บทสักรวาเรื่องอิเหนา ตอนไปใช้บน

เริ่มต้นบทชวน

ชาย ๑๏ สักรวาขอปลอบนางทางไมตรี	เชิญร้องเล่นเปนที่สโมสร
ฝ่ายนารีก็ชำนาญในการกลอน	อย่าให้วอนเวียนว่าอยู่ช้านาน
เสียแรงได้มาเรียงเคียงลำ	จะฟังคำสักรวาว่าขาน
พอเจือใจในรศพจมาน	เหมือนซ้อมไว้ให้ชำนาญการกลอน เอย ฯ

ชาย ๒๏ สักรวาเสียแรงปลอบไม่ตอบคำ	นี่เนื้อแท้ทาระกำทำเข็ญ
ฤาจะแกล้งแสร้งให้เลือดตากระเด็น	จึงจะเห็นใจประจักษ์ว่ารักจริง
ฤๅชิงชังอย่างไรจึงไม่ตอบ	ฤาจะชอบให้สำออยอ้อยอิ่ง
จะอุส่าห์สู้ชะอ้อนวอนวิง	แต่อย่าทิ้งทางสวาดิให้ขาด เอย ฯ

ชาย ๓๏ สักรวาวิงวอนจนอ่อนจิตร	นิจาเจ้าเฝ้าบิดตะเหลเก๋
พี่ใช่ชายเฉโกโว้เว้	อย่าประเว่ประวิงทำนิ่งมิ
เสียแรงรักรำปลอบไม่ตอบคำ	ดูดู๋ทำว่ายากปากไม่ปริ
ช่างนิ่งนั่งหลับตาสมาธิ	ฤาจะเปนอะโหสิเสียแล้ว เอย ฯ

หญิง ๔๏ สักรวาฟังเฝ้าเซ้าซี้	จึงจำมีวาจาประสาซื่อ
เจ้าฉลาดปราชญ์เปรื่องเลื่องฦๅ	ได้ฝึกปรือสันทัดจัดเจนจริง
นี่หากเห็นแก่หน้าที่มาปลอบ	ซังตายตอบตามประสาปัญญาหญิง
ที่ว่าไม่โว้เว้ประเว่ประวิง	ข้าเจ้าเองเกรงกริ่งอยู่เจียว เอย ฯ

ชาย ๕๏ สักรวาว่าจริงจริงสิกริ่งเล่า	ฤๅเห็นเราลวงใครที่ไหนนั่น
เมื่อมีแต่คิดระคางไปอย่างนั้น	น้อยฤๅนั่นกระบวนสำนวนนาง
เห็นเปนชาวบ้านนอกแล้วหลอกหลอน	แคะค่อนตีฝีปากถากถาง
ถึงเปนปราชญ์ก็ฉลาดแต่บึงบาง	ไม่เหมือนอย่างชาวบางกอกดอกเจ้า เอย ฯ

หญิง ๖๏ สักรวาชะเจ้าชาวบ้านนอก	ถึงบางกอกใครจะรอไม่ต่อติด
เจ้าหลายเล่ห์ลิ้นลมคมชิด	ไม่รู้ฤทธิ์ก็จะเร่อละเมอฟัง
ชะช่างพูดถ่อมตัวน่าหัวร่อ	ข้าก็พอรู้เท่าเจ้าอยู่มั่ง
อย่าเสียดสีทีทำแต่ลำพัง	นึกจะว่าข้ายังยั้งอยู่ เอย ฯ

ชาย ๗๏ สักรวามิเสียทีดีจริงเจ้า	เอออะไรรู้เท่าไปทุกอย่าง
ทั้งหยุดยั้งชั่งใจไว้วาง	ไม่เสียทางไมตรีประนีประนอม
มิเสียแรงที่รักสักรวา	รู้อัชฌาอาไศรยใจโอบอ้อม
กระบวนกระบิดคิดอ่านหว่านล้อม	คารี้คารมสมเปนหม่อมแล้ว เอย ฯ

หญิง ๘๏ สักรวาฟังว่าน่าหัวร่อ	ยังจะยอกันตะบึงไปถึงไหน
ถึงจะโง่จะเง่าพอเข้าใจ	จะเลียนล้อต่อกันไปก็ป่วยการ
เจ้าเปนชายเชิญชักยักเรื่องร้อง	สมิงทองลำนำคำหวาน
ให้เรียบร้อยถ้อยความตามนิทาน	จงต่อติดคิดอ่านดูเถิด เอย ฯ

ชาย ๙๏ สักรวาจะให้ชักยักเรื่องร้อง	สมิงทองคำหวานพานจะขัด
แต่นิทานบุราณเราสันทัด	จะสำแดงแจ้งจัดให้เจ้าฟัง
จะเล่นเมื่ออิเหนาเผาเมือง	ให้สิ้นเรื่องจนมาอยู่กาหลัง
แม้นเห็นว่าฟั่นเฝือเหลือรั้ง	เรื่องน้อยน้อยหอยสังข์ก็มี เอย ฯ

หญิง ๑๐๏ สักรวาเจ้าช่างชักยักเรื่อง	เมื่ออิเหนาเผาเมืองดาหา
น้อยฤๅไม่เสียทีมีปัญญา	เลือกว่าตามสันทัดสนัดใจ
ถึงว่าเรื่องน้อยน้อยหอยสังข์	ข้าก็ยังหาสันทัดจัดเจนไม่
เมื่ออิเหนาขึ้นเฝ้าก็เปนไร	ถ้าหาไม่ก็ไปใช้บน เอย ฯ

ชาย ๑๑๏ สักรวาเรื่องอิเหนาเจ้าสันทัด	ไม่ขืนขัดตามแต่ปราถนา
พวกลำเราล้วนแต่แก่ชรา	เปนดาหาเมื่อจะไปใช้บน
ทหารแห่คู่เคียงเรียงเรียบ	รถประเทียบคั่งคับสับสน
จรกากองหลังรั้งพล	พวกระเด่นดาหยนนำน่า เอย ฯ

บทสักรวาเรื่องอิเหนา ตอนไปใช้บน

๑๒๏ สักรวามาพร้อมเรือประพาศ	ถวายบังคมบรมนารถนาถา
จะจับเรื่องอิเหนาชาวชวา	ท้าวดาหาเสด็จไปใช้บน
ทหารแห่คู่เคียงเรียงเรียบ	รถประเทียบคั่งคับสับสน
จรกากองหลังรั้งพล	พวกระเด่นดาหยนนำน่า เอย ฯ

๑๓๏ สักรวาอิเหนากุเรปัน	ตื่นสายหาทันเสด็จไม่
สรงพระภักตร์ผลัดภูษาแล้วคลาไคล	ขึ้นทรงม้ารีบไปจะให้ทัน
หลีกทัพจรกามาโดยด่วน	ถึงกระบวนประเทียบเหล่าสาวสรรค์
จึงรอม้าที่นั่งสั่งคนพลัน	จงช่วยกันเก็บบุหงามาให้ เอย ฯ

๑๔๏ สักรวาประสันตากิดาหยัน	ทั้งไพร่นายรายกันเก็บบุหงา
บ้างเก็บดอกพุดจีบปีบจำปา	อุส่าห์เลือกปลิดให้ติดใบ
บ้างหาไม้น้อยน้อยสอยพวงพยอม	เช่นนี้หม่อมเธอขี้มักรักใคร่
ต่างได้ดอกบุหงาพากันไป	ส่งให้ตัวนายถวาย เอย ฯ

๑๕๏ สักรวาระเด่นเห็นดอกไม้	จึงให้ใส่พานรองทองเนื้อห้า
แล้วตรัสใช้ให้พี่เลี้ยงประสันตา	เอาบุหงาไปให้สองพระน้องรัก
ระเด่นสียะตรายาใจ	มาราชรถไหนให้ประจักษ์
จะมาด้วยบุษบายุพาภักตร์	ฤๅน้องรักมากับชนนี เอย ฯ

๑๖๏ สักรวาประสันตาคนคะนอง	เชิญพานทองวิ่งแต้แร่ไปน่า
ดูข้าหลวงหลงเพลินเดินขึ้นมา	ถามบรรดาสาวสรรค์กำนัลใน
รู้ว่าสียะตรามารถหลัง	ก็ยืนยั้งอยู่ข้างหนทางใหญ่
พอเห็นโฉมพระธิดายาใจ	ตลึงตะไลแลดูเปนครู่ เอย ฯ

๑๗๏ สักรวาบาหยันพระพี่เลี้ยง	เห็นชายเมียงมองดูก็ขู่ให้
โขลนจ่าไม่ว่ากล่าวนี่บ่าวใคร	มาชูพานดอกไม้แลตะลึง
ฤๅเพื่อนเปนชาวบ้านนอกคอกนา	จนแต่ว่าแล้วยังขืนยืนขึง
ใจฅอน้อยฤๅช่างดื้อดึง	ฤๅหนึ่งบ้าหลังกระมัง เอย ฯ

๑๘๏ สักรวาประสันตาทำหน้าตื่น	ประคองพานเข้าไปยื่นให้บาหยัน
จึงบอกว่าข้าพเจ้าชาวสุพรรณ	องค์อิเหนากุเรปันนั้นใช้มา
ให้เอาดอกมาลีนี้ประทาน	พระบุตรีกุมารเมืองดาหา
บอกพลางทางหยิบดอกจำปา	นี่ของข้าให้หม่อมหอมนัก เอย ฯ

