บทละครเรื่องระเด่นลันได
ช้าปี่
| ๏ มาจะกล่าวบทไป | |
| ถึงระเด่นลันไดอนาถา | |
| เสวยราชย์องค์เดียวเที่ยวรำภา | |
| ตามตลาดเสาชิงช้าหน้าโบสถ์พราหมณ์ | |
| อยู่ปราสาทเสาคอดยอดด้วน | |
| กำแพงแก้วแล้วล้วนด้วยเรียวหนาม | |
| มีทหารหอนเห่าเฝ้าโมงยาม | |
| คอยปราบปรามประจามิตรที่คิดร้าย | ฯ ๔ คำ ฯ |
| ๏ เที่ยวสีซอขอข้าวสารทุกบ้านช่อง | |
| เป็นเสบียงเลี้ยงท้องของถวาย | |
| ไม่มีใครชังชิงทั้งหญิงชาย | |
| ต่างฝากกายฝากตัวกลัวบารมี | |
| พอโพล้เพล้เวลาจะสายัณห์ | |
| ยุงชุมสุมควันแล้วเข้าที่ | |
| บรรทมเหนือเสื่อลำแพนแท่นมณี | |
| ภูมีซบเซาเมากัญชา | ฯ ๔ คำ ฯ |
ร่าย
| ๏ ครั้นรุ่งแสงสุริยันตะวันโด่ง | |
| โก้งโค้งลงในอ่างแล้วล้างหน้า | |
| เสร็จเสวยข้าวตังกับหนังปลา | |
| ลงสระสรงคงคาในท้องคลอง | ฯ ๒ คำ ฯ เสมอ |
ชมตลาด
| ๏ กระโดดดำสามทีสีเหงื่อไคล | |
| แล้วย่างขึ้นบันไดเข้าในห้อง | |
| ทรงสุคนธ์ปนละลายดินสอพอง | |
| ชโลมสองแก้มคางอย่างแมวคราว | |
| นุ่งกางเกงเข็มหลงอลงกรณ์ | |
| ผ้าทิพย์อาภรณ์พื้นขาว | |
| เจียระบาดเสมียนละว้ามาแต่ลาว | |
| ดูราวกับหนังแขกเมื่อแรกมี | |
| สวมประคำดีควายตะพายย่าม | |
| หมดจดงดงามกว่าปันหยี | |
| กุมตระบองกันหมาจะราวี | |
| ถือซอจรลีมาตามทาง | ฯ ๖ คำ ฯ เพลงช้า |
ร่าย
| ๏ มาเอยมาถึง | |
| เมืองหนึ่งสร้างใหม่ดูใหญ่กว้าง | |
| ปราสาทเสาเล้าหมูอยู่กลาง | |
| มีคอกโคอยู่ข้างกำแพงวัง | |
| พระเยื้องย่างเข้าทางทวารา | |
| หมู่หมาแห่ห้อมล้อมหน้าหลัง | |
| แกว่งตระบองป้องปัดอยู่เก้กัง | |
| พระทรงศักดิ์หยักรั้งคอยราญรอน | ฯ ๔ คำ ฯ เชิด |
| ๏ เมื่อนั้น | |
| นางประแดะหูกลวงดวงสมร | |
| ครั้นรุ่งเช้าท้าวประดู่ภูธร | |
| เสด็จจรจากเวียงไปเลี้ยงวัว | |
| โฉมเฉลาเนาในที่ไสยา | |
| บรรจงหั่นกัญชาไว้ท่าผัว | |
| แล้วอาบน้ำทาแป้งแต่งตัว | |
| หวีหัวหาเหาเกล้าผมมวย | |
| ได้ยินแว่วสำเนียงเสียงหมาเห่า | |
| คิดว่าวัวเข้าในสวนกล้วย | |
| จึงออกมาเผยแกลอยู่แร่รวย | |
| ตวาดด้วยสุรเสียงสำเนียงนาง | |
| พอเหลือบเห็นระเด่นลันได | |
| อรไทผินผันหันข้าง | |
| ชม้อยชม้ายชายเนตรดูพลาง | |
| ชะน้อยฤๅรูปร่างราวกับกลึง | |
| งามกว่าภัสดาสามี | |
| ทั้งเมืองตานีไม่มีถึง | |
| เกิดกำหนัดกลัดกลุ้มรุมรึง | |
| นางตะลึงแลดูพระภูมี | ฯ ๑๐ คำ ฯ |
| ๏ เมื่อนั้น | |
| พระสุวรรณลันไดเรืองศรี | |
| เหลียวพบสบเนตรนางตานี | |
| ภูมีพิศพักตร์ลักขณา | ฯ ๒ คำ ฯ |
ชมโฉม
| ๏ สูงระหงทรงเพรียวเรียวรูด | |
| งามละม้ายคล้ายอูฐกะหลาป๋า | |
| พิศแต่หัวตลอดเท้าขาวแต่ตา | |
| ทั้งสองแก้มกัลยาดังลูกยอ | |
| คิ้วก่งเหมือนกงเขาดีดฝ้าย | |
| จมูกละม้ายคล้ายพร้าขอ | |
| หูกลวงดวงพักตร์หักงอ | |
| ลำคอโตตันสั้นกลม | |
| สองเต้าห้อยตุงดังถุงตะเคียว | |
| โคนเหี่ยวแห้งรวบเหมือนบวบต้ม | |
| เสวยสลายาจุกพระโอษฐ์อม | |
| มันน่าเชยน่าชมนางเทวี | ฯ ๖ คำ ฯ |
ร่าย
| ๏ นี่จะเป็นลูกสาวท้าวพระยา | |
| ฤๅว่าเป็นพระมเหสี | |
| อกใจทึกทักรักเต็มที | |
| ก็ทรงสีซอสุวรรณขึ้นทันใด | ฯ ๒ คำ ฯ |
พัดชา
| ๏ ยักย้ายร่ายร้องเป็นลำนำ | |
| มีอยู่สองสามคำจำไว้ได้ | |
| สุวรรณหงส์ถูกหอกอย่าบอกใคร | |
| ถูกแล้วกลับไปได้เท่านั้น | ฯ ๒ คำ ฯ |
ร่าย
| ๏ แล้วซ้ำสีอิกกระดิกนิ้ว | |
| ทำยักคิ้วแลบลิ้นเล่นขบขัน | |
| เห็นโฉมยงหัวร่ออยู่งองัน | |
| พระทรงธรรม์ทำหนักชักเฉื่อยไป | ฯ ๒ คำ ฯ มโหรี |
| ๏ เมื่อนั้น | |
| นางประแดะตานีศรีใส | |
| สดับเสียงสีซอพอฤทัย | |
| ให้วาบวับจับใจผูกพัน | |
| ยิ่งคิดพิศวงพระทรงศักดิ์ | |
| ลืมรักท้าวประดู่ผู้ผัวขวัญ | |
| ทำไฉนจะได้พระทรงธรรม์ | |
| มาเคียงพักตร์สักวันด้วยรักแรง | |
| คิดพลางทางเข้าไปในห้อง | |
| แล้วตักเอาข้าวกล้องมาสองแล่ง | |
