงศ์ หรือข้าทูลลอองธุลีพระบาทมาทอดเป็นพระกฐินบรรดาศักดิ์ทุกปี บางครั้งกรมพระบวรราชวัง ฯ เสด็จพระราชดำเนิรขึ้นมาพระราชทานพระกฐินอยู่บ้าง มาจนถึงปีจอจัตวาศก จุลศักราช ๑๑๖๔ แต่นั้นมาพระเจ้าอยู่หัวไม่ได้เสด็จพระราชดำเนิรขึ้นมาพระราชทานพระกฐินณพระนครศรีอยุธยานี้ แต่กรมพระบวรราชวัง ฯ ได้เสด็จขึ้นมาพระราชทานพระกฐินอยู่บ้าง ครั้นเมื่อแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว มิได้เสด็จพระราชดำเนิรขึ้นมาพระราชทานพระกฐิน ก็ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ข้าทูลลอองธุลีพระบาทมาทอดณพระอารามทั้ง ๕ นี้บ้าง อารามอื่นๆ บ้าง แต่กรมพระบวรราชวัง ฯ ในแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ได้เสด็จพระราชดำเนิรขึ้นมาพระราชทานพระกฐินณพระมหานครศรีอยุธยานี้หลายครั้ง ครั้งนี้พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงระลึกถึงพระราชจริยาที่พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกทรงประพฤตินั้น จึงทรงพระราชศรัทธาอุตสาหเสด็จพระราชดำเนิรโดยกระบวนพยุหยาตราขึ้นมาพระราชทานพระกฐิน ทั้งผ้าบริวารและเครื่องไทยทานต่างๆ แก่พระสงฆ์ ซึ่งอยู่จำพรรษาในอารามนั้นๆ ที่เคยได้รับพระราชทานพระกฐินบรรดาศักดิ์มาแต่ก่อนด้วยพระองค์สักครั้งหนึ่งสองครั้ง ให้เป็นพระเกียรติยศทราบไปในภายหน้า อนึ่งทรงพระราชดำริว่า พระอารามที่มีนิจภัตรและกฐินบรรดาศักดิ์นั้นยังน้อยอยู่ จึงได้ทรงเลือกจัดอารามอื่นควรจะรับพระกฐินเป็น ๓ จำพวก คืออารามที่ได้ทรงสืบทราบว่าเป็นพระอารามของพระเจ้าแผ่นดินในสยามประเทศพระองค์นั้นๆ ซึ่งได้ครอบครองเสวยราชสมบัติพระมหานครศรีอยุธยานี้แต่ก่อนๆ ได้ทรงสถาปนาปฏิสังขรณ์ไว้ก็ดี และอารามซึ่งท่านแต่ก่อนที่นับในราชวงศานุวงศ์ ในพระวงศ์อันนี้ได้ฐาปนาและปฏิสังขรณ์บ้างก็ดี และอารามของสงฆ์ที่ได้ทรงคุ้นเคยนับถือว่ามีอุปการมาแต่ก่อนได้ฐาปนาและปฏิสังขรณ์ก็ดี อาราม ๓ จำพวกที่ว่ามานี้ ที่บัดนี้ยังไม่ร้าง ยังมีพระสงฆ์มากถึง ๕ รูป ควรรับพระกฐินอยู่แล้ว ครั้งนี้จัดเป็นอารามรับพระกฐินหลวงทุกอาราม แต่อารามใดมีทางเสด็จไม่ขัดขวาง และพระอุโบสถไม่ชำรุดควรจะเสด็จพระราชดำเนิรได้ ก็เสด็จพระราชดำเนิรไปพระราชทาน อารามที่ไม่ควรจะเป็นทางที่เสด็จพระราชดำเนิร ก็พระราชทานให้พระราชวงศานุวงศ์พระองค์นั้นๆ นำไปพระราชทาน และพระกฐินทานในอาราม ๓ จำพวกที่เพิ่มเข้าครั้งนี้นั้น เพื่อจะทรงพระราชอุทิศเป็นส่วนพระราชกุศล คำนับถวายพระเจ้าแผ่นดินแต่ก่อนนอกและในพระบรมราชวงศ์นี้ และท่านที่เนื่องในพระบรมราชวงศ์ และพระสงฆ์ผู้ใหญ่ที่มีอุปการ บรรดาที่เป็นเจ้าของอารามทั้งปวงนั้น และให้เป็นเกียรติยศและนามของท่านผู้ฐาปนาและปฏิสังขรณ์ซ่อมแซมอารามเหล่านั้นแต่ก่อนด้วย

คัดจากประกาศเรื่องพระราชทานพระกฐินและทรงสร้างปราสาทกรุงเก่า (ไม่มีวันเดือนปี)

แชร์ชวนกันอ่าน

แจ้งคำสะกดผิดและข้อผิดพลาด หรือคำแนะนำต่างๆ ได้ ที่นี่ค่ะ