๑๙๏ สักรวาบาหยันกลั้นหัวร่อ	จึงทำว่าข้าขอโทษเถิดเจ้า
คิดว่าใครไม่รู้จึงดูเบา	มิรู้เหล่ามหาดเล็กเด็กชา
แล้วแหวกม่านสุวรรณที่กั้นกาง	ถวายพานขึ้นไปทางท้ายรัถา
แล้วทูลพระบุตรีสียะตรา	พี่ยาประทานสองพระน้อง เอย ฯ

๒๐๏ สักรวาระเด่นสียะตรา	เห็นบุหงามากมายหลายอย่าง
จึงเทปันกันกับพระพี่นาง	แล้วเยี่ยมหน้ามาข้างรถมณี
เอาพานยื่นคืนให้ประสันตา	จงไปเฝ้าพระเชษฐาเรืองศรี
ช่วยทูลว่าข้ากับพี่นางนี้	อัญชลีภูวไนยไป เอย ฯ

๒๑๏ สักระวาพระบุตรีศรีสวัสดิ	ฟังพระน้องข้องขัดอัชฌาไศรย
สบิ้งสบัดปัดบุหงาแล้วว่าไป	แม่เจ้าเอ๋ยนี่ใครให้พูดจา
ราวกับเขาเยาว์อยู่ไม่รู้ความ	เจ้าจะมาเปนล่ามส่งภาษา
ว่าพลางหยิกตีสียะตรา	ทีนี้จะว่าต่อไปฤาไม่ เอย ฯ

๒๒๏ สักรวาพระน้องต้องหยิกตี	แสร้งพาโลโศกีสอื้นไห้
ข้าหยาบช้าว่าขานประการใด	จึงว่าไม่ปฤกษาหารือ
สั่งให้ทูลเชษฐาว่าบังคม	ก็ทำไมไม่สมทีเดียวฤๅ
ทั้งหยิกทั้งตีเปนขี้มือ	ฮือฮือข่มเหงเขาเปล่าเปล่า เอย ฯ

๒๓๏ สักรวาประสันตาพาพานเปล่า	กลับมาพบอิเหนาเข้าไปหา
จึงทูลว่าพระบุตรีสียะตรา	ทั้งสองรามาร่วมรถเดียวกัน
แล้วแกล้งทำเฉยหน้าว่าเล่น	ข้าไปเห็นรูปร่างนางสวรรค์
งามนักภักตร์เปล่งดังเพ็ญจันทร์	วันนี้จะต้องทำขวัญตา เอย ฯ

๒๔๏ สักรวาอิเหนาเจ้าชู้	คิดอดสูเสแสร้งแกล้งว่า
ราวกับคนบ้านนอกคอกนา	หน้าตาไหลเล่อกะเบ้อกะบัง
เห็นผู้หญิงวิ่งออกมาอวดก้อ	น่าหัวร่อนักหนาเหมือนบ้าหลัง
ช่างชมชื่นตื่นรูปนางชาววัง	น่าเกลียดขี้เกียจฟังแล้ว เอย ฯ

๒๕๏ สักรวาประสันตาว่าจริงอยู่	แต่เกิดมาหาได้ดูเช่นนี้ไม่
ด้วยโฉมพระบุตรีองค์นี้ไซ้	งามวิไลยทุกสิ่งพริ้งพร้อม
ถึงชาวในได้เห็นอยู่ครุ่นครุ่น	ยังหมกมุ่นรักรูปจนซูบผอม
ลืมเสวยลืมสรงจนองค์มอม	อย่าคิดอ่านหว่านล้อมไปเลย เอย ฯ

๒๖๏ สักรวาสังคามารตา	หัวร่อร่าร้องตอบว่าชอบอยู่
พี่ทายถูกทุกข้อเหมือนหมอดู	ข้าก็รู้เช่นกันกระนั้นจริง
เคราะห์ร้ายเต็มทีคืนนี้น้อง	เข้าไปต้องเล่นเพื่อนเหมือนผู้หญิง
ที่จะคืนภาราอย่าประวิง	ชวนกันปลูกกระท่อมทิ้งไว้เถิด เอย ฯ

๒๗๏ สักรวาอิเหนาเข้าสองรวด	จึงว่าอวดปัญญาน่าหัวร่อ
จะต้องทำประคำไว้ให้พอ	คอยทำขวัญแขวนฅอเจ้าหมอดู
จะรีบไปให้ทันกระบวนน่า	อย่าเพ้อพูดเลยข้ารำคาญหู
แล้วขับม้าผ่าพวกพลระตู	สังเกตดูบุษบาขึ้นมา เอย ฯ

๒๘๏ สักรวาระเด่นบุษบา	ที่ขัดเคืองน้องยาค่อยเหือดหาย
แลดูบุหงาเห็นเรี่ยราย	ครั้นจะหยิบก็อายอนุชา
ที่เปนส่วนของตัวกลัวจะช้ำ	เอาพัดด้ำจิ้วจันทน์กันบุหงา
แล้วทรงเลือกมลิวันกรรณิกา	จะร้อยมาไลยเล่นสักพวง เอย ฯ

๒๙๏ สักรวาสียะตราตาชะม้อย	เห็นพี่นางนั่งตะบอยร้อยบุหงา
ทำเสแสร้งสรวลสันต์จำนรรจา	น่าสมเพชเวทนานักหนานัก
เจ้าข้าเอ๋ยใครใครที่ไหนหนอ	มาหัวร่อเล่นด้วยกันให้ฟันหัก
ส่วนดอกไม้ของเขาสิเรารัก	ส่วนเจ้าของไม่รู้จักเจียว เอย ฯ

๓๐๏ สักรวาระเด่นบุษบา	ได้ฟังว่าแนมเหน็บเจ็บจิตร
น้อยฤานั่นลิ้นลมคมชิด	ลูกนิดนิดสำนวนกวนใจ
ว่าพลางทางตีสียะตรา	หยิกทั้งสองขาไม่ปราไส
ถ้าขืนปากกล้าว่าต่อไป	จะต้องตีด้วยไม้เรียว เอย ฯ

๓๑๏ สักรวาสียะตราหน้านิ่ว	พลิกพลิ้วผลักไสร้องไห้จ้า
ดูเถิดซีพี่นางบุษบา	มาตีข้าเก้อเก้อเอออะไร
พาลเล็กพาลน้อยไปร้อยอย่าง	เขาจะพูดเล่นบ้างก็ไม่ได้
พลางกรรแสงแกล้งแหวกวิสูตรไว้	ตั้งใจคอยพระพี่อิเหนา เอย ฯ

๓๒๏ สักรวาอิเหนากุเรปัน	ขับม้ามาทันรัถา
แลเห็นนางตีสียะตรา	กุมาราครวญคร่ำร่ำไร
พระดูนางนฤมลที่บนรถ	ให้ระทดระทวยองค์หลงใหล
ตลึงแลแส้พลัดพระหัดถ์ไป	ลำลำจะใคร่ทัก เอย ฯ

๓๓๏ สักรวาบุษบาพระบุตรี	สถิตย์บนรถมณีที่นั่ง
สาละวนบ่นบ้าว่าดังดัง	ด้วยกำลังขัดข้องพระน้องชาย
ชำเลืองแลเห็นอิเหนากุเรปัน	นางผินผันหลบเลียงเมียงม่าย
พลางปิดม่านสุวรรณพรรณราย	นึกสเทิ้นเขินอายอดสู เอย ฯ

๓๔๏ สักรวาสียะตราเห็นอิเหนา	ดิ้นเร่าร้องไห้จะไปหา
แกล้งแหวกม่านกว้างกระจ่างตา	บุษบารวบรูดวิสูตรไว้
จึงร้องว่าอะไรนี่พี่นาง	แกล้งจัณฑาลรานทางทุกสิ่งได้
พลางพาโลโศกีพิรี้พิไร	ออกกั้นไว้มิให้รูดวิสูตร เอย ฯ

๓๕๏ สักรวาอิเหนาเจ้าความคิด	เห็นม่านทองป้องปิดเสียมิดหมด
แกล้งชักม้าย่างย่ำทำพยศ	รอเรียงเคียงรถพระบุตรี
เสียงพระน้องร้องไห้จะไปรับ	แล้วรื้อกลับเกรงใจประไหมสุหรี
แกล้งกะระตะม้าพาชี	มาใกล้รถชนนีนาง เอย ฯ

๓๖๏ สักรวาองค์ประไหมสุหรี	สถิตย์ที่รถทองผ่องใส
ได้ยินเสียงครวญคร่ำร่ำไร	จำได้ว่าเสียงสียะตรา
จึงว่าใครทำไมให้เคืองขัด	สียะตราหนึ่งหรัดร้องไห้จ้า
ตรัสพลางนางเยี่ยมภักตรา	ใครตามมาข้างหลังไม่ฟัง เอย ฯ

๓๗๏ สักรวาอิเหนาเจ้าเล่ห์	สมคเนขับม้าเข้ามาใกล้
จึงทูลว่าสียะตราโศกาไลย	อยู่ในราชรถพระบุตรี
เมื่อตะกี้พระน้องร้องเรียกข้า	ให้เอาม้าเข้าไปรับจะขับขี่
เห็นข้างน้ำข้างในอยู่ดูไม่ดี	มิรู้ที่จะเข้าไปได้ เอย ฯ