| ค่อยประจงลงใส่กระบะแดง | |
| กับปลาสลิดแห้งห้าหกตัว | |
| แล้วลงจากบันไดมิได้ช้า | |
| เข้ามานอบนบจบเหนือหัว | |
| เอาปลาใส่ย่ามด้วยความกลัว | |
| แล้วยอบตัวลงบังคมก้มพักตรา | ฯ ๘ คำ ฯ |
| ๏ เมื่อนั้น | |
| ลันไดให้แสนเสนหา | |
| อะรามรักยักคิ้วหลิ่วตา | |
| พูดจาลดเลี้ยวเกี้ยวพาน | ฯ ๒ คำ ฯ |
โอ้โลม
| ๏ งามเอยงามปลอด | |
| ชีวิตพี่นี้รอดด้วยข้าวสาร | |
| เป็นกุศลดลใจเจ้าให้ทาน | |
| เยาวมาลย์แม่มีพระคุณนัก | |
| พี่ขอถามนามท้าวเจ้ากรุงไกร | |
| ชื่อเรียงเสียงไรไม่รู้จัก | |
| เจ้าเป็นพระมเหสีที่รัก | |
| ฤๅนงลักษณ์เป็นราชธิดา | |
| รูปร่างอย่างว่ากะลาสี | |
| พี่ให้มีใจรักเจ้าหนักหนา | |
| ว่าพลางเข้าใกล้กัลยา | |
| พระราชาฉวยฉุดยุดมือไว้ | ฯ ๖ คำ ฯ |
ร่าย
| ๏ ทรงเอยทรงกระสอบ | |
| ทำเล่นเห็นชอบฤๅไฉน | |
| ไม่รู้จักมักจี่นี่อะไร | |
| มาเลี้ยวไล่ฉวยฉุดยุดข้อมือ | |
| ยิ่งว่าก็ไม่วางทำอย่างนี้ | |
| พระจะมีเงินช่วยข้าด้วยฤๅ | |
| อวดว่ากล้าแข็งเข้าแย่งยื้อ | |
| ลวนลามถามชื่อน้องทำไม | |
| น้องมิใช่ตัวเปล่าเล่าเปลือย | |
| หยาบเหมือนขี้เลื่อยเมื่อยหัวไหล่ | |
| ลูกเขาเมียเขาไม่เข้าใจ | |
| บาปกรรมอย่างไรก็ไม่รู้ | ฯ ๖ คำ ฯ |
ชาตรี
| ๏ ดวงเอยดวงไต้ | |
| สบถได้เจ็ดวัดทัดสองหู | |
| ความจริงพี่มิเล่นเป็นเช่นชู้ | |
| จะร่วมเรียงเคียงคู่กันโดยดี | |
| ถึงมิใช่ตัวเปล่าเจ้ามีผัว | |
| พี่ไม่กลัวบาปดอกนะโฉมศรี | |
| อันนรกตกใจไปไยมี | |
| ยมพระบาลกับพี่เป็นเกลอกัน | |
| เพียงจับมือถือแขนอย่าแค้นเคือง | |
| จะให้น้องสองเฟื้องอย่าหุนหัน | |
| แล้วแก้เงินในไถ้ออกให้พลัน | |
| นี่แลขันหมากหมั้นกัลยา | |
| พอดึกดึกสักหน่อยนะน้องแก้ว | |
| พี่จะลอดล่องแมวขึ้นไปหา | |
| โฉมเฉลาเจ้าจงได้เมตตา | |
| เปิดประตูไว้ท่าอย่าหลับนอน | ฯ ๘ คำ ฯ |
ร่าย
| ๏ ทรงเอยทรงกระโถน | |
| อย่ามาพักปลอบโยนให้โอนอ่อน | |
| ไม่อยากได้เงินทองของภูธร | |
| นางเคืองค้อนคืนให้ไม่อินัง | |
| ช่างอวดอ้างว่านรกไม่ตกใจ | |
| คนอะไรอย่างนี้ก็มีมั่ง | |
| เชิญเสด็จรีบออกไปนอกวัง | |
| อย่ามานั่งวิงวอนทำค่อนแคะ | |
| เพียงแต่รู้จักกันกระนั้นพลาง | |
| พอเป็นทางไมตรีกระนี้แหละ | |
| เมื่อพระอดข้าวปลาจึงมาแวะ | |
| น้องฤๅชื่อประแดะดวงใจ | |
| ท่านท้าวประดู่ผู้เป็นผัว | |
| ยังไปเลี้ยงวัวหากลับไม่ | |
| แม้นชักช้าชีวันจะบรรลัย | |
| เร่งไปเสียเถิดพระราชา | ฯ ๘ คำ ฯ |
| ๏ เมื่อนั้น | |
| ลันไดยิ้มเยาะหัวเราะร่า | |
| เราไม่เกรงกลัวอิทธิ์ฤทธา | |
| ท้าวประดู่จะมาทำไมใคร | |
| พี่ก็ทรงศักดากล้าหาญ | |
| แต่ข้าวสารเต็มกระบุงยังแบกไหว | |
| ปลาแห้งพี่เอาเข้าเผาไฟ | |
| ประเดี๋ยวใจเคี้ยวเล่นออกเป็นจุณ | ฯ ๔ คำ ฯ |
| ๏ เมื่อนั้น | |
| นางประแดะเห็นความจะวามวุ่น | |
| จึงนบนอบยอบตัวทำกลัวบุญ | |
| ไม่รู้เลยพ่อคุณนี้มีฤทธิ์ | |
| กระนั้นซิเมื่อพระเสด็จมา | |
| หมูหมาย่นย่อไม่รอติด | |
| ขอพระองค์จงฟังยั้งหยุดคิด | |
| อย่าให้มีความผิดติดตัวน้อง | |
| น้าวประดู่ภูธรเธอขี้หึง | |
| ถ้ารู้ถึงท้าวเธอจะทุบถอง | |
| จงไปเสียก่อนเถิดพ่อรูปทอง | |
| อย่าให้น้องชั่วช้าเป็นราคี | |
| ว่าพลางทางสลัดปัดกร | |
| ควักค้อนยักหน้าตาหยิบหยี | |
| นาดกรอ่อนคอจรลี | |
| เดินหนีมิให้มาใกล้กราย | ฯ ๘ คำ ฯ |
| ๏ เมื่อนั้น | |
| ลันไดไม่สมอารมณ์หมาย | |
| เห็นนางหน่ายหนีลี้กาย | |
| โฉมฉายสลัดพลัดมือไป | |
| มันให้ขัดสนยืนบ่นออด | |
| เจ้ามาทอดทิ้งพี่หนีไปได้ | |
| ตัวกูจะอยู่ไปทำไม | |
| ก็ยกย่ามขึ้นไหล่ไปทั้งรัก | ฯ ๔ คำ ฯ เชิด |
ช้า
| ๏ เมื่อนั้น | |
| ท้าวประดู่สุริย์วงศ์ทรงกระตัก | |
| เที่ยวเลี้ยงวัวล้าเลื่อยเหนื่อยนัก | |
| เข้าหยุดยั้งนั่งพักในศาลา | |
| วันเมื่อมเหสีจะมีเหตุ | |
| ให้กระตุกนัยน์เนตรทั้งซ้ายขวา | |
