คำนำ

ในการฌาปนกิจศพ นางชุ่ม สร้อยพิสุทธิ์ และนางบรรยง มาวิน ซึ่งกำหนดวันที่ ๒ เมษายน ๒๕๐๔ ณ เมรุวัดมกุฎกษัตริยาราม นายชั้น สร้อยพิสุทธิ์ ผู้แทนเจ้าภาพได้มาติดต่อกับเจ้าหน้าที่กองวรรณคดีและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร ขอให้เลือกหนังสือให้สักเรื่องหนึ่ง ซึ่งยังไม่เคยตีพิมพ์เป็นเล่ม เจ้าหน้าที่เลือกหนังสือเรื่องโคลงโลกนิติจำแลง พระราชนิพนธ์พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวให้ เจ้าภาพก็พอใจรับไปจัดพิมพ์

หนังสือโลกนิติจำแลงนี้ พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้ทรงพระราชนิพนธ์ลงในหนังสือดุสิตสมิตซึ่งออกเป้นคราวๆ เป็นแบบล้อเลียนบุคคลและเหตุการณ์ต่างๆ ในสมัยนั้น เพื่อให้สมกับแนวหนังสือดุสิตสมิต ซึ่งได้ทรงพระราชปรารภไว้ในหน้าบรรณาธิการตอนหนึ่งว่า

“............เราขอบอกกล่าวว่า เราตั้งใจจะให้ผิดกับหนังสือพิมพ์อื่นๆ ในดุสิตธานี เพราะฉะนั้นเราขอบอกกล่าวว่า

ก. เราตั้งใจจะเยาะเย้ยผู้ที่ทำตัวให้เป็นที่ควรเยาะเย้ย

ฯลฯ

และในหัวข้อเรื่องว่า “พิลึก” ได้ทรงไว้ตอนหนึ่งว่า ............เราขอชี้แจงว่า เราไม่ได้ด่าใครเป็นส่วนตัวโดยตรงหรือโดยอ้อมเลย เราว่าเป็นกลาง ฯ ต่างหาก ฯลฯ ..

............เราชื่อดุสิตสมิต เราก็ตั้งใจแต่จะให้ผู้อ่านของเราได้ สมิต (ยิ้ม) น้อยบ้าง ใหญ่บ้าง หรือแห้งบ้าง เย้ยบ้าง ตามทีเท่านั้น”

เพราะฉะนั้นโคลงโลกนิติจำแลง ของพระองค์จึงเป็นไปในทำนองล้อๆ เลียนๆ เพื่อเย้าให้เกิดอารมณ์สนุกครึกครื้น แต่มิใช่ไร้สาระ เพราะได้ประมวลเหตุการณ์ ในสมัยนั้นไว้เป็นอย่างดี หวังว่าคงจะเป็นที่พอใจของบรรดาผู้ที่สนใจตามสมควร

กรมศิลปากรขออนุโมทนา ในกุศลราศีทักษิณานุปทานที่เจ้าภาพได้บำเพ็ญอุทิศแด่ นางชุ่ม สร้อยพิสุทธิ์ และนางบรรยง มาวิน ตลอดจนให้พิมพ์หนังสือเล่มนี้ออกแจกจ่ายเป็นสาธารณประโยชน์ ขอกุศลทั้งนี้จงเป็นปัจจัยอำนวยอิฐผลอันบุคคลปรารถนาให้สำเร็จแด่ นางชุ่ม สร้อยพิสุทธิ์ และนางบรรยง มาวิน ผู้ล่วงลับทั้งสองตามควรแก่คติวิสัยในสัมปรายภพจงทุกประการ.

กรมศิลปากร

๑๗ มีนาคม ๒๕๐๔