๓๘๏ สักรวาประไหมสุหรีมียศ	จะรู้เท่าอิเหนาปดก็หาไม่
ยิ้มลไมในหน้าแล้วว่าไป	ดูเถิดเจ้าราวกับใครที่ไหนมา
เดี๋ยวนี้กลับไว้ตัวกลัวผู้หญิง	แกล้งทิ้งนิ่งให้น้องร้องไห้หา
เจ้าจงกลับไปรับสียะตรา	ให้ขี่ม้าไปด้วยเถิด เอย ฯ

๓๙๏ สักรวาอิเหนารับเสาวนี	ขับพาชีเข้าเคียงรถที่นั่ง
แลเห็นม่านสุวรรณกั้นกำบัง	กะทั่งไอให้ดังถึงอนุชา
พอน้องรักชักสายวิสูตรกว้าง	แลเห็นนางนึกแสนเสนหา
ให้เพลิดเพลินเมินรับสียะตรา	พระหัดถ์คว้าหวิดหวิดผิดไป เอย ฯ

๔๐๏ สักรวาสียะตราหนึ่งหรัด	แลเห็นหัดถ์เชษฐาคว้าควักไขว่
จึงฉวยฉุดยุดกรกุมไว้	คว้าไปริมม่านพานจะล้ม
ยึดไม่อยู่ดูเอาเถิดเจ้ากรรม	อะไรเล่าเฝ้าไปคลำเอาขันถม
ไม่พูดจาง่ามือฤๅเปนลม	จะคลำหายาดมกระมัง เอย ฯ

๔๑๏ สักรวาอิเหนาเฝ้าเพ่งพิศ	ฟังน้องว่าหวาดจิตรคิดอดสู
จึงว่าพี่เปนไรก็ไม่รู้	หลากนักหนาตาหูให้มัวไป
แล้วอุ้มสียะตรามาทรงม้า	ถามว่าเปนไรน้องจึงร้องไห้
นึกคนึงถึงนางพลางลูบไล้	คิดบ้าบ้าประสาใจไป เอย ฯ

๔๒๏ สักรวาสียะตราว่าพี่นาง	ทำจัณฑาลรานทางไปเปล่าเปล่า
แต่สั่งว่าไหว้พระพี่ก็ตีเอา	จะเปิดม่านก็เข้าหยิกทึ้ง
ไม่พอที่ตีน้องถึงสองครั้ง	เดี๋ยวนี้ยังโกรธาทำหน้าบึ้ง
แล้วว่ามีพี่ใหม่ใจดื้อดึง	ทำประหนึ่งมิใช่เนื้อเหลือแค้น เอย ฯ

๔๓๏ สักรวาระเด่นมนตรี	จึงว่าน้องต้องตีเพราะเชษฐา
ถึงเดือนสามสำเภาเขาเข้ามา	พี่จะซื้อตุ๊กกระตาทำขวัญน้อง
อย่าครวญคร่ำกำสรดโศกี	จงหัดขี่มโนไมยเสียให้คล่อง
แล้วขับม้าเผ่นโผนโจนคะนอง	รีบไปเข้ากองน่า เอย ฯ

๔๔๏ สักรวาท้าวดาหาชราร่าง	ทรงพระกล้องมาพลางบนรัถา
ถึงประทับยับยั้งโยธา	เสด็จขึ้นพลับพลาพนาลี
ทั้งลูกรักอัคเรศพร้อมพรั่ง	จึงดำรัสตรัสสั่งมะเดหวี
จงพาอนะบุษบานารี	ไปเล่นน้ำยังที่ธาร เอย ฯ

๔๕๏ สักรวามะเดหวีศรีสวัสดิ	ได้ฟังตรัสปรีดิ์เปรมเกษมศรี
จึงตรัสชวนบุษบานารี	อัญชลีลาองค์พระทรงยศ
ลงจากพลับพลามาตามทาง	ข้าหลวงลูกขุนนางกางพระกลด
พาธิดาเดินเที่ยวเลี้ยวลด	มายังเชิงบรรพตที่ธาร เอย ฯ

๔๖๏ สักรวาบุษบานารี	พระชนนีกำนัลในซ้ายขวา
ถึงลหานธารถั่งธารา	ร่มพฤกษาโศกใหญ่ใบบัง
มีทั้งแท่นแผ่นผาริมวารี	มะเดหวีหยุดพักสำนักนั่ง
นางชวนฝูงสาวสาวชาววัง	ลงยังท้องธารสำราญ เอย ฯ

๔๗๏ สักรวาอิเหนานั่งอยู่ข้างน่า	รู้ว่าโฉมยงไปสรงสนาน
ชวนพี่เลี้ยงเสนีตะลีตะลาน	ตามไปถึงธารนที
เข้าแอบไม้มองเขม้นเห็นบุษบา	สรงคงคาอยู่กับเหล่าสาวศรี
พระยิ้มใหญ่ยิ้มน้อยพลอยเปรมปรีดิ์	เก็บมาลีลอยลงไปให้ เอย ฯ

๔๘๏ สักรวาระเด่นบุตรี	เห็นมาลีลอยเกลื่อนกลางชลไหล
นางหยิบเล่นเห็นมดแล้วโยนไป	ประทานให้สาวสรรค์กัลยา
แล้วเสสรวลชวนพี่เลี้ยงบาหยัน	สำราญรมย์ชมพรรณมัจฉา
โน่นปลาอะไรว่ายคล้ายคล้ายมา	หน้าดำเหมือนกาเจียวพี่ เอย ฯ

๔๙๏ สักรวาบาหยันพระพี่เลี้ยง	บ่ายเบี่ยงบอกตามนามมัจฉา
พระน้องไม่รู้ฤๅชื่อปลากา	เช่นนี้มีอยู่ที่น่าตำหนักแพ
เที่ยวหากินถิ่นฐานหามีไม่	ขี้มักไปซ่อนซอกที่จอกแหน
แล้วพูดกลบเกลื่อนเชือนแช	ต่างสำรวลสรวลแซ่ไป เอย ฯ

๕๐๏ สักรวาระเด่นมนตรี	จึงให้พี่เลี้ยงหักกิ่งพฤกษา
ทำเหมือนห้างกลางทุ่งมุงหลังคา	แล้วเลขาเพลงยาวกล่าวเกี้ยวพาน
เอาดินปั้นตุ๊กกระตาน่ารัก	เปนแม่ชักแม่สื่อถือสาร
ใส่ในเรือนเลื่อนลอยไปตามธาร	แล้วลนลานรีบมาพลับพลา เอย ฯ

๕๑๏ สักรวาระเด่นบุษบา	เล่นด้วยฝูงกัลยาบาหยัน
ต่างเลือกเก็บก้อนกรวดมาอวดกัน	สีสันแดงขาวเขียวขจี
พอแลเห็นเรือนน้อยลอยมาใกล้	ตกใจคิดว่าเช่นเขาเส้นผี
จึงร้องถามบาหยันไปทันที	เรือนอะไรอย่างนี้ณพี่ เอย ฯ

๕๒๏ สักรวาบาหยันยังเพลินเล่น	เหลียวมาเห็นเรือนน้อยลอยเลื่อน
จึงหยิบขึ้นเปิดประตูดูในเรือน	เห็นรูปเหมือนคนถือหนังสือชู
หยิบเอาสารามาเพ่งพิศ	นิ่งพินิจกระดาษประหลาดอยู่
จึงเอาไปให้พระชนนีดู	หนังสืออะไรไม่รู้เลย เอย ฯ

๕๓๏ สักรวามะเดหวีคลี่สารอ่าน	ได้แจ้งการเคืองขัดอัชฌาไศรย
จึงว่าแก่บาหยันทันใด	จะเปนใครบังอาจประมาทเรา
ความนี้เห็นเปนจรกาคิด	ถ้าแม้นผิดอิกทีก็อีเหนา
แล้วตรัสชวนโฉมยงนงเยาว์	กับพวกเหล่ากำนัลมาพลับพลา เอย ฯ

๕๔๏ สักรวาท้าวดาหาเพลาบ่าย	ผันผายมาขึ้นราชรัถา
เคลื่อนกระบวนพยุหบาตรยาตรา	ไปวิลิศมาหราบรรพต
เสด็จขึ้นพลับพลาผาศุกใจ	ทั้งข้างน่าข้างในมาพร้อมหมด
จึงตรัสเรียกเครื่องชาสุธารศ	มาทรงซดอยู่ที่น่าพลับพลา เอย ฯ

๕๕๏ สักรวาประไหมสุหรี	เห็นบุตรีเศร้าหมองไม่ผ่องใส
จึงตรัสกับลูกน้อยกลอยใจ	เจ้าจงไปเที่ยวชมเชิงคิรี
มีทั้งศาลเทวาอาวาศ	รุกขชาติหลายอย่างต่างสี
แล้วจงเก็บบุบผามาลี	มาให้ชนนีบ้าง เอย ฯ

๕๖๏ สักรวาระเด่นบุษบา	ชลีลาไปกับเหล่าสาวศรี
ลดเลี้ยวเที่ยวเล่นริมคิรี	เก็บบุบผามาลีหลายพรรณ
แล้วมาหยุดยั้งนั่งสำนัก	ริมศาลเทพารักษ์รังสรรค์
จึงสั่งสาวสุรางค์นางกำนัล	ให้เที่ยวเก็บดอกปะหนันมา เอย ฯ