| ตุ๊กแกตกลงตรงพักตรา | |
| คลานไปคลานมาก็สิ้นใจ | |
| แม่โคขึ้นสัดผลัดโคตัวผู้ | |
| พิเคราะห์ดูหลากจิตคิดสงสัย | |
| จะมีเหตุแม่นมั่นพรั่นพระทัย | |
| ก็เลี้ยวไล่โคกลับเข้าพารา | ฯ ๖ คำ ฯ เชิด |
ร่าย
| ๏ ครั้นถึงขอบรั้วริมหัวป้อม | |
| พระวิ่งอ้อมเลี้ยวลัดสกัดหน้า | |
| ไล่เข้าคอกพลันมิทันช้า | |
| เอาขี้หญ้าสุมควันกันริ้นยุง | |
| ยืนลูบเนื้อตัวที่หัวบันได | |
| แล้วเข้าในปรางค์รัตน์ผลัดผ้านุ่ง | |
| ยุรยาตรเยื้องย่างมาข้างมุ้ง | |
| เห็นกระบุงข้าวกล้องนั้นพร่องไป | |
| ปลาสลิดในกระบายก็หายหมด | |
| พระทรงยศแสนเสียดายน้ำลายไหล | |
| กำลังหิวข้าวเศร้าเสียใจ | |
| ก็เอนองค์ลงในที่ไสยา | |
| กวักพระหัตถ์ตรัสเรียกมเหสี | |
| เข้ามานี่พุ่มพวงดวงยี่หวา | |
| วันนี้มีใครไปมา | |
| ยังพาราเราบ้างฤๅอย่างไร | ฯ ๘ คำ ฯ |
| ๏ เมื่อนั้น | |
| นางประแดะฟังความที่ถามไถ่ | |
| กราบทูลเยื้องยักกระอักกระไอ | |
| ร้อนตัวกลัวภัยพระภูมี | |
| ตั้งแต่พระเสด็จไปเลี้ยงวัว | |
| น้องก็นอนซ่อนตัวอยู่ในที่ | |
| ไม่เห็นใครไปมายังธานี | |
| จงทราบใต้เกศีพระราชา | ฯ ๔ คำ ฯ |
| ๏ เมื่อนั้น | |
| ท้าวประดู่ได้ฟังให้กังขา | |
| จึงซักไซ้ไล่เลียงกัลยา | |
| ว่าไม่มีใครมาน่าแคลงใจ | |
| ทั้งข้าวทั้งปลาของข้าหาย | |
| เอายักย้ายขายซื้อฤๅไฉน | |
| ฤๅลอบลักตักให้แก่ผู้ใด | |
| จงบอกไปนะนางอย่าพรางกัน | ฯ ๔ คำ ฯ |
| ๏ เมื่อนั้น | |
| นางประแดะตกใจอยู่ไหวหวั่น | |
| ด้วยแรกเริ่มเดิมทูลพระทรงธรรม์ | |
| ว่าใครนั้นมิได้จะไปมา | |
| ครั้นจะไม่ทูลความไปตามจริง | |
| ก็เกรงกริ่งด้วยพิรุธมุสา | |
| สารภาพกราบลงกับบาทา | |
| วอนว่าอย่าโกรธจงโปรดปราน | |
| วันนี้มีหน่อกระษัตรา | |
| เที่ยวมาสีซอขอข้าวสาร | |
| น้องเสียมิได้ก็ให้ทาน | |
| สิ้นคำให้การแล้วผ่านฟ้า | ฯ ๖ คำ ฯ |
| ๏ เมื่อนั้น | |
| ท้าวประดู่ได้ฟังนึกกังขา | |
| ใครหนอหน่อเนื้อกระษัตรา | |
| เที่ยวมาสีซอขอทาน | |
| เห็นจะเป็นอ้ายระเด่นลันได | |
| ที่ครอบครองกรุงใกล้เทวฐาน | |
| มันเสแสร้งแกล้งทำมาขอทาน | |
| จะคิดอ่านตัดเสบียงเอาเวียงชัย | |
| จึงชี้หน้าว่าเหม่มเหสี | |
| มึงนี้เหมือนหนอนที่บ่อนไส้ | |
| ขนเอาปลาข้าวให้เขาไป | |
| วันนี้จะได้อะไรกิน | |
| ถ้ามั่งมีศรีสุขก็ไม่ว่า | |
| นี่สำเภาเลากาก็แตกสิ้น | |
| แล้วมิหนำซ้ำตัวเป็นมลทิน | |
| จะอยู่กินต่อไปให้คลางแคลง | |
| เจ้าศรัทธาอาศัยอย่างไรกัน | |
| ฤๅกระนี้กระนั้นก็ไม่แจ้ง | |
| จะเลี้ยงไว้ไยเล่าเมื่อข้าวแพง | |
| ฉวยชักพระแสงออกแกว่งไกว | ฯ ๑๐ คำ ฯ |
| ๏ เมื่อนั้น | |
| นางประแดะเลี้ยวลอดกอดเอวได้ | |
| เหมือนเล่นงูกินหางไม่ห่างไกล | |
| นึกประหวั่นพรั่นใจอยู่รัวรัว | |
| โปรดก่อนผ่อนถามเอาความจริง | |
| เมื่อชั่วแล้วแทงทิ้งเถิดทูนหัว | |
| อันพระสามีเป็นที่กลัว | |
| จะทำนอกใจผัวอย่าพึงคิด | |
| พระหึงหวงมิได้ล่วงพระอาญา | |
| ที่ให้ข้าวให้ปลานั้นข้าผิด | |
| น้องนี้ทำชั่วเพราะมัวมิด | |
| ทำไมกับชีวิตไม่เอื้อเฟื้อ | |
| น้องมิได้ศรัทธาอาศัย | |
| จะลุยน้ำดำไฟเสียให้เชื่อ | |
| ไม่มีอาลัยแก่เลือดเนื้อ | |
| แต่เงื้อเงื้อไว้เถิดอย่าเพ่อแทง | ฯ ๘ คำ ฯ |
| ๏ เมื่อนั้น | |
| ท้าวประดู่เดือดนักชักพระแสง | |
| ถ้าบอกจริงให้กูอีหูแหว่ง | |
| จะงดไว้ไม่แทงอย่าแย่งยุด | |
| กูก็เคยเกี้ยวชู้รู้มารยา | |
| มิใช่มึงโสดามหาอุด | |
| มันเป็นถึงเพียงนี้ก็พิรุธ | |
| ถึงดำน้ำร้อยผุดไม่เชื่อใจ | |
| ยังจะท้าพิสูจน์รูดลอง | |
| พ่อจะถองให้ยับจนตับไหล | |
| เห็นว่ากูหลงรักแล้วหนักไป | |
| เอออะไรนี่หวาน้ำหน้ามึง | |
| หาเอาใหม่ให้ดีกว่านี้อีก | |
| ผิดก็เสียเงินปลีกสองสลึง | |
| กำลังกริ้วโกรธาหน้าตึง | |
| ถีบผึงถูกตะโพกโขยกไป | ฯ ๘ คำ ฯ โอด |
โอ้