๕๗๏ สักรวาสาวใช้ไปเที่ยวหา	อยากจะใคร่ได้หน้าด้วยกันหมด
เก็บลั่นทมริมทางหว่างบรรพต	จนยางหยดถูกนางที่หว่างคิ้ว
เห็นมะกรูดกรูวิ่งชิงกันเก็บ	หยิกขยี้สีเล็บแล้วดมผิว
บ้างโน้มกิ่งมดกัดสบัดนิ้ว	ร้องอุยหน่าหน้านิ่วอยู่ เอย ฯ

๕๘๏ สักรวานางยุบลด้นเดิน	เพลิดเพลินหลงทางมากลางเถื่อน
ถึงยอดเขาเปล่าจิตรคิดฟั่นเฟือน	ไม่เห็นเพื่อนสาวสรรค์กำนัลใน
เหลียวซ้ายแลขวาล้วนป่ากว้าง	หาทางหลายตลบหาพบไม่
ยิ่งพรั่นตัวกลัวเสือเหลือใจ	เที่ยวกู่ก้องร้องไห้หาเพื่อน เอย ฯ

๕๙๏ สักรวาอิเหนาให้เปล่าเปลี่ยว	ชวนพี่เลี้ยงไปเที่ยวถึงเขาสูง
ชมพฤกษาสล้างยางยูง	ฟังฝูงบุหรงร้องก้องป่ารัง
พอได้ยินเสียงผู้หญิงวิ่งมาดู	เห็นนั่งอยู่ถามไปด้วยใจหวัง
นางคนนี้ลาดเลาเปนชาววัง	เจ้ามานั่งร้องไห้อยู่ไย เอย ฯ

๖๐๏ สักรวายุบลคนค่อม	นอบน้อมบังคมคัลด้วยหรรษา
จึงทูลว่าระเด่นบุษบา	อยู่ที่ศาลเทวาน่าบรรพต
รับสั่งใช้ให้หาดอกปาหนัน	เพื่อนกันเขาทิ้งข้าเสียหมด
ได้พบปะพระองค์ทรงยศ	ช่วยพาลงจากบรรพตด้วยเถิด เอย ฯ

๖๑๏ สักรวาอิเหนาเข้าใจแจ้ง	สมคเนเสแสร้งตอบสาวสรรค์
เปนบุญตัวนักหนาเรามาทัน	ถ้าเสือมันมาพบก็ขบตาย
แม้นเราว่าไรมั่งถ้าฟังกัน	จะช่วยหาดอกปะหนันให้ถวาย
แต่อย่าให้ใครแจ้งแพร่งพราย	จึงจะรอดความตายไปได้ เอย ฯ

๖๒๏ สักรวานางยุบลคนซื่อ	ฟังออกชื่อเสือกลัวจนตัวสั่น
จึงว่าพระจะใช้สิ่งใดนั้น	สารพันไม่ขัดอัธยา
จงโปรดด้วยช่วยพาข้าลงไป	ให้พ้นไภยเสือสางที่กลางป่า
ดอกปะหนันนั้นได้ก็เอามา	พระธิดาจะต้องประสงค์ เอย ฯ

๖๓๏ สักรวาอิเหนากุเรปัน	จึงเที่ยวเก็บดอกปะหนันได้สมหวัง
คิดอักษรเขียนใส่ในกลีบบัง	กลับมายังสาวใช้ให้มาลี
จึงพาไปใกล้เทวสถาน	เห็นสับสนอลหม่านล้วนสาวศรี
เข้าแอบองค์ตรงชะง่อนเงื้อมคิรี	พระหัดถ์ชี้ทางให้สาวใช้ เอย ฯ

๖๔๏ สักรวานางยุบลคนใช้	ไม่สงไสยพาซื่อถือศุภสาร
พลางถวายบังคมก้มกราบกราน	ลนลานลัดมาในอารัญ
เห็นโฉมยงทรงนั่งเลือกบุหงา	กับบรรดาพวกเหล่าสาวสรรค์
ค่อยแอบอ้อมด้อมเดินเข้าไปพลัน	ชูแต่ดอกปะหนันให้เห็น เอย ฯ

๖๕๏ สักรวาบุษบาเห็นนางค่อม	ดูหน้ามอมมัวหมองเหมือนร้องไห้
ยิ้มพลางทางถามไปทันใด	ดอกปะหนันนั้นได้ที่ไหนมา
รูปร่างนางก็เตี้ยต่ำต้อย	เจ้าได้ไม้ไหนสอยดอกบุหงา
ฤาไปปะมดตะนอยมันต่อยตา	จึงดูหน้ายู่ยี่เช่นนี้ เอย ฯ

๖๖๏ สักรวายุบลคนโปรดปราน	คิดรำคาญปะหนันพรั่นนักหนา
ไม่รู้ว่าอิเหนาใส่อะไรมา	ครั้นจะทูลเอาหน้าก็นึกแคลง
ถวายแล้วลุกไปเสียให้พ้น	มิให้คนทั้งสิ้นกินแหนง
ให้ร้อนตัวกลัวผิดคิดระแวง	เข้าแอบพุ่มชุมแสงอยู่ เอย ฯ

๖๗๏ สักรวาบุษบาโฉมยง	สมประสงค์ทรงรับดอกปะหนัน
ปลิดกลีบข้างนอกออกหลายอัน	ถึงข้างชั้นในเห็นเปนสารา
จึงทรงอ่านอักษรกลอนเพลงยาว	ว่ากล่าวจ้วงจาบหยาบนักหนา
ให้คั่งแค้นเคืองขัดอัธยา	ฉีกบุหงายุ่งยิ่งทิ้งเสีย เอย ฯ

๖๘๏ สักรวาสาวสาวเหล่าข้าหลวง	ที่ไม่ล่วงรู้แจ้งแย่งบุหงา
มิได้พินิจพิจารณา	หยิบเอามาแซมผมแล้วชมชู
บ้างเก็บได้หลายกลีบก็ซ่อนไว้	จะเอาไปอบผ้าหายากอยู่
บ้างอวดว่าของข้าน่าเอ็นดู	เอาทัดหูเสียไม่ให้ใคร เอย ฯ

๖๙๏ สักรวาพระพี่เลี้ยงปะเสหรัน	เห็นนางทิ้งดอกปะหนันนึกสงไสย
จะมีเหตุสักสิ่งให้กริ่งใจ	จึงเรียกเหล่าสาวใช้มาพร้อมกัน
ใครชิงได้ดอกลำเจียกเรียกเอามา	เห็นสาราก็ประหลาดหวาดหวั่น
เอาติดต่อพอเห็นเปนสำคัญ	แล้วส่งให้บาหยันอ่าน เอย ฯ

๗๐๏ สักรวาบาหยันอ่านอักษร	รู้ว่ากลอนเพลงยาวกล่าวถากถาง
เห็นทีอีเหนามาตามนาง	น้อยฤาช่างเล็ดลอดดอดมาพบ
ไหนนางยุบลคนขยัน	เอาปะหนันมาให้แล้วไพล่หลบ
ใครช่วยไปหานางช่างสมคบ	มาให้ข้าขอพบสักหน่อย เอย ฯ

๗๑๏ สักรวาพวกเหล่านางสาวใช้	แยกกันไปค้นคว้าหานางค่อม
บ้างบุกเข้ารกเรี้ยวเที่ยวอ้อมค้อม	ดูดู๋หม่อมยุบลซุกซนครัน
เห็นสุมทุมพุ่มไม้เข้าไปมอง	หลบไยเล่าเจ้าของดอกปะหนัน
มาเถิดจะได้ให้รางวัล	พลางสำรวลสรวลสันต์แซ่ไป เอย ฯ

๗๒๏ สักรวาอิเหนาดูเยาวมาลย์	ให้ซาบซ่านเสียวจิตรพิศมัย
เห็นนางดูบุหรงตรงกิ่งไม้	งามวิไลยลม่อมพร้อมพริ้ง
จึงชักกฤชออกฉายกรายกรีด	เสียงพระน้องร้องหวีดสลบนิ่ง
แลเห็นองค์อรไทยไม่ไหวติง	ก็วางวิ่งเลี้ยวลัดไปวัด เอย ฯ

๗๓๏ สักรวาพี่เลี้ยงเสียงร้องหวีด	ตกประหม่าหน้าซีดตัวสั่น
ทั้งแสนสาวสุรางค์นางกำนัล	เข้าแก้ไขนวดฟั้นพระบุตรี
ครั้นนางฟื้นคืนได้สติมา	จึงถามว่าประหลาดเหลือเมื่อตะกี้
เห็นพระน้องร้องสิ้นสมประดี	จิตรใจข้าไม่มีเลย เอย ฯ

๗๔๏ สักรวาบุษบายาใจ	จึงบอกว่าเหตุอะไรไม่รู้ที่
น้องแลดูบุหรงอยู่ตรงนี้	ไม่เห็นมีผู้ใดใครเข้ามา
ประหลาดหลากนักหนาไม่ว่าเล่น	ต่อจะเปนผีสางที่กลางป่า
เห็นแปลบปลาบเปนประกายเหมือนสายฟ้า	ต้องตาข้าสลบซบลง เอย ฯ

๗๕๏ สักรวาปะเสหรันบาหยัน	เห็นเหตุเปนเช่นกันกับบุหงา
ก็รู้แจ้งแกล้งเชิญพระธิดา	ไปพลับพลาเสียแต่วันทันที
สองพี่เลี้ยงเคียงข้างนางโฉมยง	เข้าไปเฝ้าองค์มะเดหวี
ทูลแถลงแจ้งความตามเหตุมี	ข้าเห็นอีเหนาแท้แน่แล้ว เอย ฯ

๗๖๏ สักรวามะเดหวีมีศักดิ	แจ้งประจักษ์จึงว่ากับบาหยัน
บัดนี้อิเหนากุเรปัน	ก็หมายมั่นโฉมยงนงเยาว์
ฝ่ายระตูสู่ขอต่อบิตุรงค์	พระองค์ก็ได้ยกให้เขา
เปนสองรายสองรักหนักอกเรา	น้ำใจเจ้าเห็นจะได้ข้างไหน เอย ฯ

๗๗๏ สักรวาบาหยันอัญชลี	จึงทูลว่าข้านี้ก็นึกอยู่
คิดคิดว่าจะใคร่ให้หมอดู	แต่เห็นจะไม่สู้เสี่ยงทาย
เชิญเสด็จเข้าไปในวิหาร	อธิฐานเทียนทองเปนสองฝ่าย
แม้นบุญใครจะมิได้ใกล้กราย	ให้เพลิงนั้นอันตรายไป เอย ฯ

๗๘๏ สักรวามะเดหวีเห็นดีด้วย	คุณพระช่วยจึงจะล้างทางสงไสย
จึงจัดแจงเครื่องบุบผามาไลย	ทั้งธูปเทียนจะได้ไปบูชา
แล้วให้พระบุตรีศรีสวัสดิ	แต่งองค์ทรงปรัดผัดหน้า
พร้อมเหล่าสาวสรรค์กัลยา	เสด็จลงจากพลับพลามา เอย ฯ

๗๙๏ สักรวาระเด่นมนตรี	ยังอยู่ที่เขาวิลิศมาหรา
รู้ว่าระเด่นบุษบา	จะกลับมาก็ยั้งรั้งรอ
พระสุริยันต์ก็บ่ายชายเย็น	เปนไฉนไม่เห็นมาเลยหนอ
จึงตรัสเรียกประสันตาเข้ามาล้อ	แต่พอค่อยคลายสบาย เอย ฯ

๘๐๏ สักรวากิดาหยันอยู่พร้อมหน้า	เล่นจ้องเตเฮฮาโห่ฉาว
บ้างคิดอ่านสานตะกร้อใบมะพร้าว	อวดฝีท้าวเตะโต้กันไปมา
บ้างหัดร้องลำรำเต้น	บ้างก็เล่นมวยปล้ำทำท่า
บ้างชวนเพื่อนพรั่งพร้อมซ้อมสักรวา	จะได้เล่นเมื่อน่าน้ำ เอย ฯ

๘๑๏ สักรวาโฉมยงองค์มะเดหวี	กับบุตรีแน่งน้อยเสนหา
เสด็จเดินถนนหนทางมา	ทั้งโขลนจ่าชาวแม่แจจรร
ครั้นถึงที่เนินผาน่าวัด	เห็นหนุ่มหนุ่มกลุ้มกลัดอยู่ที่นั่น
จึงหยุดยั้งสั่งหลวงแม่เจ้าพลัน	ไปขับเขาเหล่านั้นเสียที เอย ฯ

๘๒๏ สักรวาจ่าดำหลวงแม่เจ้า	มายืนเท้าสะเอวมองร้องขู่เข็น
จวนเวลาสายัณห์ตวันเย็น	พวกไหนใครมาเล่นอยู่เหล่านี้
จะเสด็จขึ้นไปไหว้พระ	อย่ามายืนเกะกะอยู่ที่นี่
เหมือนลูกหลานดอกบอกดีดี	มิฟังว่าข้าจะตีเอาดอก เอย ฯ

๘๓๏ สักรวากิดาหยันไม่ทันเห็น	กำลังเล่นตะกร้อหัวร่อฉาว
สไปเตะตัวเปนเกลียวเกรียวกราว	จนโดนหลวงแม่จ้าวล้มกลิ้งไป
แล้วขอโทษทำว่าข้าไม่เห็น	มายืนกีดเขาเล่นก็เปนได้
พอแลเห็นพระกลดกั้นให้พรั่นใจ	จึงถามว่าเสด็จไหนนี่ยาย เอย ฯ

๘๔๏ สักรวาหลวงแม่เจ้าคราวเคราะห์ร้าย	คิดเหมือนลูกหลานชายหาโกรธไม่
จึงว่าเจ้าเหล่านี้นี่บ่าวใคร	ฤๅว่าไพร่หลวงเลขสักข้อมือ
เสด็จพระธิดามาถึงนี่	ทำไมตาหามีไม่ดอกฤๅ
จะต้องให้เขาฉุดยุดยื้อ	ว่าไม่ฟังยังดื้ออยู่อิก เอย ฯ

๘๕๏ สักรวากิดาหยันชวนกันหลอก	ข้าเจ้าชาวบ้านนอกดอกยายเอ๋ย
อย่าขู่เข็นค้อนควักไปนักเลย	ข้าไม่เคยจะขอถามตามจริง
ตัวของท่านยายนี้นายประตู	ฤๅตำรวจตรวจหมู่ข้างผู้หญิง
จงบอกมาอย่าให้ต้องวอนวิง	นี้ข้าเอาอิฐทิ้งเอาดอก เอย ฯ

๘๖๏ สักรวาอิเหนากุเรปัน	ได้ยินเสียงเถียงกันอยู่อึงมี่
เดินมาดูรู้ว่าพระบุตรี	จึงขับเหล่าเสนีตะลีตะลาน
กวักเรียกอนุชาพาพี่เลี้ยง	หลบเลี่ยงเข้าไปในวิหาร
จะคอยดูโฉมยงนงคราญ	เข้าแอบหลังพระประธานอยู่ เอย ฯ

๘๗๏ สักรวานางกระษัตริย์มะเดหวี	พาบุตรีเข้าไปในวิหาร
เอาธูปเทียนจุดจัดนมัสการ	แล้วกราบกรานพระปฏิมากร
จึงจุดเทียนอิเหนาจรกา	เทียนระเด่นบุษบาดวงสมร
ขอให้รู้แท้แน่นอน	แล้วสอนบุษบาให้ว่า เอย ฯ

๘๘๏ สักรวาบุษบานารี	ฟังพระชนนีเซ้าซี้สอน
นึกนึกก็รำคาญด้วยมารดร	เฝ้าอ้อนวอนให้ว่าน่าอายใจ
จึงว่าความพิศฐานนั้นพานยาก	เมื่อสอนมากหลายคำจำไม่ได้
เมื่อตะกี้พระมารดาว่ากะไร	ลูกหลงลืมไปเสียแล้ว เอย ฯ

๘๙๏ สักรวามะเดหวีศรีสมร	เฝ้าสั่งสอนแคะไค้ให้ว่า
เทียนข้างซ้ายฝ่ายระตูจรกา	ข้างขวาของอิเหนากุเรปัน
ขอให้ประจักษ์แจ้งแห่งเหตุผล	ทั้งสองคนล้วนมาตุนาหงัน
แม้นใครใช่คู่เคยกัน	ให้เทียนของคนนั้นดับไป เอย ฯ

๙๐๏ สักรวาพระบุตรีศรีสวัสดิ	จะขืนขัดชนนีก็มิได้
แต่อิดเอื้อนเยื้อนว่าด้วยจำใจ	พระปฏิมาจงได้ปรานี
ครั้นจะออกชื่อชายอายอุบอิบ	จึงว่าลืมเสียฉิบแล้วเมื่อกี้
แกล้งให้พระมารดานั้นพาที	ค่อยว่าตามชนนีไป เอย ฯ

๙๑๏ สักรวาอิเหนาเฝ้าเมียงมอง	ฟังพระน้องว่าประวิงไม่นิ่งได้
จึงร้องตอบบุษบายาใจ	จะบอกให้โฉมยงนงเยาว์
เจ้าก็เปนสุริวงษ์พงษ์เทวัญ	จะได้กันกับพระพี่อิเหนา
จรการะตูใช่คู่เคล้า	อย่าได้ออกชื่อเขาเลยเจ้า เอย ฯ

๙๒๏ สักรวามะเดหวีกับพี่เลี้ยง	ได้ฟังเสียงพระบอกออกมาได้
ประหลาดจิตรคิดอัศจรรย์ใจ	ยังเกรงนักซักไซ้พระปฏิมา
อันอิเหนาเขาไม่ต้องประสงค์	ไปลุ่มหลงอยู่กินกับจินตะหรา
นางถามพระเท่าไรไม่พูดจา	จึงสอนให้บุษบาว่าไป เอย ฯ

๙๓๏ สักรวาบุษบายุพาพาล	เห็นพระประธานพูดด้วยก็ขวยเขิน
จะซักไซ้ใจคิดสทกสเทิ้น	ชม้ายเมินมิได้ว่าประหม่าใจ
ครั้นชนนีพี่เลี้ยงวอนวิง	จะขืนนิ่งเกรงจะขัดอัชฌาไศรย
จึงว่าเขาสิเปนเช่นนั้นไป	พระจะว่ากะไรเล่า เอย ฯ