| ๏ เมื่อนั้น | |
| นางประแดะเจ็บจุกลุกไม่ไหว | |
| ค่อยยืนยันกะเผลกเขยกไป | |
| เข้ายังครัวไฟร้องไห้โฮ | |
| ร้องดิ้นเร่าเร่าพ่อเจ้าเอ๋ย | |
| ลูกไม่เคยโกหกพกโมโห | |
| เสียแรงได้เป็นข้ามาแต่โซ | |
| กลับพาโลโกรธาด่าตี | |
| น้องก็ไร้ญาติวงศ์พงศา | |
| หมายพึ่งบาทาพระโฉมศรี | |
| โคตรพ่อโคตรแม่ก็ไม่มี | |
| อยู่ถึงเมืองตานีเขาตีมา | |
| ตะโพกโดกโดยเมียแทบคลาด | |
| ถีบด้วยพระบาทดังชาติข้า | |
| จะอยู่ไปไยเล่าไม่เข้ายา | |
| ตายโหงตายห่าก็ตายไป | ฯ ๘ คำ ฯ โอด |
ร่าย
| ๏ เมื่อนั้น | |
| ท้าวประดู่ได้ฟังดังเพลิงไหม้ | |
| ดูดู๋อีประแดะค่อนแคะได้ | |
| กลับมาด่าได้อีใจเพชร | |
| เอาแต่คารมเข้าข่มกลบ | |
| กูจะจิกหัวตบเสียให้เข็ด | |
| ชะช่างโศกาน้ำตาเล็ด | |
| กูรู้เช่นเห็นเท็จทุกสิ่งอัน | ฯ ๔ คำ ฯ |
| ๏ ว่าพลางทางคว้าได้พร้าโต้ | |
| ดุด่าตาโตเท่ากำปั้น | |
| ผลักประตูครัวไฟเข้าไปพลัน | |
| นางประแดะยืนยันลั่นกลอนไว้ | |
| ผลักไปผลักมาอยู่เป็นครู่ | |
| จะเข้าไปในประตูให้จงได้ | |
| กระทืบฟากโครมครามความแค้นใจ | |
| อึกกระทึกทั่วไปในพารา | ฯ ๔ คำ ฯ เชิด |
| ๏ บัดนั้น | |
| พวกหัวไม้กระดูกผีขี้ข้า | |
| บ่อนเลิกกินเหล้าเมากลับมา | |
| ได้ยินเสียงเถียงด่ากันอื้ออึง | |
| จึงหยุดนั่งข้างนอกริมคอกวัว | |
| ว่าเมียผัวคู่นี้มันขี้หึง | |
| พอพลบคํ่าราตรีตีตะบึง | |
| อึงคะนึงนักหนาน่าขัดใจ | |
| แล้วคว้าก้อนอิฐปาเข้าฝาโผง | |
| ตกถูกโอ่งปาล้อแลหม้อไห | |
| พลางตบมือร้องเย้ยเผยไยไย | |
| แล้ววิ่งไปทางตะพานบ้านตะนาว | ฯ ๖ คำ ฯ รัว |
| ๏ เมื่อนั้น | |
| ท้าวประดู่ตาพองร้องบอกกล่าว | |
| หยิบงอบครอบหัวตัวสั่นท้าว | |
| อ้ายพ่อจ้าวชาวบ้านวานช่วยกัน | |
| วัวน้ำวัวหลวงกูได้เลี้ยง | |
| อิฐมาเปรี้ยงเปรี้ยงเสียงสนั่น | |
| สาเหตุมีมาแต่กลางวัน | |
| คงได้เล่นเห็นกันอ้ายลันได | |
| ทั้งนี้เพราะอีมะเหเสือ | |
| จะกินเลือดกินเนื้อกูให้ได้ | |
| ขว้างวังครั้งนี้ไม่มีใคร | |
| ชู้มึงฤๅมิใช่อีมารยา | |
| พระฉวยได้ไม้ยุงปัดกวัดแกว่ง | |
| สำคัญว่าพระแสงขึ้นเงื้อง่า | |
| เลี้ยวไล่ฟาดฟันกัลยา | |
| วิ่งมาวิ่งไปอยู่ในครัว | ฯ ๘ ฯ คำ |
สับไทย
| ๏ เหม่เหม่ดูดู๋อีประแดะ | |
| ทีนี้แหละเห็นประจักษ์ว่ารักผัว | |
| หากกูรู้ตัว | |
| หัวไม่แตกแตน | |
| ขว้างแล้วหนีไป | |
| มิได้ตอบแทน | |
| ยิ่งคิดยิ่งแค้น | |
| เลี้ยวแล่นไล่ตี | ฯ ๔ คำ ฯ |
รื้อ
| ๏ ทรงเอยทรงกระบอก | |
| น้องไม่เห็นด้วยดอกพระโฉมศรี | |
| ปาวังครั้งนี้ | |
| มิใช่ชู้น้อง | |
| สืบสมดังว่า | |
| สัญญาให้ถอง | |
| วิ่งพลางทางร้อง | |
| ตีน้องทำไม | ฯ ๔ คำ ฯ |
| ๏ เหลือเอยเหลือเถน | |
| ขัดเขมรขบฟันมันไส้ | |
| ปรานีมึงไย | |
| ใครใช้มีชู้ | |
| ไม่เลี้ยงเป็นเมีย | |
| ไปเสียอย่าอยู่ | |
| รั้ววังของกู | |
| ปิดประตูตีแมว | ฯ ๔ คำ ฯ เชิด |
| ๏ เมื่อนั้น | |
| นางประแดะเหนื่อยอ่อนลงนอนแซ่ว | |
| ยกมือท่วมหัวลูกกลัวแล้ว | |
| กอดก้นผัวแก้วเข้าคร่ำครวญ | ฯ ๒ คำ ฯ |
โอ้
| ๏ โอ้พระยอดตองของน้องเอ๋ย | |
| กระไรเลยช่างสลัดตัดเด็ดด้วน | |
| แม้นชั่วช้าจริงจังก็บังควร | |
| พ่อมาด่วนมุทะลุดุดันไป | |
| จงตีแต่พอหลาบปราบพอจำ | |
| จะเฝ้าเวียนเฆี่ยนซํ้าไปถึงไหน | |
| งดโทษโปรดเถิดพระภูวไนย | |
| น้องยังไม่เคยไกลพระบาทา | |
| ถึงไม่เลี้ยงเป็นพระมเหสี | |
| จะขอพึ่งบารมีเป็นขี้ข้า | |
| ไม่ถือว่าเป็นผัวเพราะชั่วช้า | |
| จะก้มหน้าเป็นทาสกวาดขี้วัว | |
| สิบคนเข้าไม่เท่าคนหนึ่งออก | |
| อยู่กับคอกช่วยใช้พ่อทูนหัว | |
| ร่ำพลางทางทุ่มทอดตัว | |
| ตีอกชกหัวแล้วโศกา | ฯ ๘ คำ ฯ โอด |
| ๏ เมื่อนั้น | |
| ท้าวประดู่ได้ฟังนางราว่า | |
| ให้นึกสมเพชเวทนา | |
| น้ำตาไหลนองสักสองครุ | |
| หวนรำลึกนึกถึงอ้ายลันได | |
| กลับเจ็บใจไม่เหือดเดือดดุ | |
| โมโหมืดหน้าบ้ามุทะลุ | |
| กระดูกผุเมื่อไรก็ไม่ลืม | |
| กูไม่อยากเอาไว้ใช้สอย | |
| นึกว่าปล่อยสิงสัตว์วัดสามปลื้ม | |
| แต่ชั้นทอผ้ายังคาฟืม | |
| ดีแต่ยืมเขากินอีสิ้นอาย | |
| แม่เรือนเช่นนี้มิเป็นผล | |
| มันจะลวงล้วงก้นจนฉิบหาย | |
| ไปเสียมึงไปไม่เสียดาย | |
| กูจะเป็นพ่อหม้ายสบายใจ | |
| สาวสาวชาววังก็ยังถม | |
| ไม่ปรารมภ์ปรารี้จะมีใหม่ | |
| เก็บเงินค่านมผสมไว้ | |
| หาไหนหาได้ไม่ทุกข์ร้อน | ฯ ๑๐ คำ ฯ |
| ๏ เมื่อนั้น | |
| นางประแดะหูกลวงดวงสมร | |
| สุดที่จะพรากจากจร | |
| บังอรข้อนทรวงเข้ารํ่าไร | ฯ ๒ คำ ฯ |
โอ้
| ๏ โอ้พ่อใจบุญของเมียเอ๋ย | |
| แปดคํ่าพ่อเคยเชือดคอไก่ | |
| ต้มปลาร้าตั้งหม้อกับหน่อไม้ | |
| เมียยังอาลัยได้อยู่กิน | |
| พระเคยรีดนมวัวให้เมียขาย | |
| แม้สายที่ยังไม่หมดลิ้น | |
| เหลือติดก้นกระบอกเอาจอกริน | |
| ให้เมียกินวันละนิดคิดทุกวัน | |
| แต่พอพลบรบเมียเข้ากระท่อม | |
| พ่อนั่งกล่อมจนหลับแล้วรับขวัญ | |
| ในมุ้งยุงชุมพ่อสุมควัน | |
| สารพันทรงศักดิ์จะรักเมีย | |
| จะกินอยู่พูวายสบายใจ | |
| พ่อมอบไว้ให้วันละสิบเบี้ย | |
| อกน้องดังไฟไหม้ลามเลีย | |
| จะทิ้งเมียเสียได้ไม่ไยดี | |
| เที่ยงนางกลางคืนพ่อทูนหัว | |
| จะให้ออกนอกรั้วลูกกลัวผี | |
| ก้นไต้ก้นไฟก็ไม่มี | |
| ผัดรุ่งพรุ่งนี้เถิดพ่อคุณ | |
| ถึงจะไม่ได้อยู่บนตำหนัก | |
| ขอพึ่งพักอาศัยเพียงใต้ถุน | |
| ยกโทษโปรดเถิดพ่อใจบุญ | |
| เสียแรงได้เลี้ยงขุนมีคุณมา | ฯ ๑๒ คำ ฯ |
ร่าย
| ๏ เมื่อนั้น | |
| ท้าวประดู่ได้ฟังชังน้ำหน้า | |
| น้อยฤๅอีขี้เค้าเจ้าน้ำตา | |
| ยังจะรํ่าไรว่ากวนใจกู | |
| เมินเสียเถิดหวาอีหน้ารุ้ง | |
| อย่าพูดอยู่ข้างมุ้งรำคาญหู | |
| ไสหัวมึงออกนอกประตู | |
| ขืนอยู่ช้าไปได้เล่นกัน | |
| ว่าพลางปิดบานทวารโผง | |
| เข้าในห้องท้องพระโรงขมีขมัน | |
| ยกหม้อตุ้งก่าออกมาพลัน | |
| พระทรงศักดิ์ชักควันโขมงไป | ฯ ๖ คำ ฯ |
| ๏ เมื่อนั้น | |
| นางประแดะทุกข์ร้อนถอนใจใหญ่ | |
| แล้วข่มขืนกลืนกลั้นชลนัยน์ | |
| จะอยู่ไปไยเล่าไม่เข้าการ | |
| แต่ทุบตีมิหนำแล้วซํ้าขับ | |
| ให้อายอับเพี่อนรั้วหัวบ้าน | |
| เช้าค่ำรํ่าว่าด่าประจาน | |
| ใครจะทานทนได้ในฝีมือ | |
| กูจะหาผัวใหม่ให้ได้ดี | |
| เอาโยคีกินไฟไม่ได้ฤๅ | |
| ไหนไหนชาวเมืองก็เลื่องฦๅ | |
| อึงอื้ออับอายขายพักตรา | |
| คว้าถุงเบี้ยได้ใส่กระจาด | |
| ฉวยผ้าแพรขาดขึ้นพาดบ่า | |
| ลงจากบันไดไคลคลา | |
| น้ำตาคลอคลอจรลี | ฯ ๘ คำ ฯ ทยอย |
โอ้ร่าย
| ๏ ครั้นมาพ้นคอกวัวรั้วตราง | |
| เหลียวหลังดูปรางค์ปราสาทศรี | |
| เคยได้ค้างกายมาหลายปี | |
| ครั้งนี้ตกยากจะจากไป | |
| หยุดยืนสะอื้นอยู่อืดอืด | |
| เดือนก็มืดเต็มทีไม่มีไต้ | |
| ฝนตกพรำพรำทำอย่างไร | |
| ก็หยุดยืนร้องไห้อยู่ที่ร้าน | ฯ ๕ คำ ฯ โอด |
ช้า
| ๏ เมื่อนั้น | |
| โฉมระเด่นลันไดใจหาญ | |
| ครั้นพลบค่ำเข็นบันไดไว้นอกชาน | |
| ยกเชิงกรานสุมไฟใส่ฟืนตอง | |
| แล้วเอนองค์ลงเหนือเสื่อกระจูด | |
| นอนนิ่งกลิ้งทูดอยู่ในห้อง | |
| เสนาะเสียงสำเนียงพิราบร้อง | |
| ครางกระหึมครึ้มก้องบนกบทู | |
| แว่วแว่วเค้าแมวในกลีบเมฆ | |
| ดูวิเวกลงหลังคาเที่ยวหาหนู | |
| พระเผยบัญชรแลชะแง้ดู | |
| ดาวเดือนรุบรู่ไม่เห็นตัว | |
| พระพายชายพัดอุตพิด | |
| พระทรงฤทธิ์เต็มกลั้นจนสั่นหัว | |
| หอมชื่นดอกอัญชันที่คันรั้ว | |
| ฟุ้งตลบอบทั่วทั้งวังใน | ฯ ๘ คำ ฯ |
ร่าย
| ๏ หวนรำลึกนึกถึงนางประแดะ | |
| ที่นัดแนะแต่เย็นเป็นไฉน | |
| ดึกแล้วแก้วตาเห็นช้าไป | |
| จะร้องไห้รำพึงถึงพี่ชาย | |
| จำจะไปให้ทันดังสัญญา | |
| ได้ย่องเบาเข้าหานางโฉมฉาย | |
| จึงอาบนํ้าทาแป้งแต่งกาย | |
| สวมประคำดีควายสำหรับตัว | |