๙๔๏ สักรวาอิเหนาฟังเขาซัก	จึงเยื้องยักว่ากล่าวก้าวเฉียง
จินตะหรานั้นอิเหนาเขาไม่เลี้ยง	อย่ามาเถียงเลยสีกาข้ารำคาญ
แล้วให้น้องต้อนค้างคาวฉาวออกไป	ดับไฟมืดมัวทั่ววิหาร
ย่องมาใกล้ได้ยินเสียงเยาวมาลย์	เข้าอุ้มองค์นงคราญไว้ เอย ฯ

๙๕๏ สักรวาระเด่นบุษบา	ไม่รู้ตัวตกประหม่าว่าผีสาง
นึกภาวนามนต์บ่นไปพลาง	พระหัดถ์นางสบัดปัดไป
เห็นไม่ถอยหนีมือดื้อนักหนา	อิเหนามามั่นคงไม่สงไสย
จึงฉวยฉุดยุดชนนีไว้	พระพี่ยามาในนี้ เอย ฯ

๙๖๏ สักรวาพระมารดาได้ฟังนาง	ยังคิดคลางแคลงใจไม่ประจักษ์
สำคัญว่าพระอิฐเธอคิดรัก	มาลอบลักหยอกยุดพระบุตรี
จึงห้ามว่าอย่าร้องไปเลยลูก	มือแม่ถูกเจ้าเองเมื่อตะกี้
แล้วตรัสสั่งประเสหรันทันที	จุดอัคคีเข้ามาอย่าช้า เอย ฯ

๙๗๏ สักรวาประเสหรันกัลยา	วิ่งไปจุดเทียนมาหาช้าไม่
ถึงประตูเพลิงดับกลับออกไป	น่าแค้นใจด้วยค้างคาวเหล่านี้ครัน
พอเห็นปล้องไม้วางข้างชุกชี	หยิบมาครอบอัคคีขมีขมัน
เข้าในวิหารได้เปิดไฟพลัน	เห็นอิเหนากุเรปันอยู่นั่น เอย ฯ

๙๘๏ สักรวามะเดหวีโฉมเฉลา	เห็นอิเหนานึกแค้นแน่นในจิตร
น้อยฤาทำได้ช่างไม่คิด	จะเกรงใจใครสักนิดก็ไม่มี
แต่แรกว่าไม่รักทำหักหาญ	จนจวนจะตั้งการภิเศกศรี
กลับมาทำข่มเหงเล่นเช่นนี้	เจ้าเชื่อดีอย่างไรที่ไหน เอย ฯ

๙๙๏ สักรวาอิเหนาเจ้าสำนวน	จึงว่าควรแล้วฤามาว่าร้อยอย่าง
เมื่อข้าได้ตุนาหงันกันกับนาง	จะพรากไปให้ข้างจรกา
ชวนกันทำข่มเหงไม่เกรงใจ	แต่เขาไม่จู้จี้ดีนักหนา
เดี๋ยวนี้ถึงใช้ให้เทวดา	ลงมาว่าก็ไม่วางนาง เอย ฯ

๑๐๐๏ สักรวามะเดหวีว่าอิเหนา	จริงอยู่เจ้าได้มาตุนาหงัน
แล้วตัดรอนค่อนว่าสารพัน	ก็เคืองขาดจากกันแต่นั้นมา
จึงยกองค์ทรามไวยให้ระตู	เมื่อเจ้างมชมอยู่เมืองหมันหยา
นี่รู้แจ้งว่าจะแต่งงานวิวาห์	จึงแกล้งมาจัณฑาลรานทาง เอย ฯ

๑๐๑๏ สักรวาอิเหนากุเรปัน	ประจุบันแก้ไขไวว่อง
ข้าเปนคู่ตุนาหงันกับพระน้อง	พระมารดาว่าของจรกา
ก็ให้ตัวระตูมาสู้กัน	กว่าชีวันจะม้วยมุดสุดสังขาร์
แม้นตัวข้าไม่ตายวายชีวา	อย่าสงกาว่าจะวางนาง เอย ฯ

๑๐๒๏ สักรวาฝ่ายว่ามะเดหวี	ฟังระเด่นมนตรีพูดโอหัง
แม้นลวกด้วยน้ำเย็นเห็นจะฟัง	จึงปลอบว่าข้าก็ยังไม่ตัดรอน
เมื่อยังรักใคร่ในพระน้อง	แม่จะช่วยตริตรองผันผ่อน
ทูลพระองค์ทรงฤทธิบิดร	อ้อนวอนให้ได้ดังใจ เอย ฯ

๑๐๓๏ สักรวาอิเหนาเจ้าเล่ห์	สมคเนนึกยิ้มอยู่ในหน้า
เอาถ้อยยำคำมั่นสัญญา	แล้วเปลื้องมหาสังวาลส่งให้นงเยาว์
ขอเปลี่ยนสีน้ำดอกไม้สไบบาง	จะได้ไปชมพลางต่างเจ้า
แต่พอส่างโศกศัลย์บันเทา	อย่าทิ้งให้ไปเปล่าเลย เอย ฯ

๑๐๔๏ สักรวามะเดหวีศรีสมร	ได้ฟังคำจำผ่อนผันหา
จึงเปลื้องเครื่องทรงองค์บุษบา	ยื่นให้นัดดาด้วยปรานี
แล้วหยิบเอาเครื่องอิเหนาทรง	ประดับองค์บุษบามารศรี
ชวนธิดาลาพระจรลี	มายังที่ประทับพลับพลา เอย ฯ

๑๐๕๏ สักรวาระเด่นบุษบา	เข้านิทรามัวหมองไม่ผ่องใส
ยิ่งคิดเศร้าสร้อยน้อยใจ	ชลไนยคลอเนตรกัลยา
อกเอ๋ยอนิจาครานี้	แม้นม้วยชีวีเสียดีกว่า
นางสอึกสอื้นไห้ไปมา	ไม่สรงเสวยโภชนาเลย เอย ฯ

๑๐๖๏ สักรวาพระผู้ผ่านดาหา	เห็นลูกรักภักตราหม่นหมอง
พระนั่งนิ่งดำริห์ตริตรอง	เห็นจะข้องเคืองขัดอัธยา
จึงดำรัสตรัสแก่มะเดหวี	วันนี้เคราะห์ร้ายนักหนา
จงพาระเด่นบุษบา	ไปให้พระสิทธารดน้ำ เอย ฯ

๑๐๗๏ สักรวาอนงค์องค์มะเดหวี	อัญชลีคำนับรับสั่ง
จึงสั่งให้สาวสาวชาววัง	จัดพานผ้ามาตั้งเตรียมไว้
ให้เยาวมาลย์เชิญพานภูษาศรี	ลงจากที่พลับพลาทองผ่องใส
พร้อมเหล่าสาวสรรค์กำนัลใน	ตรงไปกุฎีฤาษี เอย ฯ

๑๐๘๏ สักรวาอิเหนากุเรปัน	อยู่พร้อมกันกับกระษัตริย์ทั้งห้า
แลเห็นระเด่นบุษบา	เชิญพานภูษาประหม่าชาย
ออกเอนเอียงเพียงพานจะตกลง	ก็วิ่งตรงเข้าช่วยนางโฉมฉาย
แล้วแกล้งว่าห้ากระษัตริย์ตรัสภิปราย	ช่างนิ่งอยู่ดูดายเสียได้ เอย ฯ

๑๐๙๏ สักรวาจรกาทำตาเขียว	หันหุนฉุนเฉียวเฉลียวจิตร
ครั้นจะว่าก็มิได้ในใจคิด	ด้วยเขาพี่น้องสนิทชิดกว่าเรา
จึงเสว่ากับระเด่นทั้งสาม	มาทำหยามเย้ยหยันกันเปล่าเปล่า
ตั้งชุมนุมรุมดูคู่ของเรา	กะไรเจ้านี่ช่างไม่เกรงใจ เอย ฯ

๑๑๐๏ สักรวาสังคามาระตา	หัวร่อร่าร้องเย้ยเฉลยไข
ถึงเราแลก็แต่น้อยต่อคล้อยไป	ด้วยแจ้งใจว่าคู่ครองของเธอ
อันองค์พระบุตรีนีฤมล	เราเจียมตนเหมือนเปนข้าไม่กล้าเผยอ
อย่าควรคิดฤษยาว่าเพ้อ	เขาจะเยาะก็จะเก้อเสียดอก เอย ฯ

๑๑๑๏ สักรวากะหรัดตะปาตี	จึงพาทีฝีปากถากถาง
ข้าแลเปนตัวครูดูนาง	อยากจะใครได้บ้างต่างสกุล
ด้วยรูปชั่วตัวดำต่ำชาติ	จึงมาดสูงเนื้อไปเกื้อหนุน
มิเหมือนหมายตายเปนก็ตามบุญ	จะแอบอุ่นอยู่ดาหาภารา เอย ฯ

๑๑๒๏ สักรวาสุหรานากง	จึงตรัสห้ามสามองค์อึงนักหนา
นี่แน่คะระตูจรกา	เจ้าว่ามาทั้งนี้ผิดทีไป
ถึงจะเปนคู่ครองของเจ้า	แต่พี่น้องของเราเรายกให้
อย่าดูนางจะอดสูใจ	ได้ไปเถิดจึงพิศให้อิ่ม เอย ฯ