| แหงนดูฤกษ์บนฝนพยับ | |
| เดือนดับลับเมฆขมุกขมัว | |
| ลงบันไดเดินออกมานอกรั้ว | |
| โพกหัวกลัวอิฐคิดระอา | |
| หลายครั้งตั้งแต่มันทิ้งกู | |
| พระโฉมตรูเหลือบซ้ายแลขวา | |
| แล้วผาดแผลงสำแดงเดชา | |
| เดินมาตามตรอกซอกกำแพง | ฯ ๘ คำ ฯ เชิด |
| ๏ ประเดี๋ยวหนึ่งก็ถึงคอกโคขัง | |
| จะเข้าได้ดอกกระมังยังไม่แจ้ง | |
| เห็นกองไฟใส่สุมอยู่แดงแดง | |
| แอบแฝงฟังอยู่ดูท่าทาง | |
| เห็นทีท้าวประดู่ผู้ผัว | |
| จะนอนเฝ้าวัวอยู่ข้างล่าง | |
| แต่โฉมศรีนิรมลอยู่บนปรางค์ | |
| กูจะขึ้นหานางทางล่องแมว | |
| จึงกลิ้งครกที่ใต้ถุนเข้าหนุนตีน | |
| พระโฉมฉายป่ายปีนอยู่แด่วแด่ว | |
| อกใจไม้ครูดขูดเป็นแนว | |
| จะเห็นรักบ้างแล้วฤๅแก้วตา | |
| พระประหวั่นพรั่นตัวกลัวจะตก | |
| ทำหนูกกเจาะเจาะเคาะข้างฝา | |
| ไฉนไม่คอยกันดังสัญญา | |
| อนิจจานอนได้ไม่คอยรับ | ฯ ๘ คำ ฯ |
| ๏ เมื่อนั้น | |
| ท้าวประดู่สุริย์วงศ์โก้งโค้งหลับ | |
| พอปราสาทสะเทือนไหวตกใจวับ | |
| ลุกขยับนิ่งฟังนั่งหลับตา | |
| คิดว่ามเหสีที่ถูกถอง | |
| แสบท้องหายโกรธเข้ามาหา | |
| ให้นึกสมเพชเวทนา | |
| สู้ทนทานด้านหน้ามาง้องอน | |
| จะขับหนีตีไล่ไม่ไปจาก | |
| อีร่วมเรือนเพื่อนยากมาแต่ก่อน | |
| แล้วคลี่ผ้าคลุมหัวล้มตัวนอน | |
| พระภูธรทำเฉยเลยหลับไป | ฯ ๖ คำ ฯ |
| ๏ เมื่อนั้น | |
| ลันไดล้วงสลักชักกลอนได้ | |
| เปิดประตูเยื้องย่องเข้าห้องใน | |
| เข้านั่งใกล้ในจิตคิดว่านาง | |
| สมพาสยักษ์ลักหลับขึ้นทับบน | |
| ท้าวประดู่เต็มทนอยู่ข้างล่าง | |
| พระสรวมสอดกอดไว้มิได้วาง | |
| ช้อนคางพลางจูบแล้วลูบคลำ | ฯ ๔ คำ ฯ |
| ๏ เมื่อนั้น | |
| ท้าวประดู่ผุดลุกขึ้นปลุกปลํ้า | |
| ตกใจเต็มทีว่าผีอำ | |
| ต่างคนต่างคลำกันวุ่นไป | |
| เอ๊ะจริตผิดแล้วมิใช่ผี | |
| จะว่าพระมเหสีก็มิใช่ | |
| ขนอกรกนักทักว่าใคร | |
| ตกใจฉวยตระบองร้องว่าคน | |
| ลันไดโดดโผนโดนประตู | |
| ท้าวประดู่ร้องโวยขโมยปล้น | |
| ตะโกนเรียกเสนาสามนต์ | |
| มันไม่มีสักคนก็จนใจ | |
| ระเด่นโดดโลดออกมานอกรั้ว | |
| ผิดตัวแล้วกูอยู่ไม่ได้ | |
| ก็ผาดแผลงสำแดงฤทธิไกร | |
| วิ่งไปตามกำลังไม่รั้งรอ | ฯ ๘ คำฯ |
| ๏ หมาหมูกรูไล่ไม่มีขวัญ | |
| ปล่อยชันสามขาเหมือนม้าห้อ | |
| เต็มประดาหน้ามืดหืดขึ้นคอ | |
| ต้องหยุดยั้งรั้งรอมาตามทาง | |
| ถึงโดยจะไล่ก็ไม่ทัน | |
| ผิดนักสู้มันแต่ห่างห่าง | |
| พอแว่วสำเนียงเหมือนเสียงคราง | |
| อยู่ในร้านริมข้างหนทางจร | |
| เอ๊ะผีฤๅคนขนลุกซ่า | |
| พระหัตถ์คว้าฉวยอิฐได้สองก้อน | |
| หยักรั้งตั้งท่าจะราญรอน | |
| นี่หลอกหลอนเล่นข้าฤๅว่าไร | |
| ครั้นได้ยินเสียงชัดเป็นสตรี | |
| จะลองฤทธิ์สักทีหาหนีไม่ | |
| กำหมัดเยื้องย่องมองเข้าไป | |
| แก่สาวคราวไหนจะใคร่รู้ | ฯ ๘ คำ ฯ |
| ๏ เมื่อนั้น | |
| นางประแดะนั่งซุ่มคลุมหัวอยู่ | |
| สาละวนโศกาน้ำตาพรู | |
| เห็นคนย่องมองดูก็ตกใจ | |
| พอฟ้าแลบแปลบช่วงดวงพักตร์ | |
| เห็นระเด่นรู้จักก็จำได้ | |
| ทั้งสองข้างถ้อยทีดีใจ | |
| ทรามวัยกราบก้มบังคมคัล | ฯ ๔ คำ ฯ |
| ๏ เมื่อนั้น | |
| ระเด่นเห็นนางพลางรับขวัญ | |
| นั่งลงซักไซ้ไล่เลียงกัน | |
| ไฉนนั้นกัลยามาโศกี | |
| พี่หลงขึ้นไปหานิจจาเอ๋ย | |
| ไม่รู้เลยน้องแก้วแคล้วกับพี่ | |
| พี่ไปพบท้าวประดู่ผู้สามี | |
| เกิดอึงมี่ตึงตังทั้งพารา | |
| มันจะกลับจับพี่เป็นผู้ร้าย | |
| จะฆ่าเสียให้ตายก็ขายหน้า | |
| เขาจะค่อนติฉินนินทา | |
| อดสูเทวาสุราลัย | |
| จะเอาเมียแล้วมิหนำซํ้าฆ่าผัว | |
| คิดกลัวบาปกรรมไม่ทำได้ | |
| พี่ขอถามสาวน้อยกลอยใจ | |
| เป็นไฉนกัลยามาโศกี | ฯ ๘ คำ ฯ |
| ๏ เมื่อนั้น | |
| นางประแดะดวงยี่หวามารศรี | |
| สะอี้นพลางทางทูลไปทันที | |
| ทั้งนี้เพราะกรรมได้ทำไว้ | |
| ครั้งนี้มิชั่วก็เหมือนชั่ว | |