๑๑๓๏ สักรวาจรกาล่าสำ	ได้ฟังคำแค้นคั่งเจ้าทั้งสาม
คิดจะตอบก็จะได้แต่ไม่งาม	จะเกิดความวามวู่ไม่คู่ควร
บุราณว่าอดใจได้เปนพระ	สธุสะให้ได้น้องครองสงวน
คนึงนึกตรึกไตรใคร่ครวญ	พลอยสำรวลสรวลสันต์ด้วยกัน เอย ฯ

๑๑๔๏ สักรวาอิเหนาเจ้าชู้	เดินเปนคู่เคียงประคองพานผ้า
ยิ้มพรายชายชำเลืองเล่นตา	เสนหาอาวรณ์ร้อนฤดี
เหน็บแนมแกมกลปนไป	มิให้ปรากฎแก่สาวศรี
ครั้นใกล้อาศรมพระมุนี	ภูมีมิใคร่จะไป เอย ฯ

๑๑๕๏ สักรวาพระบุตรีศรีสวัสดิ	สุดแสนแค้นขัดด้วยเชษฐา
ค้อนเคืองชำเลืองหางตา	บ่นบ้าเบื่อใจไม่ไกลกัน
เฝ้าชิดเฉียดเสียดสีจู้จี้จ้าน	นึกเดือดดาลเดินประชดเหลืออดกลั้น
ถึงศาลาอาศรมพระนักธรรม์	ก็ย่างขึ้นอัฒจันท์ทันที เอย ฯ

๑๑๖๏ สักรวาฝ่ายว่ามะเดหวี	มาถึงที่พระสิทธาดาบศ
จึงนั่งลงตรงภักตร์พระนักพรต	น้อมประณตแล้วแถลงแจ้งยุบล
พระปิ่นปักนัคเรศดาหา	ให้พาองค์บุษบามาเปนต้น
ขอรับประทานน้ำทิพมนต์	รดให้พ้นเคราะห์ร้ายสบาย เอย ฯ

๑๑๗๏ สักรวาฤาษีสังปะติเงะ	ร้องว่าเอะสีกามาดอกฤๅ
พิเคราะห์ดูรู้เรื่องที่เลื่องฦๅ	ประสาซื่อซักถามความเบาเบา
ซึ่งจะให้เราทำรดน้ำมนต์	ทั้งสองคนทีเดียวเจียวฤๅเจ้า
จงแถลงแจ้งความไปตามเลา	อย่าให้เรารดน้ำมนต์สองหน เอย ฯ

๑๑๘๏ สักรวามะเดหวีมีศักดิ	ได้ประจักษ์แจ้งคำพระฤาษี
ยิ้มแล้วแลมาไม่ช้าที	ข้างฝ่ายอีเหนายิ้มแล้วเมินภักตร์
แต่ระเด่นบุษบายุพาพาล	เห็นหน้าม้านหมอบอยู่อดสูหนัก
ทั้งสี่พี่เลี้ยงนางนงลักษณ์	ยิ้มพยักแลดูกันอยู่ เอย ฯ

๑๑๙๏ สักรวาพระมุนีฤาษีเอก	ก็ทรงเศกมนต์เวทวิเศษโส
สิ้นหัวใจกอข้อทั้งนอโม	แล้วหยิบโอออกมาน่าประตู
รดอิเหนาบุษบาบังอร	อวยพรสององค์ให้คงคู่
แต่บรรดาสารพัดพวกศัตรู	อย่าให้สู้เจ้าได้ไปเถิด เอย ฯ

๑๒๐๏ สักรวามะเดหวีศรีสมร	ฟังให้พรซ่อนยิ้มอยู่ในหน้า
แต่โฉมยงองค์ระเด่นบุษบา	หน้าตาไม่สบายอายเต็มที
แล้วถวายประนตบทบงสุ์	ลาองค์พระมหาฤๅษี
ต่างลงจากกระไดด้วยทันที	มายังที่ประทับพลับพลา เอย ฯ

๑๒๑๏ สักรวาอิเหนาเศร้าเสียใจ	ด้วยจะไกลบุษบามารศรี
ตามมาส่งศาลาน่าคิรี	บังคมมะเดหวีชลีลา
ในอุราอาวรณ์ถอนสอื้น	ตลึงยืนเหลียวแลชะแง้หา
จนนงลักษณ์เลี้ยวกลับไปลับตา	พระก็เสด็จมาพลับพลา เอย ฯ

๑๒๒๏ สักรวาท้าวดาหาคิดอาวรณ์	แต่แรมร้อนอยู่ในป่าพนาสี
ก็ได้หลายเวลาราตรี	เกลือกพระพี่กุเรปันจะยกมา
เสด็จออกพลับพลาบัญชาสั่ง	ตำมะหงงดะหมังยาสา
จงรีบรัดจัดพลโยธา	เราจะคืนดาหาธานี เอย ฯ

๑๒๓๏ สักรวาเสนาดะหมัง	รับสั่งแล้วออกมาบอกหมาย
ทั่วทุกหมื่นขุนมุลนาย	เพลาบ่ายจะเสด็จเข้าธานี
กรมช้างผูกช้างชนะงา	กรมม้าผูกม้าต่างสี
รถที่นั่งทั้งรถนารี	มาเตรียมไว้ยังที่เกย เอย ฯ

๑๒๔๏ สักรวาอิเหนาเร่าร้อนทรวง	ด้วยจะไกลใจห่วงถึงดวงสมร
จึงตรัสกับสองระตูภูธร	เรานำพลนิกรกองน่ามา
ยกกลับข้าจะรับเปนทัพหลัง	ระตูทั้งสององค์จงเดินน่า
ตรัสพลางทางสั่งประสันตา	บอกบรรดานายไพร่ให้พร้อม เอย ฯ

๑๒๕๏ สักรวาท้าวดาหาเพลาบ่าย	พอลมชายแต่งองค์ทรงเครื่อง
ชวนบุตรีมเหษีย่างเยื้อง	ขึ้นทรงรถทองเรืองประเทืองตา
รถประเทียบเปนระเบียบเรียบเรียง	ทหารเคียงคู่แห่ซ้ายขวา
เสียงฆ้องกลองก้องสนั่นอรัญวา	พอสนธยาเดือนสว่างกระจ่าง เอย ฯ

๑๒๖๏ สักรวาบุษบานารี	สถิตย์ที่รถทองผ่องใส
ครั้นแสงจันทร์จรัสฟ้านภาไลย	รูดม่านทองสองไขออกชมจันทร์
มิ่งไม้รายเรียงริมราชรถ	ดอกสดเคียงแข่งรับแสงบุหลัน
ลำดวนดงดอกระดะมลิวัน	หอมระคนปนกันขยัน เอย ฯ

๑๒๗๏ สักรวาระเด่นเห็นว่าค่ำ	ชักม้าย่ำเหยาะย่างมาข้างถนน
ครั้นถึงรถพระบุตรีนีฤมล	ชักม้าวนวงเวียนป้วนเปี้ยนไป
เพ่งพินิจพิศโฉมประโลมขวัญ	แสงจันทร์จับภักตร์น้องผ่องใส
งามทุกสิ่งพริ้งพร้อมละม่อมละไม	นึกจะใคร่ถามทักสักคำ เอย ฯ

๑๒๘๏ สักรวาระเด่นบุษบา	ชมมิ่งไม้มากับบาหยัน
ทั้งพุดจีบปีบจำปาสารพัน	พลางชี้บอกบาหยันกัลยา
พอเหลือบเห็นคนประหลาดอาจอง	ขี่ม้าตรงเข้าเรียงเคียงรัถา
นางนึกเคืองขัดหัทยา	รูดผ้าม่านปิดมิดหมด เอย ฯ

๑๒๙๏ สักรวาบาหยันอยู่ข้างท้าย	เห็นผู้ชายขี่ม้าเข้ามาใกล้
จึงร้องทักซักว่าม้าของใคร	ละลุมเล้าเข้ามาในกระบวนรถ
พวกสนมกรมวังช่างไม่ว่า	โขลนจ่าไม่ไหวติงนิ่งเสียหมด
น้อยฤาเห็นแก่หน้าม้าพยศ	จึงละลดให้เลยล่วงเข้ามา เอย ฯ

๑๓๐๏ สักรวาอิเหนาเจ้าสำนวน	พลางเสสรวลตอบโต้ด้วยโวหาร
ม้าตัวนี้เคยขี่มาช้านาน	วันนี้พานจะเปนม้าบ้าใจ
ขืนจะแข่งแซงสวนกระบวนหลัง	จะเย่อยุดฉุดรั้งหาฟังไม่
แต่หน่วงเหนี่ยวเรี่ยวแรงแห้งหายไป	พึ่งจะยั้งตั้งตัวได้เดี๋ยวนี้ เอย ฯ

๑๓๑๏ สักรวาบาหยันยิ้มละไม	แล้วทูลตามความในดังใจหวัง
ม้าป่วนหวนหันดันทุลัง	ถึงจะรั้งก็ไม่หยุดสุดปัญญา
ชอบแต่จะควบขับกลับไป	ยังโรงในอุปถัมภ์ทั้งน้ำหญ้า
กล้วยอ้อยเอมโอชโภชนา	เห็นจะหายคลายเปนบ้าดอก เอย ฯ