| นางตีอกชกหัวแล้วร้องไห้ | |
| ยังจะกลับมาเยาะนี่เพราะใคร | |
| ดูแต่หลังไหล่เถิดพ่อคุณ | |
| เขาขับหนีตีไล่ไสหัวส่ง | |
| เพราะพระองค์ทำความจึงวามวุ่น | |
| แต่รอดมาได้เห็นก็เป็นบุญ | |
| อย่าอยู่เลยพ่อคุณเขาตีตาย | ฯ ๖ คำ ฯ |
| ๏ เมื่อนั้น | |
| ลันไดได้ฟังนางโฉมฉาย | |
| เขม้นมองดูหลังยังไม่ลาย | |
| พระจูบซ้ายจูบขวาห้าหกที | |
| เอาพระหัตถ์ช้อนคางแล้วพลางปลอบ | |
| อย่าพะอืดพะออบเลยโฉมศรี | |
| จะละห้อยน้อยใจไปไยมี | |
| บุญพี่กับนางได้สร้างมา | |
| อันระตูฤๅจะคู่กับอนงค์ | |
| มิใช่วงศ์อสัญแดหวา | |
| โฉมเฉลาเจ้าเหมือนบุษบา | |
| จรกาฤๅจะควรกับนวลน้อง | |
| ถ้าเป็นระเด่นเหมือนเช่นพี่ | |
| จึงควรที่ร่วมภิรมย์ประสมสอง | |
| ตรัสพลางทางชวนนวลละออง | |
| เยื้องย่องนำหน้าพานางเดิน | ฯ ๘ คำ ฯ เพลง |
| ๏ ครั้นถึงจึงขึ้นบนตำหนัก | |
| ตงหักกลัวจะตกงกเงิ่น | |
| ค่อยพยุงจูงนางย่างดำเนิน | |
| ชวนเชิญโฉมเฉลาเข้าที่นอน | |
| ลดองค์ลงเหนือที่ไสยาสน์ | |
| พระยี่ภู่ปูลาดขาดสองท่อน | |
| แล้วจึงมีมธุรสสุนทร | |
| อ้อนวอนโฉมเฉลาให้เข้ามุ้ง | ฯ ๔ คำ ฯ |
โอ้โลม
| ๏ โฉมเอยโฉมเฉิด | |
| เอนหลังบ้างเถิดจวนจะรุ่ง | |
| เสียแรงพี่รักเจ้าเท่ากระบุง | |
| จะไปนั่งทนยุงอยู่ทำไม | |
| เชิญมาร่วมเรียงเคียงเขนย | |
| อย่าทุกข์เลยพี่จะหามาเลี้ยงให้ | |
| เรามั่งมีศรีสุขทุกข์อะไร | |
| เงินทองถมไปที่ในคลัง | |
| แต่ข้าวสารให้ทานพี่นี้ฤๅ | |
| ไม่พักซื้อได้ขายเสียหลายถัง | |
| ทั้งปลาแห้งปลาทูปูลัง | |
| เสบียงกรังมีมากไม่ยากจน | |
| ขี้คร้านขายนมวัวเหมือนผัวเจ้า | |
| พี่ได้เปล่าสารพัดไม่ขัดสน | |
| จงนั่งกินนอนกินสิ้นกังวล | |
| พี่จะขวนขวายหาเอามาเลี้ยง | |
| ว่าพลางทางตระโบมโลมเล้า | |
| อะไรเล่าฮึดฮัดเฝ้าฟัดเหวี่ยง | |
| อุแม่เอ๋ยมิให้เข้าใกล้เคียง | |
| จะตกเตียงลงไปแล้วแก้วกลอยใจ | ฯ ๑๐ คำ ฯ |
ร่าย
| ๏ เมื่อนั้น | |
| นางประแดะคลุ้มคลั่งผินหลังให้ | |
| ถอยถดขยดหนีภูวไนย | |
| นี่อะไรน่าเกลียดเบียดคะยิก | |
| ลูกผัวหัวท้ายเขาไม่ขาด | |
| ทำประมาทเปล่าเปล่าเฝ้าหยุกหยิก | |
| ปัดกรค้อนควักผลักพลิก | |
| อย่าจุกจิกกวนใจไม่สบาย | |
| อย่าพักอวดสมบัติพัสถาน | |
| ไม่ต้องการดอกจะสู้อยู่เป็นหม้าย | |
| หนีศึกปะเสือเบื่อจะตาย | |
| เฝ้ากอดก่ายไปได้ไม่ละวาง | ฯ ๖ คำ ฯ |
ชาตรี
| ๏ สุดเอยสุดลิ่ม | |
| เชิญผินหน้ามายิ้มกับพี่บ้าง | |
| เฝ้าถือโทษโกรธเกรี้ยวไปเจียวนาง | |
| ไม่เห็นอกพี่บ้างที่อย่างนั้น | |
| เหมือนนํ้าอ้อยใกล้มดใครอดได้ | |
| พี่ก็ไม่มีคู่ตุนาหงัน | |
| ตั้งแต่นวดปวดท้องมาสองวัน | |
| ใครจะกลั้นอดทนพ้นกำลัง | |
| ทำไมกับลูกผัวกลัวมันไย | |
| ผิดก็เสียสินไหมให้ห้าชั่ง | |
| จูบเชื่อเสียก็ได้แล้วไม่ฟัง | |
| ลูบหน้าลูบหลังนั่งแอบอิง | |
| น้อยฤๅนมแต่ละข้างช่างครัดเคร่ง | |
| ปลั่งเปล่งใจหายคล้ายกล้วยปิ้ง | |
| อุ้มขึ้นใส่ตักรักจริงจริง | |
| อย่าสะบิ้งสะบัดตัดไมตรี | |
| ยิ่งดิ้นยิ่งกอดสอดสัมผัส | |
| อุยหน่าอย่ากัดพระหัตถ์พี่ | |
| ปัดป้องว่องไวอยู่ในที | |
| จนล้มกลิ้งลงบนที่บรรทมใน | |
| อัศจรรย์ลั่นพิลึกกึกก้อง | |
| ฟ้าร้องครั่นครื้นดังปืนใหญ่ | |
| เกิดพายุโยนยวบสวบสาบไป | |
| หลังคาพาไลแทบเปิดเปิง | |
| ฝนตกห่าใหญ่ใส่ซู่ซู่ | |
| ท่วมคูท่วมหนองออกนองเจิ่ง | |
| คางคกขึ้นกระโดดโลดลองเชิง | |
| อึ่งอ่างเริงร่าร้องแล้วพองคอ | |
| นกกระจอกออกจากวิมานมะพร้าว | |
| ต้องฝนทนหนาวอยู่งอนหง่อ | |
| ขนคางหางปีกเปียกจนมอซอ | |
| ฝนก็พอขาดเม็ดเสร็จบันดาล | ฯ ๑๖ คำ ฯ โลม |
ช้า
| ๏ เมื่อนั้น | |
| นางประแดะหูกลวงห่วงสงสาร | |
| ได้ร่วมรักชักเชยก็ชื่นบาน | |
| เยาวมาลย์หมอบเมียงเคียงกาย | |
| แล้วเชิญหม้อตุ้งก่าออกมาตั้ง | |