๑๓๒๏ สักรวาอิเหนากุเรปัน	ฟังบาหยันทูลเปนแยบแอบแฝง
ชะช่างรู้เชิงชัดสกัดสแกง	ถ้าม้าระแวงคิดถึงโรงดังว่ามา
คงจะควบคืนหลังรั้งไม่กลับ	ไหนจะอยู่สู้ขับได้อายหน้า
ทั้งนี้เพราะพี่มิเมตตา	วาศนาน้อยแล้วแคล้วไป เอย ฯ

๑๓๓๏ สักรวาบาหยันพระพี่เลี้ยง	จึงกล่าวเกลี้ยงเสแสร้งแถลงไข
ที่จริงจิตรคิดรักภูวไนย	จะเปรียบเทียบสิ่งใดก็ยากเย็น
รักเสมอเหมือนหนึ่งเช่นเส้นเกษา	พระภูมีมิเมตตาจึงไม่เห็น
รักอยู่แลแต่ทว่าเปนรักเร้น	ยากที่จะชี้เช่นให้เห็น เอย ฯ

๑๓๔๏ สักรวาอิเหนาฟังเขากล่าว	ชักเรื่องราวเรื่องรักหนักหนาหนอ
ใช่แกล้งกลั่นสรรเสริญเยิรยอ	ฉันรักพี่ที่เปนต่อกว่ากฤชน้อง
ยากที่จะชี้แจงแถลงเล่า	รักร้อนเร่าทรวงระทมดังกรมหนอง
ถ้าแหวะอกยกได้จะใคร่ลอง	ให้ตรึกตรองเรื่องรักประจักษ์ เอย ฯ

๑๓๕๏ สักรวาบาหยันชั้นเชิงฉลาด	องอาจแก้ไขไม่ขัดขวาง
พระก็เปนกษัตริย์ประเสริฐเลิศปาง	ทรงอาวุธต่างต่างอย่างดี
เห็นจะชอบพระไทยไปแทบทั่ว	จะเกลือกกลั้วมัวแต่กฤชก็ใช่ที่
อันเกษาของข้าน้อยนี้	ไม่เห็นมีสิ่งจะเปรียบเทียบ เอย ฯ

๑๓๖๏ สักรวาอิเหนานิ่งไม่ได้	อาวุธไหนที่ว่ารักก็รักสั้น
รักสนิทก็แต่กฤชเทวัญ	จึงแกล้งกลั่นมาเทียบเปรียบรักนาง
พอรถกะทั่งถึงประตูพระบุรี	ดาลฤดีดิ้นโดยจะโหยห่าง
ฝากไมตรีมิตรจิตรอย่าคิดร้าง	จงนึกบ้างที่สัญญาว่าไว้ เอย ฯ

๑๓๗๏ สักรวาบาหยันอัญชลี	จึงทูลว่าข้านี้ไม่ลืมหลง
ทั้งข้าสามิภักดิรักพระองค์	มั่นคงมิได้คิดจะบิดพลิ้ว
ฝ่ายพระองค์อิกจะทรงลืมข้า	ไม่กรุณาแล้วสิอ่อนลงนอนนิ่ว
พอรถล่วงเข้าประตูดูเปนทิว	ประนมนิ้วบังคมลาคลาคลาศ เอย ฯ

๑๓๘๏ สักรวาท้าวดาหามาถึงเมือง	เสด็จเยื้องย่างขึ้นเกยมณีศรี
พร้อมพรักอัคเรศแลบุตรี	นักสนมนารีกำนัลใน
ต่างนาดกรจรจรัลผันผาย	โขลนจ่ารายจุกช่องทั้งส่องไต้
ขึ้นปราสาทสุวรรณอันอำไพ	เข้าที่ศรีไสยา เอย ฯ

๑๓๙๏ สักรวาระเด่นมนตรีตรึก	คนึงนึกนอนนิ่งอิงเขนย
คิดอิ่มใจจะใคร่สมชมเชย	ไฉนเลยจะได้พบประสบน้อง
แล้วตรึกไตรไปถึงคำทำสัญญา	จึงตรัสเรียกประสันตามาในห้อง
จงไปตามถามบาหยันนั้นดูลอง	ชอบช่องทูลได้ฤาไร เอย ฯ

๑๔๐๏ สักรวาประสันตามาจัดแจง	ทาแป้งแต่งตัวไม่มัวหมอง
ห่มสีน้ำดอกไม้นุ่งไหมตอง	เรียกนายรองถือล่วมหมากออกจากวัง
ถึงที่ทิมริมประตูหูช้าง	เที่ยวหานางสาวใช้จะได้สั่ง
สบแต่หม่อมเกณฑ์ระตะตัง	ก็หยุดยั้งตั้งตาคอยท่า เอย ฯ

๑๔๑๏ สักรวาบาหยันตวันบ่าย	ไปอาบน้ำชำระกายที่ท้ายฉนวน
นุ่งผ้าลายชายสบัดซัดสีนวล	เวลาจวนด่วนเดินดำเนินมา
ออกประตูดูเขม้นเห็นแต่ไกล	ก็จำได้ประสันตาแล้วสิหว่า
ทำไฉนจะมิให้มารำพา	นางแกล้งเดินเมินหน้าไปเสีย เอย ฯ

๑๔๒๏ สักรวาประสันตานั่งหน้าจ๋อย	แต่คอยคอยก็จนเย็นเห็นบาหยัน
ไม่ครั่นคร้ามตามไปใกล้จะทัน	ดีใจครันยิ้มพยักแล้วกวักมือ
นี่แน่นางชาววังข้านั่งคอย	ช้านานนั้นน้อยไปแล้วฤๅ
เชิญเจ้าเข้ามาจะหารือ	ข้าเปนคนซื่ออย่าถือ เอย ฯ

๑๔๓๏ สักรวาบาหยันหยุดผันผาย	ยิ้มพรายชายชำเลืองเคืองค้อนให้
ร้องเรียกข้าจะว่าขานประการใด	จงว่าไปให้งามอย่าลามลวน
ข้าก็ยังสาวแส้ไม่แก่เถ้า	จะให้เข้าไปที่ทิมริมฉนวน
เจ้าก็หนุ่มเนื้อหนังยังน้ำนวล	ใครเห็นเข้าเขาจะสรวลดอกเจ้า เอย ฯ

๑๔๔๏ สักรวาประสันตาว่าจริงเจ้า	กระนั้นเราจะเล่าตามประสงค์
รับสั่งใช้ให้มาฟังดังจำนง	เจาะจงมาถึงหม่อมก็ย่อมรู้
ได้สัญญาว่ากันไว้เมื่อใช้บน	อย่าทำกลแสนงอนนั่งค้อนขู่
เชิญกลับไปทูลถามเนื้อความดู	ฉันจะคอยฟังอยู่ที่นี่ เอย ฯ

๑๔๕๏ สักรวาบาหยันยิ้มเยื้อน	ไม่บิดเบือนจรลีขมีขมัน
ตรงไปปราสาทแก้วแพรวพรัน	บังคมคัลมะเดหวีชลีกร
แล้วทูลว่าประสันตามาไต่ถาม	ด้วยข้อความได้สัญญามาแต่ก่อน
ได้ทูลแล้วฤาไรในเรื่องร้อน	พระนัดดาอาวรณ์ไม่เว้น เอย ฯ

๑๔๖๏ สักรวามะเดหวีศรีสมร	รู้เรื่องร้อนพระนัดดาว่าผ่อนผัน
ถ้าได้ช่องจะลองทูลพระทรงธรรม์	เห็นแม่นมั่นทีจะได้ข้างฝ่ายเรา
เจ้าจงออกไปบอกประสันตา	พระนัดดาอย่าวิโยคโศกเศร้า
จงทำทุกข์เสียให้ส่างบางเบา	อุส่าห์เฝ้าเช้าเย็นเห็นได้ เอย ฯ

๑๔๗๏ สักรวาบาหยันลาผันผาย	กรีดกรายออกมาทางข้างฉนวน
แล้วกวักเรียกประสันตาเวลาจวน	เร็วเร็วเข้าเขาจะด่วนกลับไป
มีรับสั่งมะเดหวีมียศ	จงเงือดงดขุ่นข้องที่หมองไหม้
ถ้าชอบช่องคล่องแคล่วแล้วเมื่อใด	จะทูลให้สมจิตรที่คิด เอย ฯ

๑๔๘๏ สักรวาประสันตาหน้าเสีย	เดินเพลียกลับมาติกาหรัง
ตะลีตะลานคลานเข้าไปไม่รอรั้ง	ถวายบังคมคัลทันใด
แล้วทูลว่ามะเดหวีมีศักดิ	ไม่เยื้องยักจักทูลให้จงได้
อย่าให้พระอาวรณ์ร้อนพระไทย	ที่สัญญาว่าไว้ไม่ลืม เอย ฯ

๑๔๙๏ สักรวาพระองค์วงษ์เทเวศร์	แจ้งเหตุตรอมตรมไม่สมหมาย
นึกคลางแคลงแหนงจิตรกลัวกลับกลาย	ฤาอุบายให้มาบอกหลอกลวง
ครั้นนึกสมจินดาค่อยพาชื่น	ครั้นคิดคืนความหลังนั่งนิ่งง่วง
ความรักร้อนแรงเข้าแทงทรวง	ให้เปนห่วงบ่วงใยไม่หลับ เอย ฯ

จบบทสักรวาตอนใช้บน

----------------------------

แจ้งคำสะกดผิดและข้อผิดพลาด หรือคำแนะนำต่างๆ ได้ ที่นี่ค่ะ