| นางนั่งเป่าชุดจุดถวาย | |
| ทรงศักดิ์ชักพลางทางยิ้มพราย | |
| โฉมฉายขวั้นอ้อยคอยแก้คอ | |
| ถูกเข้าสามจะหลิ่มยิ้มแหยะ | |
| นางประแดะสรวลสันต์กลั้นหัวร่อ | |
| พระโฉมยงทรงขับรับเพลงซอ | |
| ฉลองหอทรงธรรม์แล้วบรรทม | ฯ ๖ คำ ฯ ตระ |
ช้า
| ๏ มาจะกล่าวบทไป | |
| ถึงนางกระแอทวายขายขนม | |
| เจ้าเงินโปรดปรานพานอุดม | |
| นุ่งห่มผืนผ้าค่าบาทเฟื้อง | |
| ผูกดอกออกจากฟากเรือนนาย | |
| ลดเลี้ยวเที่ยวขายข้าวเหนียวเหลือง | |
| ตามตลาดเสาชิงช้ามาเนืองเนือง | |
| ปลดเปลื้องเฟื้องไพได้ทุกวัน | |
| กับโฉมยงองค์ระเด่นลันได | |
| รักใคร่กันอยู่ก่อนเคยผ่อนผัน | |
| เชื่อถือซื้อขายเป็นนิรันดร์ | |
| เว้นวันสองวันหมั่นไปมา | ฯ ๖ คำ ฯ |
ร่าย
| ๏ วันเอยวันหนึ่ง | |
| คิดถึงลันไดจะไปหา | |
| นึ่งข้าวเหนียวใส่กระจาดยาตรา | |
| ตรงมาหาชู้คู่ชมเชย | |
| เที่ยวเตร็ดเตร่เร่ร้องแล้วท่องเที่ยว | |
| ซื้อข้าวเหนียวหน้ากุ้งกินแม่เอ๋ย | |
| ที่รู้จักทักถามกันตามเคย | |
| บ้างเยาะเย้ยหยอกยื้อซื้อหากัน | |
| พอเวลาตลาดวายสายแสง | |
| กระเดียดตระแกรงกรีดกรายผายผัน | |
| ทอดกรอ่อนคอจรจรัล | |
| มาปราสาทสุวรรณเจ้าลันได | ฯ ๖ คำ ฯ เพลงช้า |
| ๏ ครั้นถึงจึงขึ้นบนนอกชาน | |
| เห็นทวารบานปิดคิดสงสัย | |
| ทั้งเสียงคนพูดกันอยู่ชั้นใน | |
| ทรามวัยแหวกช่องมองดู | |
| เห็นโฉมยงองค์ประแดะกับระเด่น | |
| คลี่ผ้าหาเล็นกันง่วนอยู่ | |
| โมโหมืดหน้าน้ำตาพรู | |
| ดังหัวหูจะแยกแตกทำลาย | |
| นี่เมียอ้ายประดู่อยู่หัวป้อม | |
| ไยจึงมายินยอมกันง่ายง่าย | |
| ทั้งสีจักรยักหล่มถ่มร้าย | |
| มันจะให้ฉิบหายขายตน | |
| ชิชะเจ้าระเด่นพึ่งเห็นฤทธิ์ | |
| แต่ผ้านุ่งยังไม่มิดจะปิดก้น | |
| จองหองสองเมียจะเสียคน | |
| คิดว่ายากจนเฝ้าปรนปรือ | |
| จึงแกล้งเรียกพลันเจ้าลันได | |
| ค่าข้าวเหนียวสองไพไม่ให้ฤๅ | |
| ผ่อนผัดนัดหมายมาหลายมื้อ | |
| แม่จะยื้อให้อายขายหน้าเมีย | ฯ ๑๐ คำ ฯ |
| ๏ เมื่อนั้น | |
| โฉมระเด่นลันไดแรกได้เสีย | |
| กำลังนั่งเคล้าเฝ้าคลอเคลีย | |
| ชมโฉมโลมเมียอยู่ริมมุ้ง | |
| ยกบาทพาดเพลาเกาสีข้าง | |
| สัพยอกหยอกนางอย่างลิงถุง | |
| แล้วยื่นมือมาจี้เข้าที่พุง | |
| นางสะดุ้งดุกดิกพลิกตะแคง | |
| เขาจะนอนดีดีเฝ้าจี้ไช | |
| ช่างกระไรหน้าเป็นเอ็นแข็ง | |
| จะนิ่งอยู่สักประเดี๋ยวทำเรี่ยวแรง | |
| มาแหย่แย่งกวนใจไปทีเดียว | |
| พอระเด่นได้ยินเสียงเรียกหา | |
| ก็รู้ว่าชู้เก่าเจ้าข้าวเหนียว | |
| จึงร้องว่าใครนั่นขันจริงเจียว | |
| จะมาเที่ยวจัณฑาลพาลเอาความ | |
| ค่าข้าวเหนียวสองไพข้าให้แล้ว | |
| มาทำเสียงแจ้วแจ้วไม่เกรงขาม | |
| ไม่ได้ติดค้างมาอย่าวู่วาม | |
| ลุกลามสิ้นทีมีแต่อึง | ฯ ๑๐ คำ ฯ เจรจา |
| ๏ เมื่อนั่น | |
| นางทวายยิ่งพิโรธโกรธขึ้ง | |
| ยืนกระทืบนอกชานอยู่ตึงตึง | |
| หวงหึงด่าว่าท้าทาย | |
| นี่แน่อ้ายสำเร็จเจ็ดตะคุก | |
| มาลืมคุณข้าวสุกเสียง่ายง่าย | |
| กูเชื่อหน้าคิดว่าลูกผู้ชาย | |
| จึงสู้ขายติดค้างยังไม่รับ | |
| ช่างโกหกพกลมประสมประสาน | |
| จะประจานเสียให้สมที่สับปลับ | |
| แต่เบี้ยติดสองไพยังไม่รับ | |
| กูสิ้นนับถือแล้วอ้ายลันได | ฯ ๖ คำ ฯ |
| ๏ เมื่อนั้น | |
| ระเด่นตอบตามอัชฌาสัย | |
| เขาขี้คร้านพูดจาอย่าหนักไป | |
| ข้ารู้ใจเจ้าดอกกัลยา | |
| เจ้าพิโรธโกรธขึ้งเพราะหึงหวง | |
| จึงจาบจ้วงล่วงเกินเป็นหนักหนา | |
| ข้าผิดแล้วกลอยใจได้เมตตา | |
| เชิญเข้าเคหาปรึกษากัน[๑] | ฯ ๔ คำ ฯ |
[๑] เรื่องระเด่นลันได ของ พระมหามนตรี (ทรัพย์) ปรากฏต้นฉบับอยู่ที่หอพระสมุดวชิรญาณแต่เพียงเท่านี้ ไม่จบเรื่อง ส่วนที่ขาดไปประมาณ ๒ หน้าสมุดไทยมีเนื้อความว่า นางทวายเข้าไปในเรือนเกิดทะเลาะกับนางประแดะ นางทวายไล่ตี นางประแดะลอดล่องหนีไป แล้วระเด่นลันไดโลมนางทวายจนเข้าห้อง
